1, 2. (a) Inki ke ndimisa beto nde Ntotila na beto ke yalaka banda 1914? (b) Inki beto ta tadila na kapu yai?

 KUTADILA diaka mambu yina Kimfumu ya Nzambi me salaka na kati-kati ya bambeni na yo me kumisa lukwikilu na beto ngolo. (Nk. 110:2) Ntotila na beto me salaka kimvuka mosi ya bansamuni ya luzolo ya mbote. Yandi me kumisaka bansadi na yandi bunkete mpi me tomisaka bo na kimpeve mpi na bikalulu. Ata bambeni ya Kimfumu ke salaka yonso sambu na kukabula beto, beto kele bubu yai na bumosi na ntoto ya mvimba. Mambu yai Kimfumu ke salaka ti mambu ya nkaka ya beto me longuka ke monisa pwelele nde banda na 1914, Ntotila na beto ke yalaka na kati-kati ya bambeni ya Kimfumu.

² Nkutu ntama mingi ve Kimfumu ta sala mambu mingi ya kuyituka. Yo ‘ta kwisa’ kufwa to ‘ta sukisa’ bambeni na yo. (Mat. 6:10; Dan. 2:44) Kansi na ntwala nde ntangu yai kulunga, mambu ya nkaka ya mfunu ta salama. Inki mambu? Bambikudulu mingi ya Biblia ke tubila yo. Bika beto tadila bambikudulu ya nkaka na kati ya bambikudulu yina sambu na kuzaba mambu yina ke vingila beto na bilumbu ke kwisa.

3. Inki kele diambu ya ntete ya beto ke vingila?

³ Kutuba nde ngemba. Ntangu ntumwa Polo sonikilaka Bakristu ya Tesalonika, yandi tubilaka diambu ya ntete ya beto ke vingila. (Tanga 1 Batesalonika 5:2, 3.) Na mukanda na yandi, Polo tubilaka “kilumbu ya Yehowa” yina ta yantika ntangu bo ta nwanisa “Babilonia ya Nene.” (Kus. 17:5) Kansi na ntwala nde kilumbu ya Yehowa kuyantika, makanda ta tuba nde “Ngemba mpi lutaninu!” Bangogo yai lenda tendula nde bo ta tuba yo mbala mosi to bambala mingi. Keti bantwadisi ya mabundu mpi ta tuba yo? Sambu bo kele na kati ya nsi-ntoto, ziku bo ta vukana ti bantu ya makanda sambu na kutuba nde, “Ngemba kele!” (Yer. 6:14; 23:16, 17; Kus. 17:1, 2) Ntangu bantu ta yantika kutuba, ngemba mpi lutaninu, yo ta monisa nde kilumbu ya Yehowa ke zola kuyantika. Bambeni ya Kimfumu ya Nzambi “ta tina ve ata fioti.”

4. Nki mambote beto ta baka kana beto bakisa mbikudulu ya Polo ya me tala ngemba mpi lutaninu?

 ⁴ Kubakisa mbikudulu yai ke natila beto nki mambote? Polo ke tuba nde: “Beno kele ve na mudidi bonso miyibi, sambu mwini kubasikila beno na kintulumukina mutindu yo ke basikilaka miyibi.” (1 Bate. 5:3, 4) Beto meswaswana ti bantu ya nkaka sambu beto ke bakisaka mutindu mambu ya ke salama bubu yai ta suka. Inki mutindu mbikudulu yai ya ke tubila ngemba mpi lutaninu ta lungana kibeni? Beto fwete vingila mpi kutala mutindu mambu ta salama. Yo yina, “beto bikala ya kusikama mpi beto tanina mabanza na beto.”—1 Bate. 5:6; Sof. 3:8.

5. Inki ta vanda luyantiku ya “mpasi ya nene”?

⁵ Kunwanisa mabundu. Yibuka mambu yai ya Polo sonikaka: “Na ntangu bo ta tuba nde: ‘Ngemba mpi lutaninu!’ ebuna na mbala mosi lufwa ta kwisila bo.” Kaka mutindu beto ke waka makelele ya nzasi mbala mosi na nima ya kumona nsemo na yo, mutindu mosi mpi, ntangu bantu ta tuba “Ngemba mpi lutaninu!” lufwa ta kwisila bo “na mbala mosi.” Inki ta fwa? Ntete-ntete, “Babilonia ya Nene,” kintinu ya nsi-ntoto ya mvimba ya mabundu ya luvunu, yina Biblia ke bingaka mpi nde ‘nkento ya ndumba.’ (Kus. 17:5, 6, 15) Lufwa ya mabundu ya Kikristu mpi ya bimvuka yonso ya mabundu ya luvunu kele luyantiku ya “mpasi ya nene.” (Mat. 24:21; 2 Bate. 2:8) Bantu mingi ta mona yo kima mosi ya kuyituka. Sambu na nki? Sambu banda ntama, nkento yina ya ndumba ke kudimonaka nde yandi kele “ntotila-nkento” yina “ta wa ve mawa ata fioti.” Kansi yandi ta bakisa na kintulumukina nde yandi vandaka kudikusa.—Kus. 18:7, 8.

6. Nani to nki ta nwanisa “Babilonia ya Nene”?

⁶ Nani to nki ta nwanisa “Babilonia ya Nene”? “Mbisi mosi ya mfinda” yina kele ti “bibongo kumi.” Mukanda ya Kusonga ke sadisa beto na kubakisa nde mbisi yina ya mfinda ke monisa Nations unies (ONU). Bibongo kumi ke monisa bamfumu yonso ya politiki, yina ke sadisa ‘mbisi ya mfinda ya mbwaki ya ngolo.’ (Kus. 17:3, 5, 11, 12) Kunwana yina ta vanda ya nki mutindu? Bansi ya Nations unies ta botula bimvwama ya nkento ya ndumba, ta fwa yo, mpi “ta yoka yandi ya mvimba na tiya.”—Kusonga 17:16. a

7. Inki mutindu mambu yina Yezu tubaka na Matayo 24:21, 22 lunganaka na mvu-nkama ya ntete ya ntangu na beto, mpi inki mutindu yo ta lungana na makwisa?

⁷ Kukumisa bilumbu nkufi. Ntotila na beto zabisaka mambu yina ta salama na nsungi yai ya mpasi ya nene. Yezu tubaka nde: “Sambu na bantu yina bo me solaka, bo ta kumisa bilumbu yina nkufi.” (Tanga Matayo 24:21, 22.) Mambu yai ya Yezu lunganaka na mutindu mosi ya fioti na mvu 66 ya ntangu na beto, ntangu Yehowa ‘kumisaka nkufi’ ntangu yina basoda ya Roma kwendaka kunwanisa Yeruzalemi. (Mar. 13:20) Diambu yai sadisaka Bakristu na kubasika na Yeruzalemi mpi na Yudea sambu na kuguluka. Inki ta salama na nsi-ntoto ya mvimba na nsungi ya mpasi ya nene? Na nzila ya Ntotila na beto, Yehowa ta kumisa nkufi ntangu yina Nations Unies ta  nwanisa mabundu; mpidina, dibundu ya kieleka ta fwa ve kumosi ti mabundu ya luvunu. Yo yina, ntangu mabundu yonso ya luvunu ta fwa, dibundu mosi kaka ya kieleka ta bikala. (Nk. 96:5) Beto tadila ntangu yai mambu yina ta salama ntangu kitini yai ya nsungi ya mpasi ya nene ta luta.

8, 9. Ziku Yezu vandaka kutubila inki bidimbu ya zulu, yina bantu me monaka ntete ve, mpi bantu ta sala nki ntangu bo ta mona yo?

⁸ Mbikudulu ya Yezu ya ke tubila bilumbu ya nsuka ke monisa nde mambu mingi ya nene ta salama na ntwala nde Armagedoni kuyantika. Mambu zole ya beto ta yantika kutadila kele na Baevanzile ya Matayo, Marko, na Luka.—Tanga Matayo 24:29-31; Mar. 13:23-27; Luka 21:25-28.

⁹ Bidimbu ya zulu yina bantu me monaka ntete ve. Yezu tubaka nde: “Ntangu ta kuma mudidi, ngonda ta pesa ve nsemo na yo, bambwetete ta katuka na zulu mpi ta kwisa kubwa.” Ya kieleka, bantu ta sosa diaka ve lutwadisu na bamfumu ya mabundu. Keti Yezu vandaka kumonisa mpi nde bidimbu ya bantu me monaka ntete ve ta monana na zulu? Ziku. (Yez. 13:9-11; Yoe. 2:1, 30, 31) Bantu ta sala nki ntangu bo ta mona mambu yina? ‘Bo ta mona mpasi mingi sambu bo ta zaba ve kima ya kusala.’ (Luka 21:25; Sof. 1:17) Ee, bambeni ya Kimfumu ya Nzambi—banda na ‘bantotila tii na bampika’—‘ta bwa ngambu sambu na boma ya mingi mpi sambu na mambu yina ta kwisa;’ bo ta sosa mpi kisika ya lutaninu. Kansi bo ta zwa ve ata kisika mosi ya lutaninu ya me fwana sambu na kutina makasi ya Ntotila.—Luka 21:26; 23:30; Kus. 6:15-17.

10. Inki Yezu ta sala na ntangu ya kusambisa, mpi bantu ya Kimfumu ya Nzambi mpi bambeni na yo ta sala nki ?

¹⁰ Ntangu ya kusambisa. Ntangu yina, bambeni yonso ya Kimfumu ya Nzambi ta mona pwelele kima mosi yina ta yika bo mpasi. Yezu ke tuba nde: “Bo ta mona Mwana ya muntu ke kwisa na kati ya matuti ti ngolo ya nene mpi nkembo.” (Mar. 13:26) Mambu yai ya ngolo mpi ya kuyituka ta monisa nde Yezu me kwisa kusambisa bantu. Na kitini ya nkaka ya mbikudulu ya mutindu mosi ya ke tadila bilumbu ya nsuka, Yezu zabisaka mambu mingi ya nkaka ya ke tadila kusambisa na ntangu yai ya siki-siki. Mambu yango kele na kingana ya mameme ti bankombo. (Tanga Matayo 25:31-33, 46.) Bantu ya kwikama yina ke pesaka maboko na Kimfumu ya Nzambi ta vanda “mameme” mpi bo ‘ta tedimisa ba-ntu na bo’ sambu bo ta bakisa nde ‘luguluku na bo me finama.’ (Luka 21:28) Kansi, bambeni ya Kimfumu ta vanda “bankombo” mpi bo “ta kudibula na mawa,” sambu bo ta bakisa nde “lufwa ya mvula na mvula” ke vingila bo.—Mat. 24:30; Kus. 1:7.

11. Inki beto fwete vila ve ntangu beto ke tadila mambu yina ke kwisa?

¹¹ Ntangu Yezu ta manisa kusambisa “makanda yonso,” mambu mingi ya nkaka ya nene ta salama na ntwala nde bitumba ya Armagedoni kuyantika. (Mat. 25:32) Beto ta tadila mambu zole na kati ya mambu yina: Mvita ya Gogi, mpi kisalu ya kuvukisa Bakristu yina bo me tulaka mafuta. Ntangu beto ke tadila  mambu yai, beto vila ve nde Ndinga ya Nzambi ke tuba ve ntangu ya siki-siki yina yo ta salama. Kansi yo ke monana nde mambu yango ta landana na mutindu mosi buna.

12. Inki ta vanda bitumba ya nsuka yina satana ta nwanisa Kimfumu?

¹² Bitumba ya ngolo. Gogi ya Magogi ta pusa bamfumu ya politiki ya nsi-ntoto na kunwanisa Bakristu yina bo me tulaka mafuta, bayina me bikalaka, ti bampangi na bo mameme ya nkaka. (Tanga Ezekiele 38:2, 11.) Mutindu yai ya kunwanisa luyalu ya Kimfumu ta vanda bitumba ya nsuka yina satana ta nwanisa Bakristu yina bo me tulaka mafuta, bayina me bikalaka, banda bo kulaka yandi na zulu. (Kus. 12:7-9, 17) Satana ke sosaka kufwa kimvwama ya kimpeve ya Bakristu yina bo me tulaka mafuta, mingi-mingi banda ntangu Yezu yantikaka kuvukisa bo na dibundu ya Bukristu ya bunkete; ata mpidina, yandi ke kukaka ve ata fioti. (Mat. 13:30) Kansi, na ntangu yina mabundu yonso ya luvunu ta vanda diaka ve mpi yo ta monana bonso nde bantu ya Nzambi ke zinga na kisika yina “bibaka ya nda kele ve na babwala ti bakielo ya bibende sambu na kutanina yo,” Satana ta mona nde yo kele dibaku mosi ya mbote sambu na kufwa bo. Yandi ta pusa bantu na yandi ya mbi na kunwanisa ngolo bantu yina ke pesaka maboko na Kimfumu.

13. Inki mutindu Yehowa ta nwanina bansadi na yandi?

¹³ Profete Ezekiele ke tuba mutindu mambu ta salama. Mbikudulu ke tuba sambu na Gogi nde: ‘Nge ta katuka na ntoto na nge kuna na ndambu ya Norde. Nge ta kwisa kunata ndonga ya basoda ya ngolo yina ta katuka ndambu na ndambu, bo yonso na zulu ya bampunda. Nge ta kwisa kunwanisa bantu na mono.’ (Ezek. 38:15, 16) Yehowa ta sala nki sambu na bitumba yai ya Satana, ya ke monana ngolo kibeni? Yandi ke tuba nde, “mono ta wa makasi mingi” mpi “mono ta binga mbele ya kunwanina.” (Ezek. 38:18, 21, NW; tanga Zakaria 2:8.) Yehowa ta nwanina bansadi na yandi ya ntoto. Bitumba yai ya kele mvita ya Armagedoni.

14, 15. Inki diambu ya nkaka ta salama na nima ya luyantiku ya bitumba ya ngolo ya satana?

¹⁴ Na ntwala ya kutadila mambu yina ta salama na bilumbu ke kwisa sambu na kuzaba kikuma yina Yehowa ta nwanina bantu na yandi na mvita ya Armagedoni, bika beto tadila ntete mwa fioti kima ya nkaka ya mfunu mingi. Yo ta salama na kati-kati ya nsungi yina Satana ta yantika bitumba ya ngolo tii ntangu Yehowa ta nwanina bantu na yandi na Armagedoni. Mutindu beto monaka yo na paragrafe 11, kima yango kele kisalu ya kuvukisa Bakristu yina bo me tulaka mafuta, bayina ya nsuka ya ta bikala.

¹⁵ Kisalu ya kuvukisa Bakristu yina bo me tulaka mafuta. Matayo ti Marko sonikaka mambu yina Yezu tubaka sambu na “bantu yina yandi me solaka,” disongidila Bakristu yina bo me tulaka mafuta na mpeve, mpi monisaka nde yo kele na kati ya mambu ya kulandana yina ta salama na ntwala nde Armagedoni kuyantika. (Tala paragrafe 7.) Yezu bikulaka sambu na  yandi mosi ntangu yandi ta kuma Ntotila nde: “Na nima yandi ta tinda bawanzio mpi ta vukisa bantu yina yandi me solaka katuka na mipepe iya, katuka na nsuka ya ntoto tii na nsuka ya zulu.” (Mar. 13:27; Mat. 24:31) Inki kisalu ya kuvukisa Yezu ke tubila awa? Yandi ke tubila ve kisalu ya kutula kidimbu ya nsuka na Bakristu yina bo me tulaka mafuta, bayina me bikalaka, kisalu yina ta salama na ntwala nde mpasi ya nene kuyantika. (Kus. 7:1-3) Kansi, Yezu ke tubila kima mosi ya ta salama na nsungi ya mpasi ya nene yina ke kwisa. Yo yina, yo ke monana nde ntangu mosi buna na nima, lere Satana ta yantika kunwanisa bantu ya Nzambi, bo ta vukisa Bakristu yina bo me tulaka mafuta, bayina bikalaka na ntoto, sambu na kunata bo na zulu.

16. Bakristu yina bo me tulaka mafuta ta sala nki na Armagedoni, na nima ya lufutumuku na bo?

¹⁶ Inki mutindu kisalu yai ya kuvukisa Bakristu yina bo me tulaka mafuta, bayina bikalaka, ke tadila kima yina ta salama na nima, disongidila Armagedoni? Ntangu yina ya kuvukisa ke monisa nde Bakristu yonso yina bo me tulaka mafuta ta vanda na zulu na ntwala nde Armagedoni, mvita ya Nzambi, kuyantika. Kuna na zulu, Kristu Yezu ti bantu 144 000 yina ta yala ti yandi, ta baka kiyeka ya kusadila “nti ya kibende” sambu na kufwa bambeni yonso ya Kimfumu ya Nzambi. (Kus. 2:26, 27) Na nima, Bakristu yina bo me tulaka mafuta, yina me futumukaka, ta vukana ti bawanzio ya ngolo sambu na kulanda Kristu, Ntotila ya Ke Nwanaka, ntangu yandi ta yantika kunwanisa “basoda” mingi ya bambeni yina me yilama sambu na kufwa bantu ya Yehowa. (Ezek. 38:15) Ntangu bitumba yai ya ngolo ta yantika, yo ta vanda mvita ya Armagedoni!—Kus. 16:16.

17. Inki ta kumina “bankombo” na Armagedoni?

¹⁷ Ntangu ya Kupesa Ndola. Mvita ya Armagedoni ta vanda kitini ya nsuka ya mpasi ya nene. Na ntangu yina, Yezu ta sala diaka kima ya nkaka. Katula mukumba na yandi ya kusambisa “makanda yonso,” yandi ta kuma mpi Muntu ya Ke Pesaka Ndola sambu na bantu yonso yina yandi sambisaka mpi monaka nde bo kele “bankombo.” (Mat. 25:32, 33) Ntotila na beto ta sadila “mbele mosi ya kunwanina ya makasi mpi ya nda . . . sambu yandi fwa makanda.” Ya kieleka, bantu yonso ya me fwanana ti bankombo—banda na “bantotila” tii na “bampika”—“ta kwenda na lufwa ya mvula na mvula.”—Kus. 19:15, 18; Mat. 25:46.

18. (a) Inki mutindu mambu ta soba sambu na “mameme”? (b) Inki mutindu Yezu ta manisa bitumba na yandi?

¹⁸ Mambu ta soba kibeni sambu na bantu yina Yezu ta mona nde bo kele “mameme”! Na kisika ya kufwa ntangu kimvuka ya nene ya “bankombo” ya basoda ya Satana ta nwanisa bo, “kibuka ya nene” ya “mameme” yina ke monana bonso nde bo me kondaka lutaninu ta guluka na bitumba yina mpi ta “katuka na mpasi ya nene.” (Kus. 7:9, 14) Na nima, ntangu Yezu ta manisa kufwa bantu yonso yina kele bambeni ya  Kimfumu ya Nzambi, yandi ta kanga Satana ti bademo na yandi mpi ta losa bo na dibulu ya nda. Kuna, bo ta kuma bonso bafwa, disongidila bo ta sala diaka ata kima ve na nsungi ya bamvula 1 000.—Tanga Kusonga 6:2; 20:1-3.

19, 20. Inki mutindu beto lenda sadila dilongi yina kele na Yezaya 26:20 mpi 30:21?

¹⁹ Inki mutindu beto lenda yilama sambu na mambu ya nene yina ke kwisa? Nzozulu ya Nkengi tubaka mwa bamvula me luta nde: “Bantu yina ke lemfukaka mpamba ta guluka.” Sambu na nki? Mvutu kele na lukebisu yina Yehowa pesaka Bayuda yina vandaka na kimpika na Babilonia. Yehowa tubaka na ntwala nde Babilonia ta bwa; kansi yo lombaka nde bansadi ya Nzambi kusala nki sambu na kuyilama na diambu yai? Yehowa tubaka nde: ‘Beno bantu na mono, beno kota na banzo na beno, beno kanga bakielo. Beno bumbana fioti tii kuna makasi ta mana.’ (Yez. 26:20) Tala bangogo ya kele na verse yai: “kota,” “kanga,” “bumbana”—yonso kele kaka bantuma. Yo lombaka nde Bayuda yina waka bantuma yai kubikala na banzo na bo, ntama ti basoda yina ke nwana na babala-bala. Yo yina, sambu na kuguluka, yo lombaka nde bo lemfukila bantuma ya Yehowa. b

²⁰ Yo ke longa beto nki? Bonso bansadi yai ya ntama ya Nzambi, beto fwete lemfukila bantuma ya Yehowa sambu na kuguluka. (Yez. 30:21) Beto ke bakaka bantuma yina na nzila ya dibundu. Yo yina, beto fwete yedisa kikalulu ya kulemfuka na ntima ya mvimba na bantuma yina beto ke bakaka. (1 Yoa. 5:3) Kana beto ke sala mpidina bubu yai, beto ta lemfuka kukonda mpasi mpi na luzolo yonso na bilumbu ke kwisa; mpidina, Yehowa, Tata na beto, mpi Yezu, Ntotila na beto, ta tanina beto. (Sof. 2:3) Lutaninu yina ya Nzambi ta sadisa beto na kumona beto mosi mutindu Kimfumu ya Nzambi ta fwa kimakulu bambeni na yo. Yo ta vanda kima mosi ya beto ta vilaka ve ata fioti!