19-تاراۋ
يسا ساماريالىق ايەلگە ٴتالىم بەردى
-
يسا ساماريالىق ايەلگە جانە باسقالارعا ٴتالىم بەردى
-
قۇدايعا ۇنامدى عيبادات
ياھۋدەيادان عاليلەياعا بەت العان يسا مەن شاكىرتتەرى سولتۇستىكتەگى ساماريا ولكەسىنەن ٶتتى. ۇزاق جول جۇرگەندىكتەن ولار قاتتى شارشادى. سودان تۇسكە قاراي سيحار قالاسىنا جاقىن ٴبىر قۇدىقتىڭ جانىنا كەلىپ وتىردى. بۇل قۇدىقتى ٴبىرتالاي عاسىر بۇرىن جاقىپتىڭ ٶزى قازعان نە بىرەۋلەردى جالداپ قازدىرعان بولۋى مۇمكىن. سول قۇدىقتى قازىرگى نابلۋس قالاسىنىڭ ماڭىنان كورۋگە بولادى.
شاكىرتتەرى تاماق ساتىپ الۋ ٷشىن قالاعا كەتتى، ال يسا قۇدىقتىڭ جانىندا قالدى. ٴبىر ۋاقىتتا قۇدىقتان سۋ الۋعا ساماريالىق ايەل كەلدى. يسا وعان: «ماعان ىشەتىن سۋ بەرشى»،— دەدى (جوحان 4:7).
عاسىرلار بويى قالىپتاسقان بۇرىس كوزقاراستىڭ كەسىرىنەن ياھۋديلەر مەن ساماريالىقتار ٴبىر-بىرىمەن ارالاسپايتىن. سوندىقتان ايەل تاڭعالىپ: «ياھۋدي بولا تۇرا، قالايشا مەنەن، ساماريالىق ايەلدەن، سۋ سۇرايسىز»،— دەدى. سوندا يسا: «ەگەر قۇدايدىڭ وزىڭە بەرەتىن سىيىن جانە «ىشەتىن سۋ بەرشى» دەگەننىڭ كىم ەكەنىن بىلسەڭ، ودان ٶزىڭ سۇرار ەدىڭ، ال ول ساعان ٶمىر سۋىن بەرەر ەدى»،— دەپ جاۋاپ بەردى. ايەل: «مىرزا، سۋ الاتىن شەلەگىڭىز دە جوق، ال قۇدىق تەرەڭ. وندا سول ٶمىر سۋىن قايدان الاسىز؟ ٴسىز بىزگە وسى قۇدىقتى قالدىرعان جانە ٶزى دە، بالالارى دا، مالى دا ودان سۋ ىشكەن بابامىز جاقىپتان دا زورسىز با؟»— دەدى (جوحان 4:9—12).
بۇعان يسا بىلاي جاۋاپ قاتتى: «مىنا سۋدان ىشكەن ادام تاعى شولدەيدى. ال مەن بەرەتىن سۋدان ىشكەن ادام ەشقاشان شولدەمەيدى. بۇل سۋ ونىڭ ىشىندە ماڭگىلىك ٶمىر بەرەتىن بۇرقىلداپ جاتقان بۇلاققا اينالادى» (جوحان 4:13، 14). بۇدان يسانىڭ شارشاعانىنا قاراماستان، ٶمىر سىيلايتىن شىندىقتى ساماريالىق ايەلمەن بولىسۋگە دايىن ەكەنىن كورەمىز.
سوندا ايەل: «مىرزا، بۇدان بىلاي شولدەپ، سۋ الۋعا وسىندا كەلە بەرمەۋىم ٷشىن ماعان سول سۋدان بەرىڭىزشى»،— دەدى. يسا اڭگىمەنىڭ بەتىن بۇرعىسى كەلسە كەرەك، ايەلگە: «بارىپ، كۇيەۋىڭدى شاقىرىپ كەل»،— دەدى. ول: «كۇيەۋىم جوق»،— دەپ جاۋاپ بەردى. «كۇيەۋىم جوق» دەپ دۇرىس ايتتىڭ. سەنىڭ بەس كۇيەۋىڭ بولعان، ال قازىر بىرگە تۇرىپ جاتقانىڭ كۇيەۋىڭ ەمەس»،— دەگەندە، ايەل قاتتى تاڭعالعان بولۋى مۇمكىن (جوحان 4:15—18).
بۇل سوزدەرىنەن ايەل يسانىڭ جاي ادام ەمەس ەكەنىن ٴتۇسىنىپ: «مىرزا، ٴسىز پايعامبار ەكەنسىز!»— دەدى. سوسىن ول رۋحاني نارسەلەرگە قىزىعۋشىلىق تانىتىپ، بىلاي دەدى: «ٴبىزدىڭ اتا-بابامىز [ساماريالىقتار] مىنا تاۋدا [گاريزيمدە] عيبادات ەتكەن، ال سىزدەر [ياھۋديلەر] قۇدايعا عيبادات ەتەتىن ورىن يەرۋساليمدە بولۋى ٴتيىس دەيسىزدەر»،— دەدى (جوحان 4:19، 20).
الايدا يسا ماڭىزدىسى عيبادات ورنى ەمەس ەكەنىن ٴتۇسىندىرىپ: «ادامدار اكەگە وسى تاۋدا دا، يەرۋساليمدە دە عيبادات ەتپەيتىن ۋاقىت كەلە جاتىر»،— دەدى. سوسىن: «شىنايى عيبادات ەتۋشىلەر اكەگە كيەلى رۋحقا جانە شىندىققا ساي عيبادات ەتەتىن ۋاقىت كەلە جاتىر، ٴتىپتى كەلىپ تە قويدى. قۇداي وزىنە وسىلاي عيبادات ەتكىسى كەلەتىندەردى ىزدەۋدە»،— دەپ ٴتۇسىندىردى (جوحان 4:21، 23، 24).
كوكتەگى اكەمىز شىندىققا ساي عيبادات ەتەتىندەردى ىزدەگەندە، ولاردىڭ قاي جەردە ەمەس، قالاي عيبادات ەتەتىنىنە ٴمان بەرەدى. بۇل شىندىق ايەلگە قاتتى اسەر ەتتى. سوندىقتان ول: «ٴماسىح دەپ اتالاتىن قۇتقارۋشىنىڭ كەلەتىنىن بىلەمىن. ول كەلگەندە، بىزگە ٴبارىن اشىق ايتادى»،— دەدى (جوحان 4:25).
سوسىن يسا: «سەنىمەن سويلەسىپ تۇرعان مەن — سونىڭ ٶزىمىن»،— دەپ ماڭىزدى شىندىقتى اشتى (جوحان 4:26). بايقاساڭىز، يسا سۋ الۋعا كەلگەن قاراپايىم ايەلگە ەرەكشە قۇرمەت كورسەتىپ، ٶزىنىڭ ٴماسىح ەكەنىن ايتتى. بۇعان دەيىن يسا بۇل شىندىقتى ەشكىمگە اشىق ايتپاعان.
ساماريالىقتار يساعا سەندى
شاكىرتتەر تاماق الىپ سيحاردان قايتىپ كەلدى. يسا جاقىپ قۇدىعىنىڭ جانىندا ساماريالىق ايەلمەن سويلەسىپ وتىر ەدى. شاكىرتتەر يسانىڭ قاسىنا كەلگەندە، ايەل سۋ قۇياتىن قۇمىراسىن قالدىرىپ، قالاعا بەت الدى.
ايەل سيحارعا بارىپ، ادامدارعا يسانىڭ ٴسوزىن ايتىپ بەرگەن سوڭ: «جۇرىڭدەر، مەنىڭ ىستەرىمنىڭ ٴبارىن ٴدال ايتىپ بەرگەن كىسىنى كورىڭدەر!»— دەپ شاقىردى. سوسىن، قىزىقتىرۋ ٷشىن بولسا كەرەك، ولارعا: «ول ٴماسىح ەمەس پە ەكەن؟»— دەدى (جوحان 4:29). سەبەبى ماسىحكە قاتىستى سۇراق ادامداردى مۇسا پايعامباردىڭ زامانىنان بەرى قىزىقتىرىپ كەلگەن (مۇسانىڭ 5-جازباسى 18:18). سوندىقتان قالا تۇرعىندارى بارىپ، يسانى ٶز كوزدەرىمەن كورگىسى كەلدى.
وسى ەكى ارادا شاكىرتتەر يساعا تاماق ۇسىندى. ٴبىراق يسا: «مەنىڭ سەندەر بىلمەيتىن تاماعىم بار»،— دەدى. سوندا ولار ٴبىر-بىرىنە: «وعان بىرەۋ تاماق اكەپ بەرگەن بە؟»— دەستى. يسا بارلىق ٸزباسارى ٷشىن ماڭىزدى ٴبىر جايتتى ٴتۇسىندىرىپ: «مەنىڭ تاماعىم — ٶزىمدى جىبەرگەن قۇدايدىڭ ەركىن ورىنداۋ جانە ونىڭ تاپسىرعان ٸسىن اياقتاۋ»،— دەدى (جوحان 4:32—34).
يسا قانداي ٸس جايلى ايتىپ تۇر؟ تۋرا ماعىناداعى ەگىن جيناۋ ٸسىن ەمەس، سەبەبى وعان ٵلى ٴتورت اي بار. كەيىنگى سوزدەرىنەن كورىنەدى، ول رۋحاني ەگىن جيناۋ ٸسى جايلى ايتقانى: «باستارىڭدى كوتەرىپ، ەگىندىككە كوز سالىڭدار، ول ٴپىسىپ، جيناۋعا دايىن تۇر. قازىردىڭ وزىندە ەگىن ورۋشىلار جالاقىلارىن الىپ، ماڭگىلىك ومىرگە ارنالعان ٶنىمدى جيناپ جاتىر. وسىلاي ەگىندى ەككەن دە، جيناعان دا بىرگە قۋانادى» (جوحان 4:35، 36).
يسا كوپ ۇزاماي-اق ساماريالىق ايەلمەن اڭگىمەلەسكەنىنىڭ جەمىسىن كورسە كەرەك. سيحار قالاسىنداعى ساماريالىقتاردىڭ كوبىسى الگى ايەلدىڭ «ول مەنىڭ ىستەرىمنىڭ ٴبارىن ٴدال ايتىپ بەردى» دەگەن كۋالىگى ارقىلى يساعا سەندى (جوحان 4:39). سوندىقتان ولار قۇدىق باسىندا وتىرعان يساعا كەلىپ، ودان قالادا قالىپ، كوبىرەك ٴتالىم بەرۋىن ٶتىندى. يسا شاقىرۋدى قابىل الدى دا، ساماريادا ەكى كۇن بولدى.
يسانىڭ ايتقاندارىن ەستىگەن سوڭ، وعان تاعى دا كوپ ادام سەندى. سوسىن جۇرت الگى ايەلگە بىلاي دەدى: «ٴبىز ەندى تەك سەنىڭ ايتقانىڭ بويىنشا سەنىپ قويماي، ونى ٶزىمىز تىڭداپ، ونىڭ شىنىمەن دە دۇنيەنىڭ قۇتقارۋشىسى ەكەنىن بىلدىك» (جوحان 4:42). ساماريالىق ايەل ٴماسىح تۋرالى كۋالىك بەرۋگە قاتىستى كەرەمەت ۇلگى كورسەتتى. ول تىڭداۋشىلارىنىڭ قىزىعۋشىلىعىن وياتىپ، كوبىرەك بىلۋگە تالپىندىردى.
ەگىن جيناۋعا (بۇل ارپا بولسا كەرەك) ٵلى ٴتورت اي بار. سول وڭىردە ارپانى كوكتەمدە جينايدى. ولاي بولسا، قازىر — قاراشا نە جەلتوقسان ايى. دەمەك، يسا مەن ونىڭ شاكىرتتەرى ب.ز. 30-جىلىنىڭ قۇتقارىلۋ مەيرامىنان كەيىن ياھۋدەياعا كەلىپ، ادامدارعا ٴتالىم بەرىپ، شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكىزىپ جۇرگەنىنە سەگىز ايداي بولدى. قازىر ولار عاليلەياعا بارا جاتىر. تۋعان ولكەلەرىندە ولاردى نە كۇتىپ تۇر ەكەن؟
