Ôsusua na Yésus a tobe beyé’é 12 a nga lôte ngumba alu a ye’elan, ajô te a yiane bo nte’an. Éyoñe ji môs ô nto, ve a ngenan a bili ngul a nkômbane ya volô bôte bevok. Ésaé éte nje a bo nkôle yôp éziñe ya Galilée, éko éziñ bebé a Capernaoum vôm a dañe bo ésaé jé.

Jama bôt a te so bevôm be ne ôyap asu na a zu vô’ôlô nye. Bôt béziñ ba so sud, e Jérusalem, a Judée. Bevo’o ba so bitison ya éwome mañ ya Tyr a Sidon e nord-ouest. Amu jé bôte ba, ba zu yene Yésus? “Be nga zu wô’ô mejô mé, a saban akone dap.” A ne fo’o ve jame da boban: Yésus “a saé be bese.” Tame simesan! Minkôkon mise mia saéban. Ésaé Yésus a bo ja volô fe “bôt mimbia minsisim mi nga ndeñele,” nalé a tinane na, bôte mimbia minsisim mi Satan mia tibili.​—Luc 6:17-19.

Yésus a ke tabe afôla afe nkôle yôp, a jama bôt a mane bômane nye. Beyé’é bé, e dañe dañe minlômane 12 be to fo’o nye bebé. Bese be ne ôjeja’a ya vô’ôlô ñye’ele a bili ngule ya bo beta be mam. Yésus a bo nkañete wo ye bo abui mfi asu ba ba vô’ôlô nye. Abui bôt é jaéya yene mfi y’été. Bia fe bi ne yene mfi y’été amu benya mejôô ya été be ne édok, be to fe tyi’ibi ya wôk. Yésus a belane mame bôte bese ba yem asu na a ye’ele be. Ajô te, môt ase a jeñe na a bi mbamba ényiñ a tôñe fe zene Zambe a liti, a ne ngule ya wô’ô mejô ya ékate mam éte. Mam mevé ma bo na nkañete Yésus ô bo nya mfii?

Môt ase a kômbô bo mevak. Mbôl a yeme nalé, Yésus a taté na a liti za a bili benya meva’a. Tame simesan avale jam ete da dutu ôsimesane ya bôte ba vô’ôlô nye. Ve mam méziñ ma zu bo na be bo fe’e ne vema.

A jô na: “Mvom” a bôte ba [yemelane na, MN] be ne azoé e minsisime biab été, amu éjôé ya yôp é ne énjap. Mvom a bôte ba wô’ô ôlun, amu ba ye volebane minlem. . . . Mvom a ba ba wô’ô zôsôô zaé a évé amu ba ye jaé. . . . Mvom a ba ba wu étibela’a amu zôsôô amu éjôé ya yôp é ne énjap. Mvom a mia éyoñ ése ba taa mia a tibili a kobô mia kane nkobô ébiasé ése amu ma. Va’an a fôn.”​—Matthieu 5:3-12, Mfefé Nkôñelan.

Atinan avé Yésus a kômbô ve éyoñ a belan éfia “mvom” (nge na mevak)? A nji kobô ajô zezé vioé nge mvaé môt a ne wô’ éyoñ a vôman. Meva’a me ne jôm é ne édok. Jam ete é tii a avale môt a wô’ôtan éyoñ a yeme nyiñ a abime biôm a bili.

Mfa’a Yésus, bôte ba yemelane na be ne azôé nsisim, ba wô’ô bebien éngôngol amu be ne bebo mam abé a ba kui na be yeme Zambe a bo nye ésaé, mbe be bili benya meva’a. Ja’a bôte ba vini be, nge na ba tibili be amu ba bo nkômbane Zambe, be ne meva’ amu ba yeme na ba ve Zambe nlem avak, a na ba ye su’ulane bi ma’ane Zambe a ye ve be: ényiñe ya melu mese.

Ve abui bôte da simesane na, akum a njalane miñyiane ya minsôn, mme ma soo mevak. Ve sa ke ôsimesan ôte ñwô Yésus a bili. A liti nsela’ane a volô na bôte ba vô’ôlô nye be  kôme fas a jô’ô na: “Ngo’o mia bôte mi ne akum abui! Amu mi maneya yene mvolane minleme wônan. Ngo’o mia bôte mi jaéya éyoñe ji! Amu mia ye wô’ô zaé. Ngo’o mia bôt mi awoé vioé éyoñe ji! Amu mi aye wô’ ôlun a yi. Ngo’o mia éyoñ bôte bese be aye kobô mia mvaé! Amu beésa bap be nga bo bekulu mejô be mbe minal aval ete.”​—Luc 6:24-26.

Amu jé e bi akum, e woé nge ke wô’ô mvaé na bôte ba lu’u bia a ne soo bidim? Amu môt a nye’e mame mete, a ne su’ulane biasé ésaé Zambe a sup fe nya ava’a. Yésus a nji jô na e bo azoé nge wô’ô zaé a ne soo benya meva’a. Ve jame da a ne bôte be nji dañe bi biôme bi mo mbe be wô’ô ji’a kañese miñye’elane mi Yésus, a bi fe bibotane ya nya ava’a.

Yésus a jô a lat a beyé’é bé na: “Mi ne nku ya si nyô.” (Matthieu 5:13) E ne été na, be nji bo nku ôbien. Nku ô ne ngule ya ba’ale jôm asu na é bo teke ndaman. Avise nku e bôô e fefel autel ya temple Zambe, a ba belane wô asu bityi’a. Ô ne fe ndeme ya na étyi’a ba ve é ngenane teke ndaman. (Lévitique 2:13; Ézéchiel 43:23, 24) Beyé’é be Yésus be ne “nku ya si” avale dina na, mbamba éve’ela ba liti bôt a tindi be na été jap ya nsisim a ntabane wop ô bo te ndaman. Ôwé, foé jap é ne ba’ale binyiñe bi bôte ba vô’ôlô je.

Yésus a jô fe beyé’é bé na: “Mi ne éfufupe ya si nyô.” Be nji futi lampe éwolo si ve ba telé nye e tawôlô yôp asu na a ve éfufup vôm ase. Nde ñhe, Yésus a yemete na: “Nalé fe mia, fa’ané éfufupe jenan vôme bôte be to; ajô te be aye yen mba be mame mi abo, a ve Éso wônan a ne yôp duma.”​—Matthieu 5:14-16.

Asu betebe ôsu ya ñyebe Bejuif, Yésus a nji semen Atiñe Zambe, ajô te ba te bo émo’o asu na be wôé nye. Nde Yésus a jô e zañe bôt été na: “Te si’a ko na me zuya tyame metiñe me Zambe nge mejô bekulu mejô: me nji zu tyame me, ve bo me.”​—Matthieu 5:17.

Ôwé, Yésus a liti beta ésemen asu Atiñe  Zambe a a tindi fe bôte bevo’o na be semene de. Jôme te nje a jô na: “Ajô te, bôte bese môt a tyam ôyôme mon atiñe via ya metiñe me Zambe, a ye’ele bôte nalé, be aye yene nye tyôtyoé ayoñ ya yôp.” Nalé a tinane na avale bôt ete da ye nyiñ Éjôé Zambe. Yésus a ke ôsu a jô na: “Ve môt a bo me a ye’ele me bôt, be aye yene nye anen ayoñ ya yôp.”​—Matthieu 5:19.

Yésus a nji kañese to’o mefulu me ne tindi môt na a tyam Atiñe Zambe. Éyoñ a maneya kate na Atiñe da jô na, “Te wôé môt,” Yésus a beta jô na: “Nge môt a yaa monyañ, a ne ngule ya ke be betyi’i mejô.” (Matthieu 5:21, 22) Jam ete é ne angôndô ya abé na môt a ke ôsu a ba’ale ôlun a môt éziñ, amu jam ete é ne tindi nye na a wôé nye. Ajô te Yésus a liti abim avé e ne mfi ya tôñesane mvo’é a jô’ô na: “Ajô te, nge wo ave Zambe jôm ô ye’e bôé je autel, a simesane wôé na, monyoñ a bili wo ajô, li’i jôme jôé wôé fefel autel, ô ke taté late monyoñ ñbwa, wôna ô zu ve jôm wo aye ve.”​—Matthieu 5:23, 24.

Atiñ afe da tyili mboone mejian. Yésus a kobô de a jô’ô na: “Mi nga mane wôk ane e nga jôban na: te bo mejian. Ve ma ma kate mia na: e môt ase a fombô minga a nkômban éziñ e nlem, a boya mejian a minga ate e nleme wé été.” (Matthieu 5:27, 28, Mfefé Nkôñelan) Yésus a nji kobô ajô ya zezé nkômbane ya bisôk ô ne teke tabe ayap, ve a kôme liti na jam ete é ne angôndô ya abé na môt a ke ôsu a “fombô.” E ke ôsu a fombô, a ne bo na a bi mbia nkômban. Nde, nge fane ja yené, jam ete é ne bo na a bo mejian. Aval avé môt a ne sa’ale mboon ôte? É ne mfi ya nyoñe ntyi’ane ya tabe ntyel. Yésus a jô na: “Nge dise dôé ya mbo nnôm de adutu wo ô kolô ôbak, va’a de, ô wua de fé. . . . Nge mbo nnôme wôé wo adutu wo ô kolô ôbak, tyi’i wô ô wua wô fé.”​—Matthieu 5:29, 30.

Asu na be nyii binyiñe biap, bôte béziñ be nga kañese na be vaa be ébua ya nyul é mbe é bili ôkon. Aval ete fe, asu na bi kamane biabebien mfa’a ya mbia b’asimesan a mame me wô’ô so mvuse y’été, Yésus a liti na e ne mfi na bi ‘wua’ jam ése é ne bo na bi kolô ôbak, ja’a a ne jam é ne bia dia ane dis nge ke wo. Yésus a liti na, “É ne wo mvaé na, jôme ya nyôle jôé jia je ajañ, sa na nyôle jôé ése je ake e hel été” (vôme be mbe be di’i mbuan e mfine ya Jérusalem e yat), ñwô wo tinane na njañane ya nnôm éto.

Yésus a ve fe melep a lat a avale bia yiane bo éyoñe môt a jeñe bia mejô. A jô na: “Jiba’an abé môt a bo wo: bôte bese môt a bibi wo amañ ya mbo nnôm, [liti’i] nye da vok.” (Matthieu 5:39) Nalé ate a nji tinane na bi nji yiane  kamane biabebien, nge nda bôte jangan éyoñe ba kômbô bia bo jam é ne abé. Yésus a kobô ajô abaé ya amañ da vo’o balé nge wôé môt; ve a ne ata. A kômbô liti na, nge môt a soñelô bia ndum, nge yi na bi wôman, éko éziñ a bibi bia abaé amañ nge ta bia, bi nji yiane bulane nye mboan ôte.

Melebe mete ma lu’an a Atiñe Zambe a lat a nye’ane bôte bevok. Yésus a jô ñhe bôte ba vô’ôlô nye na: “Nyeka’ane bôt be asiñe mia, mi ye’elane Zambe ajô bôt be akpwe’ele mia.” A ve be ngul amu a yiane tindi be na be bo nalé, a jô’ô na: “Nalé mi aye bo bone ya Éso wônan a ne yôp; amu a teléya jôpe dé de atôô bôt be ne abé, a ba be ne mvaé; nalé fe a lôme bôt be ne zôsô a ba be ne bikotekot mveñ.”​—Matthieu 5:44, 45.

Yésus a suu nkobô ya éfase nkañete jé a jô’ô na: “Ajô te nde mi aye bo zôsô, aval ane Éso wônan a ne yôp ane zôsô.” (Matthieu 5:48) A nji jô na bôte ba yiane bo zôsô ane Zambe. Ve jame da, nge bia vu Zambe bi ne ngule ya nene nye’ane wongan akekui be bôte ba vini bia. Nalé a ve’ane fe a bifia bi: “Koane bôt éngôngo, ane Éso wônan a ko bôt éngôngo.”​—Luc 6:36.

Yésus a ke ôsu a nkañete wé a jô’ô na: “Taba’an ntye, te boane zôsô mi abo vôm bôt be to, be yene mia.” Yésus a ve bôte ba bo miñyené mekua, a jô’ô na: “Éyoñ wo ave minzôzoé biôm te loñe toñ ane bôt be ne medu’an be abo.” (Matthieu 6:1, 2) É ne mvaé ya bo mimvean asoé.

Yésus a beta jô na: “Éyoñ mi aye’elane Zambe, te boan ane bôt be ne medu’an be abo: amu be anye’e be tebe’e a ye’elane Zambe menda me Zambe a ma’ane minseñ, bôt be yene be.” Ve a vi’a jô na: “Éyoñ wo aye’elane Zambe, nyi’i nda ya ôbema, ô dip mbé a ye’elan Éso wôé a ne asoé.” (Matthieu 6:5, 6) Yésus a nji kamane meye’elan mese ma bobane bôt été, amu émien a nga jaa ye’elane bôt été. A vini meye’elane bôt ba bo asu na be bo minyené, nge asu na bôt be ve be duma.

A lebe jama bôte na: “Éyoñ wo aye’elane Zambe, te kobô ékobôkobô” ane meyoñ me ne te yeme Zambe me abo. (Matthieu 6:7) Yésus a nji jô na é ne abé ya ba’alane jame da meye’elan. E jam a vini é ne na bi belane bifia bi nga mane yé’é nlô nge tili, a “kobô ékobôkobô” (éyoñe ése) avale da. Ane a ve fatan meye’elan ane éve’an ô bili mame zangbwal. Mam melale ma taté ma fombô ngule Zambe a bili na a jôé, a minsôñane mié: na éyolé jé é bo fuban, na Éjôé jé é zu, a na nkômbane wé ô boban. A ne  fo’o ve éyoñ bi maneya ye’elan asu mam melale ma, nje bi ne ye’elan asu miñyiane miangan, ane bidi ya môs, njamane mam abé mangan. Bi ne fe sili nye na a kôté bia be mbia môt, a volô bia na bi bo teke tôbane nju’u wo dañe bia ngul.

Biôm bi mo biangan bia yiane bo mfi abim avé? Yésus a jô jama bôte na: “Te kôan akume si nyô vôm bibiam a miengele bi adi, a miñwuwup mi atupe menda, a wup.” Ngo’o avale mbamba melebe te! Biôm bi mo bi ne teke tabe nnôm éto, a bi nji bo na bi yené mvaé mis me Zambe. Ajô ete Yésus a ke ôsu a jô na: “Mi kô’an akum nlame ya yôp.” Bi ne bo jam ete éyoñe bia telé ésaé Zambe ôsu binyiñe biangan. Teke môt éziñ a ne ngule ya va bia mbamba élat bi bili a Zambe nge bo na, bi jañele ma’ane mangane ya nyiñe nnôm éto. Nde mejô me Yésus ma me ne betotyii: “Amu vôm a ne wo akum, vôm ate fe nleme wôé ô né.”​—Matthieu 6:19-21.

Asu na a tu’a timine jam ete, Yésus a belan éve’ane ji: “Dis e ne lampe ya nyô: nge dise dôé e ne mvo’é, wôna nyôle jôé ése é ne éfufup. Nge dise dôé e ne abé, wôna nyôle jôé ése é ne dibi.” (Matthieu 6:22, 23) Éyoñe dise dangan é ne mvo’é, é ne ane lampe asu nyule jangan. Ve asu na nalé a boban, dis da yiane fombô ngumba vôm; nge sa nalé, bi ne yen ényiñ aval é nji yian. E beme mis e biôm bi mo a lôt ésaé bia yiane bo Zambe, a ne tinane na “nyule jangan ése é ne dibi été,” éko éziñ nalé a ne dutu asimesane dangan e mam me ne abé.

Yésus a belan éve’an é ne ngul, a jô’ô na: “Te ke môt a ne ngule ya wô’ô beésa bebaé: amu a ye vini wua a nye’e nyô mbok; nge sa nalé, wôna a ye wô’ô wua a biasé nyô mbok. Mi nji bo ngule ya tôñe Zambe ba akum.”​—Matthieu 6:24.

 Bôte béziñ ba vô’ôlô Yésus ba yiane sili bebien aval avé ba yiane yene biôme bi mo. Yésus a ve be ndi nleme na, nge ba telé ésaé Zambe ôsu, be nji yiane tyelé minleme miabe yôp mfa’a ya miñyiane miap. A jô na: “Tameka yenan anone ya yôp, ane de abo te bé bidi, te kôane bie, te naane bie menda; Éso wônan a ne yôp a ve de bidi.”​—Matthieu 6:26.

Jé ki be ne jô mfa’a ya sam ayañ ya fé bia koone je minkôl? Yésus a jô na, “akôsa bo Salomon a étôto’o jé ése a nji bo abeñ ngômesan ane sam ayañ.” Jam ete da liti jé? Da liti na: “Nge Zambe a jalé bilo’o ya fé ngômesane nalé, bilo’o bite bi ne ve den, be awua bie nduan akiti, ke a ye dañe jalé mia.” (Matthieu 6:29, 30) Yésus a ve melebe ma: “Ajô te, te tyelane minleme yôp a jô na, Bi aye di jé? Bi aye nyu jé? Za ngômesan bi aye jaé? . . . Éso wônan a ne yôp a yeme na, mi ayiane nyoñe biôm bite bise. Tata’a jeñan ayoñe dé, a zôsô wé; wôna biôm bite bise bi aye kô’ôlane mia.”​—Matthieu 6:31-33.

Minlômam a bôte bevo’o ba nye’e mejô me Zambe ba kômbô nyiñ aval Zambe a nye’e, ve jam ete e nji bo tyi’ibi asu dap. Éve’an é ne na abui Bepharisien é ne kom ése ve komekan bôte bevok, a tyi’i be mejô. Yésus a ve bôte ba vô’ôlô nye abendé di: “Te veane bôte mekua, mi za nyoñe mekua. Amu mekua mi ave bôt, mekua mete mi aye nyoñ.”​—Matthieu 7:1, 2.

Fulu ya komekan bôt éyoñ ése ane Bepharisien é ne abé. Yésus a liti nalé éyoñ a jô na: “Ye ndindim ô ne ngule ya wulu ndindim mbok? Ke be aye ku ébé bebaane?” Nde, aval avé bôte ba vô’ôlô Yésus ba yiane yene bôte bevok? Be nji yiane bi fulu ya komekan bôt, amu jam ete e ne taé môte nlem abui. A sili na: “Za ajô wo aviane jô monyoñe na, A mojañ, za’a me va wo mone jôm a ne wo dis, womien te yen nko’ ô ne dise dôé womien? Wo môt ô ne medu’an, tame taté va nko’ ô ne dise dôé womien, wôna wo aye yen mvaé a zu va mone jôm a ne monyoñe dis.”​—Luc 6:39-42.

Jame di e nji tinane na béyé’é be Yésus be nji yiane tyi’i ajô éziñ. Yésus a lebe be na: “Te veane bemvu biôm bi ne étyi, nalé fe te veane bengôé señe jenan é ne édima.” (Matthieu 7:6) Benya mejôô ma so be Zambe me ne dia ane señ. Nge bôte béziñ ba bo mam ane betit, te liti na ba semene benya mejôô mete, beyé’é ba yiane li’i be a ke jeñe ba be bili mbamba nkômbane ya wô’ô foé éte.

Yésus a beta kobô ajô ya meye’elan a yemete na bia yiane bo mbane meye’elan. A jô na: “Jaka’an, wôna mi aye nyoñ.” Zambe a ne nkômesane ya yalane meye’elan, a Yésus a nga ngôné jam ete a sili’i na: “Mia bôt mi to va, za môt a ne na, nge mona fame wé a ja’é nye bidi, a ye viane ve nye akok? . . . Nge mia bôt mi ne abé, mi ayeme ve bone benan biôm bi ne mvaé, ke Éso wônan a ne yôp a ye dañe ve bôt be aja’é nye biôm bi ne mvaé?”​—Matthieu 7:7-11.

Éyoñ éte Yésus a ve beta atiñ a wum azukui  den, a jô’ô na: “Mam mese mi anye’e bôt be bo’o mia, bo’ane fe be aval ete.” Nga môt ase ya be bia a yiane nye’e bifia bi, a jeñe na a tôñe mbamba melebe ma éyoñ a nyiñ a bôte bevok? Ve jame da, mboan ôte ô ne bo ayaé avale bifia bi Yésus bi bia liti: “Nyi’an mbé ô ne tyôtyoé: amu mbé ô ne anen, a zen é ne ndam, je ake vôm bôt be ajañ, a bôt be ake wôé abui. Amu mbé ô ne tyôtyoé a zen é ne zôsô, je ake vôm bôt be anyiñ, a bôt be ayene je be ne tyôtyoé.”​—Matthieu 7:12-14.

Yésus a bemene beyé’é bé ajô ya bôte be ne jeñe na beyé’é be bo teke wulu zene ya ényiñ a jô’ô na: “Taba’ane bekulu mejô be ne medu’an ntye, be aye zu vôm mi to, be be’e mengômesan ane mintômba, ve minlem mi ne ane beze (mekamenyañ).” (Matthieu 7:15) Yésus a liti na, bi ne ngule ya yem mbamba élé a élé é ne abé a zene ya bibuma ja wum. Nne fe bôte be ne nalé. Ajô te, bi ne ngule ya yeme bivuse bekulu mejô a zene ya miñye’elan a mimboane miap. Yaa, Yésus a kôme timine na, sa ke ve mam môt a jô mme ma liti na a ne ñyé’é wé, ve mimboane mié fe. Bôte béziñ ba yôtane na, Yésus a ne Nti wop, ve jé é ne kui be nge be nji bo nkômbane Zambe? Yésus a jô na: “Éyoñ te me aye jô be na, Me nji yeme mia: kôla’ane vôm me to, mia bôt mi abo mbia be mam!”​—Matthieu 7:23.

Yésus a suu nkañete wé a jô’ô na: “Ajô te, môt ase a wô’ô mejô me akobô ma, a bo me, a ye funan ane môt a ne fek, a nga lôñ nda jé ako’o yôp: ane mveñ é nga noñ, ane ndôn é nga kui, ane évuñulu é nga vuñ, ve jimbi nda éte; é nji ku: amu é mbe nlôñan ako’o yôp.” (Matthieu 7:24, 25) Amu jé nda é nga li’i é tele? Amu môt a nga lôñe nda, “a nga fa’a si édok, a lôñ nda jé ako’o yôp.” (Luc 6:48) Nde e nji dañe sili ve na bi wô’ô mejô me Yésus. Bia yiane ve ngule na bi ‘tôñe me.’

Jé bi ne jô mfa’a ya “môt ase a wô’ô mejô” mete ve “te bo me”? A ne “ane akute môt, é nga lôñ nda jé nselek.” (Matthieu 7:26) Mveñ, ndôn, a évuñulu bi ne nyose nda éte.

Jama bôt a ne fe’e ne vema a avale ñye’elane Yésus a ve nkañete wu. A bo de ane môt a bili ngul, sa ke ane betebe ôsu ya miñyebe. Éko éziñ na abui bôt da vô’ôlô nye da su’ulane bo beyé’é bé.