Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

TILE 21

Nyamenle Belemgbunlililɛ Ne Bazɛkye Ye Agbɔvolɛ

Nyamenle Belemgbunlililɛ Ne Bazɛkye Ye Agbɔvolɛ

TILE NE BODANE

Ninyɛne mɔɔ bahɔwie Amagɛdɔn konle ne anu la

1, 2. (a) Daselɛ boni a kile kɛ yɛ Belemgbunli ne ɛli tumi ɔvi 1914 a? (b) Duzu a yɛbazuzu nwo wɔ tile ɛhye anu a?

 MƆƆ Nyamenle Belemgbunlililɛ ne ɛyɛ wɔ ye agbɔvolɛ avinli mɔɔ yɛzuzu nwolɛ la ɛmaa yɛ diedi ne anu ɛmia. (Edw. 110:2) Yɛ Belemgbunli ne ɛye ɛlɔnema mɔɔ bɛfi bɛ ɛhulolɛ nu bɛka edwɛkɛ ne la. Yede ye ɛdoavolɛma anwo yɛɛ yedu bɛ nu evinli wɔ sunsum nu nee ɛbɛlabɔlɛ nu. Yɛɛ ɔnva nwo mɔdenle biala mɔɔ Belemgbunlililɛ ne anwo agbɔvolɛ ɛlɛbɔ kɛ bɛtete yɛ nu la, yɛyɛ ko wɔ ewiade ɛleka biala. Ɛhye mɔ nee ninyɛne gyɛne dɔɔnwo mɔɔ Belemgbunlililɛ ne ɛyɛ mɔɔ yɛzuzu nwo la maa yɛnyia daselɛ dɔɔnwo mɔɔ kile kɛ ɔvi 1914, yɛ Belemgbunli ne ɛlɛdi tumi wɔ Belemgbunlililɛ ne anwo agbɔvolɛ avinli.

2 Belemgbunlililɛ ne bayɛ nwanwane ninyɛne dɔɔnwo bɔbɔ kenlensa ye ala. Ɔbara na yeahomo ye agbɔvolɛ “anwo zo yeamaa bɛagolo.” (Mat. 6:10; Dan. 2:44) Noko kolaa na zɔhane mekɛ ne adwu la, ninyɛne titile gyɛne bahɔ zo. Bɛmɛ a le boni mɔ? Baebolo ngapezo dɔɔnwo bua zɔhane kpuyia ne. Bɛmaa yɛzuzu zɔhane ngapezo ne bie mɔ anwo amaa yɛanwu mɔɔ la yɛ nyunlu la.

Mɔɔ Bazi Kolaa Na Arɛlevilɛ Nu “Munzule Ne” Azi La

3. Duzu a le debie mɔɔ lumua mɔɔ yɛ nye la ye ade a?

3 Bɛbabɔ anzondwolɛ nwo nolo. Mɔɔ ɛzoanvolɛ Pɔɔlo kɛlɛ Tɛsalonaekama la, ɔhanle ninyɛne mɔɔ lumua mɔɔ yɛ nye la bɛ ade la anwo edwɛkɛ. (Bɛgenga 1 Tɛsalonaekama 5:2, 3.) Pɔɔlo hanle “[Gyihova] kenle” ne mɔɔ ‘Babelɔn Kpole ne’ ɛtetalɛ a babɔ ɔ bo la anwo edwɛkɛ wɔ kɛlata ɛhye anu. (Yek. 17:5) Noko kolaa na Gyihova kenle ne abɔ ɔ bo la, maanle maanle ne mɔ baha kɛ “Debie biala ɛla boɛ.” Bie a bɛbaha edwɛkɛ ɛhye ko anzɛɛ fane dɔɔnwo. Asoo ɛzonlenlɛ nu mgbanyima bava bɛ nwo awula nu? Kɛmɔ bɛboka ewiade ne anwo la ati, bɛbaboka maanle maanle ne mɔ anwo bɛaha kɛ, “Anzondwolɛ wɔ ɛkɛ!” (Gyɛ. 6:14, NW; 23:16, 17; Yek. 17:1, 2) Anzondwolɛ nolobɔlɛ ɛhye bahile kɛ Gyihova kenle ne ɛlɛba arabɔ ɔ bo. Nyamenle Belemgbunlililɛ ne agbɔvolɛ “ɛnrɛvi ɛsalɛ.”

4. Saa yɛte nvasoɛ mɔɔ wɔ Pɔɔlo ngapezo ne mɔɔ fane anzondwolɛ mɔɔ bɛbabɔ ye nolo anwo la abo a, kɛzi ɔbaboa yɛ ɛ?

4 Kɛzi ngapezo ɛhye mɔɔ yɛbade ɔ bo la baboa yɛ ɛ? Pɔɔlo hanle kɛ: “Bɛmɛ bɛnde awozinli nu na Kenle ne ali bɛ nvunu kɛ awule la.” (1 Tɛs. 5:3, 4) Yɛnle kɛ menli mɔɔ ɛha la, yɛze kɛzi ewiade ne ɛlɛkɔ ye la. Kɛzi anzondwolɛ nwo ngapezo ɛhye bape zo ɛ? Ɔwɔ kɛ yɛkendɛ na yɛnea mɔɔ bazi la. Ɛhye ati, “ɔwɔ kɛ yɛmaa yɛ nye gyinla zolɛ na yɛyɛ yɛ nye gyɛlɛmgbɛɛnye.”​—1 Tɛs. 5:6; Zɛf. 3:8.

Anwongyelelɛ Kpole Ne Bɔ Ɔ Bo

5. Duzu a babɔ ‘anwongyelelɛ kpole’ ne abo a?

5 Bɛbateta ɛzonlenlɛ. Kakye kɛ Pɔɔlo hɛlɛle kɛ: “Mekɛ mɔɔ menli kɛdwenle kɛ akee ‘Debie biala ɛla boɛ’ la, mekɛ ne anu ala yɛɛ munzule ne bazi a.” Kɛmɔ maanle nu kulu a ɔngyɛ na ɛsɛnlɛmanye akpakye la, zɔhane ala a bɛka kɛ “Debie biala ɛla boɛ” a, “mekɛ ne anu ala yɛɛ munzule ne bazi a.” Duzu a bɛbazɛkye ye a? Mɔɔ lumua la a le ‘Babelɔn Kpole’ ne, adalɛ ɛzonlenlɛ maanle ne mɔɔ eza bɛfɛlɛ ye “tuutuunli” ne la. (Yek. 17:5, 6, 15) Keleseɛnemaanle ne nee adalɛ ɛzonlenlɛ ahyehyɛdeɛ gyɛne ɛzɛkyelɛ ne a babɔ ‘anwongyelelɛ kpole ne’ abo a. (Mat. 24:21; 2 Tɛs. 2:8) Edwɛkɛ ɛhye bazi menli dɔɔnwo anwo. Duzu ati ɔ? Ɔluakɛ ɔkadwu zɔhane mekɛ ne la, tuutuunli ne baha kɛ mele “belemgbunli raalɛ” mɔɔ “menrɛnwu nyane deɛ holɛ.” Noko ɔnrɛhyɛ na yeanwu kɛ bɛye ɔ rɛle bɛdo ɔ sa nu. Bɛbaye ye bɛavi ɛkɛ ndɛndɛ kɛ asɛɛ “kenle ko” debie.​—Yek. 18:7, 8.

6. Nwane anzɛɛ nzɔne a bateta ‘Babelɔn Kpole ne’ a?

6 Nwane anzɛɛ nzɔne a bateta ‘Babelɔn Kpole’ ne a? “Nane ne” mɔɔ ye “mɛne le bulu” la. Yekile buluku ne kile kɛ nane anwo ɛzulolɛ ɛhye gyi ɛkɛ ne maa Maamgbole Koyɛlɛ Eku ne (UN). Mɛne bulu ne gyi ɛkɛ maa maanyɛlɛ tumililɛ ngakyile mɔɔ bɛwɔ ɛkɛ ne kɛkala mɔɔ bɛboa “nane kɔkɔlɛ” ɛhye la. (Yek. 17:3, 5, 11, 12) Kɛzi ɛtetalɛ ne bayɛ ɛ? Maanle maanle mɔɔ wɔ UN ne anu la bɛalie debie biala mɔɔ tutuunli ne lɛ la, bɛbali ye nwonane ne na bɛado ye senle nu “bɛayela ye bɔkɔɔ.”​—Bɛgenga Yekile 17:16. a

7. Kɛzi Gyisɛse edwɛkɛ ne mɔɔ wɔ Mateyu 24:21, 22 la rale nu wɔ ɛvoya mɔɔ lumua Y.M. anu la ɛ, na kɛzi ɔbara nu kenlebie ɛ?

7 Bɛbapɛ mekɛ ne azo. Yɛ Belemgbunli ne hanle mɔɔ bazi mekɛ ɛhye anu wɔ anwongyelelɛ kpole ne anu la. Gyisɛse hanle kɛ: “Awulae ɛnlea ye menli ne mɔɔ yekpa nu yeye bɛ la ati yede mekɛ ne azo.” (Bɛgenga Mateyu 24:21, 22.) Gyisɛse edwɛkɛ ne rale nu ekyi wɔ 66 Y.M. wɔ mekɛ mɔɔ Gyihova ‘dele mekɛ’ mɔɔ Wulomu ɛlɔnema vale tetale Gyɛlusalɛm azo la. (Maake 13:20) Ɛhye manle Keleseɛnema mɔɔ bɛwɔ Gyɛlusalɛm nee Dwudiya la nyianle ngoane. Duzu a bazi wɔ ewiade amuala wɔ anwongyelelɛ kpole ne mɔɔ ɛlɛba la anu a? Gyihova balua yɛ Belemgbunli ne azo ‘ade mekɛ’ mɔɔ Maamgbole Koyɛlɛ Eku ne bava ateta ɛzonlenlɛ la azo amaa bɛanzɛkye nɔhalɛ ɛzonlenlɛ bɛamboka adalɛ ne anwo. Ɔlua ɛhye azo, bɛbazɛkye adalɛ ɛzonlenlɛ ahyehyɛdeɛ kɔsɔɔti, na nɔhalɛ ɛzonlenlɛ kokye ne a baha a. (Edw. 96:5) Akee bɛmaa yɛzuzu ninyɛne mɔɔ bazi wɔ mekɛ mɔɔ anwongyelelɛ kpole ne foa ɛhye ɛpɛ nu la anwo.

Ninyɛne Mɔɔ Bahɔwie Amagɛdɔn

8, 9. Ninyɛne mɔɔ basisi la boni a ɛnee Gyisɛse ɛlɛka nwolɛ edwɛkɛ a, na kɛzi menli bayɛ bɛ nyɛleɛ wɔ mɔɔ bɛbanwu ye la anwo ɛ?

8 Gyisɛse ngapezo ne mɔɔ fane awieleɛ ne anwo la kile kɛ ninyɛne dɔɔnwo basisi ahɔwie Amagɛdɔn ne anu. Bɛhɛlɛ ninyɛne nwiɔ mɔɔ lumua mɔɔ yɛbazuzu nwolɛ la wɔ Mateyu, Maake, nee Luku Edwɛkpa ne anu.​—Bɛgenga Mateyu 24:29-31; Maake 13:23-27; Luku 21:25-28.

9 Ninyɛne mɔɔ basisi anwuma. Gyisɛse hanle kɛ: “Sɛnzɛne ne balu wɔ ye ɛdudulɛ nu, yɛɛ siane ne ɛnrɛda.” Nɔhalɛ nu, menli ɛnrɛhɔ ɛzonlenlɛ nu mgbanyima ɛkɛ kɛ bɛkpondɛ wienyi​—bɛnrɛkpondɛ adehilelɛ bɛnrɛvi bɛ ɛkɛ bieko. Asoo ɛnee Gyisɛse ɛlɛka ninyɛne mɔɔ basisi anwuma la anwo edwɛkɛ? Ɔbayɛ zɔ. (Aye. 13:9-11; Dww. 2:1, 30, 31) Kɛzi menli bayɛ bɛ nyɛleɛ wɔ mɔɔ bɛbanwu ye la anwo ɛ? Bɛ ‘rɛle babɔ’ na “bɛ ti akunlu azɛkye.” (Luku 21:25; Zɛf. 1:17) Amgba, Nyamenle Belemgbunlililɛ ne agbɔvolɛ​—ɔvi ‘arelemgbunli kɔdwu ahanra’ nwo zo​—‘ɛzulolɛ ngome bamaa bɛ nye zo abulu bɛ wɔ mekɛ mɔɔ bɛlɛkendɛ mɔɔ bazi’ la na bɛanriandi bɛahɔkpondɛ ɛvealeka. Noko akee, bɛnrɛnyia feabelɛ mɔɔ ɔnrɛmaa Belemgbunli ne ɛya ne ɛnrɛra bɛ nwo zo la.​—Luku 21:26; 23:30; Yek. 6:15-17.

10. Ndɛne boni a Gyisɛse babua a, na kɛzi Nyamenle Belemgbunlililɛ ne boavolɛma nee ye agbɔvolɛ bɛayɛ bɛ nyɛleɛ ɛ?

10 Ndɛnebualɛ. Bɛbamaa Nyamenle Belemgbunlililɛ ne agbɔvolɛ kɔsɔɔti anwu debie mɔɔ bamaa bɛ nyanenwunlɛ ne ayɛ kpole la. Gyisɛse hanle kɛ: “Bɛbanwu medame Sonla Ra kɛ melua amungu nu melɛba wɔ tumi bedevinli nee anyunlunyia nu.” (Maake 13:26) Nwanwane deɛ ɛhye bahile kɛ Gyisɛse ɛlɛba arabua ndɛne. Wɔ ngapezo zɔhane foa gyɛne mɔɔ fane awieleɛ mekɛ ne anwo la anu, Gyisɛse hilehilele ndɛnebualɛ mɔɔ bahɔ zo wɔ mekɛ ɛhye anu la anu dɔɔnwo. Yɛnwu zɔhane edwɛkɛ ne wɔ mboane nee mbɔnkye ɛrɛlɛ ne anu. (Bɛgenga Mateyu 25:31-33, 46.) Bɛbabua nɔhavoma mɔɔ boa Nyamenle Belemgbunlililɛ ne la ndɛne kɛ “mboane” na ‘bɛbamaa bɛ nye zo’ ɔboalekɛ ɛnee bɛ “ngoanelielɛ ne ɛbikye.” (Luku 21:28) Noko bɛbabua Belemgbunlililɛ ne agbɔvolɛ ndɛne kɛ bɛle “mbɔnkye” na ‘bɛbali nyane’ ɔluakɛ bɛbanwu ye kɛ bɛ “ɛzɛkyelɛ bɔkɔɔ” ɛbikye.​—Mat. 24:30; Yek. 1:7.

11. Duzu a ɔwɔ kɛ yɛmaa ɔtɛnla yɛ adwenle nu wɔ mekɛ mɔɔ yɛlɛsuzu ninyɛne mɔɔ basisi kenlebie anwo la ɛ?

11 Saa Gyisɛse bua “aleɛabo amra amuala” ndɛne wie a, edwɛkɛ mɔɔ nwolɛ hyia la dɔɔnwo bahɔ zo asisi kolaa na Amagɛdɔn konle ne abɔ ɔ bo. (Mat. 25:32) Yɛbazuzu edwɛkɛ zɔhane nwiɔ anwo: Gɔɔgo ɛtetalɛ ne yɛɛ menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ mɔɔ bɛbaboɔboa bɛ nloa la. Mekɛ mɔɔ yɛlɛsuzu edwɛkɛ nwiɔ zɔhane mɔ anwo la, ɔwɔ kɛ yɛkakye kɛ Nyamenle Edwɛkɛ ne ɛngile mekɛ titile mɔɔ bɛbasisi la. Nɔhalɛ nu, ɔzɔho kɛ saa ko si a, ɔnrɛwie na ko noko arado ye.

12. Konle mɔɔ anu yɛ se la boni a Seetan bava adoa Belemgbunlililɛ ne a?

12 Ɛtetalɛ mɔɔ nuhua yɛ se. Gɔɔgo mɔɔ vi Meegɔɔgo la bateta menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ la mɔhama nee bɛ gɔnwo mɔ mboane gyɛne ne. (Bɛgenga Yizikeɛle 38:2, 11.) Ɛtetalɛ ɛhye mɔɔ bɛfa bɛara Belemgbunlililɛ ne mɔɔ ɛlɛdi tumi anwo zo la bayɛ Seetan konle mɔɔ ɔ nee mɔhama ɛlɛko ɔvi mekɛ mɔɔ bɛdule ye bɛvile anwuma la awieleɛ. (Yek. 12:7-9, 17) Ɔvi mekɛ mɔɔ bɛbɔle ɔ bo kɛ bɛboɔboa menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ la anloa wɔ Keleseɛne asafo ne anu la, Seetan ɛbɔ mɔdenle kɛ ɔsɛkye kɛzi bɛlɛkpazi sunsum nu la noko yeanyɛ boɛ. (Mat. 13:30) Noko mekɛ mɔɔ bɛbazɛkye adalɛ ɛzonlenlɛ ahyehyɛdeɛ biala na ɔzɔho kɛ Nyamenle menli ɛtɛdiele “bɛ azua ne mɔ anwo bane, na bɛnlɛ nlenkɛ mgbole mɔɔ mbulalɛ gua bɛ nzi” la ati, Seetan banwu ye kɛ nwolɛ adenle kpalɛ ɛbuke. Ɔbamaa ye menli mɔɔ ati yɛ se la ava ɛtetalɛ mɔɔ nuhua yɛ se ara menli mɔɔ boa Belemgbunlililɛ ne la anwo zo.

13. Kɛzi Gyihova bava ɔ nwo alie edwɛkɛ nu alie ye menli ne ɛ?

13 Yizikeɛle hanle mɔɔ bazi la anwo edwɛkɛ. Ngapezo ne hanle ye wɔ Gɔɔgo anwo kɛ: Ɛbavi “ɛleka mɔɔ ɛde, wɔ sɔlɔ nehane la, wɔava menli ɛwolaa ne mɔɔ li ɛ nzi, mɔɔ biala de ɛkpɔnwɔ zo, na bɛle ɛlɔnema dɔɔnwo anwo ɛzulolɛ la, wɔara me menli [ne] anwo zo.” (Yiz. 38:15, 16) Duzu a Gyihova bayɛ ye wɔ ɛtetalɛ ɛhye mɔɔ bayɛ kɛ bɛnrɛhola ɔ nloa adenle si la anwo a? Gyihova se, “Mebava ɛya kpole,” “Mebava konle dadeɛ meadoa ye.” (Yiz. 38:18, 21, NW; bɛgenga Zɛkalaya 2:8.) Gyihova bava ɔ nwo alie nu na yeaho yeamaa ye azonvolɛ mɔɔ wɔ azɛlɛ ye azo la. Ɔbalua Amagɛdɔn konle ne azo.

14, 15. Seetan bɔ ye ɛtetalɛ mɔɔ anu yɛ se la abo wie a, duzu bieko a bazi a?

14 Kolaa na yɛazuzu kɛzi Gyihova balie ye menli wɔ Amagɛdɔn konle ne anu anwo la, bɛmaa yɛva mekɛ ekyii yɛzuzu edwɛkɛ titile bie anwo. Ɛhye bazi wɔ mekɛ mɔɔ Seetan bava ɛtetalɛ mɔɔ nuhua yɛ se la ara yɛɛ mekɛ mɔɔ Gyihova bava ɔ nwo alie nu wɔ Amagɛdɔn la avinli. Kɛmɔ yɛnwunle ye wɔ ɛdendɛkpunli 11 la, edwɛkɛ mɔɔ tɔ zo nwiɔ ɛhye mɔɔ bazi la a le mɔhama mɔɔ bɛbaboɔboa bɛ nloa la.

15 Bɛbaboɔboa menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ la anloa. Mateyu nee Maake hɛlɛle Gyisɛse edwɛkɛ mɔɔ fane “menli ne mɔɔ yekpa nu yeye bɛ”​—Keleseɛnema mɔɔ bɛkpokpa bɛ anwo la​—kɛ ɔboka ninyɛne mɔɔ ɔbazi kolaa na Amagɛdɔn la anwo. (Nea ɛdendɛkpunli 7.) Gyisɛse ka ɔ nwo edwɛkɛ kɛ Belemgbunli la, ɔhanle kɛ: “Mebamaa anwuma soanvolɛma ahɔ ewiade muleɛ ne amuala azo ahɔhuohua Nyamenle menli ne mɔɔ yekpa nu yeye bɛ la anloa, ɔvi ewiade ye ati yeahɔkpula ɔ bo.” (Maake 13:27; Mat. 24:31) Nwane mɔ a Gyisɛse hanle kɛ bɛbahuohua bɛ nloa a? Tɛ Keleseɛnema mɔɔ bɛkpokpa bɛ la mɔhama mɔɔ bɛsɔ bɛ nloa bɔkɔɔ mɔɔ bazi kolaa na anwongyelelɛ kpole ne abɔ ɔ bo la anwo edwɛkɛ a ɔlɛka a. (Yek. 7:1-3) Emomu, Gyisɛse ɛlɛka edwɛkɛ mɔɔ bazi wɔ anwongyelelɛ kpole ne anu la. Ɛhye ati, ɔda ali kɛ Seetan ɛtetalɛ mɔɔ nuhua yɛ se mɔɔ ɔbava yeara Nyamenle menli nwo zo la anzi mekɛ ekyi anu, bɛbahuohua menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ mɔɔ bɛwɔ azɛlɛ ye azo la anloa bɛahɔ anwuma.

16. Gyima boni a menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ mɔɔ bɛbadwazo bɛ la bɛali wɔ Amagɛdɔn konle ne anu a?

16 Kɛzi mɔhama mɔɔ bɛbaboɔboa bɛ nloa la fane edwɛkɛ bieko mɔɔ bazi, Amagɛdɔn anwo ɛ? Mekɛ mɔɔ bɛbava bɛaboɔboa menli ne anloa la kile kɛ menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ la amuala bahɔ anwuma kolaa na Amagɛdɔn konle ne abɔ ɔ bo. Menli 144,000 ne mɔɔ bɛ nee Kelaese bali ebia wɔ anwuma la nee Gyisɛse bava “tumi” azɛkye Nyamenle Belemgbunlililɛ ne anwo agbɔvolɛ kɔsɔɔti. (Yek. 2:26, 27) Akee anwumabɔvolɛma mɔɔ lɛ tumi nee menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ mɔɔ bɛdwazo bɛ la bali Kelaese, Belemgbunli-Kovolɛ ne anzi wɔ mekɛ mɔɔ ɔlɛkɔ yeahɔyia agbɔvolɛ “ɛlɔnema dɔɔnwo” ne mɔɔ bɛholo menli mɔɔ bɛ sa ɛha bɛ​—Gyihova menli ne anwo zo la. (Yiz. 38:15) Kɛ ɛtetalɛ zɔhane mɔɔ anu yɛ se ba la, ɛnee Amagɛdɔn konle ne ala ɛne!​—Yek. 16:16.

Anwongyelelɛ Kpole Ne Awieleɛ

Amagɛdɔn konle ne bɔ ɔ bo!

17. Duzu a bado “mbɔnkye” ne mɔ wɔ Amagɛdɔn ne anu a?

17 Ndɛnebualɛ. Amagɛdɔn konle ne bayɛ anwongyelelɛ kpole ne awieleɛ. Mekɛ zɔhane, Gyisɛse banyia gyima bieko. Kɛ “aleɛabo amra amuala” Ndɛnebuavolɛ la, eza ɔbazɛkye maanle maanle ne mɔ​—menli mɔɔ ɔbuale bɛ ndɛne kɛ bɛle “mbɔnkye” la. (Mat. 25:32, 33) Yɛ Belemgbunli ne bava “dadeɛ nlane” ali “maanle maanle kɔsɔɔti anwo zo konim.” Ɛhɛe, mbɔnkye ne mɔ amuala​—ɔvi “arelemgbunli” kɔdwu “ahanra” nwo zo​—“bɛanyia ndeanlɛ mɔɔ ɛnlɛ awieleɛ.”​—Yek. 19:15, 18; Mat. 25:46.

18. (a) Duzu a bado “mboane” ne a? (b) Kɛzi Gyisɛse bawie ye konim ne di bɔkɔɔ ɛ?

18 Nea kɛzi tɛnlabelɛ ne bahakyi amaa menli mɔɔ Gyisɛse buale bɛ ndɛne kɛ bɛle “mboane” la a! Kɛ anrɛɛ Seetan “mbɔnkye” ɛlɔne ne bazɛkye “menli pemgbenleamgbe” ne mɔɔ le kɛ “mboane” mɔɔ bɛnlɛ banebɔlɛ la, bɛbanyia bɛ ti wɔ kpɔvolɛ ne ɛtetalɛ ne anu na ‘bɛaho bɛadɔ zo wɔ amaneɛnwunlɛ kpole ne anu.’ (Yek. 7:9, 14) Akee saa Gyisɛse sɛkye alesama kɔsɔɔti mɔɔ bɛle Nyamenle Belemgbunlililɛ ne anwo agbɔvolɛ la a, ɔbavuandi Seetan nee mbɔnsam ne mɔ yeagua kuma kuloonwu ne anu. Bɛbayɛ kɛ bɛwu la wɔ kuma ne anu, bɛnrɛhola ɛhwee yɛ wɔ ɛvolɛ apenle ko anu.​—Bɛgenga Yekile 6:2; 20:1-3.

Kɛzi Yɛbaziezie Yɛ Nwo La

19, 20. Kɛzi yɛbahola yɛava ɛzukoalɛdeɛ mɔɔ wɔ Ayezaya 26:20 nee 30:21 la yɛali gyima ɛ?

19 Kɛzi yɛbaziezie yɛ nwo yɛamaa ninyɛne ɛzulolɛ mɔɔ bara la ɛ? Ɛzinzalɛ Arane ne hanle ye ɛvolɛ bie kɛ: “Tieyɛ a bamaa yɛanyia ngoane a.” Duzu ati a ɔle zɔ a? Mualɛ ne wɔ kɔkɔ mɔɔ Gyihova bɔle Dwuuma mɔɔ ɛnee wɔ nlɔnu wɔ tete Babelɔn la anu. Gyihova hanle kɛ bɛbazɛkye Babelɔn, na duzu a ɛnee ɔwɔ kɛ Nyamenle menli yɛ fa siezie bɛ nwo maa edwɛkɛ ne a? Gyihova hanle kɛ: “Me menli, bɛrɛla, bɛwolo bɛ azua ne mɔ anu na bɛtoto bɛ nwo nlenkɛ nu. Bɛvea bɛ nwo ekyii kɔkpula kɛ ɛya ne kɛdwo la.” (Ayezaya 26:20) Yɛ yɛkpɔkɛ mɔɔ wɔ ngyɛnu ɛhye anu la nzonlɛ: “bɛrɛla,” “bɛwolo,” ‘bɛtoto nu,’ “bɛvea”​—ɛnee ɔ muala hyia na ɔwɔ kɛ bɛdi zo. Dwuuma mɔɔ diele adehilelɛ ne la veale bɛ azua nu na sogyama mɔɔ ɛnee ɛlɛku menli wɔ awɔdenle ne mɔ azo la asa anga bɛ. Ɛhye ati, ɛnee bɛ ngoanelielɛ ne gyi Gyihova adehilelɛ mɔɔ bɛbali zolɛ la azo. b

20 Duzu a yɛsukoa yɛfi nu a? Kɛmɔ ɛnee ɔde wɔ Nyamenle tete azonvolɛ afoa nu la, Gyihova adehilelɛ mɔɔ yɛbadie la a bamaa yɛanyia ngoane a. (Aye. 30:21) Yɛnyia adehilelɛ ɛhye mɔ yɛfi asafo ne anu. Ɛhye ati, ɔwɔ kɛ yɛfi yɛ ahonle nu yɛtie adehilelɛ mɔɔ yɛ sa baha ye la. (1 Dwɔn 5:3) Saa yɛyɛ ye zɔhane ɛnɛ a, ɔnrɛyɛ se kɛ yɛbavi yɛ ɛhulolɛ nu yɛadie mɔɔ yɛ sa baha ye kenlebie la amaa yɛ Ze Gyihova nee yɛ Belemgbunli Gyisɛse abɔ yɛ nwo bane. (Zɛf. 2:3) Zɔhane anwobanebɔlɛ ne bamaa yɛanwu kɛzi Nyamenle Belemgbunlililɛ ne baye ye agbɔvolɛ avi ɛkɛ bɔkɔɔ la. Yɛ rɛle ɛnrɛvi zɔhane edwɛkɛ ne ɛlɛ!

a Ɔbayɛ kɛ ɛzonlenlɛ ngyehyɛleɛ ngakyile ne mɔ a le ‘Babelɔn Kpole ne’ mɔɔ bɛbazɛkye ye la, na tɛ menli mɔɔ wɔ ɛzonlenlɛ ne mɔ anu mɔɔ bɛku bɛ kɔsɔɔti la ɔ. Ɛhye ati, menli mɔɔ ɛnee wɔ Babelɔn anu la dɔɔnwo bɛanyia ngoane, na bie a bɛabɔ mɔdenle kɛ bɛtwe bɛ nwo bɛavi ɛzonlenlɛ nwo kɛmɔ Zɛkalaya 13:4-6 ka ye la.

b Saa ɛkpondɛ nwolɛ edwɛkɛ dɔɔnwo a, nea Isaiah’s Prophecy​​—Light for All Mankind I, mukelɛ 282-283.