Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

YITSO 19

Etsɔɔ Samaria Yoo ko Nii

Etsɔɔ Samaria Yoo ko Nii

YOHANE 4:3-43

  • YESU TSƆƆ SAMARIA YOO KO KƐ MƐI KROKOMƐI NII

  • JAMƆ NI NYƆŊMƆ KPƐLƐƆ NƆ

Be ni Yesu kɛ ekaselɔi lɛ jɛ Yudea kɛyaa Galilea lɛ, amɛwó amɛhiɛ amɛwo kooyigbɛ kɛyatsɔ Samaria kpokpaa lɛ nɔ. Gbɛfãa lɛ ehã etɔ amɛ. Aaafee shwane ŋmɛlɛ 12 mli lɛ, amɛyawa yɛ he ko ni bɛŋkɛ Sikar maŋ lɛ koni amɛjɔɔ amɛhe yɛ nubu ko ni eeenyɛ efee akɛ Yakob tsa loo ebɔ mɛi apaa ni atsa ahã lɛ afii ohai abɔ ni tsɔ be nɛɛ hiɛ lɛ he. Nubu nɛɛ yɛ kɛbashi ŋmɛnɛ, ni ebɛŋkɛ maŋ ni ŋmɛnɛ lɛ atsɛɔ lɛ Nablus lɛ.

Be ni Yesu jɔɔ ehe yɛ nubu lɛ he lɛ, ekaselɔi lɛ tee maŋ ni bɛŋkɛ jɛmɛ lɛ mli koni amɛyahé niyenii. Be ni ekaselɔi lɛ shi lɛ, Samaria yoo ko ba nuyɛɛ. Yesu kɛɛ lɛ akɛ: “Hã mi nu lɛ eko manu.”​—Yohane 4:7.

Yudafoi kɛ Samariabii kɛ amɛhe yeee kwraa yɛ jwɛŋmɔ ni ejaaa ni amɛhiɛhiɛ yɛ amɛhe kɛjɛ jeeŋmɔ lɛ hewɔ. No hewɔ lɛ, yoo lɛ naa kpɛ ehe ni ebi akɛ: “Te fee tɛŋŋ ni bo Yudafonyo lɛ, obaa mi Samaria yoo lɛ nu ni onu lɛ?” Yesu hã lɛ hetoo akɛ: “Eji ole Nyɔŋmɔ duromɔ keenɔ lɛ kɛ mɔ ni biɔ bo akɛ, ‘Hã mi nu lɛ eko manu’ lɛ kulɛ, bo moŋ obaabi lɛ, ni ebaahã bo wala nu.” Yoo lɛ here lɛ nɔ akɛ: “Onukpa, obɛ nɔ ko po ni akɛyɛɔ nu, ni nubu lɛ mli kwɔ. Belɛ, nɛgbɛ oná wala nu nɛɛ yɛ mɔ? Ani ofe wɔtsɛ Yakob, mɔ ni hã wɔ nubu lɛ, ni lɛ kɛ ebii kɛ ekooloi hu nu mli nu lɛ?”​—Yohane 4:9-12.

Yesu kɛɛ lɛ akɛ: “Mɔ fɛɛ mɔ ni nuɔ nu nɛɛ eko lɛ, kumai baaye lɛ ekoŋŋ. Mɔ fɛɛ mɔ ni nuɔ nu ni mahã lɛ lɛ eko lɛ, kumai yeŋ lɛ dɔŋŋ kɛaatee naanɔ, shi nu ni mahã lɛ lɛ baatsɔ nuhiŋmɛi yɛ emli, ni ebaatue koni ehã naanɔ wala.” (Yohane 4:13, 14) Hɛɛ, eyɛ mli akɛ etɔ Yesu moŋ, shi eesumɔ ni ekɛ Samaria yoo lɛ agba anɔkwale ni hãa mɔ náa wala lɛ he sane.

Kɛkɛ ni yoo lɛ kɛɛ lɛ akɛ: “Onukpa, hã mi nu nɛɛ eko, koni kumai akaye mi dɔŋŋ, ni mikakã he miba biɛ mibayɛ nu.” Agbɛnɛ Yesu tsake sanegbaa lɛ, ni ekɛɛ yoo lɛ akɛ: “Yaa ni oyatsɛ owu ni oba biɛ.” Yoo lɛ hã lɛ hetoo akɛ: “Mibɛ wu.” Shi kwɛ bɔ ni yoo lɛ naa baakpɛ ehe ehã be ni Yesu kɛɛ lɛ akɛ: “Owie anɔkwale akɛ, ‘Mibɛ wu.’ Ejaakɛ ogbã wumɛi enumɔ, ni nuu ni okɛyɔɔ amrɔ nɛɛ, jeee owu ji lɛ.”​—Yohane 4:15-18.

Yoo lɛ nu nɔ ni Yesu wie lɛ shishi jogbaŋŋ, ni enaa ní ekpɛ ehe sɔŋŋ hewɔ lɛ ewie akɛ: “Onukpa, mina akɛ gbalɔ ji bo.” Agbɛnɛ, ehã ana akɛ enyaa Nyɔŋmɔjamɔ saji ahe. Yɛ mɛɛ gbɛ nɔ? Yoo lɛ tsa nɔ akɛ: “Gɔŋ nɛɛ [Gerizim Gɔŋ ni bɛŋkɛ jɛmɛ lɛ] nɔ wɔtsɛmɛi [Samariabii] lɛ já yɛ, shi nyɛ [Yudafoi] lɛ nyɛkɛɔ akɛ he ni esa akɛ mɛi ajá yɛ lɛ yɛ Yerusalem.”​—Yohane 4:19, 20.

Shi Yesu tsɔɔ mli akɛ, he ni esa akɛ ajá yɛ lɛ he ehiaaa. Ekɛɛ akɛ: “Ŋmɛlɛtswaa lɛ miiba, be mli ni jeee gɔŋ nɛɛ nɔ, ni asaŋ jeee Yerusalem nyɛbaajá Tsɛ lɛ yɛ.” Kɛkɛ ni ekɛɛ yoo lɛ akɛ: “Ŋmɛlɛtswaa lɛ miiba, ni eshɛ agbɛnɛ, be mli ni anɔkwa jálɔi lɛ baajá Tsɛ lɛ kɛ mumɔ kɛ anɔkwale, ejaakɛ, anɔkwa, Tsɛ lɛ miitao mɛi ni tamɔ nɛkɛ ni amɛjá lɛ.”​—Yohane 4:21, 23, 24.

Nɔ ni Tsɛ lɛ taoɔ yɛ anɔkwa jálɔi adɛŋ ji, bɔ ni amɛjáa lɛ amɛhãa, shi jeee he ni amɛjáa lɛ yɛ. Enɛ ná yoo lɛ nɔ hewalɛ waa. Ekɛɛ akɛ: “Mile akɛ Mesia ni atsɛɔ lɛ Kristo lɛ miiba. Kɛ́ nakai mɔ lɛ ba lɛ, ebaajaje nibii fɛɛ etsɔɔ wɔ faŋŋ.”​—Yohane 4:25.

No sɛɛ lɛ, Yesu hã ele anɔkwale ko ni he hiaa waa, akɛ: “Mi mɔ ni mikɛ bo wieɔ lɛ, mi ni.” (Yohane 4:26) Bo lɛ, susumɔ he okwɛ! Nu kɛkɛ yoo nɛɛ ba yɛɛ shwane fintiŋŋ. Kɛ̃lɛ, Yesu wo ehiɛ nyam yɛ gbɛ ni nɔ bɛ nɔ. Yesu gbá mli kpoo ekɛɛ lɛ akɛ, lɛ Yesu lɛ ji Mesia lɛ, nɔ ko ni eeenyɛ efee akɛ ekɛko mɔ ko mɔ ko.

SAMARIABII BABAOO HE YE

Yesu kaselɔi lɛ ku amɛsɛɛ kɛjɛ Sikar amɛba kɛ niyenii lɛ. Amɛbanina lɛ yɛ Yakob nubu lɛ he, he ni amɛshi lɛ yɛ lɛ, shi amrɔ nɛɛ ekɛ Samaria yoo ko miigba sane. Be ni kaselɔi lɛ bashɛ shi lɛ, yoo lɛ shi enugbɛ́ lɛ ni eyiŋ etee maŋ lɛ mli.

Be ni yoo lɛ yashɛ Sikar lɛ, egba mɛi lɛ nibii fɛɛ ni Yesu kɛɛ lɛ lɛ. Yoo lɛ kɛ nɔmimaa kɛɛ amɛ akɛ: “Nyɛbaa nyɛbakwɛa nuu ko ni gba mi nibii fɛɛ ni mifee lɛ.” Agbɛnɛ, ebi amɛ akɛ: “Ani jeee Kristo lɛ nɛ?” (Yohane 4:29) Ekolɛ efee nakai koni ekɛtee amɛmiishɛɛ shi. Sanebimɔ nɛɛ kɔɔ sane ko ni he hiaa waa he​—sane ko ni mɛi ni hi shi kɛjɛ Mose beiaŋ tɔ̃ɔ lɛ tao akɛ amɛle. (5 Mose 18:18) Enɛ tsirɛ maŋbii lɛ koni amɛba ni amɛ diɛŋtsɛ amɛbana Yesu.

Nakai be lɛ mli nɔŋŋ lɛ, Yesu kaselɔi lɛ wo lɛ hewalɛ koni eye niyenii ni amɛkɛba lɛ. Shi ekɛɛ amɛ akɛ: “Miyɛ niyenii ni miyeɔ ni nyɛleee.” Wiemɔi nɛɛ hã kaselɔi lɛ ahiɛ fee amɛ yaa, ni amɛkɛɛkɛɛ amɛhe akɛ: “Ani mɔ ko ebahã lɛ nɔ ko eye?” Yesu jɛ mlihilɛ mli ekɛ wiemɔi ni esɛɛnyiɛlɔi lɛ fɛɛ baanu shishi faŋŋ lɛ gbala mli etsɔɔ amɛ akɛ: “Miniyenii ji akɛ mafee mɔ ni tsu mi lɛ suɔmɔnaa nii ni magbe enitsumɔ lɛ naa.”​—Yohane 4:32-34.

Jeee ŋmaakpamɔ ni eshwɛ aaafee nyɔji ejwɛ ni abaaje shishi lɛ he Yesu wieɔ lɛ. Moŋ lɛ, eewie mumɔŋ nikpamɔ ko he, taakɛ etee nɔ etsɔɔ mli lɛ, akɛ: “Nyɛholea nyɛhiŋmɛii anɔ ni nyɛkwɛa ŋmɔji lɛ, akɛ amɛgba futaa ni sa kpamɔ. Amrɔ nɛɛ nikpalɔ lɛ miiná nyɔmɔwoo ni eebua yibii anaa kɛhã naanɔ wala, bɔ ni afee ni nidulɔ lɛ kɛ nikpalɔ lɛ fɛɛ anya shi kome.”​—Yohane 4:35, 36.

Ekolɛ, Yesu eyɔse nɔ ni ejɛ sane ni ekɛ Samaria yoo lɛ gba lɛ mli kɛba lɛ momo. Odase ni yoo lɛ ye lɛ ehã Sikarbii lɛ babaoo miiná hemɔkɛyeli yɛ Yesu mli, ejaakɛ yoo lɛ kɛɛ mɛi lɛ akɛ: “Egba mi nibii fɛɛ ni mifee lɛ.” (Yohane 4:39) No hewɔ lɛ, be ni amɛjɛ Sikar amɛba nubu lɛ he lɛ, amɛbi Yesu ni ekɛ amɛ ahi shi fioo, ní etsɔɔ amɛ nibii babaoo. Yesu kpɛlɛ amɛnibimɔ lɛ nɔ, ni ehi Samaria gbii enyɔ.

Be ni Samariabii lɛ bo Yesu toi lɛ, amɛteŋ mɛi babaoo hu he enɔ ye. Amɛkɛɛ yoo lɛ akɛ: “Jeee nɔ ni owie lɛ kɛkɛ hewɔ wɔheɔ wɔyeɔ dɔŋŋ; ejaakɛ wɔ diɛŋtsɛ wɔnu ni wɔná wɔle akɛ nuu nɛɛ ji je lɛ yiwalaherelɔ lɛ lɛɛlɛŋ.” (Yohane 4:42) Ekã shi faŋŋ akɛ, nɔ ni Samaria yoo lɛ fee lɛ ji nɔkwɛmɔnɔ kpakpa ni tsɔɔ wɔ bɔ ni wɔɔfee wɔye Kristo he odase​—esa akɛ wɔtee mɛi ni boɔ wɔ toi lɛ amiishɛɛ shi koni no ahã amɛkase nibii babaoo.

Kaimɔ akɛ, eshwɛ nyɔji ejwɛ ni nikpamɔ be, ní ekã shi faŋŋ akɛ eji akoko kpamɔ be lɛ baashɛ, ni yɛ kpokpaa nɛɛ nɔ lɛ egbeɔ March loo April. No hewɔ lɛ, eeenyɛ efee akɛ be ni awieɔ he nɛɛ ji November loo December. Enɛ tsɔɔ akɛ be ni agbe afi 30 Ŋ.B. Hehoo lɛ naa lɛ, Yesu kɛ ekaselɔi lɛ ye nyɔji kpaanyɔ loo nɔ yɛ Yudea, ni amɛtsɔɔ mɛi nii, ni amɛbaptisi mɛi. Agbɛnɛ lɛ, amɛwó amɛhiɛ kɛwo kooyigbɛ kɛmiiya Galilea, kpokpaa ni amɛjɛ nɔ lɛ. Mɛni mɛɔ amɛ yɛ jɛmɛ?