1, 2. (a) Yihudaa Kiristtaaneta gakkida metoy aybee? (b) Yihudaa Kiristtaaneta siiqiyo gishshawu harati ay oottidonaa?

 YIHUDAA biittan 46 M.L. heeran koshay suulliis. Kattay keehi qaxuhatidoogaappe denddidaagan pala alˈˈido gishshawu, Kiristtoosi erissiyo ashkkara gidida yan deˈiya Ayhudati shammana danddayokkona. Eti koshan keehi qohettidosona. Gidoppe attin, Kiristtoosi erissiyo ashkkaratuppe kase ooninne beˈibeenna ogiyan eti Yihooway banttana naagiyoogaa beˈana hanoosona. He wode hanidabay aybee?

² Sooriyaa biittan Anxxookiyaa kataman deˈiya Ayhuda Kiristtaanetinne Ayhuda gidenna Kiristtaaneti Yihudaaninne Yerusalaamen deˈiya Ayhuda Kiristtaaneti qohettido gishshawu maaddanawu miishshaa shiishshidosona. Eti hegaappe simmin maaduwaa Yerusalaame gubaaˈiyaa cimatussi kiittanawu aawatettay deˈiyo naaˈˈu ishantta, Barnnaabaasanne PHawuloosa bantta giddoppe dooridosona. (Oosuwaa 11:27-30; 12:25 nabbaba.) Yihudan deˈiya namisettida ishantti Anxxookiyan deˈiya bantta ishantti siiqoy denttettin kiittidoban ay keena ufayttidaakko qoppa!

3. (a) Xoossaa asay ha wodiyan beni Anxxookiyaa Kiristtaanetu leemisuwaa waatidi kaallii? Leemisuwaa yoota. (“ Ha Wodiyan Nuuni Daro Sohuwan Maaddidobaappe Koyroogaa” giya saaxiniyaakka xeella.) (b) Nuuni beˈana oyshati awugeetee?

³ Koyro xeetu layttaa M.Ln hanida he hanotay issi biittan deˈiya Kiristtaaneti hara biittan deˈiyaageeta maaddidobaappe xaafettida koyroogaa. Ha wodiyan, nuuni Anxxookiyaa ishanttu leemisuwaa kaalloos. Hara biittan deˈiya nu mala Kiristtaaneti daafaban qohettidoogaa woy eta metoy gakkidoogaa siyiyo wode, nuuni eta maaddoos. a Nuuni qohettidaageeta maaddiyoogee Yihoowawu haggaaziyo hara oosuwaara waani gayttiyaakko akeekanawu, qohettidaageeta maaddiyoogaara gayttida heezzu oyshata ane beˈoos: Qohettidaageeta maaddiyoogaa nuuni haggaazodan xeelliyoy aybissee? Nuuni qohettidaageeta ay halchidi maaddiyoo? Qohettidaageeta maaddiyoogee nuna aybin goˈˈii?

4. PHawuloosi Qoronttoosan deˈiyaageetussi Kiristtaanetu haggaazuwaabaa ay yootidee?

⁴ PHawuloosi Qoronttoosan deˈiyaageetussi xaafido naaˈˈantto dabddaabbiyan Kiristtaanetu haggaazoy naaˈˈu qommo gidiyoogaa yootiis. PHawuloosi xaafidoy tiyettida Kiristtaanetussa  gidikkonne, a zoree ha wodiyan Kiristtoosa ‘hara dorssatakka’ maaddees. (Yoh. 10:16) Nu haggaazuwaappe issoy “sigettiyo oosuwaa”; hegeekka, sabbakiyoonne tamaarissiyo oosuwaa. (2 Qor. 5:18-20; 1 Xim. 2:3-6) Haray qassi nuuni nu mala Kiristtaanetussi oottiyoobaa. PHawuloosi ‘maaddiyo oosuwaabaa’ yootiis. (2 Qor. 8:4) ‘Sigettiyo oosuwaakka’ ‘maaddiyo oosuwaakka’ giya naaˈˈu xiqisetun “oosuwaa” geetettidi birshshettida qaalay di·a·ko·niʹa giyo Giriiketto kocha qaalaappe yiis. Hegee bessiyaaba gidiyoy aybissee?

5. PHawuloosi qohettidaageeta maaddiyo oosuwaa haggaazo giidoogee bessiyaaba gididoy aybissee?

⁵ PHawuloosi naaˈˈu oosuwaassikka issi Giriiketto qaalaa goˈettiyoogan, qohettidaageeta maaddiyo oosuwaa Kiristtaane gubaaˈiyan haggaaziyo hara haggaazuwaara gattiis. I kase hagaadan giis: “Oottiyo oosoi dumma dumma; shin Godai issuwaa. Oosuwaa oottanau dumma dumma ogee de7ishin, . . . ha ubbabaa oottiyaagee he issi Geeshsha Ayyaanaa.” (1 Qor. 12:4-6, 11) PHawuloosi gubaaˈiyan oottiyo dumma dumma oosuwaa geeshshaa oosuwaara gattiis. b (Roo. 12:1, 6-8) I ba wodiyaappe amaridaagaa “geeshshatuyyo oottanau” goˈettiyoogee bessiyaaba giidi qoppidoogee garamissiyaaba gidenna.—Roo. 15:25, 26.

6. (a) PHawuloosi yootidoogaadan, qohettidaageeta maaddiyoogee Yihoowawu goynniyoogaara gayttidaba gididoy aybissee? (b) Qohettidaageeta nuuni kumetta saˈan ha wodiyan waati maaddiyaakko yoota. (Sinttaa 214n deˈiya, “ Daafabay Gakkiyo Wode!” giya saaxiniyaa xeella.)

⁶ PHawuloosi qohettidaageeta maaddiyoogee haggaazuwaaranne Yihoowawu goynniyoogaara gayttidaba gidiyoy aybissakko Qoronttoosa Kiristtaaneti akeekanaadan maaddiis. Qohettidaageeta maaddiya Kiristtaaneti ‘Kiristtoosa wonggeliyaa ammaniyo’ gishshawu hegaadan oottiyoogaa i yootidoogaa akeeka. (2 Qor. 9:13) Hegaappe denddidaagan, Kiristtaaneti Kiristtoosa timirttiyaa kaallanawu koyiyo gishshawu, bantta mala Kiristtaaneta maaddoosona. PHawuloosi eti bantta ishantta kehatettan maaddiyoogee “Xoossaa aaro kehatettaa zawai bainnaagaa” bessiyaaba gidiyoogaa qonccissiis. (2 Qor. 9:14; 1 PHe. 4:10) Hegaa gishshawu, qohettidaageeta gujjin, maadoy koshshiyo nu ishantta maaddiyoogaa xeelliyaagan Tisaase 1, 1975, Wochiyo Keelay, “Xoossaa Yihoowaynne a Naˈaa Yesuus Kiristtoosi hagaa mala oosuwaa xoqqu oottidi xeelliyoogaa nuuni sirana koshshenna” yaagidoogee bessiyaaba. Ee, qohettidaageeta maaddiyoogee geeshsha ooso.—Roo. 12:1, 7; 2 Qor. 8:7; Ibr. 13:16.

7, 8. Nuuni qohettidaageeta maaddiyo wode halchiyo koyrobay aybee? Qonccissa.

⁷ Nuuni ay halchidi qohettidaageeta maaddiyoo? PHawuloosi Qoronttoosa Kiristtaanetussi xaafido naaˈˈantto dabddaabbiyan he oyshaa zaariis. (2 Qoronttoosa 9:11-15 nabbaba.) PHawuloosi nuuni ‘ha oosuwaa oottiyo’ wode, hegeekka qohettidaageeta maaddiyo wode poliyo heezzu waanna halchuwaa ha xiqisetun yootiis. Ane hegeetuppe issuwaa issuwaa beˈoos.

⁸ Koyruwan, qohettidaageeta nuuni maaddiyoogee Yihoowa bonchissees. Qommoora beˈido ichashu xiqisiyan PHawuloosi Xoossaa Yihoowabaa ba ishanttussi aapputoo yootidaakko akeeka. Kiitettida PHawuloosi ‘Xoossaa galatiyoogaabaanne’  ‘Xoossaayyo daro galataa immiyoogaabaa’ eta hassayissiis. (Paydo 11, 12) Qohettidaageeta maaddiyoogee Kiristtaaneti ‘Xoossaa bonchanaadaaninne’ “Xoossaa aaro kehatettaa zawai bainnaagaa” gishshawu a sabbanaadan waatidi oottiyaakko yootiis. (Paydo 13, 14) Qassi PHawuloosi maaddiyo oosuwaabaa yootiyoogaa wurssiyo wode, “Xoossaa galatai gakko” yaagiis.—Paydo 15; 1 PHe. 4:11.

9. Qohettidaageeta maaddiyoogee asaa qofaa waati laammii? Leemisuwaa yoota.

⁹ PHawuloosaagaadan, ha wodiyan deˈiya Xoossaa ashkkarati qohettidaageeta maaddiyo oosuwaa Yihoowa bonchissananne a timirttiyaa galatissana danddayiyaabadan xeelloosona. (1 Qor. 10:31; Tii. 2:10) Qohettidaageeta maaddiyoogee darotoo issi issi asati Yihoowabaanne a Markkatubaa iitabaa qoppiyoogaa agganaadan keehi maaddees. Leemisuwawu, wolqqaama gotee denddin qohettida heeran deˈiya issi maccaasiyaa “Yihoowa Markkatoo—Ta So Yooppite” giya xuufiyaa ba penggiyaa bolli kaqqaasu. Hegaappe simmin, issi gallassi qohettidaageeta maaddiyaageeti i shooron ogiyaappe hefinttan gotee laalido keettaa keexxishin a beˈaasu. A he oosanchati ufayttidi oottiyaageeta daro gallassi beˈaasu; hegaappe guyyiyan eti oonakko shaakka eranawu etakko baasu. Bantta dosan oottiya he asati Yihoowa Markkata gidiyoogaa erido gishshawu garamettada, “Taani inttebaa qoppidobay likke gidenna” yaagaasu. Yaatin aybi hanidee? A ba penggiyaa bolli kaqqido malaataa denttaasu.

10, 11. (a) Qohettidaageeta maaddiyoogan nuuni halchido naaˈˈantto halchuwaa poliiddi deˈiyoogaa bessiya leemisoti awugeetee? (b) Qohettidaageeta maaddiyaageeta goˈˈiya xuufee awugee? (“ Qohettidaageeta Maaddiyaageetussi Koshshiya Hara Miishshaa” giya saaxiniyaa xeella.)

¹⁰ Naaˈˈanttuwan, nu mala Kiristtaanetussi “koshshiyaabaa kuntti” immoos. (2 Qor. 9:12a) Nu ishanttussinne michonttussi eesuwan koshshiyaabaa kunttanawunne eta metuwaappe shemppissanawu amottoos. Ayssi giikko, Kiristtaane gubaaˈiyan deˈiyaageeti ‘issi bolla’; qassi “bollaa qommotuppe issoi seelettikko, bollaa qommoti ubbaikka aara seelettoosona.” (1 Qor. 12:20, 26) Yaatiyo gishshawu, ishantta siiqiyoogeenne etawu qarettiyoogee daro ishanttinne michontti siyosaara banttabaa tixxi ootti olidi, bantta miishshaa ekkidi, daafaban qohettida bantta mala Kiristtaaneta maaddanawu baanaadan denttettees. (Yaaq. 2:15, 16) Leemisuwawu, Jaappaane biittan sunaami giyo dambbalay 2011n denddi simmin, Amarkkaa macara biiroy keexxiyoogaara gayttidabaa oottiya Amarkkan deˈiya konttetussi dabddaabbiyaa kiittidi, Jaappaanen Kawotettaa Addaraashaa wotti yeggidi keexxiyoogan maaddana “danddayiya amarida ishantti” deˈiyaakkonne oychiis. Oychin aybi hanidee? Amarida saaminttaa giddon 600 gidiyaageeti bantta dosan maaddanawu oychidi, horoophiliyaa toggiyo miishshaa banttappe qanxxidi Jaappaane baanawu eeno giidosona! Amarkkaa macara biiroy, “ishantti oottidoban keehi ufayttidoogaa” yootiis. Jaappaanen deˈiya issi ishay qohettidaageeta maaddanawu aybissi yiidaakko issi oosanchaa oychin, he oosanchay, “Jaappaanen deˈiya nu ishantti ‘nu bollaa’ qommo. Eti metootiyo wode nuunikka seelettoos” yaagiis. Qohettidaageeta  maaddiyaageeti bantta goˈˈaa aggibayidi harata siiqiyo gishshawu, bantta mala Kiristtaaneta maaddanawu issi issitoo bantta shemppuwaa aattidi immidosona. c—1 Yoh. 3:16.

¹¹ Qohettidaageeta maaddanawu nuuni oottiyoobaa Yihoowa Markka gidennaageetikka nashshoosona. Leemisuwawu, Amarkkan Arkansas giyoosan 2013n daafabay gakki simmin, bantta dosan oottiya Yihoowa Markkati eesuwan biidi oottidobaa xeelliyaagan issi gaazeexay hagaadan giis: “Bantta dosan oottiyaageeti daafabay gakkiyo wode loytti maaddana mala Yihoowa Markkati eta maran mankkan darajjayoosona.” Kiitettida PHawuloosi giidoogaadan, nuuni nu ishanttussi “koshshiyaabaa kuntti” immoos.

12-14. (a) Qohettidaageeta maaddiyoogan nuuni halchido heezzantto halchuwaa poliyoogee keehi koshshiyoy aybissee? (b) Ayyaanaabaara gayttidabaa aggennan oottiyoogee keehi koshshiyoogaa qonccissiya qofati awugeetee?

¹² Heezzanttuwan, qohettidaageeti ayyaanaaban zaarettidi minnanaadan maaddoos. Hegee keehi koshshiyoy aybissee? PHawuloosi daafaban qohettidaageeti harati banttana maaddiyo wode, “Xoossaayyo daro galataa” immanaagaa yootiis. (2 Qor. 9:12b) Qohettidaageeti ayyaanaaban zaaretti eesuwan minniyoogaappe aaruwan eti Yihoowa galatanaadan oottiyaabi baawa. (Pili. 1:10) Wochiyo Keelay 1945n hagaadan giis: “Miishshaa immiyoogee . . . hiyyeesa Kiristtaaneti banttassi koshshiya amaridabaa demmidi, Yihoowayyo markkattiyo oosuwaa minnidi oottanaadan maaddiyo gishshawu, . . . PHawuloosi miishshaa immanaadan minttettiis.” Ha wodiyankka nu halchoy hegaara issi mala. Nu ishantti sabbakiyoogaa zaarettidi doommiyo wode, bantta shooroti azzanidaageeta minttettiyoogaa xalla gidennan, banttawukka minettoosona.—2 Qoronttoosa 1:3, 4 nabbaba.

¹³ Harati maaddidoogeetuppe amaridaageeti sabbakiyoogaa zaaretti doommidi, hegan minettidoogaa yootidobaa beˈa. Issi ishay hagaadan giis: “Haggaaziyoogee nu soo asaa keehi maaddiis. Nuuni harata minttettiyoogee nubaa xallawu hirggiyoogaa aggidi, woppu gaanaadan oottiis.” Issi michiyaa, “Ayyaanaabaa minnada oottiyoogee ta heeran gakkida qohuwaa doganaadan oottiis. Hegee taani woppu gaanaadan oottiis” yaagaasu. Hara michiyaa qassi hagaadan gaasu: “Darobay nu wolqqi danddayennaba gidikkonne, haggaaziyoogee nu soo asay kaaletuwaa demmanaadan oottiis. Nuuni hidootan naagiyo ooratta alamiyaabaa haratussi yootiyoogee ubbabay ooraxxanaagaa nuuni mintti ammananaadan oottiis.”

¹⁴ Qohettida nu ishantti ayyaanaaban sohuwaara zaaretti doommana koshshiya harabay shiiquwaa uttiyoogaa. He wode iyyo layttay 57 heera gidido Kiyoko giyo michiyo gakkidabaa qoppa. Sunaami giyo dambbalay denddidi a maayidobaa xallay attin hara ubbabaa xayssi simmin, waanada deˈana danddayiyaakko erabeykku. He wode issi cimay eti gubaaˈe shiiquwaa ubbaa ba kaamiyaa giddon shiiqanaagaa iyyo yootiis. Kiyoko hagaadan gaasu: “Issi cimaynne a keettayiyaa, qassi hara michiyaanne taani  kaamiyaa giddon uttida. SHiiqoy kaseegaa mala gidana xayikkonne, sunaami giyo dambbalaa gaasuwan gakkidabaa taani sohuwaara dogaas; hegee maalaalissiyaaba mala. Taani woppu gaas. He shiiqoy Kiristtaaneti issippe shiiqiyoogee keehi maaddiyoogaa taani akeekanaadan oottiis.” Daafabay gakki simmin shiiqido shiiquwaa xeelliyaagan hara michiyaa, “Taani genccanaadan he shiiqoy maaddiis” yaagaasu.—Roo. 1:11, 12; 12:12.

15, 16. (a) Qoronttoosaaninne hara heeran deˈiya Kiristtaaneti qohettidaageeta maaddidi ayba anjjo demmanee? (b) Qohettidaageeta maaddiyoogee ha wodiyan nuna waati goˈˈii?

¹⁵ PHawuloosi qohettidaageeta maaddiyoogaa xeelliyaagan yootiyo wode, etinne hara Kiristtaaneti hegaa oottiyoogan demmana anjjuwaakka Qoronttoosa Kiristtaanetussi odiis. I, “Eti [harati maaddido Yerusalaamen deˈiya Ayhuda Kiristtaaneti] intteyyo Xoossaa woossiiddi, inttenan de7iya Xoossaa aaro kehatettaa zawai bainnaagaa gishshau, inttena laamotoosona” yaagiis. (2 Qor. 9:14) Ee, Qoronttoosa Kiristtaanetu kehatettay Ayhuda Kiristtaaneti Ayhuda gidennaageeta gujjin, Qoronttoosan deˈiya bantta ishanttussi Xoossaa woossanaadan denttettana; qassi eta keehi siiqanaadan oottana.

¹⁶ PHawuloosi qohettidaageeta maaddiyoogaa goˈˈaa xeelliyaagan yootidobaa nu wodiyan waati kaallanaakko Tisaase 1, 1945 Wochiyo Keelay hagaadan giis: “Xoossawu aqida issi heeran deˈiya asay harasan deˈiyaageeta etawu koshshiyaaban maaddiyoogee eta issippetettaa keehi minttees!” Qohettidaageeta maaddiyaageeti ha wodiyan hegaadan minettoosona. Wolqqaama diˈoy qohidoogeeta maaddida issi cimay, “Qohettidaageeta maaddiyoogee taani ta  ishanttuura kaseegaappe aaruwan siiqettanaadan oottiis” yaagiis. Qohettin maaddido gishshawu galatiya issi michiyaa, “Nu ishanttu maabaray saˈay Gannate gidiyo wode deˈanabaa bessiyaaba” yaagaasu.—Leemiso 17:17 nabbaba.

17. (a) Isiyaasa 41:13n deˈiya qofay qohettidaageeta maaddiyo oosuwawu waanidi hanii? (b) Qohettidaageeta maaddiyoogee Yihoowa waati bonchissiyaakkonne nu issippetettaa waati minttiyaakko bessiya amarida leemisuwaa yoota. (“ Kumetta Saˈan Bantta Dosan Oottiyaageeti Qohettidaageeta Maaddoosona” giya saaxiniyaakka xeella.)

¹⁷ Qohettidaageeta maaddiyaageeti daafabay gakkido heeri biido wode, Xoossay, “Taani GODAI, ne Xoossai, ne ushachcha kushiyaa oiqqana. Nena, ‘Yayyoppa, taani nena maaddana’ [yaagays]” yaagidi gelido qaalay tuma gidiyoogaa qohettida nu ishantti beˈoosona. (Isi. 41:13) Issi michiyaa daafabaappe attada hagaadan gaasu: “Gakkida qohuwaa beˈada taani hidootaa qanxxaas; shin Yihooway tana maaddiis. Ishantti tana maaddidobay odin wuriyaaba gidenna.” Daafabay issi heeran gakki simmin, yan deˈiya naaˈˈu cimati bantta gubaaˈiyaa hanotaa hagaadan giidosona: “Biittaa qaattay asay qohettanaadan oottikkonne, Yihooway nuna nu ishanttu baggaara maaddiis. Nuuni qohettidaageeta maaddiyo oosuwaabaa nabbabida; shin haˈˈi hegaa oottishin beˈida.”

18. Qohettidaageeta maaddanawu koyikko, ay oottana danddayay? ( “A Deˈuwaa Ogiyaa Suurissiis” giya saaxiniyaakka xeella.)

¹⁸ Qohettidaageeta maaddiyoogan ufayttana koyay? Koyikko, qohettidaageeta maaddiyaageeti darotoo doorettiyoy Kawotettaa Addaraashaa keexxiyaageetuppe gidiyoogaa hassaya. Yaatiyo gishshawu, qitsiyaa kunttana koyiyoogaa intte gubaaˈiyaa cimatussi yoota. Qohettidaageeta darotoo maaddida cimay hagaadan giis: “Daafabay gakkidoogeeta maaddiya konttee baanaadan yootennan, daafabay gakkido heeri booppa.” Yaatiyoogee nuuni qohettidaageeta maaran mankkan maaddanaadan oottees.

19. Qohettidaageeta maaddiyaageeti nuuni tumuppe Kiristtoosi erissiyo ashkkarata gidiyoogaa bessanaadan waati maaddiyoonaa?

¹⁹ Qohettidaageeta maaddiyoogee Kiristtoosi, “Issoi issuwaa siiqite” yaagido azazuwaa nuuni azazettiyo loˈˈo oge. Issoy issuwaa siiqiyoogan, tumuppe Kiristtoosi erissiyo ashkkara gidiyoogaa bessoos. (Yoh. 13:34, 35) Ha wodiyan nu giddoppe bantta dosan oottiya daro oosanchati Xoossaa Kawotettawu ammanettidi exatiya qohettidaageeta koshshiyaaban maaddiyoogan Yihoowa bonchissiyoogee gita anjjo!