1, 2. (a) Hi byihi vumbhoni lebyi kombisaka leswaku Hosi ya hina a yi ri karhi yi fuma ku sukela hi 1914? (b) I yini leswi hi nga ta swi kambisisa eka ndzima leyi?

SWI tiyisa ripfumelo ku kambisisa leswi Mfumo wa Xikwembu wu swi hetisiseke exikarhi ka valala va wona. (Ps. 110:⁠2) Hosi yi hlele vuthu ra vachumayeri va ku tirhandzela. Yi basise yi tlhela yi tengisa valandzeri va yona hi tlhelo ra moya ni ra mahanyelo. Kutani ku nga khathariseki matshalatshala ya valala va Mfumo yo hi hambanisa, hi tiphina hi vun’we bya vamakwerhu emisaveni hinkwayo namuntlha. Leswi swin’we ni swilo swin’wana swo tala leswi Mfumo wu swi hetisisaka leswi hi swi kambisiseke swi nyikela vumbhoni lebyi hlamarisaka bya leswaku ku sukela hi 1914, Hosi ya hina a yi ri karhi yi fuma exikarhi ka valala va Mfumo.

² Mfumo wu ta endla swilo swo tala leswi hlamarisaka enkarhini lowu taka. Wu ‘ta ta’ leswaku wu ta “pfotlosa kutani wu herisa” valala va wona. (Mat. 6:​10; Dan. 2:​44) Kambe emahlweni ko va ku fika nkarhi wolowo, ku ta endleka swiendlakalo swin’wana leswi xiyekaka. Xana hi swihi swiendlakalo swa kona? Vuprofeta byo hlayanyana bya le Bibeleni byi hlamula xivutiso xexo. A hi kambisiseni byin’wana bya vuprofeta byebyo hi vona leswaku hi swihi swiendlakalo leswi nga ta endleka enkarhini lowu taka.

3. Hi xihi xiendlakalo xo sungula lexi hi xi rindzeleke?

³ Ku huwelela ku rhula. Loko muapostola Pawulo a tsalela Vatesalonika u hlamusele xiendlakalo xo sungula lexi hi xi rindzeleke. (Hlaya 1 Vatesalonika 5:​2, 3.) Epapileni leri, Pawulo u boxe “siku ra Yehovha,” leri nga ta sungula loko ku hlaseriwa “Babilona Lonkulu.” (Nhlav. 17:5) Hambiswiritano, emahlweni ko va siku ra Yehovha ri sungula, matiko ma ta ku, “Ku rhula ni nsirhelelo!” Xiga lexi xi nga ha va xi kombetela eka xiendlakalo xin’we kumbe leswi tlhandlamanaka. Xana varhangeri va vukhongeri va ta katseka? Leswi va nga xiphemu xa misava, swi nga ha endleka leswaku va ta joyina matiko eku vuleni ka marito lama nge, “Ku ni ku rhula!” (Yer. 6:​14; 23:​16, 17; Nhlav. 17:​1, 2) Ku huweleriwa loku ka ku rhula ni nsirhelelo ku ta va xikombiso xa leswaku siku ra Yehovha ri le kusuhi ni ku sungula. Valala va Mfumo wa Xikwembu “a va nge baleki nikatsongo.”

4. Xana hi vuyeriwa njhani loko hi twisisa nkoka wa vuprofeta bya Pawulo bya malunghana ni ku huwelela ku rhula ni nsirhelelo?

 ⁴ Xana hi vuyeriwa njhani loko hi twisisa nkoka wa vuprofeta lebyi? Pawulo u ri: “A mi le munyameni, lerova siku rero a ri nge mi jumi hilaha ri jumaka makhamba hakona.” (1 Tes. 5:​3, 4) Ku hambana ni vanhu lavan’wana, hi twisisa laha swiendlakalo leswi humelelaka namuntlha swi hi yisaka kona. Xana vuprofeta lebyi bya malunghana ni ku rhula ni nsirhelelo byi ta hetiseka hi ndlela yihi? Hi fanele hi rindza kutani hi vona leswi nga ta humelela. Hikokwalaho, “a hi hitekeni hi hlayisa mianakanyo ya hina leyi hlutekeke.”​—1 Tes. 5:6; Sof. 3:8.

5. Xana ma ta va wahi masungulo ya “nhlomulo lowukulu”?

⁵ Ku hlaseriwa ka vukhongeri. Tsundzuka marito lawa Pawulo a ma tsaleke lama nge: “Loko va ku: ‘Ku rhula ni nsirhelelo!’ kutani ndzoviso wa xitshuketa wu ta va wela hi xihatla.” Tanihi leswi ku voninga ka rihati hi ku hatlisa ku landzeriwaka hi ku dzindza ka tilo, kutani nkarhi wa ku vula marito lama nge “Ku rhula ni nsirhelelo!” hi ku hatlisa wu ta landzeriwa hi “ndzoviso wa xitshuketa.” I yini lexi nga ta lovisiwa? Xo sungula, ku ta lovisiwa “Babilona Lonkulu,” ku nga mfumo wa misava wa vukhongeri bya mavunwa, loyi nakambe a tivekaka tanihi “nghwavava.” (Nhlav. 17:​5, 6, 15) Ku lovisiwa loku ka Vujagana ni tinhlengeletano letin’wana hinkwato ta vukhongeri bya mavunwa ku ta va ku sungula ka “nhlomulo lowukulu.” (Mat. 24:​21; 2 Tes. 2:8) Vo tala va ta hlamala loko xiendlakalo lexi xi endleka. Ha yini? Hikuva ku ta fikela hi nkarhi wolowo, nghwavava yi ta anakanya leswaku hi yona “hosi ya xisati” leyi ‘nga ta ka yi nga pfuki yi kolorile.’ Kambe hi xitshuketa yi ta kuma leswaku yi tixisile. Yi ta lovisiwa hi xihatla, onge hiloko ku ri “hi siku rin’we.”​—Nhlav. 18:​7, 8.

6. I mani kumbe i yini lexi nga ta hlasela “Babilona Lonkulu”?

⁶ I mani kumbe i yini lexi nga ta hlasela “Babilona Lonkulu”? I “xivandzana” lexi nga ni “timhondzo ta khume.” Buku ya Nhlavutelo yi kombisa leswaku xivandzana lexi xi yimela Nhlangano wa Matiko. Timhondzo ta khume ti yimela mimfumo hinkwayo ya tipolitiki leyi sweswi yi seketelaka “xivandzana [lexi] xa muvala wa ribungu.” (Nhlav. 17:​3, 5, 11, 12) Xana yi ta herisiwa njhani? Matiko ya Nhlangano wa Matiko ma ta phanga rifuwo hinkwaro ra nghwavava, ma dya tinyama ta yona kutani ma “yi hisa hi ndzilo yi hela.”​—Hlaya Nhlavutelo 17:​16. *

7. Xana marito ya Yesu lama nga eka Matewu 24:​21, 22 ma hetiseke njhani hi lembe-xidzana ro sungula C.E., naswona ma ta hetiseka njhani enkarhini lowu taka?

⁷ Ku hungutiwa ka masiku. Hosi ya hina yi paluxe leswi nga ta humelela hi nkarhi lowu wa nhlomulo lowukulu. Yesu u te: “Hikwalaho ka vahlawuriwa, masiku wolawo ma ta hungutiwa.” (Hlaya Matewu 24:​21, 22.) Marito ya Yesu ma hetiseke hi mpimo wutsongo hi 66 C.E. loko Yehovha a ‘hungute’ nhlaselo wa vuthu ra Varhoma eYerusalema. (Mar. 13:​20) Xiendlo xexo xi endle leswaku Vakreste va le Yerusalema ni le Yudiya va pona. Kutani, i yini leswi nga ta humelela emisaveni hinkwayo hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu lowu taka? Hi ku tirhisa Hosi ya hina, Yehovha u ta ‘hunguta’ nhlaselo wa Nhlangano wa Matiko eka vukhongeri leswaku vukhongeri bya ntiyiso byi nga herisiwi  ni vukhongeri bya mavunwa. Xisweswo loko tinhlengeletano hinkwato ta vukhongeri bya mavunwa ti herisiwa, ku ta pona vukhongeri bya ntiyiso. (Ps. 96:5) Sweswi a hi kambisiseni leswaku hi swihi swiendlakalo leswi nga ta endleka endzhaku ka loko xiphemu lexi xa nhlomulo lowukulu xi hundzile.

8, 9. Xana Yesu a a kombetela eka yini naswona vanhu va ta angula njhani eka leswi nga ta endleka?

⁸ Vuprofeta bya Yesu bya malunghana ni masiku ya makumu byi kombisa leswaku ku ta va ni swiendlakalo swo hlayanyana swa nkoka hi nkarhi lowu yisaka enyimpini ya Armagedoni. Swiendlakalo swimbirhi swo sungula leswi hi nga ta swi kambisisa hinkwaswo ka swona swi boxiwe eka Tievhangeli ta Matewu, Marka na Luka.​—Hlaya Matewu 24:​29-31; Mar. 13:​23-27; Luka 21:​25-28.

⁹ Swiendlakalo leswi chavisaka swa le tilweni. Yesu u vule ka ha ri emahlweni a ku: ‘Dyambu ri ta va munyama eku humeni ka rona, ni n’weti a wu nge ku humesi ku vonakala ka wona naswona tinyeleti ti ta wa hi le tilweni.’ Entiyisweni vanhu a va nge he lavi nkongomiso eka varhangeri va vukhongeri. Xana Yesu a a kombetela eka matimba lama tlulaka lama tolovelekeke ya le matilweni? Kumbexana a a kombetela eka wona. (Esa. 13:​9-11; Yuw. 2:​1, 30, 31) Xana vanhu va ta angula njhani eka leswi nga ta endleka? Va ta “kayakaya” hikwalaho ka leswi ‘va nga swi tiviki leswaku va ta endla yini.’ (Luka 21:​25; Sof. 1:​17) I ntiyiso leswaku valala va Mfumo wa Xikwembu​—ku sukela eka ‘tihosi ku ya eka mahlonga’​—“va ta titivala hikwalaho ka ku chava ni ku langutela swilo leswi taka” naswona va ta tsutsuma leswaku va kuma vutumbelo. Kambe a va nge yi kumi ndhawu leyi sirhelelekeke yo tumbela eka yona leswaku va balekela vukarhi bya Hosi ya hina.​—Luka 21:​26; 23:​30; Nhlav. 6:​15-17.

10. Hi byihi vuavanyisi lebyi Yesu a byi tiviseke naswona xana vaseketeri ni vakaneti va Mfumo wa Xikwembu va ta angula njhani eka wona?

¹⁰ Ku tivisiwa ka vuavanyisi. Valala hinkwavo va Mfumo wa Xikwembu va ta boheka ku vona xiendlakalo lexi nga ta engetela nhlomulo wa vona. Yesu u ri: “Va ta vona N’wana wa munhu a ta a ri emapapeni hi matimba lamakulu ni ku vangama.” (Mar. 13:​26) Ku kombisiwa loku ka matimba lama tlulaka lama tolovelekeke ku ta va xikombiso xa leswaku Yesu u tile ku ta tivisa vuavanyisi. Eka xiphemu xin’wana xa vuprofeta lebyi fanaka bya malunghana ni masiku ya makumu, Yesu u nyikela vuxokoxoko lebyi engetelekeke malunghana ni vuavanyisi lebyi nga ta tivisiwa hi nkarhi wolowo. Hi kuma rungula rero eka xifaniso xa tinyimpfu ni timbuti. (Hlaya Matewu 25:​31-33, 46.) Vaseketeri lava tshembekaka va Mfumo wa Xikwembu va ta avanyisiwa tanihi “tinyimpfu” naswona va ta ‘tlakusa tinhloko ta vona,’ hikwalaho ko xiya leswaku “ku kutsuriwa ka [vona] ka tshinela.” (Luka 21:​28) Hambiswiritano, vakaneti va Mfumo va ta avanyisiwa tanihi “timbuti” naswona va ta “tiba hi xirilo” hikwalaho ko xiya leswaku “va ta loviseriwa makumu.”​—Mat. 24:​30; Nhlav. 1:7.

11. I yini leswi hi faneleke hi swi tsundzuka loko hi ri karhi hi kambisisa swiendlakalo leswi nga ta endleka?

¹¹ Endzhaku ka loko Yesu a tivise vuavanyisi byakwe ‘ematikweni  hinkwawo,’ ka ha ta endleka swiendlakalo swo hlayanyana swa nkoka emahlweni ko va nyimpi ya Armagedoni yi sungula. (Mat. 25:​32) Hi ta kambisisa swimbirhi swa swiendlakalo sweswo: nhlaselo wa Gogo ni ku hlengeletiwa ka vatotiwa. Loko hi ri karhi hi kambisisa swiendlakalo sweswo swimbirhi, hi fanele hi tsundzuka leswaku Rito ra Xikwembu a ri wu kombisi hi ku kongoma nkarhi lowu swi nga ta endleka ha wona. Entiyisweni, swi vonaka onge swi ta endleka hi ku landzelelana.

12. Xana Sathana u ta wu hlasela njhani Mfumo?

¹² Nhlaselo wo hetelela. Gogo wa Magogo u ta hlasela masalela ya vatotiwa ni vanghana va wona va tinyimpfu tin’wana. (Hlaya Ezekiyele 38:​2, 11.) Ku hlaseriwa loku ka Mfumo lowu simekiweke ku ta va nyimpi yo hetelela ya Sathana enyimpini leyi eka yona a lwaka ni masalela lama totiweke ku sukela loko a hlongoriwe etilweni. (Nhlav. 12:​7-9, 17) Ngopfu-ngopfu ku sukela loko vatotiwa va sungule ku hlengeletiwa evandlheni ra Vukreste leri vuyeteriweke, Sathana u ringete ku endla leswaku a tsanisa vumoya bya vona​—kambe matshalatshala yakwe a ma humelelanga. (Mat. 13:​30) Hambiswiritano, hi nkarhi lowu eka wona tinhlengeletano hinkwato ta vukhongeri bya mavunwa ti nga ta va ti nga ha ri kona naswona vanhu va Xikwembu va vonaka va hanya “va nga ri na rirhangu, hambi ku ri swigogo ni tinyangwa,” Sathana u ta vona ku ri nkarhi lowunene wa ku va hlasela. U ta hlohlotela valandzeri vakwe vo homboloka leswaku va hlasela lava seketelaka Mfumo.

13. Xana Yehovha u ta nghenelela njhani leswaku a lwela vanhu vakwe?

¹³ Ezekiyele u hlamusela leswi nga ta humelela. Malunghana na Gogo, vuprofeta byi ri: “Kunene u ta ta u huma endhawini ya wena, ku suka eswiphen’wini swa le kule swinene swa le n’walungwini, wena ni vanhu vo tala lava va nga na wena, hinkwavo va gade tihanci, va ri nhlengeletano leyikulu, nhlengeletano leyikulu swinene ya nyimpi. U ta boheka ku ta ehenhla ka vanhu va mina va Israyele, kukota mapapa, u funengeta tiko.” (Ezek. 38:​15, 16) Xana Yehovha u ta endla yini hi nhlaselo lowu vonakaka wu ri lowu swi nga kotekiki ku wu herisa? Yehovha u ri: “Vukarhi bya mina byi ta fika enhompfini ya mina. Ndzi ta n’wi vitanela banga.” (Ezek. 38:​18, 21; hlaya Zakariya 2:8.) Yehovha u ta nghenelela leswaku a lwela malandza yakwe ya laha misaveni. U ta nghenelela hi ku tirhisa nyimpi ya Armagedoni.

14, 15. Hi xihi xiendlakalo xin’wana lexi nga ta endleka endzhaku ka loko nhlaselo wa Sathana wu sungurile?

¹⁴ Emahlweni ko va hi kambisisa ndlela leyi Yehovha a nga ta sirhelela vanhu vakwe ha yona hi nkarhi wa nyimpi ya Armagedoni, a hi yimeninyana kutani hi kambisisa xiendlakalo xin’wana xa nkoka. Xiendlakalo lexi xi ta endleka eku sunguleni ka nhlaselo wa Sathana ni le ku sunguleni ka loko Yehovha a nghenelela enyimpini ya Armagedoni. Hilaha swi kombisiweke hakona eka ndzimana 11, xiendlakalo lexi xa vumbirhi i ku hlengeletiwa ka masalela ya vatotiwa lama ha riki kona.

¹⁵ Ku hlengeletiwa ka vatotiwa. Matewu na Marka va tsale marito ya Yesu ya malunghana ni “vahlawuriwa”​—Vakreste lava totiweke hi moya​—tanihi xiphemu xa nxaxamelo wa  swiendlakalo leswi nga ta endleka emahlweni ko va ku tlhekeka nyimpi ya Armagedoni. (Vona ndzimana 7.) Loko a vulavula hi yena tanihi Hosi, Yesu u profete a ku: “Kutani u ta rhuma tintsumi takwe, ku ya hlengeleta vahlawuriwa va yena va huma etimhehweni ta mune, ku suka emakun’wini ya misava ku ya emakun’wini ya matilo.” (Mar. 13:​27; Mat. 24:​31) I ku hlengeletiwa ka yini loku Yesu a a vulavula hakona laha? A a nga vulavuli hi ku funghiwa ko hetelela ka masalela ya Vakreste lama totiweke, loku nga ta endleka emahlweni ko va nhlomulo lowukulu wu sungula. (Nhlav. 7:​1-3) Ematshan’weni ya sweswo, Yesu a a vulavula hi xiendlakalo lexi nga ta endleka hi nkarhi wa ku ta ka nhlomulo lowukulu. Xisweswo, swi tikomba onge endzhaku ko va Sathana a sungula ku hlasela vanhu va Xikwembu, vatotiwa lava nga ta va va ha sele emisaveni va ta hlengeleteriwa ku ya etilweni.

16. Xana vatotiwa lava pfuxiweke va ta katseka njhani enyimpini ya Armagedoni?

¹⁶ Xana ku hlengeletiwa loku ka masalela lama totiweke ku fambisana njhani ni xiendlakalo lexi nga ta endleka, ku nga Armagedoni? Nkarhi wa ku hlengeletiwa wu kombisa leswaku vatotiwa hinkwavo va ta va va ri etilweni emahlweni ko va ku sungula nyimpi ya Xikwembu ya Armagedoni. Etilweni, vafumi-kulobye va Kreste va 144 000 va ta kuma vulawuri bya vona swin’we na Yesu va tirhisa “nhonga ya nsimbi” ya ndzoviso eka valala hinkwavo va Mfumo wa Xikwembu. (Nhlav. 2:​26, 27) Kutani, vatotiwa lava pfuxiweke swin’we ni tintsumi leti nga ni matimba, va ta landzela Kreste, Hosi leyi nga Nhenha, loko a ri karhi a tilunghiselela ku langutana ni “nhlengeletano leyikulu swinene ya nyimpi” ya valala lava tshinelelaka vanhu va Yehovha. (Ezek. 38:​15) Loko nyimpi yoleyo yi sungula, koloko ku ta va ku tlhekeka ka nyimpi ya Armagedoni!​—Nhlav. 16:16.

17. Xana ku ta endleka yini hi “timbuti” hi nkarhi wa Armagedoni?

¹⁷ Ku dlayiwa hi nkarhi wa vuavanyisi. Nyimpi ya Armagedoni yi ta herisa nhlomulo lowukulu. Hi nkarhi wolowo, Yesu u ta endla ntirho lowu engetelekeke. Handle ko va Muavanyisi wa “matiko hinkwawo,” u ta tlhela a va Mudlayi wa matiko​—vanhu hinkwavo lava nga ta va va avanyisiwe tanihi “timbuti.” (Mat. 25:​32, 33) Hi ku tirhisa “banga ro leha ro kariha,” Hosi ya hina yi ta “khemba matiko.” I ntiyiso leswaku vanhu hinkwavo lava fanaka ni timbuti​—ku suka eka “tihosi” ku ya eka “mahlonga”​—“va ta loviseriwa makumu.”​—Nhlav. 19:​15, 18; Mat. 25:46.

18. (a) Xana swiyimo swi ta cinca hi ndlela yihi eka “tinyimpfu”?(b) Xana Yesu u ta endla yini loko a hlurile?

¹⁸ Hakunene swiyimo swi ta cinca eka lava Yesu a va avanyiseke tanihi “tinyimpfu”! Ematshan’weni yo kandziyeriwa hi mikondzo ya vuthu lerikulu ra Sathana ra “timbuti,” “ntshungu lowukulu” lowu ku nga “tinyimpfu” leti vonakaka ti ri leti nga kotiki ku tilwela wu ta pona nhlaselo wa nala naswona wu ta ‘huma enhlomulweni lowukulu.’ (Nhlav. 7:​9, 14) Kutani endzhaku ka loko Yesu a hlule valala hinkwavo va Mfumo wa Xikwembu ni ku tlhela a va herisa, u ta lahlela Sathana ni madimona yakwe ekheleni. Kwalaho swi ta fana ni loko va file, a va nge koti ku  endla nchumu ku ringana malembe ya gidi.​—Hlaya Nhlavutelo 6:2; 20:​1-3.

19, 20. Xana hi nga yi tirhisa njhani dyondzo leyi nga eka marito lama kumekaka eka Esaya 26:​20 na 30:​21?

¹⁹ Xana hi nga ti lunghiselela njhani eka swiendlakalo leswi taka leswi tsemaka nhlana? Xihondzo xo Rindza xi vule leswi eka malembe man’wana lama hundzeke: “Ku pona ku ta va ku titshege hi ku yingisa.” Ha yini swi ri tano? Nhlamulo yi kumeka eka xilemukiso lexi humaka eka Yehovha lexi yaka eka Vayuda lava nga mahlonga eBabilona wa khale. Yehovha u vule ka ha ri emahlweni leswaku muti wa Babilona a wu ta hluriwa, kambe xana vanhu va Xikwembu a va fanele va endla yini leswaku va ti lunghiselela xiendlakalo xexo? Yehovha u te: “Fambani, vanhu va mina, nghenani emakamareni ya n’wina ya le mpfungwe, mi pfala tinyangwa ta n’wina. Tifihleni nkarhinyana kukondza vuavanyisi byi hundza.” (Esa. 26:​20) Xiya maendli lawa eka ndzimana leyi: “fambani,” “nghenani,” “pfala,” “tifihleni”​—hinkwawo ka wona i swileriso. Vayuda lava yingiseke swileriso sweswo a va ta tshama etindlwini ta vona, ekule ni masocha lama nga eku hluleni lama nga eswitarateni. Hikwalaho, ku pona ka vona a ku titshege hi ku yingisa swiletelo swa Yehovha. *

²⁰ Hi dyondza yini emhakeni leyi? Hilaha a swi ri hakona eka malandza wolawo ya khale ya Xikwembu, ku pona ka hina eka swiendlakalo leswi taka ku titshege hi ku yingisa ka hina swiletelo swa Yehovha. (Esa. 30:​21) Swiletelo swo tano hi swi kuma evandlheni. Hikokwalaho, hi lava ku wu yingisa hi mbilu hinkwayo nkongomiso lowu hi wu kumaka. (1 Yoh. 5:3) Loko hi endla tano namuntlha, swi ta hi olovela swinene ku va hi tiyimisela ku yingisa enkarhini lowu taka, xisweswo hi kuma nsirhelelo wa Tata wa hina, ku nga Yehovha, ni Hosi ya hina Yesu. (Sof. 2:3) Nsirhelelo lowu wa Xikwembu wu ta va vumbhoni eka hina bya ndlela leyi Mfumo wa Xikwembu wu nga ta va herisa hi ku helela ha yona valala va wona. Hakunene xi ta va xiendlakalo lexi nga rivalekiki!