1, 2. (a) Ye ti ngangu wa la asi lani na aChrétien na Judée? (b) A fa ndoye na mbage ti ala tongana nyen?

A YEKE lani na ngu 46, na Judée ayeke na yâ ti kota nzara. Adisciple ti Christ, so ayeke aJuif nga so ayeke kâ, ayeke lani na nginza mingi pëpe ti vo na alê ti kobe so ngere ni ayeke ngangu. Nzara asara ala, na kuâ ayeke hara ala. Me, ala ga nduru ti bâ tongana nyen la Jéhovah ayeke bata ala na mbeni lege so adisciple ti Christ ade ti bâ ni lâ oko ape. Nyen la aga nduru ti si lani nyen?

² Ndali ti so pasi ti aChrétien so ayeke Juif na Jérusalem nga na Judée agbu bê ti ala, aChrétien so ayeke aJuif nga aGentil ti Antioche (Syrie) abungbi nginza ndali ti aita ti ala. Ala soro aita-koli use na popo ti ala, Barnabas na Saul, ti gue na ni na a-ancien ti Jérusalem ti mû maboko na aita. (Diko Kusala 11:27-30; 12:25.) Tara ti bâ tongana nyen la ndoye so aita ti Antioche afa na mbage ti ala andu bê ti aita ti Judée mingi, so ala yeke na yâ ti kota bezoin!

3. (a) Tongana nyen la awakua ti Jéhovah ti laso ayeke mû peko ti tapande so aChrétien ti Antioche azia? Fa mbeni tapande ni. (Bâ nga encadré “ Kozo kota kusala ti e ti mungo maboko na azo ti laso.”) (b) Ahundango tënë wa e yeke bâ na yâ ti chapitre so?

³ Ye so asi lani na ngoi ti akozo Chrétien kâ so, a yeke kozo ye so a sû na mbeti so afa so ambeni Chrétien ti mbeni mbage ti sese atokua aye ti mû maboko na ambeni Chrétien so ayeke na yâ ti aye ti ngangu na mbeni mbage ti sese nde. Laso, e yeke mû peko ti tapande so aita ti e ti Antioche azia na e. Tongana e mä so ambeni ita ti mbeni kodoro ayeke na yâ ti aye ti ngangu wala ayeke na gbe ti atara, e yeke mû maboko na ala. * Ti hinga nzoni tongana nyen la kua ti e ti mungo maboko na aita na yâ ti aye ti ngangu andu nga ambeni kusala ti e ti Chrétien, zia e bâ ahundango tënë ota na ndo ti kua ti mungo maboko so: Ngbanga ti nyen e bâ kua ti mungo maboko so tongana kua ti Chrétien? Nyen la e yeke gi na sarango kua ni so? E wara aye ti nzoni na yâ ni tongana nyen?

4. Paul atene nyen na aita ti Corinthe na ndo ti kusala ti Chrétien?

⁴ Na yâ ti use mbeti so Paul atokua na aCorinthien, lo fa so yâ ti kusala ti aChrétien ayeke use. Atâa so mbeti so Paul atokua lani ayeke ndali ti aChrétien so a soro ala ti gue na yayu, atënë ti  yâ ni alingbi nga na “ambeni ngasangbaga” ti Christ laso (Jean 10:16). Oko mbage ti kua ni so ayeke “kusala ti kiringo na songo”, so ti tene kua ti fango tënë nga ti fango ye na azo (2 aCor. 5:18-20; 1 Tim. 2:3-6). Use mbage ti kua ni andu kusala so e yeke sara ndali ti amba ti e Chrétien. Paul asara tënë ni tongana “kusala so a yeke sara ni ndali ti” aita (2 aCor. 8:4). Tënë “kusala” so Paul asara kua na ni na yâ ti atënë use so, “kusala ti kiringo na songo” nga na “kusala so a yeke sara ni ndali ti” aita, a yeke kiringo na peko ti tënë ti Grec diakonia. A ye ti tene nyen?

5. Ngbanga ti nyen a yeke na lege ni ti tene Paul atene kusala ti mungo maboko na azo ayeke kusala ti Chrétien?

⁵ Na sarango kua na tënë ti Grec so ndali ti akusala so use kue, Paul azia kusala ti mungo maboko na azo so ye ti ngangu asi na ala na popo ti aye nde nde so a yeke sara lani na yâ ti acongrégation ti aChrétien. Lo tene kozo lo tene: “Yâ ti akusala ayeke nde nde, me gi oko Seigneur si ayeke dä. Yâ ti alege ti sarango kusala ayeke mingi, . . . a yeke gi oko yingo ni si asara akusala so kue”. (1 aCor. 12:4-6, 11). Ti bâ ni nzoni, Paul atene akusala nde nde ti yâ ti congrégation ayeke “nzoni-kue”. * (aRom. 12:1, 6-8). A yeke ye ti dongo pëpe si lo tene a yeke na lege ni ti tene ni mû mbage ti ngoi ti ni “ti sara kua na ala so ayeke nzoni-kue.”​—aRom. 15:25, 26.

6. (a) Tongana ti so Paul afa ni, ngbanga ti nyen kusala ti mungo maboko na azo ayeke mbeni mbage ti vorongo ti e? (b) Fa tongana nyen la e yeke sara kusala so laso na ndo ti sese kue. (Bâ encadré “ Tongana ye ti ngangu asi!”)

⁶ Paul amû lani maboko na aCorinthien ti bâ ngbanga ti nyen la kua ti mungo maboko na azo so ye ti ngangu asi na ala ayeke mbeni mbage ti kusala ti ala nga ti vorongo Jéhovah. Bâ tënë ni ayeke tongaso: A-Chrétien ayeke mû maboko na azo so ye ti ngangu asi na ala ngbanga ti so ala “yeda na nzoni tënë na ndo ti Christ”. (2 aCor. 9:13). Ni la, ndali ti so ala ye ti sara ye alingbi na aye so Christ afa, aChrétien ayeke mû maboko na amba ti ala. Paul atene so akusala ti nzoni bê so ala yeke sara ndali ti aita ti ala ayeke gi fä ti “kota nzobe ti Nzapa”. (2 aCor. 9:14; 1 Pi. 4:10). Ni la, na sarango tënë na ndo ti mungo maboko na aita ti e so ye atia ala, so andu ala so aye ti ngangu asi na ala, Tour ti Ba Ndo ti lango 1 ti mars ngu 1976, na Français, atene tâ na lege ni: “A lingbi e dë kite lâ oko ape so Jéhovah Nzapa na Molenge ti lo Jésus Christ ayeke bâ biani na nene ni mara ti kusala tongaso.” Ni la, kusala so ayeke mbeni kpengba mbage ti kusala so ayeke nzoni-kue.​—aRom. 12:1, 7; 2 aCor. 8:7; aHéb. 13:16.

7, 8. Kozo ye so e yeke gi na mungo maboko na azo ayeke nyen?

⁷ E yeke mû maboko na azo so aye ti ngangu asi na ala ngbanga ti nyen? Paul akiri tënë na ni na yâ ti use mbeti ti lo na aCorinthien. (Diko 2 aCorinthien 9:11-15.) Na yâ ti aversê so, Paul agboto lê na ndo ti aye ota so e yeke gi ti wara ni na ngoi so e yeke sara kusala “ndali ti nzoni ti azo,” so ti tene ti mû maboko na azo so aye ti ngangu asi na ala. Zia e bâ ni oko na oko.

⁸ Kozoni, kusala ni so ayeke mû gonda na Jéhovah. Bâ tongana nyen la fani mingi aversê oku so agboto lê ti aita na ndo ti Jéhovah Nzapa. Bazengele Paul adabe ti ala “ti kiri singila  na Nzapa” nga ti “kiri singila mingi na Nzapa”. (Versê 11, 12) Lo fa tongana nyen la mungo maboko na azo asara si aChrétien “amû gloire na Nzapa” nga ala sepela “kota nzobe ti Nzapa.” (Versê 13, 14). Lo hunzi tënë ti lo na ndo ti kusala ti mungo maboko na azo so aye ti ngangu asi na ala na lege ti tënë so: “Singila na Nzapa.”​—Versê 15; 1 Pi. 4:11.

9. Kusala so alingbi ti ga na changement wa? Fa mbeni tapande ni.

⁹ Legeoko tongana Paul, awakua ti Jéhovah laso abâ akua ti mungo maboko na azo so aye ti ngangu asi na ala tongana mbeni lege so azi na ala ti mû gloire na Jéhovah nga ti sara pendere ti afango ye ti lo (1 aCor. 10:31; Tite 2:10) Ti tâ tënë ni, mara ti akusala tongaso ayeke sara si a zi sioni bango ndo, so ambeni zo ayeke na ni, na ndo ti Jéhovah nga na aTémoin ti lo. Bâ mbeni tapande ni: Mbeni wali, so alango na mbeni ndo so kota pupu ti ngu abuba ni, azia mbeni mbeti na tere ti porte ti da ti lo so lo tene so ni ye vizite ti aTémoin ti Jéhovah ape. Me, mbeni lâ, lo bâ azo na lekengo mbeni da so abuba, so ayeke na mbage ti lege. Teti alango mingi, lo bâ azo ti kua ni so ayeke sara ye na nzoni bê. Tongaso, lo gue kâ ti hinga ala nzoni. Na hingango so azo ni ayeke aTémoin ti Jéhovah, so ayeke sara kua na bê ti ala wani, li ti lo akpe kue na lo tene, “Me mbi hinga ala nzoni ape!” Ye ti pekoni ayeke nyen? Lo zi mbeti so ayeke na tere ti porte ti lo ni.

10, 11. (a) Atapande wa afa so e si na use ye so e yeke gi? (b) Mbeti wa la ayeke mû maboko na azo ti sarango kua ni so? (Bâ encadré “ Mbeni ngangu gbakuru ti kua.”)

¹⁰ Use ni, e yeke mû “aye mingi so atia” aita ti e. (2 aCor. 9:12a) E yeke na ngia mingi ti kaï abezoin ti aita ti e nga ti dë bê ti ala na yâ ti pasi ti ala. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so amembre ti congrégation ayeke “oko” nga “tongana membre oko abâ pasi, atanga ni kue abâ pasi legeoko na lo”. (1 aCor. 12:20, 26). Ndoye nga na mawa ti azo apusu aita-koli na aita-wali mingi laso ti gbian yâ ti kapa ti akua ti ala, ti mû agbakuru ti ala nga ti gue na ando so aye ti ngangu asi na aita ti ala ti mû maboko na ala (Jacq. 2:15, 16). Na tapande, na ngu 2011, kota lamere asuku amene mbeni mbage ti Japon. Filiale ti États-Unis atokua mbeni lettre na Komite so ayeke bâ lege ti lekengo ada ti kodoro ni ti hunda ti tene “mbeni kete wungo ti aita so ahinga kua nzoni” azi tere ti ala na akua ti ala ti mû maboko na lekengo aDa ti Royaume na Japon. Aita akiri tënë tongana nyen? Gi na yâ ti akete yenga, aita nduru na 600 amû iri ti ala, na ala yeda ti futa voyage ti ala, ala wani, ti gue na Japon! Filiale ti États-Unis atene: “Ye ni ahon ndo ti e.” Tongana mbeni ita na Japon ahunda mbeni ita so alondo na kodoro-wande ti fa ngbanga ti nyen la lo ga ti mû maboko, ita ni atene: “Aita ti e ti Japon ayeke mbage ti ‘tere’ ti e. Vundu nga na pasi ti ala ayeke ti e nga.” Ndali ti so ala ye gi tere ti ala wani ape, a si na ambeni ngoi aita tongaso azia fini ti ala na lê ti kuâ ti mû maboko na aita ti ala. *​—1 Jean 3:16.

¹¹ Azo so ayeke aTémoin ti Jéhovah ape akiri nga singila  ndali kua ti e ti mungo maboko na azo. Na tapande, mbeni kota ye ti ngangu asi lani na sese ti Arkansas, na États-Unis, na ngu 2013. Na pekoni, mbeni mbeti-sango asara tënë na ndo ti ye so aTémoin ti Jéhovah asara hio ti mû maboko na azo, a tene: “A-Témoin ti Jéhovah aleke yâ ti azo ti ala so amû tere ti ala, na bê ti ala wani ti sara kua, si ala yeke sara ye hio tongana kota ye ti ngangu asi.” Biani, tongana ti so bazengele Paul atene, e yeke mû “aye mingi so atia” aita ti e.

12-14. (a) Ngbanga ti nyen ti si na ota ye so e yeke gi ayeke kota ye mingi? (b) Atënë wa la aita atene so afa so a yeke kota ye mingi ti kiri ti sara kua ti Nzapa?

¹² Ota ni, e mû maboko na aita so ye ni asi na ala ti kiri ti sara kua ti Nzapa. Ngbanga ti nyen ayeke kota ye? Paul atene so azo so awara mungo maboko ni ayeke “kiri singila mingi na Nzapa.” (2 aCor. 9:12b). Pendere lege ti tene aita so akiri singila na Jéhovah ayeke ti kiri hio ti sara akua so lo hunda na ala (aPhil. 1:10). Mbeni Tour ti Ba Ndo ti ngu 1945 asara tënë so: “Paul ayeda . . . Ti tene a bungbi a-offrande ni ngbanga ti so a yeke mû maboko . . . na aita so ayeke na yâ ti bezoin ti wara aye ti mitele si ala wara lege ti sara kusala ti fango tënë ti Jéhovah nzoni.” Gi oko ye so e yeke gi laso la. Tongana aita ti e akiri na kua ti fango tënë, ala kpengba azo so ayeke nduru na ala so aye ti ngangu ni asi na ala nga na ayeke kpengba aita ni wani.​—Diko 2 aCorinthien 1:3, 4.

¹³ Zia e bâ ambeni tënë so aita atene na ndo ti kiringo na kua ti fango tënë, nga na ndo ti ngangu so ala wara na lege ni na peko ti so a mû maboko na ala na yâ ti aye ti ngangu so asi na ala. Mbeni ita-koli atene: “A yeke lani mbeni ye ti nzoni ti tene sewa ti e ague na fango tënë. A zi vundu ti e wani na ngoi so e yeke gi ti dë bê ti ambeni zo.” Mbeni ita-wali atene: “Teti so pensé ti mbi ayeke na ndo ti kua ti Nzapa a sara si mbi bi bê ti mbi pëpe na futingo ti aye so angoro mbi. A sara si mbi bâ tere ti mbi na yâ ti nzoni maboko.” Mbeni ita-wali nde atene: “Ambeni ye ayeke dä lani so e lingbi ti sara ye oko na ndo ni ape, me fango tënë amû maboko na sewa ti e ti hinga ndo so e yeke gue dä. Sarango tënë na azo na ndo ti beku ti fini dunia asara si e kiri e mä na bê, ahon ti kozo, so aye so kue ayeke ga ande fini.”

¹⁴ Guengo na abungbi ayeke nga kua so aita so aye ti ngangu asi na ala abâ so a yeke nzoni ala kiri asara ni hio. Bâ tapande ti ye so asi na Kiyoko, mbeni ita-wali so aga nduru na ngu 60. Kota ngu so asuku amû ndo so lo yeke dä ahon na aye ti lo kue, ye so angbâ na lo ayeke gi bongo nga na poro so ayeke na tere ti lo. Lo hinga ye so lo lingbi ti sara ape. Mo ye ti bâ, mbeni ancien atene na lo so ala lingbi ti sara bungbi ti ala na yâ ti oto ti ni. Kiyoko atene: “Mbi na ancien ni, na wali ti lo nga na mbeni ita-wali nde la e sara bungbi na yâ ti oto ni. Aye ayeke mingi na yâ ti bungbi ni pëpe, me tongana mbeni ye ti miracle, aye so sukungo ti ngu so aga na ni akpe na li ti mbi. Mbi wara siriri ti bê. Ye so afa na mbi so ti bungbi oko na aita ayeke kota ye mingi.” Na sarango tënë na ndo ti abungbi so lo gue dä na peko ti mbeni ye ti ngangu,  mbeni ita-wali atene: “Abungbi so amû maboko na mbi ti gbu ngangu!”​—aRom. 1:11, 12; 12:12.

15, 16. (a) Ye ti nzoni wa aChrétien ti Corinthe nga na ti ambeni ndo awara na mungo maboko na azo? (b) E yeke wara nga oko ye ti nzoni so laso tongana nyen?

¹⁵ Na fango nda ti ye so aye ti tene kusala ti mungo maboko na azo na yâ ti aye ti ngangu, Paul afa na aita ti Corinthe aye ti nzoni so ala nga na ambeni Chrétien ayeke wara na yâ ti sarango kua ni so. Lo tene : “Azo so ayeke nzoni-kue [wala aJuif so ayeke aChrétien na Jérusalem, so awara mungo maboko ni] avoro tere mingi na Nzapa ndali ti ala, na ala ye mingi ti bâ ala ngbanga ti kota nzobe ti Nzapa so ayeke na ndo ti ala, kota nzobe so mbeni ye ti lingbi na ni ayeke dä pëpe.” (2 aCor. 9:14). Tongaso, nzoni bê ti azo ti Corinthe ayeke pusu aita so ayeke Juif ti sambela ndali ti aita ti ala na Corinthe, so aGentil ayeke na popo ni, nga ayeke sara si ala ye ala mingi.

¹⁶ Mbeni Tour ti Ba Ndo ti lango 1 ti décembre ngu 1945 atene so atënë ti Paul so alingbi nga na kusala ti mungo maboko so e yeke sara laso. A tene: “Tongana mbeni mbage ti groupe ti awakua ti Nzapa amû aye ti kaï bezoin ti mbeni mbage ni nde, ye so asara si ala yeke ga beoko!” A yeke tâ ye so aita so amû maboko na amba ti ala ayeke wara la. Mbeni ancien so amû maboko na ngoi ti mbeni sukungo ti ngu atene: “Sarango kua ni so asara si mbi bâ so mbi yeke nduru mingi na aita ti mbi ahon ti kozo.” Mbeni ita-wali, so bê ti lo asi na singila ndali ti mungo maboko so lo wara, atene: “Songo ti e ti aita ayeke ye so akpa tere mingi na Paradis.”​—Diko aProverbe 17:17.

17. (a) Tënë so ayeke na Ésaïe 41:13 alingbi tâ na kusala ti mungo maboko so tongana nyen? (b) Fa ambeni tapande so afa so kusala ti mungo maboko na azo amû gonda na Jéhovah nga akiri akpengba songo ti e ti aita. (Bâ nga encadré “ Awakua ti ando nde nde amû tere ti ala wani ti mû maboko na azo.”)

 ¹⁷ Na ngoi so aita so ayeke mû maboko asi na place so aye ti ngangu ni asi dä, aita so aye ni asi na ala ayeke hinga tâ nzoni tâ tënë ti zendo ti Nzapa so: “Mbi, L’Éternel Nzapa ti mo, Mbi gbu maboko ti mo ti koti. Mbi tene na mo, Zia mbeto; fade Mbi sara na mo.” (És. 41:13). Na peko ti mbeni ye ti ngangu, mbeni ita-wali atene: “Na bango aye so abuba, mbi hinga ye ti sara lani ape, me Jéhovah ayoro maboko ti lo na mbage ti mbi. Maboko so aita amû na mbi, mbeni ye ti lingbi na ni ayeke dä ape.” Na peko ti mbeni sese so ayengi na ndo so ala yeke dä, a-ancien use asû mbeti na iri ti congrégation ti ala. Ala tene: “Yengingo ti sese ni aga na kota vundu, me e bâ mungo maboko ti Jéhovah na lege ti aye so aita asara na e. E diko ye lani na ndo ti mungo maboko na azo na yâ ti aye ti ngangu, me laso e bâ ni na lê ti e wani.”

18. E lingbi ti sara nyen tongana e ye ti mû mbage ti e na yâ ti kusala so? (Bâ nga encadré “ A fa lege na fini ti lo.”)

¹⁸ Mo ye ti hinga ngia so zo ayeke wara na yâ ti kusala so? Tongana mo ye ni, dabe ti mo so a yeke soro mingi ti azo so ayeke sara kua ni so na popo ti azo so ayeke leke aDa ti Royaume. Tongaso, tene na a-ancien ti mo so mo ye mbeni demande ti mû iri ti mo ndali ni. Mbeni ancien so ahinga kua so mingi atene: “Ala gue na ndo so aye ti ngangu ni asi dä gi na peko ti so Komite ti mungo maboko atisa ala ti sara tongaso.” Na sarango tongaso, e yeke sara kua ti e ti mungo maboko na azo tâ na lege ni.

19. Tongana nyen la aita so asara kusala so asara si azo abâ so e yeke biani adisciple ti Christ?

¹⁹ Kusala ti mungo maboko na azo na yâ ti aye ti ngangu ayeke mbeni pendere lege ti fa so e yeke sara ye alingbi na commandement ti Christ so ahunda na e ti “ndoye tere na popo” ti e. Na sarango tongaso, e yeke fa so e yeke biani adisciple ti Christ (Jean 13:34, 35). So ye ti nzoni laso ti wara aita mingi so amû gloire na Jéhovah na mungo tere ti ala wani ti mû maboko na aita ti e so aye ti ngangu asi na ala, so ala ngbâ ti mû mbage ti Royaume ti Nzapa!