Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

NSHAPITA WA 19

Udi ulongesha mukaji muena Samalea

Udi ulongesha mukaji muena Samalea

YONE 4:3-43

  • YEZU UDI ULONGESHA MUKAJI MUENA SAMALEA NE BANTU BAKUABU

  • NTENDELELU UDI NZAMBI WANYISHA

Yezu ne bayidi bende badi bumbuka mu Yudaya batangile ku nord, mu tshimenga tshia Galela bapitshila mu distrike dia Samalea. Mbatshioke bua bule bua luendu. Munda munya, badi bimana pabuipi ne tshimenga tshia Suka bua kuikisha pabuipi ne tshina tshia mâyi tshivua Yakoba mua kuikala mumbule anyi musumbe bidimu nkama ya bungi kumpala. Lelu eu, tshina etshi tshidi pabuipi ne tshimenga tshidibu babikila matuku etu aa ne: Naplouse.

Padi Yezu wikisha pabuipi ne tshina tshia mâyi etshi, bayidi bende badi baya mu tshimenga tshidi pabuipi apu bua kusumba biakudia. Bobu bamane kuya, mukaji kampanda muena Samalea udi ulua bua kusuna mâyi. Yezu udi umuambila ne: “Mpesha koku mâyi a kunua.”​—Yone 4:7.

Bena Yuda ne bena Samalea kabavua bapetangana to, bualu bavua bakinangane bikole. Nunku, mukaji eu wakakema webeja ne: “Mmunyi muudi wewe, nansha muudi muena Yuda, undomba mâyi a kunua panyi meme muikale mukaji muena Samalea?” Yezu wakamuandamuna ne: “Bu wewe mumanye dipa difila tshianana dia Nzambi ne muntu udi ukuambila ne: ‘Mpesha koku mâyi a kunua,’ uvua mua kuikala mumulombe, nunku yeye uvua mua kuikala mukupeshe mâyi a muoyo.” Mukaji eu udi umuambila ne: “Mukalenge, kuena nansha ne mbeketshi wa kusuna nende mâyi, ne tshina ntshile. Nunku, mâyi a muoyo au udi uapetela penyi? Wewe kuena munene kupita nkambua wetu Yakoba, uvua mutupeshe tshina etshi, ne uvua munue mâyi a muomu pamue ne bana bende ne bimuna biende to, ki mmuomu?”​—Yone 4:9-12.

Yezu udi wamba ne: “Muntu yonso udi unua mâyi aa neumvue kabidi nyota. Kadi muntu yonso udi unua mâyi angamupesha kakumvua kabidi nyota nansha kakese, kadi mâyi angamupesha nealue munda muende mushimi wa mâyi adi afukuka bua kufila muoyo wa tshiendelele.” (Yone 4:13, 14) Eyowa, nansha muvua Yezu mutshioke, uvua musue kuambila mukaji muena Samalea eu mêyi a bulelela adi afila muoyo.

Pashishe mukaji eu wakamuambila ne: “Mukalenge, mpesha koku mâyi au, bua tshikadi kabidi ne nyota, anyi tshitungunuki ne kulua muaba eu bua kusuna mâyi.” Mpindieu Yezu wakamueneka bu uvua ushintulula tshiena-bualu ne umuambila ne: “Ndaku, ubikile bayebe, ulue muaba eu.” Mukaji eu wakamuandamuna ne: “Tshiena ne mulume to.” Kadi udi ukema bikole bua malu adi Yezu mumanye padiye umuambila ne: “Udi muambe bulelela paudi wamba ne: ‘Tshiena ne mulume.’ Bualu uvua ne balume batanu ne mulume uudi nende mpindieu ki mbayebe to.”​—Yone 4:15-18.

Bualu buvua Yezu muambe ebu buvua buambuluishe mukaji eu bua kumvua malu bimpe, ne wakakema bikole wamba ne: “Mukalenge, ndi mumone ne: udi muprofete.” Pashishe udi uleja ne: mmusue kumanya malu a mu nyuma. Mmushindu kayi? Udi utungunuka wamba ne: “Bankambua betu [bena Samalea] bavua batendelela ku mukuna eu [mukuna wa Gelizima, udi pabuipi apu], kadi nuenu [bena Yuda] nudi nuamba ne: ku Yelushalema ke muaba udi bantu ne bua kutendelela.”​—Yone 4:19, 20.

Kadi Yezu udi wakumvuija ne: muaba wa ntendelelu kawena ne mushinga to. Udi wamba ne: “Dîba didi dilua dinuikala kanuyi mua kutendelela Tatu ku mukuna eu anyi ku Yelushalema.” Pashishe udi umuambila ne: “Dîba didi dilua, ne didiku mpindieu, dikala batendeledi balelela ne bua kutendelela Tatu ne nyuma ne bulelela, bualu, bushuwa, Tatu udi ukeba bua bantu ba nunku bamutendelele.”​—Yone 4:21, 23, 24.

Tshidi Tatu ukeba kudi batendeledi balelela mmushindu udibu batendelela kadi ki mmuaba udibu batendelela to. Mukaji eu wakakema bikole. Wakamba ne: “Ndi mumanye ne: Masiya, udibu babikila ne: Kristo, udi ulua. Paluaye, neatumanyishe malu onso patoke.”​—Yone 4:25.

Pashishe Yezu wakamusokoluela bulelela bua mushinga ebu: “Meme udi wakula nebe eu ke yeye.” (Yone 4:26) Anji elabi meji! Mukaji kampanda udi ulua munda munya bua kusuna mâyi. Kadi Yezu udi umuenzela malu mu mushindu mutambe buimpe. Udi umuambila buludiludi bualu buvuaye pamuapa kayi muanji kuambila bantu bakuabu patoke ne: yeye udi Masiya.

BENA SAMALEA BA BUNGI BADI BITABUJA

Bayidi ba Yezu bakalua ne biakudia bafumina ku Suka. Badi bamupeta ku tshina tshia mâyi tshia Yakoba kuvuabu bamushiye, kadi uvua uyukila ne mukaji muena Samalea. Padi bayidi bafika, mukaji eu udi ushiya mulondo wende wa mâyi ne uya mu tshimenga.

Diakamue pavua mukaji eu mufike mu Suka, wakatuadija kulondela bantu malu avua Yezu mumuambile. Wakabambila ne dishindika dionso ne: “Luayi, numone muntu mukuabu udi mungambile malu onso amvua muenze.” Pashishe, pamuapa bua kukoka ntema yabu, udi webeja ne: “Kena mua kuikala Kristo anyi?” (Yone 4:29) Elu ndukonko luela bua bualu bua mushinga mukole, bualu buvua bantu batekemene katshia mu matuku a Mose. (Dutelonome 18:18) Lukonko elu ludi lusaka bantu ba mu tshimenga bua kuya kudimuenena Yezu.

Pine apu, bayidi ba Yezu bavua bamulomba bua kudia biakudia bidibu balue nabi. Kadi wakabandamuna ne: “Ndi ne biakudia binudi kanuyi bamanye.” Bayidi badi bakema, batuadija kuebejangana ne: “Kakuvua muntu uvua mumutuadile tshintu tshia kudia to, ki mmuomu?” Yezu udi ubumvuija ne bulenga buonso mu mêyi adi bayidi bende bonso mua kumvua, wamba ne: “Biakudia bianyi nkuenza disua dia yeye udi muntume ne kujikija mudimu wende.”​—Yone 4:32-34.

Mudimu uvua Yezu wakuila eu ki ngua dinowa ntete ukavua pa kuenzeka mu ngondo inayi to. Kadi Yezu uvua wakula bua dinowa dia mu nyuma padiye utungunuka uleja ne: “Bandishayi mêsu enu ne monayi madimi, mmatoke bua kunowa. Mpindieu munowi udi wangata difutu diende, ukunguija mamuma bua muoyo wa tshiendelele, bua mukunyi ne munowi basanke bonso pamue.”​—Yone 4:35, 36.

Yezu uvua mua kuikala ukavua mujingulule tshivua mua kuenzeka panyima pa dituilangana diende ne mukaji muena Samalea au. Bantu ba bungi ba mu Suka badi bitabuja Yezu bua bujadiki budi mukaji eu mufile, bualu udi wambila bantu ne: “Mmungambile malu onso amvua muenze.” (Yone 4:39) Nunku, padibu bumbuka mu Suka bafika ku tshina tshia mâyi, badi balomba Yezu bua ashale nabu bua abambile malu makuabu a bungi. Yezu wakitaba dilomba diabu ne kushalaye mu Samalea matuku abidi.

Padi bena Samalea bateleja Yezu, bakuabu ba bungi badi bamuitabuja. Badi bambila mukaji eu ne: “Katuena kabidi tuitabuja anu bua biuvua muambe to; bualu tudi badiumvuile tuetu nkayetu ne tudi bamanye ne: muntu eu udi bushuwa mupandishi wa ba pa buloba.” (Yone 4:42) Bushuwa mukaji muena Samalea eu udi tshilejilu tshitambe buimpe tshia mushindu utudi mua kufila bumanyishi bua bualu bua Kristo, kukoka bantu badi batuteleja ntema bua kufikabu ku ditaba bua tubambile malu makuabu a bungi.

Vuluka ne: kutshivua ngondo inayi bua dinowa kutuadijadi, pamuapa dinowa dia blé, ditu dienzeka mu tshitupa etshi mu muvu wa luya. Nunku ngondo eu uvua mua kuikala wa 11 anyi wa 12. Ebi bidi biumvuija ne: kumbukila ku Pasaka wa mu tshidimu tshia 30, Yezu ne bayidi bende bakavua benze ngondo muanda mukulu anyi kupita apu mu Yudaya, balongesha bantu ne bababatiza. Badi baya mpindieu batangile ku nord mu buloba buabu bua Galela. Ntshinyi tshivua tshibindilamu?