Kɔ i nun ndɛ'n su trele

Kɔ like ng'ɔ o fluwa'n nun'n su trele

NDƐ TRE 35

Ɲanmiɛn ndɛ nga Zezi kɛnnin i oka’n su lɔ’n

Ɲanmiɛn ndɛ nga Zezi kɛnnin i oka’n su lɔ’n

MATIE 5:1–7:29 LIKI 6:17-49

  • ƝANMIƐN NDƐ NGA ZEZI KƐNNIN I OKA’N SU LƆ’N

Ka naan Zezi w’a fa sran blu-nin-nɲɔn (12) kɛ be yo i akoto’n, ɔ srɛli Zoova kɔnguɛ lele aliɛ fa cɛnnin i. Kɛ aliɛ cɛnnin’n, kannzɛ bɔbɔ afɛ’n wo lɛ’n, sanngɛ Zezi kunndɛli kɛ ɔ́ fá wunmiɛn ng’ɔ te le i’n, ɔ́ úka sran mun. I sɔ’n ti’n, ɔ ɔli oka kun su. Oka sɔ’n wo Galile lɛ. Atrɛkpa’n, ɔ nin Kapɛɛnaɔmun mɔ lɔ yɛ ɔ dili i junman’n i dan lika’n, be nunman mmua dan.

Sran’m be fin mmuammua kpa be bali Zezi i wun wunlɛ. Wie’m be fin Zerizalɛmun nin Zide. Klɔ sɔ’m be o ngua lɔ. Wie’m be fin Tir nin Sidɔn. Klɔ sɔ’m be liɛ’n be o wia atɔliɛ bue liɛ’n su lɔ, yɛ be o nzue nuan. ?Ngue ti yɛ be kunndɛ kɛ bé wún i wun-ɔn? Be kwlaa sɔ’m “be bali kɛ bé wá tí i nuan ndɛ’n naan ɔ yo be juejue wie.” I sɔ kusu yɛ Zezi yoli-ɔ. Yɛle kɛ ɔ ‘yoli be kwlaa be juejue’ sakpa. Ɔ leman sran kun sa mɔ w’a kwlá yomɛn i juejue-ɔ. Ɔ yoli “be nga mmusu’m be kle be yalɛ bɔbɔ’n,” be juejue wie. Mmusu sɔ mɔ be yo maan sran’m be wun be ɲrun’n, yɛle anzi klunwifuɛ mɔ be o Satan sin’n.​—Liki 6:17-19.

I sin’n, Zezi kunndɛli lika kpa kun oka’n su lɛ naan w’a tran lɛ. Yɛ sran’m be bo sin yiɛli i-ɔ. Atrɛkpa’n, i sɔnnzɔnfuɛ’m be o i wun i koko lɛ, yɛ i akoto blu-nin-nɲɔn’m (12) be mɛntɛn i kpa. Be kwlaa nga be o lɛ’n, be wun blibli be kpa kɛ bé tíe bian sɔ m’ɔ yo abonuan sa mun’n, i nuan ndɛ’n. Ndɛ nga Zezi kannin’n, ɔ yoli i ndɛ tiefuɛ’m be ye kpa. I sin’n, ndɛ sɔ’m be wa yoli sran kpanngban kpa ekun be ye wie. E kusu, ɔ kwla yo e ye wie. Ɲanmiɛn ndɛ ng’ɔ yiyili nun’n, i bo ti kploun kpa. Sanngɛ ɔ yiyili nun weinwein. Ɔ maan i wlɛ wunlɛ’n w’a yoman kekle. Sunnzun ase ng’ɔ fa yiyili i ndɛ’n nun’n, sran’m be ngba be si be. I sɔ’n ti’n, be kwlaa nga be kunndɛ kɛ bé nánti Ɲanmiɛn i mmla’m be su’n, be wunnin i ndɛ’m be wlɛ weiin. ?Sanngɛ ndɛ benin yɛ Zezi kannin m’ɔ yoli sran’m be ye dan sɔ-ɔ?

?WAN MUN YƐ BE LIƐ KWLA YO YE SAKPA-Ɔ?

Sran kwlaa kunndɛ kɛ i liɛ yo ye. I sɔ’n ti’n, like nga sran kun sa kwla yo naan i liɛ w’a yo ye’n, yɛ Zezi fa boli i ndɛ’n i kanlɛ bo-ɔ. Ɔ maan sran’m be guali bliin, be sieli be su kpa. Sanngɛ atrɛkpa’n, ndɛ nga be tili’n, i wie boli be nuan.

Zezi seli kɛ: “Be nga be wun i wlɛ kɛ be mian Ɲanmiɛn wun’n be liɛ su ti ye, afin ɲanmiɛn su lɔ Famiɛn dilɛ’n ɔ ti be liɛ. Be nga be o awlabɔɛ nun’n be liɛ su ti ye, afin bé wá fɔ́nvɔ be. [...] Be nga be konvi sɔ sa nuan su sɛsɛ yolɛ kɛ awe nin nzuewe fa kun sran sa’n, be liɛ su ti ye, afin be klun wá jɔ́! [...] Be nga be kleli be yalɛ sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n ti’n, be liɛ su ti ye, afin ɲanmiɛn su lɔ Famiɛn dilɛ’n ɔ ti be liɛ. Kɛ min ti’n, sran’m be kpɛ amun nzowa mɔ be kle amun yalɛ’n, [...] amun liɛ su ti ye. Maan amun klun jɔ, yɛ maan amun wun blibli amun.”​​—Matie 5:3-12.

?Kɛ Zezi se kɛ sran kun ‘i liɛ su ti ye’n,’ i bo’n yɛle benin? Nán sran nga srilɛ o i nuan blɛ kwlaa nun’n, kɛ sran wie m’ɔ su yiyi i ɲin su sa’n, i ndɛ yɛ Zezi su kan-ɔn. Sran nga i liɛ su ti ye sakpa’n, yɛle sran nga like ng’ɔ le i’n, ɔ ju i’n, mɔ asa ekun’n, i ɲin bloman sran like su’n. Ɔ si like nga ti yɛ ɔ o mɛn’n nun’n. Ɔ maan ɔ di aklunjuɛ’n i kpafuɛ’n.

Zezi seli kɛ be nga be liɛ su ti ye’n yɛle be nga be wun i wlɛ kɛ be mian Ɲanmiɛn wun’n. Fɔ m’ɔ o be nun’n ti’n, be kwlá yoman sa nuan su sɛsɛsɛ. Yɛ i sɔ’n bo be wla. Asa ekun’n, be suan Ɲanmiɛn i su like, kpɛkun be su i. Sɛ Ɲanmiɛn i klun sa yolɛ’n ti’n, sran’m be kpɔ be annzɛ be kle be yalɛ’n, be klun jɔ. Afin be si kɛ like nga be yo’n, ɔ yo Ɲanmiɛn fɛ. Yɛ cɛn wie lele’n, ɔ́ mán be nguan m’ɔ leman awieliɛ’n.

Sran kpanngban be bu i kɛ sran ng’ɔ le aɲanbeun ninnge kpanngban kpa’n, m’ɔ fa mɛn dilɛ’n cici i ti’n, i sɔfuɛ’n yɛ i liɛ su ti ye-ɔ. Sanngɛ Zezi liɛ’n, ɔ bumɛn i sɔ. Ndɛ ng’ɔ kannin’n yoli maan sran sunman be wa buli akunndan ekun. Ɔ seli kɛ: “Amun nga amun ti aɲanbeunfuɛ’n, amun yako! Afin fɛ nga cɛn wie lele amún dí’n, i ngba yɛle nga amun su di i lɛ’n. Amun nga amun ku w’a yi andɛ’n, amun yako! Afin awe wá kún amun. Amun nga amun su sri andɛ’n, amun yako! Afin amún wá bó awuyomo, yɛ amún wá sún. Sɛ sran’m be kwlaa be bo amun dunman kpa’n, amun yako! Afin i sɔ yɛ be nannan’m be yoli be nga be tɔn be wun suɛn kɛ be ti Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’n niɔn.”​​—Liki 6:24-26.

?Ngue ti yɛ Zezi seli kɛ be nga be ti aɲanbeunfuɛ’n nin be nga be su sri’n, ɔ nin be nga be bo be dunman kpa’n, be yako-ɔ? Afin sran sɔ’m be ɲin kwla kpa Ɲanmiɛn i sulɛ’n su. I sɔ’n ti’n, be liɛ su yoman ye. Zezi w’a seman kusu kɛ be nga be ti yalɛfuɛ annzɛ awe kun be’n, be di aklunjuɛ. Sanngɛ blɛ sunman’n, be nga be leman wie’n yɛ be sɔ Zezi i ndɛ’n nun klanman-ɔn. Ɔ maan be liɛ yo ye sakpa.

I sin’n, Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ: “Amun yɛ amun ti kɛ njin sa asiɛ’n su-ɔ.” (Matie 5:13) Be fa njin’n be guɛ i like su naan w’a saciman. Laa’n, Ɲanmiɛn i sua’n nun’n lɔ’n, be fa njin kaka sieli i tɛ yiwlɛ’n i wun lɛ naan be fa gua like nga be fa man Ɲanmiɛn’n su. Asa ekun’n, njin’n ti like m’ɔ saciman’n i nzɔliɛ. (Saun Yolɛ 2:13; Ezekiɛl 43:23, 24) Ɔ maan kɛ Zezi seli kɛ i sɔnnzɔnfuɛ’m be ‘ti kɛ njin sa asiɛ’n su’n,’ i bo’n yɛle kɛ ukalɛ mɔ bé úka sran mun’n ti’n, sran’m be nzuɛn kpa’n su saciman, kpɛkun be nin Zoova be afiɛn su saciman wie. I sɔ’n ti’n, be kwlaa nga be sɔ ndɛ nga Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be kan’n nun klanman’n, be kwla ɲan nguan m’ɔ leman awieliɛ’n.

Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ mun ekun kɛ: “Amun yɛ amun ti kɛ kannin sa mɛn’n nun-ɔn.” Kɛ be sɔ kannin nuan’n, be fa wlɛmɛn i gbogbo bo, sanngɛ be fa sie i kannin siewlɛ’n su. I liɛ’n, ɔ kpaja kpa. I ti’n, Zezi seli be kɛ: “Maan amun kannin’n kpaja sran’m be ɲrun, naan be wun ninnge ɲɛnmɛn nga amun yo’n, naan be manman amun Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n.”​—Matie 5:14-16.

MMLA NG’Ɔ FATA KƐ ZEZI I SƆNNZƆNFUƐ’M BE DI BE SU’N

Zuifu’m be Ɲanmiɛn sulɛ wafa’m be su kpɛnngbɛn’m be waan Zezi diman Ɲanmiɛn Mmla’n su. I sɔ’n ti’n, be cicili i wun kɛ bé kún i. Ɔ maan Zezi seli kɛ: “Nán amun bu i kɛ n bali Mmla’n nin Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be ndɛ’n be nunnunlɛ. M’an baman be nunnunlɛ, sanngɛ n bali kɛ ń yó naan be kpɛn su.”​​—Matie 5:17.

Zezi kleli blɛ kwlaa nun kɛ ɔ di Ɲanmiɛn Mmla’n i kwlaa’n su. Yɛ ɔ wlali sran’m be fanngan kɛ be yo sɔ wie. Ɔ seli be kɛ: “I sɔ’n ti’n, sran ng’ɔ fɔn mmla kanngan kpafuɛ nga’m be nun kun’n, naan ɔ se sran mun kɛ be yo sɔ wie’n, ɔ nin ɲanmiɛn su lɔ Famiɛn diwlɛ’n fataman.” Ɔ seli ekun kɛ: “Sanngɛ sran ng’ɔ nanti be su, kpɛkun ɔ fa kle sran mun’n, ɔ nin ɲanmiɛn su lɔ Famiɛn diwlɛ’n fata.”​​—Matie 5:19.

Asa ekun’n, Zezi seli kɛ akunndan tɛ nga sran kun bu’n, ɔ kwla yo maan ɔ fɔn Ɲanmiɛn Mmla’n. Yɛ ɔ buli be nga be bu i sɔ akunndan’n be fɔ. Ɔ boli ndɛ nga be kɛnnin i Mmla’n nun’n i su seli kɛ: “Nán kun sran.” Kpɛkun ɔ kan guali su kɛ: “Sran kwlaa ng’ɔ fɛ i niaan wie i wun ya m’ɔ guɛmɛn i ya’n i ase’n, bé fɛ́ i kɔ́ jɔlɛ diwlɛ lɔ.” (Matie 5:21, 22) Ya falɛ kɛ ngalɛ sa’n timan kpa mlɔnmlɔn. Afin ɔ kwla yo maan be kun sran bɔbɔ. I sɔ’n ti’n, Zezi kleli like ng’ɔ fata kɛ sran kun yo naan ɔ nin i wiengu’m be nuan w’a sɛ’n. Ɔ seli kɛ: “I sɔ’n ti’n, sɛ á kó mán Ɲanmiɛn i like tɛ yiwlɛ lɔ naan ɔ wla kpɛn su kɛ ɔ wun ndɛ o ɔ niaan wie klun’n, yaci ɔ like mɔ ɔ waan á mán’n tɛ yiwlɛ’n i ɲrun lɛ, kpɛkun kɔ naan a nin ɔ niaan’n amun ko siesie amun afiɛn ka. I sin’n, sa ɔ sin naan ɔ like mɔ ɔ waan á mán’n, fa man.”​—Matie 5:23, 24.

Ɲanmiɛn Mmla’n se kɛ be yi bo bla annzɛ be wun bo bian kunndɛlɛ’n ti tɛ. Zezi kannin Mmla sɔ’n i ndɛ seli kɛ: “Amun tili i kɛ be seli kɛ: ‘Nán kunndɛ bla ɔ yi bo annzɛ bian ɔ wun bo.’ Sanngɛ ń kán klé amun kɛ sran kwlaa ng’ɔ nian bla kun lele ɔ bu i kunndɛlɛ akunndan’n, nn w’a dun mmua w’a kunndɛ bla sɔ’n i yi bo i awlɛn’n nun lɔ.” (Matie 5:27, 28) Nán bla kunndɛlɛ akunndan m’ɔ ju wie’n ɔ kwla ba sran kun ti nun’n, i ndɛ yɛ Zezi su kan-ɔn. Sanngɛ sɛ ‘sran kun nian bla kun lele’n,’ yɛ Zezi waan ɔ timan kpa’n niɔn. Afin sran ng’ɔ yo sɔ’n, i konvi kwla sɔ bla kunndɛlɛ. Kpɛkun ɔ cɛman naan w’a kunndɛ bla i yi bo sakpa. ?I sɔ’n ti’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ sran kun yo naan w’a yoman sa tɛ sɔ’n niɔn? Ɔ fata kɛ ɔ trɛ i awlɛn yo like cinnjin kpa kun. Zezi kɛnnin i ndɛ seli kɛ: “Sɛ ɔ ɲinma fama’n su yo naan ɔ ja kpla’n, tu naan to yi i blo mmua lɔ. [...] Asa kusu’n, sɛ ɔ sa fama’n su yo naan ɔ ja kpla’n, kpɛ naan to yi i blo mmua lɔ.”​​—Matie 5:29, 30.

Sran wie’m be kplin su kɛ be kpɛ be lika kun be yi i blo naan b’a kwla ka nguan nun. I wafa kunngba’n, Zezi seli kɛ like kwlaa ng’ɔ kwla fa e yi i sa tɛ’n nun’n, ɔ fata kɛ e “to yi i blo mmua lɔ.” Kannzɛ bɔbɔ like sɔ’n ti e cinnjin kpa kɛ e ɲinma annzɛ e sa sa’n, ɔ fata kɛ e yo sɔ naan y’a buman akunndan tɛ naan y’a yoman sa tɛ. Ɔ maan Zezi kan guali su kɛ: “Ɔ flunman kɛ ɔ lika kun tu lɛ tra kɛ ɔ wunnɛn wunmuan’n wɔ Zeɛnin’n nun.” I bo’n yɛle kɛ bé núnnún sran’n i mlɔnmlɔn. (Zeɛnin’n ti wla guawlɛ kun m’ɔ o Zerizalɛmun talɛ’n i sin lɔ. Be wɔ wla nun lɔ tititi.)

Asa ekun’n, Zezi kannin wafa ng’ɔ fata kɛ e tɛ sran ng’ɔ yo e like yaya annzɛ ɔ lo e ngasi’n i su’n, i ndɛ. Ɔ seli kɛ: “Nán amun nin sran nga i klun yo wi’n be kpli. Sanngɛ sran ng’ɔ kpaci ɔ fuka fama’n su’n, kaci ɔ fuka bɛ’n mɛn i wie.” (Matie 5:39) Ndɛ sɔ’n kleman kɛ sɛ sran wie waan ɔ́ tɔ́ e bɔbɔ annzɛ e awlobofuɛ’m be su yó e abɔlɛ’n, e jran lɛ e niɛn i. Wa’n, Zezi su kan fuka su kpacilɛ ndɛ. Sran ng’ɔ kpaci i wiengu fuka’n su’n, i ɲin ase gualɛ ngbɛn yɛ ɔ kunndɛ-ɔ. Nán i abɔlɛ yolɛ annzɛ i kunlɛ yɛ ɔ kunndɛ-ɔ. Ɔ maan Zezi waan sɛ sran wie kunndɛ kɛ ɔ nin e dí utre annzɛ ɔ nin e kpánkpán’n, nán maan e tɛ i su. Sɛ bɔbɔ ɔ kpaci e ɲrun annzɛ ɔ kpɛ e nzowa’n, nán maan e yi e mɛn i.

Zezi i afɔtuɛ sɔ’n nin Ɲanmiɛn i mmla m’ɔ se kɛ e klo e wiengu’n, be kɔ likawlɛ. I sɔ’n ti’n, Zezi seli i ndɛ tiefuɛ’m be kɛ: “Amun klo amun kpɔfuɛ mun titi, yɛ be nga be kle amun yalɛ’n, amun srɛ Ɲanmiɛn man be titi.” I sin’n, ɔ kannin like nga ti yɛ ɔ fata kɛ e yo i sɔ’n i ndɛ. I waan: “Sɛ amun yo sɔ’n, amún yó amun Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n i mma mun.”​​—Matie 5:44, 45.

Zezi boli ndɛ ng’ɔ kannin’n i kpɔlɛ seli kɛ: “I sɔ’n ti’n, ɔ fata kɛ amun yo sran kpa kɛ amun Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n ɔ ti kpa’n sa.” (Matie 5:48) Nán kɛ ɔ su se kɛ e yo sran kpa m’ɔ fɔ nunmɛn i nun-ɔn. Sanngɛ sɛ e mian e ɲin e sɔnnzɔn Ɲanmiɛn’n, é kló sran kwlakwla. É kló e kpɔfuɛ mun bɔbɔ wie. Ɔ kɛnnin i ekun kɛ: “ Maan amun si amun wiengu’m be aunnvuɛ titi kɛ amun Si fa si sran’m be aunnvuɛ’n sa.”​—Liki 6:36.

ƝANMIƐN SRƐLƐ NIN ƝANMIƐN SULAFILƐ’N

Zezi te kan ndɛ’n te kɔ. Ɔ seli i ndɛ tiefuɛ mun kɛ: “Amun nian amun wun. Sa kpakpa nga amún yó’n, nán amun yo be sran’m be ɲrun kɛ be wun amun.” Zezi buli be nga dunman klolɛ’n ti’n, be cɛ yalɛfuɛ’m be like’n, be fɔ. Ɔ seli kɛ: “Sɛ sran yo wɔ annvɔ naan á mɛ́n i like’n, nán bo i ndolo kɛ nga dunman klofuɛ’m be fa yo’n sa.” (Matie 6:1, 2) Ɔ maan kɛ é mán sran like mɔ e yo i nvialiɛ nun’n, ɔ ti kpa tra kɛ e yo i sran’m be kwlaa be ɲrun’n.

I sin’n, Zezi seli kɛ: “Kɛ amún srɛ́ Ɲanmiɛn’n, nán amun yo kɛ dunman klofuɛ mun sa. Afin kɛ bé srɛ́ Ɲanmiɛn’n, be klo nglo jranlɛ Ɲanmiɛn sulɛ sua’m be nun nin atin nga sran’m be sin nun dan’n be anngɔnda’m be su, naan sran’m be wun be.” Kpɛkun ɔ kan guali su kɛ: “Kɛ á srɛ́ Ɲanmiɛn’n, wlu ɔ sua ba’n nun lɔ. Kɛ a ko ɲin anuan’n, srɛ ɔ Si m’ɔ o nvialiɛ nun’n.” (Matie 6:5, 6) Zezi w’a seman kɛ sɛ e srɛ Ɲanmiɛn gua’n su’n, ɔ ti tɛ. Afin blɛ wie nun’n, i bɔbɔ yoli sɔ. Sanngɛ ng’ɔ ti tɛ’n yɛle Ɲanmiɛn mɔ be srɛ i gua’n su’n be fa tu be wun’n, annzɛ Ɲanmiɛn mɔ be srɛ i naan sran’m be yi be ayɛ’n.

Ɔ seli ekun kɛ: “Kɛ amún srɛ́ Ɲanmiɛn’n, nán amun kan ndɛ kunngba’n be flan nun kɛ be nga be timan Zuifu’n be yo’n sa. Afin be bu i kɛ ndɛ kpanngban mɔ be kan’n ti yɛ Ɲanmiɛn tíe be srɛlɛ’n niɔn.” (Matie 6:7) Zezi w’a seman kɛ, sɛ e srɛ Ɲanmiɛn naan e kan ndɛ kunngba’n ɔ ti tɛ. Sanngɛ like nga i waan nán maan e yo’n, yɛle ndɛ nga be suan be fa sie be klun’n, mɔ kpɛkun ‘be kan flan nun be kan flan nun’n.’ I sin’n, ɔ kleli ninnge nso mɔ kɛ e srɛ Ɲanmiɛn’n e kwla fa e ɲin sie be su’n. Ninnge nsan klikli’m be kan atin mɔ Ɲanmiɛn le i sie nglo nin asiɛ’n, ɔ nin like nga i waan ɔ́ yo’n be ndɛ. Be yɛle kɛ maan e srɛ kɛ Ɲanmiɛn dunman’n yo sanwun, maan i Famiɛn dilɛ’n i blɛ’n ju, yɛ maan i klun sa’n kpɛn su. Kasiɛn su’n, e kwla kan e bɔbɔ e ninnge’m be ndɛ. Yɛle kɛ maan cɛn ba kwlaa nun’n, e srɛ i naan ɔ man e aliɛ m’ɔ ju e’n . Maan e srɛ i ekun kɛ ɔ yaci e wun sa tɛ’n cɛ e. Asa kusu’n, maan e srɛ i kɛ nán ɔ yaci e lɛ naan be sa e nian naan sa ng’ɔ su sɔnman e nun’n, ɔ tɔ e su. I sin’n, i waan e srɛ Ɲanmiɛn naan ɔ de e klunwifuɛ’n i sa nun.

Zezi kannin wafa ng’ɔ fata kɛ e bu aɲanbeun ninnge mun’n, i ndɛ wie. Ɔ seli kɛ: ‘Amun yaci ninnge kpakpa’m be nuan tiantianlɛ asiɛ’n su wa. Afin asiɛ’n su wa’n, kakaa nin annganblalɛ be saci ninnge mun, yɛ awiefuɛ’m be wlu be wua.’ Ndɛ sɔ’n ti nanwlɛ. Afin aɲanbeun ninnge’m be kwla saci, yɛ be saci bɔbɔ. Asa ekun’n, nán be ti yɛ Ɲanmiɛn bu e sran-ɔn. I sɔ’n ti’n, Zezi seli ekun kɛ: ‘Sanngɛ amun tiantian ninnge kpakpa mun be nuan ɲanmiɛn su lɔ.’ Sɛ e fa Ɲanmiɛn junman’n i dilɛ’n e sie i like kwlaa ɲrun’n, yɛ e kwla yo i sɔ liɛ’n niɔn. Sɛ e yo sɔ’n, e dunman kpa nga Ɲanmiɛn bó’n, sran fi kwlá nunnunmɛn i. Yɛ akatua nga Ɲanmiɛn mán e’n, mɔ yɛle nguan m’ɔ leman awieliɛ’n, sran fi kwlá deman. Zezi seli ekun kɛ: “Lika nga ɔ ninnge kpakpa’m be o lɛ’n, lɛ yɛ ɔ awlɛn’n wo-ɔ.” (Matie 6:19-21) Zezi i ndɛ sɔ’n ti nanwlɛ dan!

Zezi fali sunnzun ase kun fa yiyili ndɛ sɔ’n nun. Ɔ seli kɛ: “Be wunnɛn’n i kannin’n yɛle be ɲinma’n. Ɔ maan sɛ ɔ ɲinma’n wo like kun su trele’n, ɔ wunnɛn wunmuan’n kpája. Sanngɛ sɛ ɔ ɲin blo sran like su’n, ɔ wunnɛn wunmuan’n trán aosin nun.” (Matie 6:22, 23) Kɛ e ɲinma’n ti kpa’n, ɔ ti kɛ kannin m’ɔ kpaja e bo’n sa. Sanngɛ kwlaa naan w’a yo sɔ’n, ɔ fata kɛ e ɲinma’n tran like trele kun su. Sɛ w’a yoman sɔ’n, like ng’ɔ ti cinnjin Ɲanmiɛn ɲrun’n, é bú i kɛ ɔ timan cinnjin sɔ liɛ. Sɛ e fa e wla kwlaa gua aɲanbeun ninnge’m be su’n naan e ɲin kpa Ɲanmiɛn junman’n i dilɛ su’n, e “wunnɛn wunmuan’n trán aosin nun.”

I sin’n, Zezi dili i nanwlɛ weiin kɛ: “Sran fi kwlá yoman sran nɲɔn be kanga. Afin saan ɔ́ kpɔ́ kun yɛ ɔ́ kló kun, annzɛ kusu ɔ́ fɛ́ i wun mántan kun kpa, yɛ ɔ́ yó kun finfin. Amun kwlá yoman Ɲanmiɛn i kanga naan amun kunngba’n amun a yo Aɲanbeun’n i kanga.”​​—Matie 6:24.

Atrɛkpa’n, be nga be o lɛ’n be nun wie’m be koko like kɛ aliɛ annzɛ tralɛ annzɛ lawlɛ sa’n i ti. I sɔ’n ti, Zezi guali be awlɛn su nzue. I waan sɛ be fa Ɲanmiɛn junman’n i dilɛ’n sie like kwlaa ɲrun’n, bé ɲán ninnge sɔ mun. I sɔ’n ti’n, ɔ seli be kɛ: “Amun nian anunman mɔ be tu sin nglo lɔ’n be kpa. Be luaman like, kusu be kpɛman like yɛ be tiantianman like nuan tanngannin nun, sanngɛ amun Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n ta be.”​​—Matie 6:26.

Zezi kannin ijre nga be o oka’n su lɛ’n be su ndɛ fa yiyili i ndɛ’n nun ekun. Ɔ seli kɛ: “Salomɔn bɔbɔ nin i aɲrunɲan’n kwlaa w’a kwlá wlɛwlɛmɛn i wun klanman kɛ be nun kun sa.” ?Ngue yɛ i sɔ’n kle-ɔ? Zezi kɛnnin i ndɛ. Ɔ seli kɛ: “?Sɛ Ɲanmiɛn wlawla be wun kɛ ngalɛ’n sa’n, amun yɛ ɔ su wlawlaman amun wun-ɔn?” (Matie 6:29, 30) I sin’n, Zezi mannin afɔtuɛ cinnjin ng’ɔ o yɛ’n: “Nán amun koko le se kɛ, ‘?Ngue yɛ é dí-ɔ?’ Annzɛ, ‘?Ngue yɛ é nɔ́n-ɔn?’ Annzɛ, ‘?Ngue yɛ é wlá-ɔ?’ [...] Amun Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n si kɛ amun sa mian ninnge kwlaa sɔ’m be wun. I sɔ’n ti’n, amun dun mmua kunndɛ Ɲanmiɛn i Famiɛn diwlɛ’n nin i sa nuan su sɛsɛsɛ yolɛ’n titi, i sin’n, ɔ́ fá ninnge kwlaa sɔ mun úka su mán amun.”​—Matie 6:31-33.

?É YÓ SƐ NAAN Y’A ƝAN NGUAN?

Zezi i akoto mun, ɔ nin sran wie mun ekun be kunndɛ kɛ bé yó sa m’ɔ jɔ Zoova klun’n. Sanngɛ i sɔ yolɛ ti kekle man be. Afin Farizifuɛ sunman be kan sran wun ndɛ tɛ, kpɛkun be bu sran fɔ kekle kpa. I sɔ’n ti’n, Zezi wlali be nga be o lɛ’n be su nun kɛ: “Amun yaci amun wiengu’m be jɔlɛ dilɛ naan b’a diman amun jɔlɛ. Afin wafa nga amun di sran jɔlɛ’n, i su yɛ bé nían bé dí amun jɔlɛ-ɔ.”​​—Matie 7:1, 2.

Ɔ fataman kɛ sran’m be nian Farizifuɛ’m be ayeliɛ’n su be yo wie. Afin i bo’n kwla gua tɛ man be kɛ Zezi fa kannin’n sa. Ɔ seli kɛ: “Aɲinsifuɛ kun kwlá klemɛn i wiengu aɲinsifuɛ atin. Sɛ ɔ yo sɔ’n, be nɲɔn’n bé tɔ́ kunman nun. ?Nɛ́n i-ɔ?” ?Ɔ maan wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ be nga be su tie Zezi i ndɛ’n be nin be wiengu’m be tran-ɔn? Ɔ fataman kɛ be kan sran’m be wun ndɛ tɛ. Afin i sɔ’n ti tɛ kpa. Zezi usali kɛ: “?Yɛ nn ɔ yo sɛ ti yɛ a wun wla kaan m’ɔ o ɔ niaan’n i ɲinma su’n, mɔ sanngɛ a wunman waka dan kpa m’ɔ o ɔ bɔbɔ ɔ ɲinma liɛ’n su’n niɔn? ?Ɔ yo sɛ yɛ a kwla se ɔ niaan’n kɛ: ‘Min niaan, jran maan n yi wla kaan m’ɔ o ɔ ɲinma’n su’n,’ kusu nn a wunman waka dan kpa ng’ɔ o ɔ bɔbɔ ɔ ɲinma liɛ’n su’n niɔn? Gblɛfuɛ! Dun mmua yi waka dan m’ɔ o ɔ ɲinma liɛ’n su’n ka, i liɛ’n á wún ase naan w’a wun wafa nga á yí wla kaan m’ɔ o ɔ niaan’n i ɲinma’n su’n.”​—Liki 6:39-42.

Zezi i ndɛ sɔ’n ɔ kleman kɛ ɔ fataman kɛ i sɔnnzɔnfuɛ’m be di sran jɔlɛ kaan sa bɔbɔ. I waan: “Nán amun fa like ng’ɔ ti Ɲanmiɛn liɛ’n man alua mun. Asa kusu’n, nán amun fa amun nɛnnglɛnman mun gua kɔkɔti’m be bo.” (Matie 7:6) Ɲanmiɛn i ndɛ’n, m’ɔ ti nanwlɛ’n, ɔ ti like cinnjin kpa kɛ nɛnnglɛnman’n fa ti sran wie’m be cinnjin’n sa. Ɔ maan sɛ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be wun kɛ sran wie’m be buman ndɛ sɔ’n i like fi’n, ɔ fata kɛ be jaso lɛ be wɔ be nga be kan be wun ase mɔ be kwla sɔ ndɛ’n nun klanman’n, be sin.

Zezi kannin Ɲanmiɛn srɛlɛ’n i ndɛ ekun. Ɔ seli kɛ nán maan e yaci Ɲanmiɛn srɛlɛ. I waan: “Maan amun srɛ like titi, yɛ bé fá mán amun.” Zezi waan kɛ e srɛ Ɲanmiɛn’n ɔ tɛ e su. Kɛ ɔ ko yo naan y’a wun i sɔ’n i wlɛ’n, ɔ usali kɛ: “?Amun nun onin yɛ sɛ i wa srɛ i kpanwun’n, ɔ́ fá yɔbuɛ tínndin i ɲrun-ɔn? [...] Ɔ maan amun mɔ amun ti klunwifuɛ’n, amun fa ninnge nga be ti kpa’n man amun mma mun. ?Yɛ amun Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n nin? ?Ɔ su faman ninnge kpakpa manman be nga be srɛ i’n lele?”​—Matie 7:7-11.

I sin’n, Zezi mannin mmla cinnjin kpa kun. I waan: “I sɔ’n ti’n, like kwlaa nga amun klo kɛ sran’m be yo be man amun’n, ɔ fata kɛ amun kusu amun yo man be wie.” Ɔ fata kɛ i ndɛ sɔ’n yo e kwlaa e cinnjin kpa naan e fa su. Sanngɛ nán blɛ kwlaa nun yɛ i sɔ yolɛ’n ɔ́ yó pɔpɔ-ɔ. Afin Zezi seli kɛ: “Amun sin anuan fii’n nun. Afin anuan ng’ɔ ti tɛtrɛ’n nin akpɔ ng’ɔ ti dan’n be awieliɛ’n yɛle wie’n, yɛ sran kpanngban be sin nun. Sanngɛ kusu anuan ng’ɔ ti fii’n nin akpɔ ng’ɔ ti kaan’n, be awieliɛ’n yɛle nguan’n. Yɛ be nga be wun i’n, b’a sɔnman.”​—Matie 7:12-14.

Zezi wlali i sɔnnzɔnfuɛ’m be su nun kpa kɛ be nian be wun be nga be waan bé láka be naan b’a faman nguan atin’n su’n, be lika. I waan: “Amun sasa amun wun be nga be tɔn be wun suɛn kɛ be ti Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’n be lika. Be fa bua kplo wla be wun be ba amun wun, kusu nn blo alua wlɛfuɛ mun-ɔn.” (Matie 7:15) Zezi seli ekun kɛ waka kpa kwlaa su mma kpa, sanngɛ waka ng’ɔ timan kpa’n, ɔ su mma tɛ. I wafa kunngba’n, be nga be tɔn be wun suɛn kɛ be ti Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’n be like nga be kle’n, ɔ nin like nga be yo’n yɛ be fa wun be wlɛ-ɔ. Ɔ maan ndɛ nga Zezi su kan’n, i bo’n yɛle kɛ like nga sran kun yo’n yɛ be fa wun i wlɛ kɛ ɔ ti i sɔnnzɔnfuɛ sakpa-ɔ, nán ndɛ ng’ɔ fin i nuan fite’n i ngunmin-ɔn. Sran wie’m be kɛn i kɛ Zezi ti be Min. ?Sanngɛ sɛ sran sɔ’m be yoman Ɲanmiɛn i klun sa’n, Zezi yó be sɛ? Ɔ seli kɛ: “Ń sé be kɛ: ‘N siman amun mlɔnmlɔn! An jaso min wun lɛ, amun mɔ amun diman mmla’n su’n!’”​​—Matie 7:23.

Zezi guɛli i ndɛ’n i bo seli kɛ: “Sran kwlaa ng’ɔ ti ndɛ nga ń kán be yɛ’n naan ɔ nanti be su’n, ɔ́ yó kɛ sran kun m’ɔ ti ngwlɛlɛfuɛ m’ɔ kplɛnnin i sua’n kpangba’n su’n sa. Nzue’n tɔli kpa, ɔ yili lika’n, aunmuan’n kusu tuli dan kpa, sanngɛ sua’n w’a buman, afin be wlɛli i bo ase kpangba su.” (Matie 7:24, 25) ?Ngue ti yɛ sua’n w’a buman-ɔn? Afin sran’n ‘kplɛnnin i sua’n kpangba su.’ (Liki 6:48) I sɔ’n kle kɛ ɔ fataman kɛ e tie Zezi i ndɛ’n ngbɛn, sanngɛ ɔ fata kɛ e mian e ɲin e ‘nanti be su.’

Zezi kannin sran ng’ɔ ‘ti ndɛ’n m’ɔ nantiman su’n,’ i ndɛ wie. Ɔ seli kɛ sran sɔ’n “ɔ́ yó kɛ bian sinnglinfuɛ kun m’ɔ kplɛnnin i sua’n aunɲan’n nun’n sa.” (Matie 7:26) Nzue’n tɔli dan kpa, ɔ yili lika’n. Aunmuan’n kusu tuli dan kpa. Ɔ maan sua’n bu guali.

Like nga Zezi kleli i oka’n su lɔ’n, ɔ wluwluli sran’m be wun dan. Afin wafa ng’ɔ kleli be like’n, ɔ kle kɛ ɔ le kwlalɛ. W’a kleman be like kɛ be Ɲanmiɛn sulɛ wafa’m be su kpɛnngbɛn’m be liɛ’n sa. Atrɛkpa’n, be nga be tieli i ndɛ’n, be nun sunman be wa kacili i sɔnnzɔnfuɛ.