Skip to content

Skip to table of contents

CIBALO 20

Kukomba Jehova Kulabikkilizya Akugwasya Bamwi Kumubili

Kukomba Jehova Kulabikkilizya Akugwasya Bamwi Kumubili

MAKANI AALI MUCIBALO

Luyando lwa Bunakristo lulalibonya ciindi nokwacitika ntenda

1, 2. (a) Mbuyumuyumu nzi mbobakajisi Banakristo mu Judaya? (b) Ino nduyando luli buti ndobakatondezyegwa Banakristo bamu Judaya?

MUUMWAKA wa 46 C.E., alimwi mu Judaya muli nzala mpati. Akaambo kakuceya kwazyakulya, myuulo yazyakulya yatanta kapati alimwi basikwiiya ba Kristo ba Juda tabakonzyi kuzyuula. Balifwide nzala kapati. Nokuba boobo, basikwiiya ba Kristo balaafwaafwi kukwabililwa a Jehova munzila njobatanabwene kuzwa kaindi. Ncinzi ciyanda kucitika?

2 Akaambo kakupenga kwa Banakristo ba Juda mu Jerusalemu alimwi amu Judaya, Banakristo ba Juda alimwi a Banakristo Bamasi mu Antiokeya, Suriya, basanga mali kutegwa bagwasye Basyominyina. Mpoonya basala bakwesu beelela bobilo akati kabo, Barnaba alimwi a Saulo, kuti batole zintu zyakumubili kubaalu bambungano ku Jerusalemu. (Amubale Milimo 11:27-30; 12:25.) Amuyeeye buyo mbobakakkomana Banakristo baku Judaya akaambo kaluyando oolu ndobakatondezya Banakristonyina baku Antiokeya!

3. (a) Ino muunzila nzi bantu ba Leza mazuba aano mobazumanana kutobela cikozyanyo ncobakasiya Banakristo baku Antiokeya? Amupe cikozyanyo. (Amubone akabbokesi kakuti “ Mulimo Wesu Mupati Wakusaanguna Wakugwasya Bamwi Iwakacitwa Mumazuba Eesu.”) (b) Ino mibuzyo nzi njotutiilange-lange mucibalo eeci?

3 Makani aaya, aakacitika musyule mumwaanda wamyaka wakusaanguna C.E., akali aakusaanguna kulembwa kujatikizya Banakristo ibakali kukkala kubusena bumwi kutuma zintu zyakumubili kutegwa bagwasye Banakristonyina ibakali kukkala kubusena bumbi. Mazuba aano, tutobela cikozyanyo ncobakatusiila bakwesu baku Antiokeya. Ciindi notwamvwa kuti bakwesu ibakkala kubusena bumwi bacitikilwa ntenda naa bali musunko, tulabagwasya. * Kutegwa tumvwisye lugwasyo lwesu lwakumubili mbolweendelana amilimo yesu iimbi yakumuuya, atulange-lange mibuzyo yotatwe iijatikizya mulimo wakugwasyilizya bamwi kumubili. Nkaambo nzi kugwasya bamwi kumubili ncotukubona kuti ncibeela cabukombi bwesu? Makanze nzi ngotujisi notubeleka mulimo ooyu wakugwasya bamwi kumubili? Ino tugwasyigwa buti amulimo ooyu wakugwasyilizya bamwi kumubili?

Ikaambo Mulimo Wakugwasya Bamwi Kumubili Ncouli “Mulimo Uusetekene”

4. Ino Paulo wakabaambila nzi bana Korinto kujatikizya mulimo wa Bunakristo?

4 Mulugwalo lwakwe lwabili ndwaakalembela bana Korinto, Paulo wakapandulula kuti mulimo uusetekene ngobajisi Banakristo uli muzibeela zyobilo. Nokuba kuti lugwalo lwa Paulo lwakalembelwa Banakristo bananike, majwi aakwe alabeleka ‘akumbelele zimbi’ mazuba aano. (Joh. 10:16) Cibeela cimwi camulimo wesu cijatikizya “mulimo wakuyanzanya,” nkokuti, mulimo wesu wakukambauka akuyiisya. (2 Ko. 5:18-20; 1 Ti. 2:3-6) Cibeela cimwi cijatikizya mulimo ngotubelekela basyomima. Paulo wakawaamba cacigaminina kuti “mulimo wakugwasya.” (2 Ko. 8:4) Kujatikizya majwi aakuti “mulimo wakuyanzanya” alimwi aakuti “mulimo wakugwasya,” mumasena oonse obilo ibbala lyakuti “mulimo” lisandululwa kuzwa kubbala lya Chigiriki lyakuti di·a·ko·niʹa. Nkaambo nzi ncotweelede kukabikkila maano kaambo aaka?

5. Nkaambo nzi ncotweelede kukabikkila maano kaambo nkaakaamba Paulo kakuti mulimo wakugwasya bamwi mulimo uusetekene?

5 Kwiinda mukubelesya bbala lyomwe lyamu Chigiriki kwaamba milimo yoonse yobilo, Paulo wakatondezya kuti mulimo wakugwasya ulikozyenye amisyobo iimbi yamilimo iyakali kubelekwa a Banakristo mumbungano. Kumatalikilo wakaamba kuti: “Kuli milimo yiindene-indene, pele kuli buyo Mwami omwe; alimwi kuli nzila zyakubeleka ziindene-indene, . . . Pele milimo yoonse eeyi ilacitwa amuuya omwe nguwenya ooyu.” (1 Ko. 12:4-6, 11) Paulo wakatondezya kuti milimo yambungano iisiyene-siyene ileendelana a “mulimo uusetekene.” * (Lom. 12:1, 6-8) Nkakaambo kaako wakalimvwa kuti cakali kuyandika kulinguwe kwaaba ciindi cakwe kuti ‘akutaukile basalali’!—Lom. 15:25, 26.

6. (a) Kweelana ambwaakapandulula Paulo, nkaambo nzi mulimo wakugwasya bamwi ncouli cibeela cabukombi bwesu? (b) Amupandulule mulimo wesu wakugwasya bamwi ibacitikilwa ntenda mboweendelezyegwa nyika yoonse. (Amubone kabbokesi kakuti “ Ciindi Nokwacitika Ntenda!” peeji 214)

6 Paulo wakagwasya bana Korinto kubona ikaambo mulimo wakugwasya bamwi ncowakali cibeela camulimo wabo uusetekene alimwi acibeela cabukombi bwabo kuli Jehova. Amubone ncaakali kupandulula: Banakristo ibagwasya bamwi balacita oobo nkaambo ‘balalibombya kumakani mabotu aamba Kilisito.’ (2 Ko. 9:13) Aboobo, kwiinda mukukulwaizyigwa aluyandisisyo lwabo lwakubelesya njiisyo zya Kristo, Banakristo balabagwasya basyominyina. Paulo wakaamba kuti milimo mibotu njobabelekela Banakristonyina ‘nduzyalo lwa Leza lulibedelede.’ (2 Ko. 9:14; 1 Pe. 4:10) Aboobo, kujatikizya kugwasya bakwesu babulide, kwalo ikubikkilizya amulimo wakugwasyilizya kumubili, Ngazi Yamulindizi yamu Chingisi ya December 1, 1975, yakaamba kuti: “Tatweelede kudooneka kuti Jehova Leza alimwi a Mwanaakwe Jesu Kristo balaubikkila kapati maano mulimo uuli boobu.” Inzya, mulimo wakugwasyilizya bamwi kumubili ncibeela iciyandika kapati camulimo uusetekene.—Lom. 12:1, 7; 2 Ko. 8:7; Heb. 13:16.

Mulimo Wakugwasya Bamwi Kumubili Ulijisi Twaambo Tumvwika Ncoucitilwa

7, 8. Ino nkaambo nzi kakusaanguna ncoucitilwa mulimo wesu wakugwasya bamwi nokwacitika ntenda? Amupandulule.

7 Ino mulimo wesu wakugwasyilizya bamwi kumubili ujisi twaambo nzi ncoucitilwa? Paulo wakaingula mubuzyo ooyu mulugwalo lwakwe lwabili ndwaakalembela bana Korinto. (Amubale 2 Bakolinto 9:11-15.) Mutupango ootu, Paulo wakakankaizya twaambo totatwe ncoucitilwa, ituzuzikizyigwa kwiinda mukutola lubazu ‘mumulimo ooyu wakugwasya bantu,’ nkokuti mulimo wakugwasyilizya bamwi kumubili. Atutulange-lange twaambo ootu kamwi akamwi.

8 Kaambo kakusaanguna, mulimo wesu wakugwasya bamwi kumubili ulemeka Jehova. Amubone kuti mutupango tosanwe tutazubuludwe Paulo wakainduluka-induluka kugwasya Banakristonyina kuti babikkile maano kuli Jehova Leza. Mwaapostolo wakabayeezya kujatikizya ‘bantu bamulumba Leza’ alimwi ‘abantu banji bamulumba Leza.’ (Kapango 11 a 12) Wakaamba mbuli mulimo wakugwasyilizya bamwi kumubili mbougwasya Banakristo ‘kulemeka Leza’ alimwi akutembaula ‘luzyalo lwa Leza lulibedelede.’ (Kapango 13 a 14) Paulo wakamanizya makani aakwe aajatikizya mulimo wakugwasyilizya bamwi kumubili kwiinda mukwaamba kuti: “Aalumbwe Leza.”—Kapango 15; 1 Pe. 4:11.

9. Ino mulimo wakugwasya bamwi inga wabacinca buti mbobayeeya bantu? Amupe cikozyanyo.

9 Mbubwenya mbuli Paulo, babelesi ba Leza mazuba ano babona mulimo wakugwasyilizya bamwi kumubili kuba coolwe cakulemeka Jehova alimwi akusumpula njiisyo zyakwe. (1 Ko. 10:31; Tit. 2:10) Masimpe ngakuti, mulimo wakugwasyilizya bamwi kumubili kanji-kanji ulagwasya kapati kugwisya mizeezo iilubide njobajisi bantu bamwi kujatikizya Jehova a Bakamboni bakwe. Mucikozyanyo, Mukaintu umwi uukkala mubusena imwakacitika ntenda akaambo kaguwo pati wakabikkide cikwankwani amulyango wakwe icakalembedwe kuti, “Tandiyandi Kuswaigwa a Bakamboni ba Jehova.” Mpoonya bumwi buzuba wakabona babelesi ibakali kubeleka mulimo wakugwasyilizya bamwi kuyakulula ŋanda yakanyonyooka mutala aamugwagwa kuzwa aŋanda yakwe. Kwamazuba aali mbwaabede, wakali kubona babelesi ibakakkomene kababeleka, mpoonya wakaunka nkobakabede kutegwa azyibe naa bakali bani. Naakazyiba kuti babelesi aaba ibakali kugwasya bamwi bakali Bakamboni ba Jehova, wakagambwa kapati akwaamba kuti: “Ndakali kumuyeeyela kuba bantu batali kabotu.” Ino ncinzi cakacitika? Wakacigwisya cikwankwani amulyango wakwe.

10, 11. (a) Nzikozyanyo nzi izitondezya kuti tuzuzikizya kaambo kabili ncoucitilwa mulimo wesu wakugwasya bamwi? (b) Nibroshuwa nzi iigwasya babelesi ibabeleka mulimo wakugwasya bamwi nokwacitika ntenda? (Amubone kabbokesi kakuti “ Cibelesyo Acimbi Icigwasya Babelesi Ibagwasya Nokwacitika Ntenda.”)

10 Kaambo kabili, ‘tupa zyintu zinji nzyobayandika’ basyomima. (2 Ko. 9:12a) Tulayandisisya kubapa nzyobayandika akugwasyilizya kucesya mapenzi aabakwesu abacizyi. Ino nkaambo nzi? Nkaambo zizyo zyambungano ya Bunakristo zipanga ‘mubili omwe,’ alimwi “ikuti naa cizyo cimwi capenga, zizyonyina zyoonse zipengela antoomwe ancico.” (1 Ko. 12:20, 26) Aboobo, luyando lwabunyina alweetelelo zikulwaizya bakwesu abacizyi banji mazuba aano kufwambaana kuleka milimo yabo kutegwa balibambile, akuunka kumasena ikwacitika ntenda kutegwa bakagwasye basyominyina. (Jak. 2:15, 16) Mucikozyanyo, muzuzumo wamulwizi uutegwa tsunami nowakamana kucitika mucisi ca Japan mu 2011, ofesi yamutabi yamucisi ca United States yakatuma magwalo ku makkomiti aakuyaka aacooko mucisi ca United States, ikulomba naa “bakwesu basyoonto beelela” inga bajanika kutegwa bakagwasye kuyakulula Maanda aa Bwami ku Japan. Ino bakacita buti? Nokwakainda buyo nsondo zili mbozibede, babelesi basikulisungula ibatandila ku 600 bakalilembya kuyakugwasyilizya—alimwi bakalibbadalela ndeke kuunka ku Japan! Ofesi yamutabi yamu United States yakaamba kuti: “Kulyaaba kwabakwesu kwatugambya kapati.” Ciindi mukwesu waku Japan naakabuzya icakapa mukwesu iwakazwa kucisi cimbi kuti azikugwasyilizye, wakaambilwa kuti: “Bakwesu baku Japan ncizyo ‘camubili wesu.’ Mapenzi aabo andiswe mapenzi eesu.” Akaambo kakuba a luyando lwakulyaaba, babelesi basikulisungula bakulwaizyigwa nokuba kubikka maumi aabo muntenda kutegwa bagwasye basyominyina. *1 Joh. 3:16.

11 Bantu ibatali Bakamboni abalo balalumba kujatikizya mulimo wesu wakugwasyilizya bamwi ciindi nokwacitika ntenda. Mucikozyanyo, noyakamana kucitika ntenda mucooko ca Arkansas, mucisi ca U.S.A., mu 2013, muteende umwi wakaamba kujatikizya basikugwasyilizya Bakamboni mbobakagwasyilizya cakufwambaana, wakati: “Mbunga ya Bakamboni ba Jehova ibikkide bubambe bubotu kapati bwabasikugwasyilizya cakufwambaana ciindi nokwacitika ntenda.” Masimpe, kweelana ambwaakaamba mwaapostolo Paulo, ‘tupa zyintu zinji’ kubakwesu ibabulide.

12-14. (a) Nkaambo nzi ncociyandika kapati kuzuzikizya kaambo katatu ncoucitilwa mulimo wesu wakugwasya bamwi nokwacitika ntenda? (b) Majwi nzi aatondezya mbociyandika kuzumanana amilimo yakumuuya?

12 Kaambo katatu, tugwasya ibali mumapenzi kuti batalike alimwi kucita zintu zyakumuuya. Nkaambo nzi eeci ncociyandika kapati? Paulo wakaamba kuti akaambo kakuti batambula lugwasyo, aabo ‘bantu banji bayoolumba Leza.’ (2 Ko. 9:12b) Taakwe nzila iimbi iinda kubota kwiinda yeeyi yakuti bantu bali mumapenzi balumbe Jehova akaambo kakutalika alimwi kucita zintu zyakumuuya cakufwambaana. (Flp. 1:10) Mu 1945, Ngazi Yamulindizi yamu Chingisi yakaamba kuti: “Paulo wakazumizya . . . kuti kusangwe zintu nkaambo eeci cakali kugwasya . . . Banakristo ibakabulide kujana zintu zyakumubili nzyobakabulide kutegwa bakonzye kutola lubazu canguzu mumulimo wa Jehova wakukambauka.” Aaya acili ngamakanze eesu amazuba aano. Kwiinda mukutalika alimwi kubeleka mulimo wakukambauka, bakwesu balaliyumya alimwi balabayumya basimukobonyina.—Amubale 2 Bakolinto 1:3, 4.

13 Amubone nzyobakaamba bamwi babaabo ibakagwasyigwa aciindi nobakali kuyandika lugwasyo luliboobo, ibakatalika alimwi kutola lubazu mumulimo wakukambauka, alimwi ibakayumizyigwa kwiinda mukucita boobo. Mukwesu umwi wakati: “Mukwasyi wesu wakalongezyegwa akaambo kakutalika kukambauka. Kukambauka kwakatugwasya kuti twaalube mapenzi eesu kwaciindi cisyoonto ciindi notwakali kusola kuumbulizya bamwi.” Mucizyi umwi wakati: “Kubikkila maano milimo yakumuuya kwakapa kuti ndilube ntenda yakandicitikila. Kwakapa kuti ndiliibe.” Mucizyi umbi alimwi wakati: Nokuba kuti tiindakali kukonzya kuzicinca zintu zinji, mulimo wakukambauka wakapa kuti mukwasyi wangu kauzilanga kabotu zintu. Kubandika abamwi kujatikizya bulangizi bwesu bwanyika mpya kwakayumya lusyomo lwesu lwakuti zintu zyoonse ziyooba zipya.”

14 Kujanika kumiswaangano ncintu cimwi cakumuuya basyomima ncobeelede kutalika alimwi kucita cakufwambaana kweelana ambocikonzyeka. Amubone cakacitikila mucizyi Kiyoko, uujisi myaka yakuzyalwa iitandila ku 60. Ciindi muzuzumo uutegwa tsunami nowakapa kuti asweekelwe zintu zyoonse nzyaakajisi kunze buyo aazisani amabbusu ngaakasamide, taakwe naakazyi mbwaakali kukonzya kupona. Mpoonya mwaalu wakabatamba kuti kabacitila miswaangano ya Bunakristo mumootokala wakwe. Ba Kiyoko bakati: “Mwaalu amukaintu wakwe alimwi amucizyi uumbi andime twakakkala mumootokala. Muswaangano wakacitwa munzila iitakatazyi, cakali mbuli maleele, ndakaile kuluba kuti ndakacitikilwa ntenda. Ndakalimvwa kuba aluumuno lwamumizeezo. Muswaangano uulya wakandigwasya kubona kuti kuyanzana kwa Bunakristo kulagwasya ncobeni.” Kujatikizya kujanika kwakwe kumiswaangano iyakacitwa noyakainda ntenda, mucizyi uumbi wakaamba kuti: “Miswaangano yandigwasya kuliyumya!”—Lom. 1:11, 12; 12:12.

Mulimo Wakugwasya Bamwi Uletela Zilongezyo Zitamani

15, 16. (a) Nimpindu nzi njobakali kukonzya kujana Banakristo baku Korinto akumasena aambi buyo kwiinda mukugwasya bamwi nokwacitika ntenda?(b) Ino tugwasyigwa buti mazuba aano andiswe kwiinda mumulimo wakugwasya bamwi nokwacitika ntenda?

15 Mumubandi wakwe uujatikizya mulimo wakugwasya bamwi, Paulo alimwi wakapandulwida bana Korinto bubotu mbobakali kuyoojana balo a Banakristo bamwi kwiinda mukutola lubazu mumulimo ooyu. Wakaamba kuti: “Nobamupailila mipailo yakukombelezya balamuyeeya [Banakristo ba Juda mu Jerusalemu ibakatambula lugwasyo] kapati akaambo kaluzyalo lwa Leza lulibedelede luli alindinywe.” (2 Ko. 9:14) Inzya, bwaabi bwabana Korinto bwakapa kuti Banakristo ba Juda bapailile Banakristonyina mu Korinto, kubikkilizya a Bamasi, alimwi bwakali kuyooyumya luyando lwabo kuli mbabo.

16 Kubelesya majwi aa Paulo aajatikizya mpindu zijanika akaambo kamulimo wakupa lugwasyo mazuba aano, Ngazi Yamulindizi yamu Chingisi ya December 1, 1945, yakati: “Ciindi bantu ba Leza ibakkala kubusena bumwi nobapa Banakristonyina ibakkala kubusena bumbi zintu nzyobayandika, eeci cilabakamantanya!” Oobu mbombubo mbobalimvwa babelesi ibabeleka mulimo wakugwasya bamwi mazuba aano. Mwaalu umwi iwakabeleka mulimo wakugwasya bamwi ciindi maanzi naakapaya, wakati: “Kubeleka mulimo wakugwasya bamwi kwakandipa kuti ndilimvwe kuba acilongwe ciyumu abakwesu kwiinda kaindi.” Mucizyi umwi iwakalumba akaambo kakugwasyigwa wakati: “Bunyina bwesu ncecintu ciyandika kapati ncotujisi kunze lya Paradaiso aanyika.”—Amubale Tusimpi 17:17.

17. (a) Ino majwi aajanika mulugwalo lwa Isaya 41:13 abeleka buti kumulimo wakugwasya bamwi nokwacitika ntenda? (b) Amwaambe zikozyanyo zimwi izitondezya kuti mulimo wakugwasya bamwi nokwacitika ntenda ulemeka Jehova alimwi uyumya bunyina bwesu. (Amubone akabbokesi kakuti “ Babelesi Ibalisungula Nyika Yoonse Bagwasya Ciindi Nokwacitika Ntenda.”)

17 Ciindi babelesi ibabeleka mulimo wakugwasyilizya nobasika kubusena ikwacitikila ntenda, munzila iilibedelede ibakwesu ibali mumapenzi balalibonena kuzuzikizyigwa kwacisyomezyo ca Leza cakuti: “Mebo nde Jehova njookujata kujanza lyalulyo . . . Utayoowi, ndime sikugwasya wako.” (Is. 41:13) Naakafwutuka ntenda, mucizyi umwi wakati: “Nondakabona zintu mbozyakanyonyooka ndakalimvwa kubula bulangizi, pele Jehova wakandigwasyilizya. Lugwasyo ndondakatambula kuzwa kubakwesu talwaambiki.” Ntenda noyakamana kucitika akunyonyoona zintu mubusena mobakali kukkala, baalu bobilo bakalemba kwiiminina mbungano mobakali kuzulilwa kuti: “Muzuzumo wakatuletela mapenzi mapati, pele twakagwasyigwa a Jehova kwiinda mubakwesu. Twakali kubala buyo kujatikizya mulimo wakugwasya bamwi, pele lino twalibonena kaucitika.”

Sena Mulakonzya Kutola Lubazu?

18. Nintaamu nzi nzyomukonzya kubweza ikuti kamuyanda kutola lubazu mumulimo wakugwasya bamwi ciindi nokwacitika ntenda? (Amubone kabbokesi kakuti “ Mulimo Wakugwasya Bamwi Wakacinca Buumi Bwangu.”)

18 Sena inga mwayanda kulibonena lukkomano luboola akaambo kakubeleka mulimo wakugwasya ciindi nokwacitika ntenda? Kuti kamuyanda, amuzyibe kuti babelesi ibabeleka mulimo wakugwasya ooyu kanji-kanji balasalwa kuzwa akati kabaabo ibabeleka mulimo wakuyaka Maanda aa Bwami. Aboobo, amubaambile baalu ibali mumbungano yanu kuti mulomba foomu kutegwa mulembele. Mwaalu uujisi luzyibo kapati mumulimo wakugwasya ciindi nokwacitika ntenda uyeezya kuti: “Amuunke kubusena ikwacitika ntenda lilikke buyo noyamutamba kuti muunke Kkomiti Iigwasya Nokwacitika Ntenda.” Munzila eeyi mulimo wesu wakugwasya uyakucitwa munzila yakutobela bubambe.

19. Ino muunzila nzi mpati basikugwasya nokwacitika ntenda mobatondezya kuti ncobeni tuli basikwiiya ba Kristo?

19 Masimpe, mulimo wakugwasya bamwi ibacitikilwa ntenda nenzila mbotu njotumvwida mulawo wa Kristo ‘wakuyandana.’ Kwiinda mukutondezya luyando luli boobu, tutondezya kuti tuli basikutobela Kristo beni-beni. (Joh. 13:34, 35) Eelo kaka ncilongezyo kulindiswe mazuba aano kuba ababelesi banji balisungwide ibalemeka Jehova ciindi nobagwasya baabo ibagwasyilizya Bwami bwa Leza cakusyomeka!

^ munc. 3 Cibalo eeci cilanga-langa lugwasyo lupegwa kubasyomima nokwacitika ntenda. Nokuba boobo, ziindi zinji, mulimo wesu wakugwasya bamwi ulagwasya abantu batali Bakamboni.—Gal. 6:10.

^ munc. 5 Paulo wakabelesya bbala lya di·aʹko·nos kupandulula “bakutausi.”—1 Ti. 3:12.

^ munc. 10 Amubone cibalo cakuti “Aiding Our Family of Believers in Bosnia” (Kugwasya Mukwasyi Wesu Wabasyomi mu Bosnia) mu Ngazi Yamulindizi yamu Chingisi ya November 1, 1994, mapeeji 23-27.