1, 2. 1) ¿Kʼu yuʼun tsots chkaʼitik bakʼintik ti meleluk xkiltik li Paraisoe? 2) ¿Kʼusi tskoltautik sventa stsatsubtas xchʼunel koʼontontik ta sventa li kʼusitik yaloj tspas Diose?

 LUBEM xa chkʼot ta tsobajel ta skoj yabtel jun ermano ti tukʼ yakʼoj sbae. Kuchem tal yuʼun ti tsujat yuʼun yajval ta abtele, ti tsvul yoʼonton kʼuxi tsmakʼlin yutsʼ yalale xchiʼuk ti chat yoʼonton ta skoj ti ip li yajnile. Xkuxet to tajek yoʼonton chaʼi ti kʼalal chlik yichʼ kʼejintael li kʼejoje, xmuyubaj ti te xa xchiʼuk li yermanotak ta Salon sventa Tsobobbaile. Chalbe skʼoplal Paraiso xchiʼuk te xa oy chaʼi sba ta skoj li kʼusi chal li kʼejoje. Li ermanoe jaʼ onoʼox skʼupil kʼejoj taje, jaʼ yuʼun kʼunkʼun chlik patbatuk yoʼonton chaʼi kʼalal yakal xa tskʼejinta xchiʼuk yutsʼ yalale.

² ¿Mi oy junuk velta jech xkuxet avoʼonton xavaʼi ek? Jutuk mu jkotoltikuk oy jech kʼotem ta jtojolaltik. Akʼo mi jech, oy bakʼintike tsots onoʼox chkaʼitik ti meleluk xkiltik li Paraiso ti nopol xa xtale, yuʼun toj tsots li jkuxlejaltik avie. Li avie «tsots vokolil [...], toj echʼ noʼox xibal sba» li jkuxlejaltike, ti mu jutebuk xkoʼolaj ta jun paraisoe (2 Tim. 3:1). ¿Kʼusi van tskoltautik sventa masuk melel xkiltik li kʼusi jmalaojtike? ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti jutuk xa skʼan sventain skotol krixchanoetik li Ajvalilal yuʼun Diose? Sventa jtabetik stakʼobile jkʼeltik jayibuk albil kʼopetik ti laj yilik kʼot ta pasel li yajtuneltak Jeova ta mas voʼnee. Ta tsʼakale ta jchanbetik skʼoplal kʼuxi yakal chkʼot ta pasel avi li albil kʼopetik taje xchiʼuk yan albil kʼopetik ti labalik sbae. Vaʼun ta slajebale, ti lek xaʼox tsots li xchʼunel koʼontontike, ta jchanbetik skʼoplal kʼuxi chkʼot ta pasel ta mas jelavel.

3. ¿Kʼusitik yaloj tspas Dios ti patbat yoʼontonik li judaetik ti ikʼbilik batel ta mosoil ta Babiloniae?

³ Jnoptik noʼox kaʼitik kʼu yelan xkuxlejal li judaetik ti ikʼbilik batel ta mosoil ta Babilonia li ta svakibal siglo kʼalal maʼuk toʼox jkʼakʼaliltike. Ep ti te chʼi xchiʼuk stot smeʼike, jech xtok toj tsots li kuxlejal tee, yuʼun chlabanatik tajek yuʼun jbabiloniaetik ta skoj li xchʼunel yoʼontonik ta stojolal Jeovae (Sal. 137:1-3). Akʼo mi jech, ta epal jabil muʼyuk la xchʼay ta sjolik li kʼusi spatoj-o yoʼontonike: ti ch-ikʼatik sutel yuʼun Jeova li ta slumalike, li Judae, xchiʼuk ti mas xa lek xkuxlejalik tee. Yuʼun la skoʼoltas  ta nichimaltik Edén li slumalike, jaʼ xkaltik, ta jun paraiso (kʼelo Isaías 51:3). Li kʼusi laj yal tspas Diose jamal chakʼ ta ilel ti jaʼ sventa tspatbe yoʼonton li steklumale xchiʼuk ti mu teuk noʼox xchibet yoʼontonike. ¿Kʼu yelan? Jchanbetik skʼoplal jaytosuk.

4. ¿Kʼusi laj yalbe judaetik li Jeova sventa jun yoʼonton xaʼi sbaike?

⁴ Jun oʼontonal. Li buchʼutik ikʼbilik batel ta mosoile maʼuk ti batsʼi paraiso xa tstaik li slumalike, moʼoj, jaʼ jun namal lum ti oy xa 70 jabil muʼyuk jnaklej tee, ti muʼyuk buchʼu mas yiloj yuʼunike. Li ta skʼakʼalil Vivliae oy toʼox leon, okʼil, leopardo xchiʼuk yan jtiʼaval chonbolometik. Xuʼ van xi tsjakʼbe sbaik li totiletike: «¿Mi mu van kʼusi xibal sba tsnuptan li kajnil xchiʼuk jnichʼnabe? ¿Kʼusi van chkʼot ta stojolal li jchijtak xchiʼuk jvakaxtake?». Stalel onoʼox ti jech tsvul yoʼontonike. Pe jnopbetik skʼoplal li kʼusi yaloj tspas Dios ti chpatbat yoʼontonik ti te chal ta Isaías 11:6-9 (kʼelo). Li kʼusi kʼupil sba laj yichʼ alele jaʼ skʼelobil ti chchabiatik xchiʼuk stsʼunbol chonbolomik li judaetik ti tukʼ yakʼoj sbaike. Li leone jobel tsloʼ xkaltik ta skoj ti muʼyuk chtibatik li stsʼunbol chonbolomike. Jaʼ yuʼun muʼyuk srasonal sventa chiʼtaik. Li Jeovae laj yal ti xuʼ jun yoʼontonik li ta slumalike, akʼo mi te oyik ta teʼtik xchiʼuk ta toyolaltik (Ezeq. 34:25).

5. ¿Kʼusi albil kʼopetik albatik yuʼun Jeova ti ch-akʼbatik kʼusitik chtun yuʼunik li judaetik ti ikʼbilik batel ta mosoile?

⁵ Oy ep kʼusitik yuʼunik. Oy to van yan kʼusitik la svul-o yoʼontonik. Xuʼ van xi la sjakʼbe sbaik li judaetike: «¿Mi chmakʼlij kuʼun li kutsʼ kalal mi likʼotkutik tee? ¿Bu van chinakikutik? ¿Mi oy van kabtel te? ¿Mi mas van lek chbat jkuxlejalkutik ti jaʼ mu jechuk ti liʼ oyunkutik ta smoso kajkontrakutike?». Li Jeovae ta slekil yoʼonton la spatbe yoʼontonik ta jayibuk albil kʼopetik. Li buchʼutik tukʼ yakʼoj sbaike albatik ti toj lekik chlokʼ stsʼunobik ta skoj ti lek tajek chakʼ voʼ ti chyaxub yuʼun li balumile (Is. 30:23). ¿Kʼusi van chkʼot ta pasel ta sventa li snaik xchiʼuk yabtelike? Xi laj yal li Jeovae: «Chlic spas lec snaic, chlic naquiicuc stuquic; chlic stsʼunic lec stsʼusubic, ta sloʼbeic sat stuquic. Mu alticuc tspas lec snaic, mu yanuc bochʼo te chnaqui; mu alticuc tstsʼun lec stsʼusubic, mu yanuc bochʼo tsloʼbe sat» (Is. 65:21, 22). Jech kʼuchaʼal chkiltike mas to toj lek xkuxlejalik ti mu xkoʼolaj ti kʼu toʼox yelan kʼalal ikʼbilik toʼox batel ta Babiloniae. Pe oy kʼusi tsots svokolik ti jaʼ ikʼatik-o batel ta mosoile. ¿Mi chchapaj van li svokolike?

6. 1) ¿Kʼusi chamelal la snuptanik li j-israeletike? 2) ¿Kʼusi albatik yuʼun Jeova li buchʼutik sut ta slumalik ti ikʼbilik toʼox batel ta mosoile?

⁶ Lekilal ta mantal. Kʼalal jal toʼox skʼan x-ikʼatik batel ta mosoil li steklumal Diose ipajik ta mantal. Xi laj yal ta stojolal Isaias li Jeovae: «Yuʼun tuchʼemic xa sbejlijil ajolic [jteklumal]; xlaj xtuʼp xa avoʼntonic» (Is. 1:5). Pakʼchikinik xchiʼuk maʼsatik ta mantal li judaetike, yuʼun mu skʼan xchikintaik li tojobtaseletik chakʼ Jeovae xchiʼuk tsmak satik sventa mu skʼelik li lus ch-akʼbatike (Is. 6:10; Jer. 5:21; Ezeq. 12:2). Mi jech-o yakalik spasel kʼalal mi sutik batel ta slumalike, ¿kʼuxi onoʼox van ti tsmalaik chchabiatike? ¿Mi mu jechuk ti muʼyuk xa lek ch-ilatik yan  velta yuʼun li Jeovae? Jaʼ patbat-o yoʼontonik li kʼusi laj yichʼ alel liʼe: «Ta scʼacʼalil leʼe li coquetique chlic jamuc xchiquinic, chlic yaʼyic cʼalal ch-aptabatic li cʼusi tsʼibabil ta vune, jech noxtoc li maʼsatetic ti oyic ta icʼ osil, ti oyic ta acʼubaltique chlic jamuc satic» (Is. 29:18). Ta melel, li Jeovae chpoxta ta mantal li steklumal ti sutesoj yoʼontone. Mi chchʼunik mantale ta xakʼbe li lus xchiʼuk beiltasel ti chtun yuʼunike.

7. ¿Kʼu yelan kʼot ta pasel yuʼun Dios li kʼusi yalojbe judaetik ti ikʼbilik batel ta mosoile, xchiʼuk kʼu yuʼun tstsatsubtas xchʼunel koʼontontik kʼalal ta jnopbetik skʼoplale?

⁷ ¿Mi chkʼot ta pasel yuʼun li kʼusi yaloj Jeovae? Li kʼusitik kʼot ta pasele jaʼ chakʼbe stakʼobil. Li judaetik ti sutik batel ta slumalike la skʼupinik ti jun yoʼontonike, ti ep kʼusitik yuʼunike xchiʼuk ti lek oyik ta mantale. Chabiatik yuʼun Dios ta stojolal li jteklumetik ti oy ta sjoylebalike, ti jaʼ mas mukʼ xchiʼuk mas tsots yipike, jech xtok muʼyuk laj yakʼ xlaj ta jtiʼvanej chonbolometik li stsʼunob chonbolomike. Melel onoʼox ti jvokʼ noʼox kʼot ta pasel li albil kʼopetik ta sventa paraiso ti la stsʼibaik Isaias, Jeremias, Ezequiel xchiʼuk yantike. Pe muyubajik-o tajek li kʼusi laj yilike xchiʼuk jaʼ li kʼusi tun yuʼunik li vaʼ kʼakʼale. Lek ti jnopbetik skʼoplal skotol li kʼusi la spas Jeova ta stojolal steklumal ta voʼnee, yuʼun jaʼ tstsatsubtas li xchʼunel koʼontontike. Jech xtok, mi labal sba kʼot ta pasel ta slikebal li albil kʼopetik taje, ¡nopo xa noʼox avaʼi mi kʼot ta pasel skotol ta tsʼakale! Jkʼeltik li kʼusi spasoj Dios ta jtojolaltik avie.

8. ¿Bu lumal nakal li steklumal Dios avie?

⁸ Li steklumal Jeovae maʼuk jun batsʼi jteklum ti ta jun noʼox lum nakalike. Moʼoj, yuʼun li yajtsʼaklomtak Kristo ti tʼujbilike jaʼik jun jteklum ta mantal ti jaʼ sbi: «Li Israel yuʼun Diose» (Gal. 6:16). Li buchʼutik te skʼoplalik li ta yan chijetike jmoj te nakalik xkaltik ta jun lum xchiʼuk li buchʼutik tʼujbilik ti xkoʼolaj kʼuchaʼal oyik ta jun paraiso ti tsobol chichʼik ta mukʼ li Jeovae xchiʼuk ti jaʼ tsots skʼoplal chaʼi ta xkuxlejalike (Juan 10:16; Is. 66:8). Li ta jun paraiso taje kʼotem ta pasel ta mantal li kʼusi yaloj Dios ti jechuk kuxlejal kʼuchaʼal li ta nichimaltik Edene. Jchanbetik jayibuk skʼelobil.

9, 10. 1) ¿Kʼuxi yakal chkʼot ta pasel ta jkʼakʼaliltik li albil kʼop ta Isaías 11:6-9? 2) ¿Kʼusitik sprevail oy ti jun yoʼonton li steklumal Diose?

⁹ Jun oʼontonal. Li albil kʼop ta Isaías 11:6-9 oy kʼusi toj kʼupil sba chakʼ ta ilel: jaʼ ti jun xa yoʼontonik xchiʼuk li jtiʼaval chonbolometik li krixchanoetik xchiʼuk li stsʼunbol chonbolomike. ¿Mi yakal chkʼot ta pasel ta jkʼakʼaliltik li albil kʼop taje? Yakal, jaʼ noʼoxe ta mantal. Te chal ta versikulo 9 ti kʼu yuʼun mu xa kʼusi chopol tspasike. Xi chale: «Yuʼun chnoj ta yotquinel Mucʼul Dios [Jeova] sbejel li banamile, jech chac cʼu chaʼal nojem ta voʼ li nabe». ¿Mi chjel van stalelalik ta skoj «yotquinel Mucʼul Dios» li chonbolometike? Moʼoj, jaʼ tsjel stalelalik li krixchanoetik kʼalal chojtikinik li Mukʼul Diose xchiʼuk ti chchanbeik li stalelale. Taje jaʼ jech yakal chkʼot ta pasel li ta paraiso kuʼuntik xkaltike. Yakal chchanik kʼuxi xuʼ spajtsan sbaik ta xchopol talelalik li  yajtsʼaklomtak Kristo ti chventainatik yuʼun li Ajvalilale xchiʼuk chakʼik persa ti junuk yoʼontonik xchiʼuk yermanotakike.

¹⁰ Jech kʼuchaʼal liʼe, li ta livro liʼe jchanojbetik tal srasonal ti kʼu yuʼun skʼan mu jtikʼ jbatik ta politika li yajtsʼaklomutik Kristoe xchiʼuk li kontrainel jnuptanojtik ta skoj taje. Ta jun balumil ti naka noʼox majvanej oye labal sba ta kʼelel ti oy jtsop krixchanoetik ti xkoʼolajik ta jun jteklum ti mi jutebuk tstikʼ sbaik ta majvanej akʼo mi xibal sba xchamike. ¿Mi mu jaʼuk jun sprevail tsots skʼoplal ti yakal xa tskʼupinik li jun oʼontonal laj yal Isaias li buchʼutik tsventain Ajvalil Mesiase? Li Jesuse laj onoʼox yal ti jaʼ chichʼik-o ojtikinel yajchankʼoptak ti skʼanoj sbaike (Juan 13:34, 35). Jech xtok, ta yut tsobobbaile yakal tstunes «li tukʼil xchiʼuk pʼijil mosoil» sventa chchanubtasutik yoʼ manxoukutik xchiʼuk ti oyuk slekil koʼontontike (Mat. 24:45-47).

11, 12. 1) ¿Kʼusi jtosukal viʼnal chilik ta balumil li avie? 2) ¿Kʼuxi xchabioj steklumal Jeova ta skoj li viʼnal taje?

¹¹ Epal veʼlil. Li balumil avie yakal chil viʼnal jech kʼuchaʼal chal li Vivliae: «Jech chal noxtoc li Mucʼul Diose: ‹Ta to sta scʼacʼalil ta jtac tal tsots viʼnal liʼ ta banamil; pero mu jaʼuc viʼnal ta sventa muʼyuc aveʼelic, mu jaʼuc ta sventa muʼyuc cʼusi chavuchʼic, o muʼyuc avaʼalic; jaʼ viʼnal ta sventa ti muʼyuc xa bu chavaʼyic o jcʼop, vuʼun li Mucʼul Diosune›» (Amós 8:11). ¿Kʼusi stakʼ xkaltik ta sventa li jnaklejetik yuʼun li Ajvalilal yuʼun Diose? ¿Mi  chviʼnajik ek? Muʼyuk. Li Jeovae xi onoʼox laj yalbe skʼoplal ti jelelik li steklumale xchiʼuk li jteklumetik ti chkontrainvanike: «Li cajtuneltaque ta sta lec sveʼelic; yan li voʼoxuque chavichʼ avocolic ta viʼnal. Li stuquique oy cʼusi lec chuchʼic; yan li voʼoxuque chtaquij avoʼntonic. Li stuquique xcuxet noʼox yoʼntonic; yan li voʼoxuque chayalic o ta qʼuexlal» (Is. 65:13). ¿Mi oy aviloj kʼotem ta pasel li albil kʼop liʼe?

¹² Li veʼlil ta mantal avie xkoʼolaj ta jun ukʼum ti yantik stsatsaj yok xchiʼuk chnatub yoke: oy vunetik lokʼem ta Vivlia, oy kʼusitik pasbil gravar, oy videoetik, oy tsobajeletik, oy asambleaetik xchiʼuk oy jun pajina ta Internet ti noj ta mantaletike. Ta melel, voʼotike toj ep tajek jveʼeltik ta mantal manchuk mi chlajik ta viʼnal li ta balumile (Ezeq. 47:1-12; Joel 3:18). ¿Mi mu jechuk ti solel xijmuyubaj ti chkiltik chkʼot ta pasel jujun kʼakʼal li kʼusi yaloj Jeova ti ep kʼusitik chakʼbutike? ¿Mi avakʼoj ta avoʼonton ti nopajtik chalajes li veʼlil akʼbilot ta amexae?

13. ¿Kʼuxi aviloj kʼotem ta pasel ti yaloj Dios ti tsjambe sat li maʼsate xchiʼuk ti tsjambe xchikin li pakʼchikine?

¹³ Lekilal ta mantal. Li avie pukem tajek kʼuchaʼal jun chamel ti makal xchikinik xchiʼuk satik ta mantale (2 Kor. 4:4). Akʼo mi jech, li Kristoe yakal chpoxta li krixchanoetik ta spʼejel Balumile. ¿Mi oy aviloj junuk velta ti jamem sat li maʼsate xchiʼuk ti jamem xchikin li pakʼchikine? Mi oy aviloj ti oy buchʼu lik xchan Skʼop Dios xchiʼuk ti lik spʼaj li kʼusitik jecheʼ chakʼik ta chanel ta relijion ti jaʼ toʼox makbil-o sat xchiʼuk xchikine, aviloj kʼotem ta pasel li albil kʼop liʼe: «Ta scʼacʼalil leʼe li coquetique chlic jamuc xchiquinic, chlic yaʼyic cʼalal ch-aptabatic li cʼusi tsʼibabil ta vune, jech noxtoc li maʼsatetic ti oyic ta icʼ osil, ti oyic ta acʼubaltique chlic jamuc satic» (Is. 29:18). Jujun jabil, ta sien milal xa noʼox krixchanoetik tstabeik xpoxil li xchamelik ta mantale. Ta jujuntal li buchʼutik chiktaik li Mukʼta Babilonia xchiʼuk ti ch-ochik li ta paraiso kuʼuntik xkaltik sventa chichʼik ta mukʼ Diose jaʼ skʼelobil ti chkʼot ta pasel li kʼusitik yaloj tspas Jeovae.

14. ¿Kʼusi skʼan jnopbetik skʼoplal sventa stsatsub li xchʼunel koʼontontike?

¹⁴ Ta skotol li kapituloetik li ta livro liʼe chakʼ ta ilel sprevailtak ti stsoboj tal yajtsʼaklomtak ta jun paraiso xkaltik li Kristoe, ti oyutik xa batel ta yorail lajebale. Jnopbetik skʼoplal ti ep kʼuxi ta jtatik bendision li ta paraiso taje; jech tstsatsub xchʼunel koʼontontik ta sventa li kʼusitik yaloj tspas Dios ti muʼyuk to kʼotemik ta pasele.

15. ¿Kʼu yuʼun xuʼ jchʼuntik ta melel ti chkʼot ta jun paraiso li Balumile?

¹⁵ Li kʼusi onoʼox oy ta yoʼonton Jeova ta slikebale jaʼ ti tspas ta jun paraiso spʼejel li Balumile. Kʼalal la spas li Adan xchiʼuk Evae alakʼ sba ti bu laj yakʼ nakiikuke xchiʼuk laj yalbe ti akʼo snojesik li Balumile xchiʼuk ti xchabiik li chonbolometike (Gén. 1:28). Akʼo mi jech, jaʼ la xchanbeik batel stoyobbail li Satanase, vaʼun jech la stikʼik tal ta choplejal, ta mulil xchiʼuk ta lajelal skotol li krixchanoetike. Pe muʼyuk jel li kʼusi yaloj tspas Diose.  Li kʼusi chlokʼ ta ye tspase, chkʼot ta pasel yuʼun (kʼelo Isaías 55:10, 11). Jaʼ yuʼun xuʼ jchʼuntik ta melel ti tsnojesik Balumil li yalab xnichʼnab Adan xchiʼuk Evae, tspasik ta jun paraiso xchiʼuk chchabiik ta slekil yoʼontonik li spasbentak Jeovae. Kʼalal mi kʼot yoraile lek xa tsʼakal chkʼot ta pasel li albil kʼop ti albatik judaetik ti jaʼ chalbe skʼoplal li xkuxlejalik ti xkoʼolaj ta jun paraisoe. Jchanbetik skʼoplal jun chibuk skʼelobil.

16. ¿Kʼusi chal Vivlia ta sventa ti xuʼ jun koʼontontik ta mas jelavele?

¹⁶ Jun oʼontonal. Ta slajebal une chkʼot lek ta pasel li kʼusi kʼupil sba ti chal ta Isaías 11:6-9. Buyuk noʼox xbatik li viniketik, antsetik xchiʼuk ololetike xuʼ jun yoʼonton chaʼi sba skotolik. Mi jaʼuk krixchanoetik mi jaʼuk chonbolometik xuʼ ch-ilbajinvanik. Nopo xa noʼox avaʼi ti jaʼ xa ana chavaʼi spʼejel li Balumile, ti xuʼ xanuxinaj ta ukʼumetike, ta tsʼantsʼan voʼetike xchiʼuk li ta nabe; xuʼ xa xaxanav xchiʼuk xalokʼ ta yojtikinel vitstikaltik xchiʼuk stenlejaltik. Jech xtok, muʼyuk kʼusi chaxiʼo mi och akʼobale. Chkʼot ta pasel ta melel li kʼusi chal Ezequiel 34:25: «jun yoʼnton chnaquiic ta teʼtic; jun yoʼnton chvayic ta toyolaltic» li yajtuneltak Diose.

17. ¿Kʼu yuʼun xuʼ jchʼuntik ti oy ep jveʼeltik kʼalal mi lik sventainutik li Ajvalilal yuʼun Diose?

¹⁷ Epal veʼlil. Nopo xa noʼox avaʼi ti kʼalal muʼyuk xa povreale mi jaʼuk viʼnale; kʼalal mi junuk xa buchʼu chtun yuʼun li koltael chakʼ ajvaliletike. Ti ep kʼusitik yuʼunik ta mantal li steklumal Diose jaʼ sprevail ti tsmakʼlin ta mantal xchiʼuk ti chakʼbe sveʼelik xtok buchʼutik tsventain li Ajvalil Jesuse. Kʼalal ay ta Balumile laj yakʼ ta ilel ti xuʼ yuʼun spasele, yuʼun ta jayibuk noʼox pan xchiʼuk ta jaykot noʼox choy la smakʼlin ta smilal noʼox krixchanoetik ti chviʼnajike (Mat. 14:17, 18; 15:34-36; Mar. 8:19, 20). Kʼalal mi lik sventain spʼejel Balumil li Ajvalilal yuʼun Diose jaʼ to me chkʼot ta pasel ta batsʼi melel li albil kʼop liʼe: «Li Mucʼul Diose chayacʼboxuc tal lec voʼ ta sventa li cʼusitic chatsʼunic ta avosilique. Li trigo chlocʼ te ta banamile toj lequic, lec chapal chataic yuʼun scotol. Cʼalal me la sta yorail leʼe, lec mucʼ yosilal bu chveʼ li atsʼunub avovolique» (Is. 30:23).

18, 19. 1) ¿Kʼuxi chkʼot ta pasel li albil kʼop ta Isaías 65:20-22? 2) ¿Kʼusi skʼan xal ti «jech sjalil chcuxiic jech chac cʼu chaʼal sjalil cuxul jpets teʼ» ti xie?

¹⁸ Ep krixchanoetik avie vokol chaʼiik ta xchʼunel ti te xa nakal chil sbaik ta jpʼejuk lekil na o ti yakal xa tspasik jtosuk abtelal ti tskʼupinik spasele. Li ta chopol balumil avie ep buchʼutik yakʼojik venta ti ep tajek ch-abtejike, pe ti muʼyuk ep tspasik kanal sventa tsmakʼlin yutsʼ yalalike, ti jaʼ noʼox yantik spasik ta jkʼulej li buchʼutik jkʼulejetik xa onoʼoxe xchiʼuk ti chpichʼ oʼontavanike. Jnoptik xa noʼox avaʼi kʼu yelan jkuxlejaltik kʼalal mi kʼot ta pasel li albil kʼop liʼe: «Chlic spas lec snaic, chlic naquiicuc stuquic; chlic stsʼunic lec stsʼusubic, ta sloʼbeic sat stuquic. Mu alticuc tspas lec snaic, mu yanuc bochʼo te chnaqui; mu alticuc tstsʼun lec stsʼusubic, mu yanuc bochʼo tsloʼbe sat. Jaʼ jech sjalil chcuxiic jech chac cʼu chaʼal sjalil cuxul jpets teʼ. Li bochʼotic tʼujbilic cuʼune ta to scʼupinic lec li yabtel yoc scʼobique» (Is. 65:20-22).

 ¹⁹ ¿Kʼusi skʼan xal ti «jech sjalil chcuxiic jech chac cʼu chaʼal sjalil cuxul jpets teʼ» ti xie? ¿Mi oy avaʼanoj aba junuk velta ta yolon jpets mukʼta teʼ? ¿Mi mu jechuk ti labal sba chavaʼi kʼalal chanopbe skʼoplal ti jayib xa noʼox jabil xchʼiel tale? Xuʼ van te xa onoʼox oy kʼalal skʼan toʼox x-ayan anamtal mukʼtot o ayayae xchiʼuk mi jech-o ti jmulavil krixchanoote jal to te kuxul chkom xtok. Jal to kuxul chkom kʼalal mi kʼatajemot xaʼox ta pukuk yan veltae. ¡Solel toj labal sba ti kʼu to yutsil yoʼonton li Jeovae, yuʼun yalojbutik ti jech jal xchiʼuk jun koʼontontik chijkuxiutik li ta Paraisoe! (Sal. 37:11, 29.) Jal tajek chijkuxiutik, yuʼun li teʼetik taje jaʼ xa noʼox xkoʼolaj chkiltik kʼuchaʼal nichimetik ti junchib noʼox kʼakʼal kuxule. ¡Yuʼun chijkuxi sbatel osil!

20. ¿Kʼuxi tstaik ti muʼyuk xa ch-ipajik li buchʼutik chventainatik yuʼun li Ajvalilale?

²⁰ Muʼyuk xa chamel. Li avie jkotoltik chij-ipajutik xchiʼuk chijchamutik. Xkaltike iputik jkotoltik, iputik ta jun chamel ti chmilvane, jaʼ li mulile. Jun noʼox xpoxil li chamel taje: jaʼ ti laj yakʼ ta matanal xkuxlejal li Kristoe (Rom. 3:23; 6:23). Li matanal taje kʼunkʼun chlik jtabetik sbalil li yajtunelutik Dios kʼalal ch-ajvalilaj jmil jabil li Ajvalilale: li Jesus xchiʼuk 144 mile chchʼaybeik batel skʼoplal li mulil ta stojolal li krixchanoetik ti tukʼ yakʼoj sbaike. Jaʼ to chkʼot ta pasel ta batsʼi melel li albil kʼop laj yal Isaiase: «Mu jbejuc ta na jech chal: ‹Toj ipun›, muʼyuc xi, yuʼun tspasbatic perdón yuʼun smulic scotol li [jnaklejetike]» (Is. 33:24). Ta me xkʼot skʼakʼalil ti muʼyuk xa pakʼchikin o maʼsate, mi junuk buchʼu ti muʼyuk tsʼakal yok skʼobe (kʼelo Isaías 35:5, 6). Mi jtosuk chamel tsots chaʼi ta poxtael li Jesuse: chamel ti chkaʼitik ta jnopbentik, ta koʼontontik xchiʼuk ta jbekʼtaltike. ¡Muʼyuk xa me ch-ipajik li buchʼutik chventainatik yuʼun li Ajvalilale!

21. 1) ¿Kʼusi van chkʼot ta pasel ta sventa li lajelale? 2) ¿Kʼu yuʼun tspatbot avoʼonton taje?

²¹ ¿Kʼusi van chkʼot ta pasel ta sventa li lajelal ta skoj chamel xchiʼuk mulile? Taje jaʼ li «slajeb jkontrainvanej» kuʼuntike, ti ta onoʼox stsalutik jkotoltike (1 Kor. 15:26). Pe ¿mi jaʼ van jun tsatsal jkontrainvanej chil Jeova ti mu stsal yuʼune? Kʼelo avil li kʼusi laj yal Isaiase: «Jʼechʼel ta slajesbe o scʼoplal li lajele; ta scusbe loqʼuel yaʼlel sat scotolic» (Is. 25:8). ¿Mi xnop avuʼun taje? ¡Muʼyuk xa muklomajel, mukinaletik mi jaʼuk okʼel ta skoj at-oʼonton! Chjel skotol maʼ taje: ¡chij-okʼ ta muyubajel ta skoj ti chkiltik kʼu yelan chkʼot ta pasel yuʼun Jeova li kʼusi kʼupil sba yaloj onoʼox ti chchaʼkuxes li animaetike! (Kʼelo Isaías 26:19.) Jaʼ to chkʼot yorail ti chlaj skʼoplal svokolik ti mu albajuk yepal yakʼoj li lajelale.

22. ¿Kʼusi chkʼot ta pasel mi laj xaʼox spas kʼusi tskʼan yoʼonton Dios ta Balumil li Ajvalilale?

²² Kʼalal mi tsʼaki li jmil jabile laj xaʼox spas kʼusi tskʼan yoʼonton Dios ta Balumil li Ajvalilale, vaʼun li Kristoe chakʼbe sutel ajvalilal li Stote (1 Kor. 15:25-28). Jaʼ to me tukʼil krixchanoetik xaʼox un xchiʼuk chapalik xaʼox sventa xichʼik akʼel ta preva yuʼun Satanas ta slajeb velta, yuʼun chichʼ koltael lokʼel li ta xab ti bu mu toʼox kʼusi stakʼ spase. Vaʼun, li Kristoe ta xpechʼ ta tekʼel ti mu chopol chone xchiʼuk skotol li yaj-abteltake (Gén. 3:15;  Apok. 20:3, 7-10). Pe skotol li buchʼutik skʼanojik Jeovae xchiʼuk ti tukʼ chakʼ sbaik ta stojolale chkuxiik sbatel osil. Xuʼ van mu x-al kuʼuntik lek li kʼusitik chkʼotanuk ta pasele, pe jaʼ tskoltautik ta yaʼibel smelolal jun teksto ta Vivlia. Li buchʼutik tukʼ yakʼoj sbaike tstaik «li jun yutsil kolebal jech kʼuchaʼal tstaik li xnichʼnab Diose» (Rom. 8:21).

23, 24. 1) ¿Kʼu yuʼun xuʼ xkaltik ti chkʼot ta pasel li kʼusitik yaloj tspas Diose? 2) ¿Kʼusi jpʼel ta avoʼonton chapas?

²³ Li kʼusi yaloj tspas Diose maʼuk noʼox jun vaychil. Chkʼot ta pasel li kʼusitik yaloj tspas Jeovae. ¿Kʼu yuʼun? Vuleso ta ajol li kʼusi laj yal Jesus ti la jchanbetik skʼoplal ta baʼyel kapituloe. La xchanubtas yajchankʼoptak ti xiuk skʼanbeik ta orasion li Jeovae: «Akʼo taluk li Ajvalilal avuʼune. Akʼo kʼotuk ta pasel avuʼun li kʼusi tskʼan avoʼonton ta sba balumil jech kʼuchaʼal ta vinajele» (Mat. 6:9, 10). Maʼuk noʼox snopben krixchano li Ajvalilal yuʼun Diose; oy ta melel. Te xa yakal chventainvan ta vinajel li avie. Oy xa tal ta sien jabil ti yakal chkʼot ta pasel yuʼun li kʼusi yaloj tspas li Jeovae, ti jamal xvinaj li ta stsobobbail yajtsʼaklom Kristoe. ¡Xuʼ me jchʼuntik ta melel ti chkʼot ta pasel skotol li kʼusitik yaloj tspas Jeova mi och ta skʼob sventa tsventain Balumil li Ajvalilal yuʼun Diose!

²⁴ Chtal me li Ajvalilal yuʼun Diose xchiʼuk chkʼot me ta pasel yuʼun skotol li kʼusitik yaloj tspas li Jeovae. ¿Kʼu yuʼun jchʼunojtik ta melel? ¡Yuʼun chventainvan xa li Ajvalilal yuʼun Diose! Xi skʼan jakʼbe jbatik ta jujuntale: «¿Mi chkakʼ akʼo sventainun li Ajvalilale?». Jaʼ yuʼun, ¡kakʼtik persa ti vinajuk ta jkuxlejaltik avi ti tsventainutik li Ajvalilale, vaʼun ta jtabetik sbalil sbatel osil li jun tukʼil Ajvalilale!