Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

TSHAPITA 20

Olimu wa nkimanyiya

Olimu wa nkimanyiya

OYANGO WA TSHAPITA NYƐ

Dia tɛnya woho wɛnyana Akristo ngandji etena katomba mpokoso

1, 2. a) Okakatanu akɔna wakahomana l’Akristo wa la Judeya? b)  Ngande wakakimanyiyama Akristo wa la Judeya la ngandji tshɛ?

OYA l’ɔnɔnyi wa 46 T.D., ndjala ka kasha kakonge la Judeya. Lam’ele diangɔ dia ndɛ komonga efula, diɔ diaki oshinga wolo amboleka ndo ambeki wa Kristo komonga l’akoka wa nkondja mbo ya ndɛ. Vɔ waki la ndjala k’efula ndo waki lo dihombo dia wolo. Koko kaanga mbakidiɔ ngasɔ, vɔ wakɛnyi ekokelo ka Jehowa lo yoho yele ndoko ombeki wa Kristo wakɛnyi dui sɔ la ntondo. Kakɔna kakasalema?

2 Lo menda woho wakasowaka Akristo w’ase Hɛbɛru waki la Jɛrusalɛma ndo la Judeya, Akristo w’ase Juda ndo w’ase Wedja wakasɛnaka l’Atiyɔka ndo l’Asuriya wakakɔngɔla diangɔ dia tomɛ asekawɔ ambetawudi. Oma laasɔ, vɔ wakasɔnɛ anangɛwɔ ahende wakawɛkɛka otema, Pɔɔlɔ nde la Barnabasɛ dia tɔlɛ dikumanyi dia l’etshumanelo ka la Jɛrusalɛma diangɔ sɔ. (Adia Etsha 11:27-30; 12:25.) Ohokanyiya woho wakandandema anangɛso wa la Judeya oma lo ngandji kakawaɛnya anangɛwɔ w’oma l’Atiyɔka.

3. a) Ngande wayela ekambi waki Nzambi wa nshi nyɛ ɛnyɛlɔ k’Akristo wa l’Atiyɔka? Sha ɛnyɛlɔ. (Enda ndo kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “ Ekimanyielo koleki woke kakatasha anangɛso.”) b) Ambola akɔna wayotɔsɛdingola lo tshapita nyɛ?

3 Ɔsɔ ekɔ ɔkɔndɔ wa ntondo wɛnya woho wakatomɛ Akristo wa l’ɛtshi kɛmɔtshi ka nkɛtɛ asekawɔ ambetawudi wa l’ɛtshi kekina ka nkɛtɛ ekimanyielo. Ndo ɛlɔ kɛnɛ, sho mbokoyaka ɛnyɛlɔ k’anangɛso waki l’Atiyɔka. Etena keyaso di’asekaso ambetawudi wa lo dihole dimɔtshi wambohomɔ mpokoso kana wekɔ l’ekakatanu ɛmɔtshi wa wolo, sho mongaka suke dia mbakimanyiya. * Dia sho nshihodia woho wɔtɔnɛ olimu aso wa nkimanyiya asekaso ambetawudi la elimu ekina wa Diolelo, nyɛsɔ tɔsɛdingole ambola asato anɛ: Lande na kɔsaso olimu wa nkimanyiya asekaso ambetawui wambohomɔ mpokoso oko olimu w’esambishelo? Naa eyango wele l’olimu ɔsɔ? Ndo wahɔ akɔna wakondjaso oma l’olimu akɔ?

Lande na kele olimu wa nkimanyiya asekaso ambetawudi wambohomɔ mpokoso wekɔ “olimu w’ekila”?

4. Kakɔna kakatɛ ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ ase Kɔrɛtɔ lo kɛnɛ kendana l’olimu w’Okristo?

4 Lo mukanda wa hende wakandafundɛ ase Kɔrɛtɔ, ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akɛnya di’olimu aso w’Okristo wekɔ la tenyi pende. Kaanga mbele mukanda ɔsɔ wakendanaka l’Akristo w’akitami, ɛtɛkɛta ande mendanaka ndo la “ɛkɔkɔ ekina” wa Kristo ɛlɔ kɛnɛ. (Jni. 10:16) Etenyi kɛmɔtshi k’olimu aso ekɔ “olimu wa diokanyelo,” mbuta ate olimu aso w’esambishelo ndo wa wetshelo. (2 Kɔr. 5:18-20; 1 Tim. 2:3-6) Etenyi kekina k’olimu ɔsɔ ele “olimu wa nkimanyiya ekilami,” mbuta ate kɛnɛ kasalaso lo wahɔ w’asekaso ambetawudi. (2 Kɔr. 8:4) Ditelo di’ɔnɛ “olimu wa diokanyelo” ndo “olimu wa nkimanyiya ekilami” ndja oma lo tshɛkɛta “olimu” yokadimɔmi oma lo tshɛkɛta ya lo Grɛkɛ yalembetshiya di·a·ko·niʹa. Kakɔna kalembetshiya dui sɔ?

5. Lande na kakelɛ Pɔɔlɔ olimu wa nkimanyiya asekaso ambetawudi ate olimu w’ekila?

5 Lo nkamba la tshɛkɛta yakɔ yaamɛ ya lo Grɛkɛ dikambo di’elimu akɔ ehende, Pɔɔlɔ akɛnya diɔtɔnganelo diele lam’asa olimu wa nkimanyiya asekaso ambetawudi la weho ekina w’elimu wakambaso l’etshumanelo k’Akristo. Nde akate yema la ntondo ate: “Weho w’elimu wekɔ efula, koko Nkumadiɔndjɔ ekɔ paka ɔtɔi . . . Koko nyuma kakɔ ɔtɔi kasala akambo asɔ tshɛ.” (1 Kɔr. 12:4-6, 11) Pɔɔlɔ akete elimu wakambema l’etshumanelo ɛsɔ tshɛ ate “olimu w’ekila.” * (Rɔmɔ 12:1, 6-8) Kema mɛtɛ dui dia diambo lo woho wakayasha Pɔɔlɔ l’olimu ɔsɔ dia “nkimanyiya ekilami.”Rɔmɔ 15:25, 26.

6. a) Oko wakadilembetshiya Pɔɔlɔ, lande na kele olimu wa nkimanyiya asekaso ambetawudi wahomana la mpokoso ekɔ etenyi kɛmɔtshi k’ɔtɛmwɛlɔ aso? b) Lembetshiya woho wakambema olimu ɔsɔ l’andja w’otondo ɛlɔ kɛnɛ. (Enda kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “ Etena katomba mpokoso,” lɛkɛ 214.)

6 Pɔɔlɔ akalembetshiya Akristo wa la Kɔrɛtɔ lande na kele olimu wa nkimanyiya asekawɔ ambetawudi aki etenyi kɛmɔtshi k’olimu w’esambishelo ndo k’ɔtɛmwɛlɔ wakawatɛmɔlaka Jehowa. Kɛnɛ kakalange Pɔɔlɔ mbuta tɔ kɛnɛ: Akristo wakimanyiya asekawɔ ambetawudi salaka dui sɔ dia ‘nkitanyiya lokumu l’ɔlɔlɔ lendana la Kristo.’ (2 Kɔr. 9:13) L’ɛtɛkɛta ekina, vɔ salaka dui sɔ l’ɔtɛ wa nsaki kele la wɔ ka nkitanyiya wetshelo wa Kristo. Pɔɔlɔ akɛnya dia kɛnɛ kasalawɔ la ngandji tshɛ lo wahɔ w’asekawɔ ambetawudi kɛsɔ kɛnɛmɔlaka ‘ɔlɔlɔ waheyama mbɛdika waasalɛ Nzambi.’ (2 Kɔr. 9:14; 1 Pet. 4:10) Lo kɛnɛ kendana l’olimu wa nkimanyiya asekaso ambetawudi wele lo dihombo, Tshoto y’Etangelo ya Ngɔndɔ ka sato 1, 1976 lo Falase yakate ɔnɛ: “Hatohombe pondjo mbidja taamu dia Jehowa Nzambi nde l’Ɔnande Yeso Kristo mbɔsaka olimu ɔsɔ la nɛmɔ di’efula.” Lo mɛtɛ, olimu wa nkimanyiya asekaso ambetawudi ekɔ olimu w’ekila.Rɔmɔ 12:1, 7; 2 Kɔr. 8:7; Hɛb. 13:16.

Eyango wele l’olimu wa nkimanyiya asekaso ambetawudi

7, 8. Naa oyango wa ntondo wele la olimu aso wa nkimanyiya asekaso ambetawudi? Lembetshiya.

7 Naa eyango wele l’olimu aso wa nkimanyiya asekaso ambetawudi? Pɔɔlɔ akakadimola dimbola sɔ lo mukanda wa hende wakandafundɛ Akristo wa la Kɔrɛtɔ. (Adia 2 Kɔrɛtɔ 9:11-15.) Lo avɛsa anɛ, Pɔɔlɔ akatɔtɔmiya eyango esato wakotshaso etena kayashaso ‘l’olimu wa lo sɛkɛ,’ mbuta ate olimu wa nkimanyiya asekaso ambetawudi wambohomɔ mpokoso. Nyɛsɔ tɔsɛdingole eyango akɔ.

8 Ntondotondo, olimu aso wa nkimanyiya asekaso ambetawudi wambohomɔ mpokoso tombolaka Jehowa. Tolembete dia lo avɛsa atanu wele la diko ango, Pɔɔlɔ akakotola yambalo y’anangɛso le Jehowa Nzambi. Nde akawaohola “dia vɔ mbisha Nzambi losaka” ndo “dia ntshutshuya anto efula dia mbisha Nzambi losaka.” (Divɛsa 11, 12) Nde akɛnya nto di’olimu aso wa nkimanyiya asekaso ambetawudi konyaka Akristo dia ‘ntombola Nzambi’ ndo dia ngɛnangɛna ‘ɔlɔlɔ waheyama mbɛdika wawaɛnya Nzambi.’ (Divɛsa 13, 14) Pɔɔlɔ akakomiya ate: “Losaka le Nzambi.”Divɛsa 15; 1 Pet. 4:11.

9. Shɛngiya yakɔna yakoka monga la olimu aso wa nkimanyiya asekaso ambetawudi? Sha ɛnyɛlɔ.

9 L’ɛnyɛlɔ ka Pɔɔlɔ, ekambi waki Nzambi mbɔsaka olimu wa nkimanyiya asekawɔ ambetawudi oko waaso wa ntombola Jehowa ndo wa nɛnga wetshelo ande ɛlɔ kɛnɛ. (1 Kɔr. 10:31; Tito 2:10) Lo mɛtɛ, olimu wakambaso ɔsɔ kimanyiyaka dia minya tokanyi ta kɔlɔ tele l’anto lo dikambo dia Jehowa ndo di’Ɛmɛnyi ande. Ɛnyɛlɔ, mama kɛmɔtshi kadjasɛ l’ɛtshi kɛmɔtshi ka nkɛtɛ kakanandema la lɔpɛpɛ la wolo akafunde lo lokuke lande ate: “Aha Ɛmɛnyi wa Jehowa mbɔtɔ lanɛ.” Koko lushi lɔmɔtshi, nde akɛnyi anangɛso l’akadiyɛso walɔngɔsɔla luudu lɔmɔtshi l’osekawɔ ombetawudi lakɛlɛnganɛ la nde. La ntondo ka nde ndjowambola waa na wakiwɔ, nde akaasɛdingola l’edja ka nshi efula. Etena kakawawotɛ dia vɔ waki Ɛmɛnyi wa Jehowa, nde akaambe ndo akawatɛ ate: “Lakanyokanɛka kɔlɔ tshanana.” Oma laasɔ, nde akadimola kɛnɛ kakandafunde lo lokuke lande.

10, 11. a) Bɛnyɛlɔ diakɔna diɛnya dia sho kotshaka oyango aso wa hende wele la olimu wa nkimanyiya asekaso ambetawudi? b) Biukubuku yakɔna yakimanyiya wanɛ washa lonya l’olimu wa nkimanyiya anto akina? (Enda kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “ Ehomɔ dikambo dia wanɛ wakamba olimu w’ekimanyielo.”)

10 Dui dia hende ele, sho ‘kotshaka ehomba’ w’asekaso ambetawudi. (2 Kɔr. 9:12a) Sho nomɔlomɔka dia nkotsha ehomba ndo dia mamuyɛ anangɛso l’akadiyɛso paa yele la wɔ. Lande na? Nɛ dia ase etshumanelo k’Akristo wekɔ ‘demba ɔtɔi’ ndo “naka etenyi kɛmɔtshi ka demba kekɔ lo nsowa, kete tenyi dikina tshɛ dia demba sowaka kaamɛ la tɔ.” (1 Kɔr. 12:20, 26) Diakɔ diele ngandji k’onto l’ɔnango ndo ɔlɔlɔ w’otema tshutshuyaka anangɛso l’akadiyɛso efula ɛlɔ kɛnɛ dia ntshikitanya dikongelo diawɔ, ntshumanya dihomɔ diawɔ di’olimu dia tokimanyiya asekawɔ ambetawudi wele l’ɛtshi kɛmɔtshi ka nkɛtɛ kambotomba mpokoso. (Jak. 2:15, 16) Ɛnyɛlɔ, l’ɔkɔngɔ wa lɔpɛpɛ la wolo mpɛpa la Japon lo 2011, filialɛ ka l’États-Unis kakatomɛ kɔmite ya wokelo ya l’Amɛrikɛ mukanda dia mbalɔmba “anangɛso amɔtshi wele l’akoka” dia tɔlɔngɔsɔla Mbalasa ya Diolelo yakalana la Japon. Onde anto amɔtshi wakatanema? L’ɔkɔngɔ wa mingu ngana tsho, suke l’anangɛso l’akadiyɛso 600 wakayakimɔ la lolango ndo waketawɔ ndjafutɛ ndɛkɛ dia tokimanyiya la Japon. Filialɛ ka l’États-Unis kakate ɔnɛ: “Taki l’ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula lo woho wakayakimɔ anangɛso asɔ la lolango.” Etena kakawombola ɔnangɛso ɔmɔtshi la la Japon ɔkɔkɔ wakandatshu dia taakimanyiya, ɔnangɛso ɔmɔtshi lakayakimɔ la lolango akookadimola ate: “Anangɛso wa lo Japon wekɔ etenyi kɛmɔtshi ka ‘demba diaso.’ Etena kasowawɔ ndo kadiɛnɛwɔ, ekɔ oko ndo sho mbasowa.” L’ɔtɛ wa ngandji ka ndjahombia kele la wɔ, anangɛso wayakimɔ la lolango komaka polo ndo lo mbidja nsɛnɔ yawɔ lo waale lo tena dimɔtshi dia nkimanyiya asekawɔ ambetawudi. *—1  Jni. 3:16.

11 Wanɛ wele bu Ɛmɛnyi wa Jehowa vɔ lawɔ mandolaka olimu wasalaso dia nkimanyiya asekaso ambetawudi wambohomɔ mpokoso. Ɛnyɛlɔ, l’ɔkɔngɔ wa mpokoso kɛmɔtshi salema la Arkansas, l’États-Unis lo 2013, jurnalɛ mɔtshi yakɛnya woho wakatshu Ɛmɛnyi wa Jehowa esadi eto dia tokimanyiya lo mbuta ɔnɛ: “Ndoko anto akina wakoka nsala kɛnɛ kakasale Ɛmɛnyi wa Jehowa wakayakimɔ la lolango dia nkimanyiya asekawɔ ambetawɔdi.” Oko wakadite ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ, tekɔ ‘lo nkotsha dimɛna’ ehomba w’anangɛso l’akadiyɛso wele lo dihombo.

12-14. a) Lande na kele oyango wa sato wele la olimu aso wa nkimanyiya asekaso ambetawudi wekɔ ohomba? b) Ɛtɛkɛta akɔna wakate anto amɔtshi watɔtɔmiya ohomba wa ntetemala ndjasha l’elimu wa lo nyuma?

12 Dui dia sato ele, sho kimanyiyaka anangɛso wambohomɔ mpokoso dia vɔ nyomoyasha l’akambo wa lo nyuma. Lande na kele dui sɔ ohomba? Tatohɛke dia Pɔɔlɔ akɛnya dia wanɛ walongola ekimanyielo k’oma l’olimu aso wa nkimanyiya anto akina wambohomɔ mpokoso tshutshuyamaka “dia mbisha Nzambi losaka.” (2 Kɔr. 9:12b) Ndoko yoho kina yoleki dimɛna yakoka wanɛ wakahomɔ mpokoso mbisha Jehowa losaka ko ndeka ya nyomoyasha l’akambo wa lo nyuma aha la ntshimbatshimba. (Flpɛ. 1:10) Tshoto y’Etangelo mɔtshi yakate lo 1945 ɔnɛ: “Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ aketawɔ . . . di’ɛkɔngɔ salema nɛ dia vɔ wakakimanyiyaka . . . dia nkotsha ehomba wa l’emunyi w’anangɛso waki lo dihombo dia vɔ ndeka monga l’akoka wa ndjasha efula l’olimu waki Jehowa.” Oyango akɔ waamɛ mbele la so ɛlɔ kɛnɛ. Lo ndjasha nto l’olimu w’esambishelo, anangɛso l’akadiyɛso hawokeketsha tsho anto akina wadiɛnɛ l’ekakatanu, koko ndo vɔamɛ keketshamaka.Adia 2 Kɔrɛtɔ 1:3, 4.

13 Tɔsɛdingole kɛnɛ kakate asekaso ambetawudi amɔtshi wakayotatɛ ndjasha nto l’olimu l’esambishelo l’ɔkɔngɔ wa vɔ kimanyiyama. Ɔnangɛso ɔmɔtshi akate ate: “Olimu w’esambishelo wakakimanyiya nkumbo kaso efula. Woho wakatayasha dia nsamba anto akina akatokimanyiya dia mendjola lo tshanda mɔtshi ekiyanu waki la so.” Kadiyɛso kɛmɔtshi akate ate: “Ndjasha l’olimu w’esambishelo akakimanyiya diaha dimi ndeka mbidja yimba lo mpokoso kakakomɛ ndo wakambisha lotui tshitshi.” Kadiyɛso kekina akate ate: “Lo etena kakiso kombeya kɛnɛ kahombaso nsala nto kɛsɔ, olimu w’esambishelo wakakeketsha nkumbo kami. Mbutɛ anto akina akambo wendana l’elongamelo k’andja w’oyoyo akakeketsha eshikikelo kele la so k’ɔnɛ Nzambi ayetɛ diangɔ tshɛ eyoyo.”

14 Wɔtwɛlɔ wa nsanganya ekɔ dui dikina dia lo nyuma di’ohomba efula le anangɛso wambohomana la mpokoso. Nyɛsɔ tende kɛnɛ kakakomɛ Kiyoko, kadiyɛso kaya l’ɛnɔnyi 50 l’ɛmɔtshi. L’ɔkɔngɔ wa nde nshisha diangɔ diande tshɛ lo lɔpɛpɛ la wolo lakapɛpɛ, onyake ahɔndɔ la sabata yakandalɔtɛ, nde akakɔmɔ efula. Diakɔ diakɔlɔmbɛ ekumanyi kɛmɔtshi dia vɔ nsala losanganya lo mutuka ande. Kiyoko mbutaka ate: “Takasangana dimi l’ekumanyi kɛsɔ la wadɛnde ndo la kadiyɛso kekina lo mutuka ɔsɔ. Eelo mɛtɛ losanganya lɔsɔ komonga la kawotake, koko lɔ lakakimanyiya dia dimi mbohɛ mpokoso ka wolo kakakomɛ. Lakonge la ki ka lo yimba ndo lakɛnyi wolo wele la nsanganya y’Akristo.” Lo kɛnɛ kendana la nsanganya yakandɔtɔ l’ɔkɔngɔ wa mpokoso kɛmɔtshi, kadiyɛso kekina akate ate: “Nsanganya shɔ yakakimanyiya dia dimi mbikikɛ.”Rɔmɔ 1:11, 12; 12:12.

Wahɔ waya oma l’olimu wa nkimanyiya asekaso ambetawudi wambohomɔ mpokoso

15, 16. a) Wahɔ akɔna wakakondja Akristo wa la Kɔrɛtɔ ndo wa l’ahole akina lo nkimanyiya anto akina? b) Wahɔ akɔna wakondjaso sho lawɔ ɛlɔ kɛnɛ lo nkimanyiya asekaso Akristo?

15 Lo kɛnɛ kendana l’olimu wa nkimanyiya asekaso ambetawudi wambohomɔ mpokoso, ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akɛnya ase Kɔrɛtɔ wahɔ wakawahombe vɔ l’Akristo akina nkondja oma l’olimu ɔsɔ. Nde akate ate: “L’ekimanyielo k’ɛsɛngɔsɛngɔ wasalawɔ lo dikambo dianyu, [Akristo w’ase Hɛbɛru wakasɛnaka la Jɛrusalɛma wakalongola ekimanyielo], vɔ kɛnɛmɔlaka ngandji kanyokawɔ l’ɔtɛ wa ɔlɔlɔ waheyama mbɛdika wanyosalɛ Nzambi.” (2 Kɔr. 9:14) Lo mɛtɛ, lokaho l’Akristo wa la Kɔrɛtɔ ndo l’ase Wedja lakahombe ntshutshuya Akristo w’ase Hɛbɛru dia vɔ nɔmba lo dikambo dia wahɔ w’anangɛwɔ wa la Kɔrɛtɔ ndo ndeka mbaoka ngandji.

16 Dia mɛnya ohomba w’ɛtɛkɛta w’ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ, Tshoto y’Etangelo ya Ngɔndɔ ka nɛi 1, 1946 ya lo Falase yakate ɔnɛ: “Kaamɛ mongaka etena kakɔngɔla ekambi waki Nzambi wa l’ɛtshi kɛmɔtshi ka nkɛtɛ diangɔ dia nkimanyiya asekawɔ ambetawudi wa l’ɛtshi kekina ka nkɛtɛ.” Kɛsɔ mɛtɛ mbasalema l’atei w’ekambi waki Nzambi ɛlɔ kɛnɛ. Ekumanyi kɛmɔtshi kakatshu dia tokimanyiya lo dihole dimɔtshi diakalanyema l’elola akate ate: “Ndjasha l’olimu wa nkimanyiya asekaso ambetawudi akakimanyiya dia dimi ndeka mbekesanɛ la wɔ.” Kadiyɛso kɛmɔtshi kakalongola ekimanyielo oma l’olimu ɔsɔ akɛnya lowando laki la nde lo mbuta ate: “Nkumbo kaso k’onto l’ɔnango ka l’andja w’otondo kekɔ kaamɛ wate kana oko wanɛ wele lo Paradiso.”Adia Tukedi 17:17.

17. a) Ngande wɔtɔnɛ ɛtɛkɛta wa l’Isaya 41:13 la olimu aso wa nkikmanyiya asekaso ambetawudi? b) Sha bɛnyɛlɔ dimɔtshi diɛnya woho watombola olimu aso wa nkimanyiya asekaso ambetawudi Jehowa ndo wakeketshawɔ ngandji kokanaso. (Enda ndo kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “ Apandjudi wayakimɔ la lolango l’andja w’otondo.”)

17 Etena kakoma anangɛso l’akadiyɛso wakamba olimu wa nkimanyiya asekaso ambetawudi lo dihole dimɔtshi diambotomba mpokoso, anangɛso wa lɛkɔ mɛnaka mɛtɛ ka daka diaki Nzambi diata ɔnɛ: “Dimi keli [Jehowa], [Nzambi k]aye latukukimelaka lu lunya laye la pami. Dimi latukutelaka nti: Tukaki woma, layukukimanyia.” (Is. 41:13) L’ɔkɔngɔ wa kadiyɛso kɛmɔtshi pandɔ oma lo mpokoso kɛmɔtshi, nde akate ate: “Lakashisha elongamelo, koko Jehowa akakimanyiya. Ndo nto, anangɛso l’akadiyɛso wakakimanyiya efula.” L’ɔkɔngɔ wa didimu dimɔtshi dia nkɛtɛ ndanya ngelo kawɔ, dikumanyi dihende wakafunde lo dikambo dia tshumanelo diawɔ ɔnɛ: “Didimu dia nkɛtɛ sɔ diakatosha paa k’efula, koko Jehowa akatokimanyiya lo tshimbo y’anangɛso l’akadiyɛso. Takadiaka tsho ɛkɔndɔ wendana l’olimu ɔnɛ, koko ɛlɔ kɛnɛ shɔamɛ tambɛna la washo aso.”

Shi ndo wɛ lawɔ koka mbisha lonya l’olimu ɔsɔ?

18. Kakɔna kakokayɛ nsala naka wɛ nangaka ndjasha la olimu aso wa nkimanyiya asekaso ambetawudi? (Enda kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “ Dui diakonge la shɛngiya lo lɔsɛnɔ lande.”)

18 Onde ndo wɛ lawɔ nangaka monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ waya oma l’olimu wa nkimanyiya asekaso ambetawudi wambohomɔ mpokoso? Naka ngasɔ, kete eya dia wanɛ wakamba olimu ɔsɔ sɔnamaka l’atei w’anangɛso wakamba lo wokelo wa Mbalasa ya Diolelo. Tɛ dikumanyi dia wɛ nangaka ndodia dɛmandɛ dia wɛ tokamba olimu ɔsɔ. Koko ekumanyi kɛmɔtshi kaya manyi l’olimu wa nkimanyiya asekaso ambetawudi wambohomɔ mpokoso akate ate: “Sho tshɔka dia tokimanyiya lɛnɛ ambotomba mpokoso paka l’ɔkɔngɔ wa nongola leeta oma le kɔmite kendana l’awui w’ekimanyielo.” Dui sɔ kimanyiyaka di’olimu ɔsɔ salema dimɛna.

19. Ngande wɛnya olimu aso wa nkimanyiya asekaso ambetawudi dia tekɔ mɛtɛ ambeki wa Kristo?

19 Olimu wa nkimanyiya asekaso ambetawudi wambohomɔ mpokoso ekɔ yoho mɔtshi ya dimɛna efula yɛnyaso dia tekɔ lo nkitanyiya didjango dia Yeso dia ‘mbokana ngandji lam’asaso’ ndo ɔnɛ tekɔ ambeki ande. (Jni. 13:34, 35) Ande diɛsɛ diele la so ɛlɔ kɛnɛ dia monga l’anangɛso l’akadiyɛso wayakimɔ la lolango dia ntombola Jehowa, etena kakimanyiyawɔ ambolami wa kɔlamelo wa Diolelo wele lo dihombo lee!

^ od. 3 Lo tshapita nyɛ, tayɔtɛkɛta paka lo kɛnɛ kendana la welo wadjaso dia nkimanyiya asekawɔ ambetawudi. Koko lo waaso amɔtshi, sho kimanyiyaka ndo anto wele bu Ɛmɛnyi wa Jehowa.—Ngal. 6:10.

^ od. 5 Pɔɔlɔ akakambe la tshɛkɛta ya lo Grɛkɛ di·aʹko·nos l’efula (okambi) dia nembetshiya “ekambi wakimanyiya.”—1 Tim. 3:12.

^ od. 10 Enda sawo diele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “De l’aide pour la famille de nos frères en Bosnie” dia lo Tshoto y’Etangelo ya Ngɔndɔ ka dikumi l’ɔtɔi 1, 1994, lɛkɛ 23-27 lo Falase.