Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

TSHAPITA 21

Diolelo diaki Nzambi diayolanya atunyi adiɔ

Diolelo diaki Nzambi diayolanya atunyi adiɔ

OYANGO WA TSHAPITA NYƐ

Dia tɛnya akambo wayokonya lo ta di’Aramangɛdɔna

1, 2. a) Kakɔna kɛnya dia Nkumekanga kaso akatatɛ mbolɛ oma ko 1914? b) Kakɔna kayotɔsɛdingola lo tshapita nyɛ?

ƆSƐDINGWELO wa kɛnɛ kambosala Diolelo diaki Nzambi l’atei w’atunyi adiɔ wambokeketsha mbetawɔ kaso. (Osam. 110:2) Ɛnyɛlɔ, Nkumekanga kaso akatondja olui w’alembe a woke w’esambisha wa Diolelo. Nde akɛdia ndo akalowanya ekambi ande lo nyuma ndo lo lɔkɛwɔ. Ndo nto, kaanga mbadja atunyi wa Diolelo welo dia taatola, tekɔ kaamɛ l’andja w’otondo ɛlɔ kɛnɛ. Akambo asɔ ndo akina efula wambosala Diolelo wambotɔsɛdingola lo dibuku nɛ mɛnyaka hwe dia ntatɛ oma ko 1914, Nkumekanga kaso ekɔ lo mbolɛ l’atei w’atunyi wa Diolelo.

2 Diolelo diayosala akambo akina efula wa diambo kema edja. Diɔ ‘diayoya’ dia ‘ndjolanya ndo ndjonya atunyi adiɔ.’ (Mat. 6:10; Dan. 2:44) Koko la ntondo k’etena kɛsɔ koka, akambo akina wa weke wayosalema. Naa akambo akɔ? Nyɛsɔ tɔsɛdingole prɔfɛsiya mɔtshi yatɛkɛta dikambo sɔ, kele tende kɛnɛ katokongɛ la ntondo.

Kɛnɛ kayosalema la ntondo ka ‘elanyelo ndja la shashimoya’

3. Dikambo diakɔna dia ntondo diakongɛso?

3 Wotelo w’ɔnɛ wɔladi wekɔ. Lo mukanda wakandafundɛ ase Tɛsalɔnika, ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akɛnya dikambo dia ntondo diatokongɛ. (Adia 1 Tɛsalɔnika 5:2, 3.) Lo mukanda ɔsɔ, Pɔɔlɔ akatɛkɛta dia “lushi la Jehowa” layotatɛ la ɔlɔshamelo wa “Babilɔna ka Woke.” (Ɛny. 17:5) Koko la ntondo ka lushi la Jehowa lɔsɔ ntatɛ, wedja wayota lo yoho ya diambo vate: “Wɔladi ndo lotui tshitshi lekɔ.” Vɔ koka mbuta ɛtɛkɛta ɛsɔ mbala ɔtɔi kana mbala efula. Onde ndo ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ mbayendana la dikambo sɔ? Lam’ele ndo vɔ mbele ase andja ɔnɛ, ondo ndo vɔ mbayota ɔnɛ ‘wɔladi wekɔ.’ (Jer. 6:14; 23:16, 17; Ɛny. 17:1, 2) Etelo k’ɔnɛ wɔladi ndo lotui tshitshi kayɛnya dia lushi la Jehowa laya k’emembe. Atunyi wa Diolelo diaki Nzambi “hawotohandɔ kaanga yema.”

4. Wahɔ akɔna wakondjaso oma l’oshihodielo wa prɔfɛsiya ka Pɔɔlɔ kendana la wotelo w’ɔnɛ wɔladi ndo lotui tshitshi lekɔ?

4 Lande na kahombaso nyanga dia nshihodia prɔfɛsiya kɛsɔ? Pɔɔlɔ akate ate: “Nyu bu lo wodjima dia lushi lɔsɔ ndjonyokumɛ oko wovi.” (1 Tɛs. 5:3, 4) Otshikitanyi l’anto akina lo tshɛ kawɔ, sho tekɔ lo nshihodia akambo watokongɛ la ntondo. Lo yoho yakɔna mɛtɛ yayokotshama prɔfɛsiya kendana la wɔladi ndo la lotui tshitshi? Sho pombaka kongɛ ndo menda kɛnɛ kayotomba. Koko etena kaakatakongɛ dui sɔ, nyɛsɔ “tɔsɛnake ndo totetemale monga la ekanelo ka yimba k’ɔlɔlɔ.”—1 Tɛs. 5:6; Zef. 3:8.

Etatelo ka mfɔnu ka woke

5. “Mfɔnu ka woke” kayotatɛ la dikambo diakɔna?

5 Ɔlɔshamelo w’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi. Tohɔ dia Pɔɔlɔ akafunde ate: “Etena kayowota vate: ‘Wɔladi ndo lotui tshitshi lekɔ,’ mbala kakɔ ɔtɔi elanyelo kayoya la shashimoya le wɔ.” Oko watoyelanaka dingadimu dia ndjadi la dikungola dia mvula, mbele wotelo w’ɔnɛ “wɔladi ndo lotui tshitshi lekɔ,” wayoyelana la elanyelo ka “mbala kakɔ ɔtɔi.” Kakɔna kayolanyema? Ntondotondo, “Babilɔna ka Woke,” mbuta ate tshunda dia l’andja w’otondo di’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi, dieyama nto oko “womoto la numba.” (Ɛny. 17:5, 6, 15) Elanyelo ka Lokristokristo ndo k’atshunda tshɛ w’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi kɛsɔ mbayoyala etenyi ka ntondo ka “mfɔnu ka woke.” (Mat. 24:21; 2 Tɛs. 2:8) Le anto efula, elanyelo kɛsɔ kayoya la shashimoya. Lande na? Nɛ dia polo ndo l’etena kɛsɔ, ko womoto la numba aakayaɔshi oko ‘nkumekanga ka womoto kahalelaki pondjo.’ Koko nde ayoyokashimɔ dia nde akayakesaka nɛ dia elanyelo kande kayoyala “lushi ɔtɔi.”Ɛny. 18:7, 8.

6. Ayɔlɔsha “Babilɔna ka Woke”?

6 Ko ayɔlɔsha “Babilɔna ka Woke”? “Nyama ka ngala” kele “la nseke dikumi.” Dibuku di’Ɛnyɛlɔ mɛnyaka dia nyama ka ngala kɛsɔ nembetshiyaka Nations unies (ONU). Nseke dikumi nembetshiyaka atshunda wa pɔlitikɛ tshɛ wasukɛ “nyama ka ngala ka beela.” (Ɛny. 17:3, 5, 11, 12) Ngande wayolanyema womoto la numba ɔsɔ? Wedja wakenga ONU wayomba ekundji ande, wayowolanya ndo “wayowotshumba oshiki lo dja.”Adia Ɛnyɛlɔ 17:16. *

7. Ngande wakakotshama ɛtɛkɛta waki Yeso wele lo Mateo 24:21, 22 lo ntambe ka ntondo T.D., ndo ngande wayowokotshama lo nshi yayaye?

7 Nshi shɔ yayosusama. Nkumekanga kaso akatɛnyisha kɛnɛ kayosalema lo etenyi kɛnɛ ka mfɔnu ka woke. Yeso akate ate: “Nshi shɔ yakasusama l’ɔtɛ w’asɔnami.” (Adia Mateo 24:21, 22.) Ɛtɛkɛta wa Yeso ɛsɔ wakakotshama yema lo 66 T.D., etena “[k]akasuse” Jehowa ɔlɔshamelo wakalɔsha alembe w’ase Rɔmɔ Jɛrusalɛma. (Makɔ 13:20) Dui sɔ diakakimanyiya di’Akristo waki la Jɛrusalɛma ndo la Judeya shimbamɛ. Ko kakɔna kayosalema l’andja w’otondo lo mfɔnu ka woke kayaye? Lo tshimbo ya Nkumekanga kaso, Jehowa ‘ayosusa’ ɔlɔshamelo wayɔlɔsha Nations unies ɛtɛmwɛlɔ wa kashi diaha ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ ndanyema kaamɛ la wɔ. Laasɔ, etena kayolanyema tshunda di’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi tshɛ, ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ wayoshimbamɛ. (Osam. 96:5) Nyɛsɔ tɔsɛdingolake kakianɛ akambo wayosalema l’ɔkɔngɔ w’etenyi ka mfɔnu ka woke kɛsɔ mbeta.

Akambo wayosalema la ntondo k’Aramangɛdɔna

8, 9. Dia dikambo diakɔna ondo diakatɛkɛtaka Yeso, ndo kakɔna kayosala anto oma lo kɛnɛ kayowɛna?

8 Lo prɔfɛsiya kande kendana la nshi y’ekomelo, Yeso akɛnya di’akambo wa weke efula wayosalema yema tshitshɛ la ntondo k’Aramangɛdɔna. Akambo ahende wa ntondo wayangaso nsɛdingola tanemaka lo Evanjiliyɔ wa Mateo, Makɔ ndo wa Luka.Adia Mateo 24:29-31; Makɔ 13:23-27; Luka 21:25-28.

9 Tolembetelo tayɛnama l’olongo. Yeso akatatshi ate: “Wonya ayokadimɔ wodjima, ngɔndɔ hatosha osase, tɔɔtɔ tayɔkɔ oma l’olongo.” Ɛtɛkɛta ɛsɔ mɛnyaka di’etena kɛmɔtshi kayoya kahatoyanga anto osase nto, mbuta ate ɛlɔmbwɛlɔ oma le ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ, nɛ dia vɔ hawotonga nto lo ahole awɔ w’ɛnɔmbɔdi. Onde Yeso akatɛkɛtaka ndo dia tolembetelo ta diambo ta l’olongo? Ondo. (Is. 13:9-11; Joe. 2:1, 30, 31) Kakɔna kayosala anto oma lo kɛnɛ kayowɛna? Vɔ wayonga lo “asui” nɛ dia “hawoteya kɛnɛ ka nsala.” (Luka 21:25; Zef. 1:17) Lo mɛtɛ, atunyi wa Diolelo diaki Nzambi, oyadi “nkumi ya dikanga” kana “mfumbe” “wayɔkɔ hohakayi l’ɔtɛ wa wɔma ndo wa elongamelo k’akambo wayosalema” ndo wayolawɔ dia nyanga ekokelo. Koko, vɔ hawototana ndoko dihole dia ndjashɛ dia vɔ pandɔ oma lo nkɛlɛ ka Nkumekanga kaso.—Luka 21:26; 23:30; Ɛny. 6:15-17.

10. Kilombo kakɔna kayolombosha Yeso, ndo kakɔna kayosala wanɛ wasukɛ Diolelo diaki Nzambi ndo atunyi adiɔ?

10 Okakitolelo w’ɛkɔkɔ la mbudi. Atunyi wa Diolelo diaki Nzambi wayotshutshuyama dia mɛna dui dimɔtshi diayoleka mbaotsha wɔma. Yeso akate ate: “Vɔ wayɛna Ɔna onto ayaye lo wange la wolo ndo la lotombo l’efula.” (Makɔ 13:26) Djembetelo yendana la wolo woleki wɔnɛ wokongaka l’onto shɔ yayɛnya dia Yeso amboya dia ndjolombosha. Lo etenyi kekina ka prɔfɛsiya kakɔ kaamɛ kendana la nshi y’ekomelo, mbuta ate lo wɛɛla w’ɛkɔkɔ la mbudi, Yeso akɛnya akambo efula wendana la woho wayosalema kilombo l’etena kɛsɔ. (Adia Mateo 25:31-33, 46.) Ambolami wa kɔlamelo wa Diolelo diaki Nzambi wayɔsama oko “ɛkɔkɔ” ndo ‘wayedɛ ɛtɛ awɔ,’ lo mbeya dia “etshungwelo ka[wɔ] kaya suke.” (Luka 21:28) Koko, atunyi wa Diolelo wayɔsama oko “mbudi” ndo “wayoyatshatsha la lonyangu,” weya dia “elanyelo ka pondjo” kekɔ lo mbakongɛ.—Mat. 24:30; Ɛny. 1:7.

11. Kakɔna kahombaso nama lo yimba etena kasɛdingolaso akambo wayaye?

11 L’ɔkɔngɔ wa Yeso nombosha “wedja tshɛ,” akambo efula wa weke wayosalema la ntondo ka ta di’Aramangɛdɔna ntatɛ. (Mat. 25:32) Nyɛsɔ tɔsɛdingole akambo ahende wa l’atei awɔ: ɔlɔshamelo w’ekambi waki Nzambi oma le Ngɔngɔ ndo otshumanyelo w’akitami. Etena katatasɛdingola akambo ahende asɔ, teye di’Ɔtɛkɛta wa Nzambi hɛnya etena shikaa kayosalema akambo asɔ. Koko, mɛnamaka di’ondo vɔ wayotasalemaka l’ɔnɔngɔ.

12. Ngande wayɔlɔsha Satana ekambi waki Nzambi?

12 Ɔlɔshamelo w’ekambi waki Nzambi. Ngɔngɔ ka la Mangɔngɔ ayɔlɔsha atshikadi w’akitami ndo asekawɔ ɛkɔkɔ ekina. (Adia Ezekiyele 38:2, 11.) Ta diayɔlɔsha Satana Diolelo diamboshikikɛmaka sɔ mbayonga ta di’ekomelo diayondɔlɔsha atshikadi w’akitami, ntatɛ lam’akandatshanyema oma l’olongo. (Ɛny. 12:7-9, 17) Ntatɛ oma k’etena kakatatɛ akitami tshumanyema l’etshumanelo k’Akristo, Satana ekɔ lo mpemba dia ndanya lonyuma lawɔ, koko nde hatondoya. (Mat. 13:30) Koko etena kayolanyema ɛtɛmwɛlɔ tshɛ wa kashi ndo kayɛnama ekambi waki Nzambi oko ‘anto wele bu lo ekokelo,’ Satana ayɛna di’ɔsɔ ekɔ diaaso dia dimɛna dia mbashila oshiki. Nde ayotshutshuya anto ande dia vɔ ndɔsha wanɛ wasukɛ Diolelo diaki Nzambi.

13. Ngande wayokokɛ Jehowa ekambi ande?

13 Ɛzɛkiyɛlɛ akalembetshiya kɛnɛ kayosalema. Lo kɛnɛ kendana la Ngɔngɔ, nde mbutaka ate: “Nyu la wedja efula nyayutumba uma lu dihuli dianyu dia la kuma ka leke la ngel’a kushi, tshe wayahemi lu falasa, ului a wuki w’antu, limba la wuki l’alimbi. Nyu nyayuya dia ndjolosha wudja ami Isariyele, uku dingi diutsha nkumba kete.” (Ezek. 38:15, 16) Kakɔna kayosala Jehowa la ntondo k’ɔlɔshamelo wa wolo ɔsɔ? Nde mbutaka ate: “Ududu wayutumba uma l’ehembe ami. . . . Dimi layusanganya weuhu tshe wa woma.” (Ezek. 38:18, 21; adia Zekariya 2:8.) Jehowa ayoshimbɛ ekambi ande wa la nkɛtɛ lo mbela ta di’Aramangɛdɔna.

14, 15. Naa dikambo dikina diayosalema l’ɔkɔngɔ wa Satana ntatɛ ndɔsha ekambi waki Nzambi?

14 La ntondo ka sho mɛna woho wayoshimbɛ Jehowa ekambi ande lo ta di’Aramangɛdɔna, nyɛsɔ totasɛdingodi dui dimɔtshi dia woke diayosalema. Dui diakɔ diayosalema lam’asa etatelo ka ta diayɔlɔsha Satana ekambi waki Nzambi la ta di’Aramangɛdɔna. Oko wakatɛnyi l’odingɔ 11, dui dia hende sɔ ele otshumanyelo w’atshikadi w’akitami weke la nkɛtɛ.

15 Otshumanyelo w’akitami. Ɛtɛkɛta waki Yeso wele lo Mateo ndo lo Makɔ wendana la “asɔnami,” mbuta ate Akristo w’akitami mɛnyaka akambo amɔtshi wayosalema la ntondo k’Aramangɛdɔna. (Enda odingɔ 7.) Lo ntɛkɛta dia ndamɛ oko Nkumekanga, Yeso akate ate: “Nde ayotoma andjelo, ko vɔ wayotshumanya asɔnami ande kaamɛ oma lo atshuku akɔ anɛi, oma lo koma mɔtshi ya nkɛtɛ polo lo koma kina y’olongo.” (Makɔ 13:27; Mat. 24:31) Otshumanyelo akɔna wakatɛkɛta Yeso lanɛ? Nde kɔtɛkɛtaka lo kɛnɛ kendana la wodjelo wa djembetelo y’ekomelo y’atshikadi w’Akristo w’akitami wayosalema yema tshitshɛ la ntondo k’etatelo ka mfɔnu ka woke. (Ɛny. 7:1-3) Koko Yeso akatɛkɛtaka lo kɛnɛ kendana la dikambo dimɔtshi diayosalema lo mfɔnu ka woke. Ɔnkɔnɛ, mɛnamaka dia l’etena kɛmɔtshi l’ɔkɔngɔ wa Satana ntatɛ ndɔsha ekambi waki Nzambi, Akristo w’akitami weke lanɛ la nkɛtɛ wayotshumanyema l’olongo.

16. Kakɔna kayosala Akristo w’akitami wayolwama lo ta di’Aramangɛdɔna?

16 Ngande wɔtɔnɛ otshumanyelo w’atshikadi w’akitami la kɛnɛ kayosalema oma laasɔ, mbuta ate lo ta di’Aramangɛdɔna? Etena kayosalema otshumanyelo ɔsɔ mɛnyaka di’Akristo w’akitami tshɛ wayodɛ l’olongo la ntondo ka ta di’Aramangɛdɔna ntatɛ. Anto 144 000 wayotolɛ la Kristo l’olongo wayolongola lowandji layowakimanyiya vɔ la Kristo dia monyiya “okalemba wa lowolo” walembetshiya elanyelo dia ndanya atunyi wa Diolelo diaki Nzambi. (Ɛny. 2:26, 27) Oma laasɔ, andjelo wa wolo kaamɛ l’Akristo w’akitami wakolwama wayosukɛ Kristo lele Nkumekanga kele Ɔndɔshi w’ata etena kayondɔlɔsha “limba la wuki l’alimbi” l’atunyi w’ekambi waki Jehowa. (Ezek. 38:15) Ɔsɔ mbele etatelo ka ta di’Aramangɛdɔna.—Ɛny. 16:16.

Etenyi k’ekomelo ka mfɔnu ka woke

Etatelo ka ta di’Aramangɛdɔna!

17. Kakɔna kayokomɛ anto wayɔsama oko “mbudi” lo Aramangɛdɔna?

17 Elanyelo k’anto wa kɔlɔ. Ta di’Aramangɛdɔna mbayonga etenyi k’ekomelo ka mfɔnu ka woke. L’ɔkɔngɔ wa nde nombosha “wedja tshɛ,” Yeso ayolanya anto tshɛ wayɔsama oko “mbudi.” (Mat. 25:32, 33) Nkumekanga kaso ‘ayolanya wedja’ la “lokuwa l’otale la mpɛmɔ.” Lo mɛtɛ, anto tshɛ wayɔsama oko mbudi, oyadi “nkumi ya dikanga” kana “mfumbe” “wayotshɔ lo elanyelo ka pondjo.”Ɛny. 19:15, 18; Mat. 25:46.

18. a) Ngande wayosalema akambo lo wahɔ w’anto wayɔsama oko “ɛkɔkɔ”? b) Ngande wayodja Yeso otshumba?

18 Ngande wayosalema akambo lo wahɔ wa wanɛ wayɔsama oko “ɛkɔkɔ”? Lo dihole dia vɔ pɔtshahɔtshama oma le olui w’alembe waki Satana, mbuta ate waa “mbudi,” “olui wa woke w’anto” wɔsama oko “ɛkɔkɔ” wele bu l’okokedi wayohandɔ oma l’ɔlɔshamelo w’otunyi awɔ Satana ndo ‘wayohandɔ lo mfɔnu ka woke.’ (Ɛny. 7:9, 14) Oma laasɔ, l’ɔkɔngɔ wa Yeso nɛndja ndo minya atunyi tshɛ wa Diolelo diaki Nzambi, nde ayodja Satana l’ɛdiɛngɛ ande lo difuku diaha l’ekomelo. Lɔkɔ, vɔ wayotonga oko anto wele lo nyɔi ndo vɔ hawonga l’akoka wa nsala kaanga dui ɔtɔi l’edja k’ɛnɔnyi kinunu.Adia Ɛnyɛlɔ 6:2; 20:1-3.

Woho wakokaso ndjalɔngɔsɔla

19, 20. Wetshelo akɔna wakondjaso oma l’ɛtɛkɛta wele lo Is. 26:20 ndo 30:21?

19 Ngande wakokaso ndjalɔngɔsɔla di’akambo watokongɛ la ntondo asɔ? Tshoto y’Etangelo yakate ambeta ɛnɔnyi efula ɔnɛ: “Dia sho ndjohanda, sho pombaka monga l’okitanyiya.” Diɔtɔnganelo diakɔna diele lam’asa okitanyiya la panda? Okadimwelo wa dimbola sɔ tanemaka lo ɔhɛmwɛlɔ wakasha Jehowa ase Juda waki lo lɔhɔmbɔ la Babilɔna. Jehowa akɛnya woho wakakoke ekambi ande pandɔ etena kakahombe osomba ɔsɔ nɛndjama ate: ‘Nyu wodja ami, nyotshu, nyɔtɔ lo mvudu yanyu, nyodihe nkuke l’ɔkɔngɔ anyu. Nyoyashɛ yema edja ndo andjakanyi wambeta.’ (Is. 26:20) Tolembete dia tɔvɛrbɛ tshɛ tele lo divɛsa nɛ: ‘Nyotshu,’ ‘nyɔtɔ,’ ‘nyodihe’ ndo ‘nyoyashɛ’ kambema lo yoho yɛnya didjango. Ase Juda wakakitanyiya ɛhɛmwɛlɔ ɛsɔ wakatshikala lo mvudu yawɔ dia ndjakokɛ oma le asɔlayi waketetaka lo toshinga. Mbokɛmaka hwe dia okitanyiya awɔ otsha le Jehowa mbakaakimanyiya dia vɔ shimbamɛ. *

20 Wetshelo akɔna wakondjaso? Oko wakidiɔ le ekambi waki Nzambi w’edjedja, mbele sho lawɔ koka ndjoshimbamɛ oma l’akambo watokongɛ la ntondo, paka oma lo woho wakitanyiyaso wadjango waki Jehowa. (Is. 30:21) Sho nongolaka wadjango asɔ oma lo tshimbo y’etshumanelo. Diakɔ diele, sho pombaka nkitanyiya ɛlɔmbwɛlɔ kalongolaso l’otema ɔtɔi. (1 Jni. 5:3) Naka sho ntatɛ nsala ngasɔ oma ko nshi nyɛ, kete hatoyonga wolo le so dia monga l’okitanyiya lo nshi yayaye ndo tayoyokokamɛ oma le Jehowa Shɛso, ndo oma le Yeso lele Nkumekanga kaso. (Zef. 2:3) Ekokelo k’oma le Nzambi kɛsɔ kayotokimanyiya dia sho mɛna woho wayonya Diolelo diaki Nzambi atunyi adiɔ tshɛ lo tshɛ. Ɔsɔ mɛtɛ ayonga dui dia diambo diahatohɛki pondjo.

^ od. 6 Mɛnamaka di’elanyelo ka “Babilɔna ka Woke” mendanaka ntondotondo la elanyelo k’atshunda w’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi, koko aha odiakelo w’ase ɛtɛmwɛlɔ akɔ. Anto efula w’oma lɔkɔ wayohandɔ etena kayolanyema Babilɔna ndo lo ndjela Zekariya 13:4-6, ondo vɔ wayoyanga dia ndjanganya l’ɛtɛmwɛlɔ awɔ.

^ od. 19 Dia mbeya akambo akina efula wendana la dui sɔ, enda dibuku La prophétie d’Isaïe lumière pour tous les humains (volume I), lɛkɛ 282-283.