Kʼelo li kʼusi yichʼoje

Batan ta saʼobil

KAPITULO 21

Tslajesbe skʼoplal yajkontratak li Ajvalilal yuʼun Diose

Tslajesbe skʼoplal yajkontratak li Ajvalilal yuʼun Diose

KʼUSI MAS CHALBE SKʼOPLAL LI KAPITULOE

Li kʼusitik chkʼot ta pasel ti jaʼ xa te chlik-o li paskʼop ta Armajedone

1, 2. 1) ¿Kʼusitik chakʼ ta ilel ti lik ventainvanuk tal ta 1914 li Ajvalil kuʼuntike? 2) ¿Kʼusi ta jchanbetik skʼoplal li ta kapitulo liʼe?

 TA MELEL la stsatsubtas xchʼunel koʼontontik ti la jchanbetik tal skʼoplal li kʼusitik kʼotem ta pasel yuʼun li Ajvalilal yuʼun Dios ta stojolal li yajkontratake (Sal. 110:2). Li Ajvalil kuʼuntike, li Jesukristoe, svaʼanoj jcholmantaletik ti xkoʼolaj ta soltaroetik ti ta sjunul yoʼonton chcholik mantale. Slekubtasoj ta mantal xchiʼuk ta stalelalik li yajtsʼaklomtake. Akʼo mi yakʼojbeik yipal ta xchʼakelutik li yajkontratak Ajvalilale, jun koʼontontik ti jmoj oyutik xchiʼuk li kermanotaktik ta spʼejel Balumile. Li kʼusitik taje xchiʼuk li yan kʼusitik ti jchanojbetik xa skʼoplale jaʼ senyail ti lik ventainvanuk tal ta 1914 li Ajvalil kuʼuntike, akʼo mi liʼ to oy li yajkontratake.

2 Mas to kʼupilik sba kʼusitik chkʼot ta pasel yuʼun ta tsʼakal li Ajvalilale. Jaʼ chtal «stsal» xchiʼuk ta «slajesbe scʼoplal» li yajkontratake (Dan. 2:44; Mat. 6:10). Pe kʼalal mu to chkʼot ta pasel taje oy to kʼusitik yan tsotsik skʼoplal chkʼot ta pasel ti te chichʼ albel skʼoplal ta jayibuk albil kʼopetik ta Vivliae. Jchanbetik skʼoplal jayibuk sventa jnaʼtik kʼusi chkʼot ta pasel.

¿Kʼusi chkʼot ta pasel kʼalal jutuk xa skʼan xlik li «anil [...] lajebal[e]»?

3. ¿Kʼusi ti baʼyel chkʼot ta pasel ti yakal ta jmalatike?

3 Chichʼ alel ti oy jun oʼontonale. Li ta karta la stsʼiba sventa Tesalonisenses li jtakbol Pabloe laj yalbe skʼoplal li kʼusi baʼyel chkʼot ta pasel ti yakal ta jmalatike (kʼelo 1 Tesalonisenses 5:2, 3). Te chalbe skʼoplal li «skʼakʼalil Jeovae», ti jaʼo chlik mi laj yichʼ tsakel ta kʼop li «Mukʼta Babilonia[e]» (Apok. 17:5). Pe kʼalal jutuk xa skʼan xlik li skʼakʼalil taje, xi chalik li jteklumetike: «¡Jun koʼontontik xchiʼuk muʼyuk kʼusi chijxiʼo!». Xuʼ van jun noʼox velta jech chalik o jayibuk van velta. ¿Mi te van kapal skʼoplalik ek li jbabeetik ta relijionetike? Ta skoj ti te skʼoplalik ta balumile, xuʼ van tspas ta jmoj sjolik xchiʼuk li jteklumetik sventa xi chalike: «Toj lec chbat scotol» (Jer. 6:14; 23:16, 17; Apok. 17:1, 2). Kʼalal mi laj yalik taje jaʼ me skʼelobil ti te xa tijil talel li skʼakʼalil Jeovae. «Mi junuk buchʼu chjatav» li yajkontratak Ajvalilal yuʼun Diose.

4. ¿Kʼuxi ta jtabetik sbalil ti chkaʼibetik smelolal li albil kʼop la stsʼiba Pablo ta sventa ti chalik ti oy la jun oʼontonal xchiʼuk ti muʼyuk kʼusi chakʼ xiʼele?

4 ¿Kʼuxi ta jtabetik sbalil ti chkaʼibetik smelolal li albil kʼop taje? Xi tstakʼbutik li Pabloe: «Li voʼoxuke [...] muʼyuk oyoxuk ta ikʼal osil, sventa mu xataatik yuʼun li vaʼ kʼakʼale, jech kʼuchaʼal chtaatik li j-elekʼetike» (1 Tes. 5:3, 4). Mu xijkoʼolaj xchiʼuk li yan krixchanoetike, yuʼun li voʼotike jnaʼojtik bu chkʼot ta lokʼel li kʼusitik yakal chkʼot ta pasel avie. Pe ¿kʼu yelan chkʼot lek ta pasel li albil kʼop ti chalik ti oy la jun oʼontonal xchiʼuk ti muʼyuk kʼusi chakʼ xiʼele? Persa skʼan jmalatik xchiʼuk ta jkʼeltik li kʼusitik chkʼot ta pasel ta spʼejel Balumile. Jaʼ yuʼun persa skʼan «julavemukutik-o me xchiʼuk jkʼel me jbatik lek» (1 Tes. 5:6; Sof. 3:8).

Chlik mukʼta tsatsal vokolil

5. ¿Kʼuxi chlik li mukʼta tsatsal vokolile?

5 Skontrainel relijion. Jvules ta joltik ti xi la stsʼiba li Pabloe: «Kʼalal xi yakal chalik li krixchanoetike: ‹¡Jun koʼontontik xchiʼuk muʼyuk kʼusi chijxiʼo!›, vaʼun jaʼo chtal ta anil ta stojolalik li lajebal ti chʼayal yoʼonton chtaatike». Jech kʼuchaʼal ch-avan chauk kʼalal naka toʼox xlebluj tal saksevule, «jaʼo chtal ta anil ta stojolalik li lajebal» kʼalal naka toʼox laj yalik ti oy jun oʼontonal xchiʼuk ti muʼyuk kʼusi chakʼ xiʼele. Pe ¿kʼusi ti chichʼ lajesele? Baʼyel, chichʼ lajesel li «Mukʼta Babilonia» ti jaʼ jventainvanej yuʼun skotol li jecheʼ relijionetik ta spʼejel Balumile. Li Vivliae «jchonbail [ants]» chalbe sbi li jventainvanej taje (Apok. 17:5, 6, 15). Jaʼ me slikeb «mukʼta tsatsal vokolil» ti chichʼ lajesel li buchʼutik tskuy sbaik ta yajtsʼaklom Kristo xchiʼuk skotol li yan jecheʼ relijionetik ta spʼejel Balumile (Mat. 24:21; 2 Tes. 2:8). Chʼayem me yoʼonton chtaatik jutuk mu skotoluk li krixchanoetike. ¿Kʼu yuʼun jech chkaltik? Yuʼun «meʼ ajvalil» chaʼi sba li jchonbail antse xchiʼuk tsnop ti muʼyuk bu chil-o at-oʼontone. Pe jaʼ to chil ti muʼyuk bu la spat yoʼonton ti jechuke. Toj anil chichʼ lajesel, yuʼun xkoʼolaj «ta jun noʼox kʼakʼal» chlaj (Apok. 18:7, 8).

6. ¿Buchʼu tskontrain li «Mukʼta Babilonia[e]»?

6 ¿Buchʼu tskontrain li «Mukʼta Babilonia[e]»? Jkot «jtiʼaval chonbolom ti kuxul tsoj skolorale» xchiʼuk ti «lajuneb xulub[e]». Li slivroal Apokalipsise chakʼ ta aʼiel ti jaʼ Organización de las Naciones Unidas (ONU) li jtiʼaval chonbolome. Li lajuneb xulube jaʼ li ajvaliletik avi ti tskoltaik li jtiʼaval chonbolome (Apok. 17:3, 5, 11, 12). Solel toj tsots chichʼ lajesel li Mukʼta Babiloniae, yuʼun li lumetik ti te skʼoplalik ta organisasion yuʼun ONU sbie tspojbeik li skʼulejal jchonbail antse, ta slajesik xchiʼuk «chchikʼik ta kʼokʼ sjunul» (kʼelo Apokalipsis 17:16). a

7. 1) ¿Kʼuxi kʼot ta pasel ta baʼyel siglo li kʼusi laj yal Jesus ta Mateo 24:21, 22? 2) ¿Kʼuxi chkʼot ta pasel ta tsʼakal li kʼusi laj yal Jesuse?

7 Chichʼ jutukajesbel skʼakʼalil. Xi laj yal Jesus kʼusi chkʼot ta pasel kʼalal jaʼo li mukʼta tsatsal vokolile: «Ta skoj li buchʼutik tʼujbile ta xichʼ jutukajesbel li skʼakʼalile» (kʼelo Mateo 24:21, 22). Kʼot jutuk ta pasel ta sjabilal 66 ta jkʼakʼaliltik li kʼusi laj yal Jesuse. ¿Kʼu yelan? Jaʼo kʼalal la sjutukajesbe Jeova li skʼakʼalil paskʼop ti la spas soltaroetik ta Roma ta stojolal li Jerusalene (Mar. 13:20). Taje koltaat sventa mu xlajik li yajtsʼaklomtak Kristo ti te toʼox oyik ta Jerusalen xchiʼuk ta Judeae. ¿Kʼuxi van chkʼot ta pasel ta spʼejel Balumil li kʼusi laj yal Jesuse? Ta stojolal li Ajvalil kuʼuntike, li Jeovae tsjutukajesbe skʼakʼalil li kʼop tspas ta stojolal relijionetik li organisasion ti ONU sbie. Jaʼ jech, li melel relijione muʼyuk bu chichʼ lajesel kʼalal mi laj yichʼ lajesel li jecheʼ relijionetike (Sal. 96:5). ¿Kʼusi van chkʼot ta pasel kʼalal mi echʼ xaʼox li jvokʼ mukʼta tsatsal vokolil taje? Jkʼeltikik.

Kʼusitik chkʼot ta pasel ti jaʼ xa te chlik-o Armajedone

8, 9. ¿Kʼusitik labal sba chkʼot ta pasel ti xuʼ van jaʼ laj yalbe skʼoplal li Jesuse, xchiʼuk kʼusi tspasik li krixchanoetike?

8 Li albil kʼop laj yal Jesus ta sventa li slajebal kʼakʼale chakʼ ta ilel ti oy jayibuk kʼusitik chkʼot ta pasel ti tsotsik skʼoplal kʼalal jaʼ xa te chlik-o li paskʼop ta Armajedone. Li baʼyel chib ta jkʼelbetik batel skʼoplale te chichʼ alel ta Evanjelio yuʼun Mateo, Markos xchiʼuk Lukas (kʼelo Mateo 24:29-31; Markos 13:23-27; Lukas 21:25-28).

9 Oy kʼusitik labal sba chkʼot ta pasel ta vinajel. Xi laj yal li Jesuse: «Ta x-ikʼub li Kʼakʼale, muʼyuk xa bu chakʼ xojobal li Ue, chpʼaj yalel tal li kʼanaletik ta vinajele». Kʼalal jech chkʼot ta pasel taje, li krixchanoetike muʼyuk xa bu tsaʼik koltael ta stojolal li jbeiltasvanejetik ta relijione. Pe ¿mi jaʼ la skʼan laj yal Jesus ti oy kʼusitik chvinaj ta melel li ta vinajele? Yikʼaluk van (Is. 13:9-11; Joel 2:1, 30, 31). ¿Kʼusi van tspas li krixchanoetike? Chat-o tajek yoʼontonik, «yuʼun mu snaʼik kʼusi tspasik» (Luk. 21:25; Sof. 1:17). Jech, li yajkontratak Ajvalilal yuʼun Diose —ti te skʼoplal ajvaliletik kʼalal ta mosoiletike— «chbat xchʼulelik ta xiʼel [...] xchiʼuk ta skoj ti tsmalaik kʼusitik chkʼot ta [pasele]». Tsaʼ bu tsnakʼ sbaik, pe muʼyuk bu tstaik lek snakʼobbailik ti xuʼ xpojatik-o li ta skʼakʼal yoʼonton Ajvalil kuʼuntike (Luk. 21:26; 23:30; Apok. 6:15-17).

10. 1) ¿Kʼu yelan chchapan Jesus li buchʼutik tskoltaik li Ajvalilale xchiʼuk li buchʼutik tskontrainike? 2) ¿Kʼusi tspasik li jujuvokʼ taje?

10 Chichʼ chʼakel lokʼel ta stojolal tentsunetik li chijetike. Akʼo mi mu skʼanik li yajkontratak Ajvalilal yuʼun Diose persa chilik jtos kʼusi ti mas to tsots ch-akʼbat svokolike. Xi chal li Jesuse: «Ta xilik chtal ta ba tok xchiʼuk smukʼta juʼel xchiʼuk smukʼulal li Xnichʼon krixchanoe» (Mar. 13:26). Ti jech labal sba chakʼ ta ilel sjuʼele jaʼ me senyail ti vul xa Jesus sventa chchapan li krixchanoetike. Ta yan sloʼil ta sventa li albil kʼop laj yal ta sventa li slajebal kʼakʼale te chalbe mas skʼoplal li chapanel taje. Te ta jtatik li ta lokʼolkʼop ta sventa li chijetik xchiʼuk tentsunetike (kʼelo Mateo 25:31-33, 46). Li krixchanoetik ti la skoltaik li Ajvalilal yuʼun Diose ‹chijetik› chichʼ albel skʼoplalik xchiʼuk tstoy muyel satik, yuʼun chakʼik venta ti «nopol xa li [skolebalike]» (Luk. 21:28). Pe li buchʼutik la skontrainik li Ajvalilale ‹tentsunetik› chichʼ albel skʼoplalik xchiʼuk «tsmaj stiʼ yoʼontonik» kʼalal chakʼik venta ti jaʼ xa noʼox tsmalaik «chtuchʼbat skʼoplalik sbatel [osile]» (Mat. 24:30; Apok. 1:7).

11. ¿Kʼusi skʼan teuk ta joltik kʼalal ta jchanbetik skʼoplal li kʼusitik nopol xa skʼan xkʼot ta pasele?

11 Pe li paskʼop ta Armajedone muʼyuk bu chlik ta anil kʼalal mi la xchapan «skotol jteklumetik» li Jesuse (Mat. 25:32). Baʼyel oy kʼusitik yan chkʼot ta pasel ti tsotsik tajek skʼoplale. Jkʼelbetik skʼoplal chaʼtosuk. Baʼyel, li Gogue tstsak ta kʼop li steklumal Diose; xchibal, chichʼik tsobel ta vinajel li buchʼutik tʼujbilike. Kʼalal yakal ta jchanbetik skʼoplal li chaʼtos taje, skʼan me teuk ta joltik ti muʼyuk bu chal Skʼop Dios ti kʼusi ora lek chkʼot ta pasele. Ta melel, xuʼ van tsta sba yorail kʼuk sjalil li kʼusitik taje.

12. ¿Kʼusi tspas Satanas sventa tstsak ta kʼop ta slajeb xa velta li Ajvalilale?

12 Li slajeb kontrainele. Li Gog ta Magogue tstsak ta kʼop li tʼujbil yajtsʼaklomtak Kristo ti liʼ to oyik ta Balumile xchiʼuk li yan chijetike (kʼelo Ezequiel 38:2, 11). Li paskʼop taje, ti tskontrain li Ajvalilal yuʼun Dios ti yakal xa chventainvane slajeb xa me tstsak ta kʼop Satanas li buchʼutik tʼujbilike. Taje jaʼ onoʼox jech chilbajin tal yajtuneltak Jeova kʼalal laj yichʼ jipel lokʼel ta vinajel li Satanase (Apok. 12:7-9, 17). Li Diabloe muʼyuk bu kuchem yuʼun ti tskʼan tsokes kʼu yelan lek oyik ta mantal li buchʼutik tʼujbilike, mas to kʼalal lik yichʼik tsobel tal ta stsobobbail yajtsʼaklomtak Kristo ti chaʼlekubtasbil xae (Mat. 13:30). Pe kʼalal lajem xaʼox skʼoplal skotol li jecheʼ relijionetike xchiʼuk ti muʼyuk kʼusi xuʼ spoj-o sba yileluk li steklumal Diose, «ti muʼyuc setbil ta coralton slumalique, ti muʼyuc smaque, xchiʼuc ti muʼyuc sbajubiltaque», jaʼo tsnop Satanas ti kʼot xa li yorail smalaoje. Jaʼ me tstijbe yoʼonton li sviniktak ti toj chopolik sventa muʼyuk xkʼuxul yoʼonton tstsakik ta kʼop li yajtuneltak Ajvalilale.

13. ¿Kʼuxi tspoj yajtuneltak ta Balumil li Jeovae?

13 Li Ezequiele chalbe skʼoplal li kʼusi chkʼot ta pasele. Xi chal li albil kʼop laj yale: «Chatots tal ta alumal ta norte banamil [Gog]; chachiʼin tal epal cristianoetic ta ep lumetic xchiʼuc epal soldadoetic cajajtic ta caʼ; batsʼi ep chatalic. Jaʼ chtal acontrainic li jteclum cuʼune» (Ezeq. 38:15, 16). ¿Kʼusi tspas Jeova ta skoj ti mu xa noʼox spajtsaj yilel li kontrainel taje? «Ta xlic tsanuc li scʼacʼal coʼntone —xi chale—. Ta xquiqʼuic tal [...] sventa acʼo lajicuc ta milel ta espada.» (Ezeq. 38:18, 21; kʼelo Zacarías 2:8.) Jaʼ tspoj stuk Dios li yajtuneltak ta Balumile, ti jaʼ xa te chlik-o li paskʼop ta Armajedone.

14, 15. ¿Kʼusi to yan chkʼot ta pasel kʼalal mi likem xaʼox stsak ta kʼop steklumal Jeova li Satanase?

14 Yoʼ to muʼyuk ta jkʼeltik kʼuxi tspoj steklumal ta Armajedon li Jeovae, jnopbetik skʼoplal jlikeluk kʼusi yan chkʼot ta pasel ti tsots skʼoplale. Jaʼo chkʼot ta pasel kʼalal mi lik kontrainvanuk li Satanase kʼalal to mi lik li Armajedone. Jech kʼuchaʼal la jkʼelbetik skʼoplal li ta parafo 11, li xchibal kʼusi chkʼot ta pasele jaʼ ti chichʼik tsobel ta vinajel li buchʼutik tʼujbilik ti liʼ to oyik ta Balumile.

15 Chichʼik tsobel li buchʼutik tʼujbilike. Li Mateo xchiʼuk Markose la stsʼibaik li kʼusi laj yal Jesus ta sventa «li buchʼutik tʼujbile» —li yajtsʼaklomtak Kristo ti tʼujbilik ta chʼul espiritue— kʼalal laj yalbe skʼoplal li kʼusitik chkʼot ta pasel kʼalal skʼan toʼox xtal li Armajedone (kʼelo parafo 7). Kʼalal laj yalbe sba skʼoplal stuk ti chichʼ yabtel ta ajvalile, xi laj yal li Jesukristoe: «Vaʼun tstak tal li anjeletike xchiʼuk tstsob li buchʼutik tʼujbil yuʼun ti oyik ta xchanjotal xchikin balumile, ti chlik ta jot stiʼil balumil kʼalal to ta jot stiʼil vinajele» (Mar. 13:27; Mat. 24:31). Kʼalal laj yal ti tstsob buchʼutik tʼujbil yuʼun li Jesuse, maʼuk yakal chalbe skʼoplal li slajebal seyoalik yajtsʼaklomtak Kristo ti tʼujbilike, ti jaʼo chkʼot ta pasel kʼalal jutuk xa skʼan xlik li mukʼta tsatsal vokolile (Apok. 7:1-3). Moʼoj, jaʼ yakal chalbe skʼoplal jtos ti kʼusi chkʼot ta pasel kʼalal jaʼo li mukʼta tsatsal vokolile. Jech oxal chaʼa, yaʼeluke te van kʼusi ora chichʼik tsobel ta vinajel li buchʼutik tʼujbilik ti liʼ to oyik ta Balumil kʼalal likem xaʼox stsak ta kʼop steklumal Jeova li Satanas ti solel muʼyuk xkʼuxul yoʼonton tspase.

16. ¿Kʼusi tspasik ta Armajedon li buchʼutik tʼujbilik ti chaʼkuxesbilik xae?

16 ¿Mi lajem xaʼox yichʼik tsobel li buchʼutik tʼujbilik kʼalal muʼyuk to bu kʼotem ta pasel li kʼusi chtal ta tsʼakale, jaʼ xkaltik, li paskʼop ta Armajedone? Lajem xaʼox, skotol li buchʼutik tʼujbilike chichʼik tsobel ta vinajel kʼalal muʼyuk to bu likem li paskʼop yuʼun Dios ta Armajedone. Te ta vinajele, chichʼ yabtelik sventa chchiʼinik ta paskʼop Jesus kʼalal mi kʼot yorail tslajesik ta ‹vaxton pasbil ta takʼin› li yajkontratak Ajvalilale (Apok. 2:26, 27). Vaʼun, li 144 mil buchʼutik tʼujbilik ti chaʼkuxesbilik xae tstsob sbaik xchiʼuk li tsatsal anjeletik ti chapalik xa sventa chchʼunbeik smantal li Jpaskʼop Ajvalil Jesukristoe, vaʼun chlokʼ batel sventa tspas kʼop xchiʼuk li «epal soldadoetic» ti sjoyobtaojik li steklumal Diose (Ezeq. 38:15). Kʼalal jech chlik stsak sbaik ta kʼope jaʼo xa te chlik li Armajedone (Apok. 16:16).

Labal sba slajeb li mukʼta tsatsal vokolile

¡Chlik li paskʼop ta Armajedone!

17. ¿Kʼusi chkʼot ta stojolalik ta Armajedon li krixchanoetik ti ‹tentsunetik› chichʼ albel skʼoplalike?

17 Li yorail kastigoe. Li slajeb mukʼta tsatsal vokolile jaʼ li Armajedone. Kʼalal mi kʼot yoraile, oy to yan yabtel tspas li Jesuse. Kʼalal mi laj xaʼox spas yabtel kʼuchaʼal Jchapanvanej yuʼun «skotol jteklumetik[e]», chlik stsak yabtel kʼuchaʼal Jlajesvanej yuʼun li jteklumetike, jaʼ xkaltik, li krixchanoetik ti laj yichʼik albel skʼoplal ti jaʼik «tentsunetike» (Mat. 25:32, 33). Li Ajvalil kuʼuntike tslajes ta jun «natil tsʼubtsʼub espada» li jteklumetike. Jech ta melel, skotol li krixchanoetik ti ‹tentsunetik› chichʼ albel skʼoplalike —ti te skʼoplal ajvaliletik kʼalal ta mosoiletike— chichʼ tupʼbel skʼoplalik ta Balumil ta sbatel osil (Apok. 19:15, 18; Mat. 25:46).

18. 1) ¿Kʼusi chkʼot ta stojolalik li buchʼutik chichʼ albel skʼoplalik ti jaʼik «chijetike»? 2) ¿Kʼusi tspas Jesus sventa stsʼaki yuʼun li tsalvaneje?

18 ¡Jelel tajek kʼusi chkʼot ta stojolalik li buchʼutik chichʼ albel skʼoplalik ti jaʼik «chijetike»! Muʼyuk bu chichʼik pechʼel ta tekʼel yuʼun soltarotak Satanas ti jaʼik «tentsunetike», moʼoj, yuʼun li ‹chijetik› taje, ti muʼyuk toʼox spojobbailik yileluke kuxul chkomik «li ta mukʼta tsatsal vokolile». Jaʼ jech ta melel, li «epal krixchanoetik[e]» kuxul chkomik kʼalal tstsakatik ta kʼop yuʼun li yajkontratakike (Apok. 7:9, 14). Kʼalal laj xaʼox stsal xchiʼuk slajesbe skʼoplal yajkontratak Ajvalilal ti jaʼik krixchanoetike, li Jesuse tsten ochel ta xab li Satanas xchiʼuk li spukujtake. Jmil jabil te chkomik ti xkoʼolaj kʼuchaʼal chamemike, mu xa kʼusi stakʼ spasik ta jyalel (kʼelo Apokalipsis 6:2; 20:1-3).

Kʼuxi xuʼ jchapan jbatik

19, 20. ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼ ta jkuxlejaltik li kʼusitik ta jchantik ta Isaías 26:20 xchiʼuk 30:21?

19 ¿Kʼuxi xuʼ jchapan jbatik ta sventa li kʼusitik chkʼot ta pasel ti tsjelbe skʼoplal ta j-echʼel ti kʼu yelan li balumile? Leʼ xa van jayibuk jabile, li revista Li Jkʼel osil ta toyole laj yal ti «jaʼ noʼox kuxul chijkom mi ta jchʼuntik mantale». ¿Kʼu yuʼun? Te ta jtabetik stakʼobil ta sventa li kʼusi albatik yuʼun Jeova li judaetik ti te toʼox ikʼbilik batel ta mosoil ta voʼneal Babiloniae. Laj yal ti chichʼ tsalel li Babiloniae, vaʼun skʼan xchapan sba li steklumal kʼalal mi kʼot yorail taje. Xi albatik yuʼun li Jeovae: «Jteclumal, bat ochanic ta anaic, maquic lec comel li tiʼnaetic ta apatique; nacʼo abaic mucʼta jaluc, malaic acʼo jelovuc scʼacʼal yoʼnton li Mucʼul Diose» (Is. 26:20). Li jaypʼeluk verbo li ta versikulo liʼe —«bat ochanic», «maquic», «nacʼo abaic», «malaic» xie— naka mantaletik yakal chal. Sventa chchʼun judaetik li mantaletik taje skʼan te tsmak sbaik ta snaik, ti mu xnopajik batel ta stojolal li soltaroetik ti tsalvanik ti te xvaʼlajetik ta kayeetike. Jaʼ yuʼun chaʼa, sventa kuxul xkomike skʼan xchʼunik mantal xchiʼuk ti xchʼunik li kʼusitik albatik yuʼun Diose. b

20 ¿Kʼusi xuʼ jchanbetik ti kʼusi la spasik yajtuneltak Dios ta voʼnee? Ti jaʼ noʼox kuxul chijkom mi ta jchʼunbetik smantaltak Jeova kʼalal mi kʼot ta pasel li kʼusitik chtal ta tsʼakale (Is. 30:21). Li mantaletik taje te chkichʼtik albel ta tsobobbail. Jaʼ yuʼun, skʼan xijnop xa noʼox ta xchʼunel ta sjunul koʼontontik li mantaletik ti yakal chkichʼtik akʼbel avie (1 Juan 5:3). Mi ta jchʼuntik xa noʼox mantal avie, mas me oy ta koʼontontik ta jchʼuntik li ta jelavele, vaʼun tspojutik li Jtotik Jeovae xchiʼuk li Ajvalil kuʼuntik Jesuse (Sof. 2:3). Koliyal ti tspojutike ta xkil ta jsat jtuktik kʼu yelan tslajesbe skʼoplal yajkontratak li Ajvalilal yuʼun Diose. ¡Solel mu me xchʼay ta joltik maʼ taje!

a Oy srasonal yaʼeluk ti ta jnoptik ti jaʼ mas te skʼoplal slajeb relijionetik li slajeb «Mukʼta Babilonia[e]», maʼuk ti chichʼ milel skotol li krixchanoetik ti oy srelijionike. Jaʼ yuʼun jech kʼuchaʼal chal Zacarías 13:4-6, jutuk mu skotoluk li jchʼunolajeletik toʼox yuʼun Babiloniae kuxul chkomik xchiʼuk tskʼan chiktaik yilel li srelijionike.

b Mi chakʼanbe to mas yaʼyejale kʼelo li livro Las profecías de Isaías, una luz para toda la humanidad I, pajina 282 xchiʼuk 283.