35-تاراۋ
يسانىڭ تاۋداعى ايگىلى ۋاعىزى
ماتاي 5:1—7:29 لۇقا 6:17—49
-
تاۋداعى ۋاعىز
يسا ٴتۇنى بويى دۇعا ەتتى، سوسىن 12 شاكىرتىن ەلشى ەتىپ تاڭدادى. سوندىقتان ٴبىراز شارشاعان بولۋ كەرەك. كۇن ساسكە مەزگىلى. يسا ٵلى دە ادامدارعا كومەكتەسكىسى كەلەدى. سودان ول عاليلەياداعى ٴبىر تاۋدىڭ بەتكەيىنە كەلدى. بۇل جەر ونىڭ قىزمەتى كەزىندە توقتايتىن قالاسى — قاپارناۋمنان الىس بولماسا كەرەك.
يساعا الىس جەرلەردەن كوپ ادام كەلدى. ولاردىڭ كەيبىرى سولتۇستىكتەن، باسقالارى يەرۋساليم مەن ياھۋدەيانىڭ ٴتۇرلى ايماقتارىنان ەدى. تەڭىز جاعالاۋىنداعى تير مەن سيدوننان كەلگەندەر دە بار. ولار يسانى نەگە ىزدەدى؟ ونى «تىڭداعىسى جانە اۋرۋلارىنان ايىققىسى» كەلدى. يسا ولاردىڭ قالاۋىن ورىنداپ، «ٴبارىن دە ساۋىقتىرىپ جاتتى». قانداي كەرەمەت! يسا اۋرۋ ادامداردىڭ ٴبارىن ساۋىقتىردى. سونداي-اق «جىن قيناعان»، ياعني شايتاننىڭ زۇلىم پەرىشتەلەرى قيناعان، ادامدارعا دا كومەكتەستى (لۇقا 6:17—19).
كەيىن يسا ٴبىر جازىق جەرگە بارىپ وتىردى. جۇرت اينالا جايعاستى. شاكىرتتەرى، اسىرەسە 12 ەلشىسى، يساعا جاقىن وتىرسا كەرەك. ٴبارى دە وسىنداي كەرەمەت ىستەر جاساي الاتىن ۇستازدى تىڭداۋعا اسىق. سودان يسا ۋاعىزىن ايتا باستادى. ايتقاندارى تىڭداۋشىلارعا پايدالى بولعانى ٴسوزسىز. سول ۋاقىتتان بەرى تاۋداعى ۋاعىز تالاي ادامعا، بىزگە دە، پايداسىن تيگىزىپ كەلەدى! سەبەبى يسا تەرەڭ رۋحاني ۇعىمداردى قاراپايىم ٵرى انىق ەتىپ جەتكىزدى. ادامدارعا تۇسىنىكتى ٵرى تانىس مىسالداردى قولداندى. سونىڭ ارقاسىندا قۇدايعا ۇنامدى بولىپ ٶمىر سۇرگىسى كەلەتىندەردىڭ بارىنە ايتىلعانداردى ٴتۇسىنۋ وڭاي بولدى. تاۋداعى ۋاعىزدىڭ نەگىزگى ويلارى قانداي؟
كىمدەر شىنايى باقىتتى؟
ادامداردىڭ ٴبارى باقىتتى بولۋدى قالايدى. مۇنى بىلگەن يسا ٴسوزىن كىمنىڭ شىنايى باقىتتى ەكەنىن ايتۋدان باستادى. مۇنىمەن تىڭداۋشىلارىنىڭ نازارىن جاۋلاپ العانى ٴسوزسىز. دەگەنمەن ولار كەيبىر سوزدەرىنىڭ ٴمانىن تۇسىنبەگەن بولۋ كەرەك.
ول بىلاي دەدى: «قۇدايدى تانىپ-بىلگىسى كەلەتىندەر باقىتتى، ويتكەنى كوك پاتشالىعى سولارعا تيەسىلى. قايعىرعاندار باقىتتى، ويتكەنى ولار جۇبانىش تابادى... ادىلدىكتى اڭساعاندار باقىتتى، ويتكەنى ولار تولىقتاي قاناعاتتاندىرىلادى... ادىلدىك ٷشىن قۋدالانىپ جۇرگەندەر باقىتتى، ويتكەنى كوك پاتشالىعى سولارعا تيەسىلى. ماعان بولا جۇرت سەندەردى قورلاپ، قۋدالاسا،.. باقىتتىسىڭدار. قۋانىپ، شاتتانىڭدار» (ماتاي 5:3—12).
يسا «باقىت» دەپ نەنى ايتتى؟ ادامنىڭ كوڭىل كوتەرگەندەگى قۋانىشىن نە شات-شادىمان كۇيىن ەمەس، ارينە. شىنايى باقىت — الدەقايدا تەرەڭ سەزىم. سوندىقتان باقىتتى ادامنىڭ كوڭىلى توق، ٶمىرى ماعىنالى، جان دۇنيەسى قاناعات سەزىنەدى.
يسانىڭ ايتۋىنشا، قۇدايدى تانىپ-بىلگىسى كەلەتىندەر، كۇناكار بولعاندارىنا قايعىرعاندار جانە قۇدايعا جاقىنداپ، وعان قىزمەت ەتەتىندەر شىنايى باقىتتى. قۇدايدىڭ ەركىن ورىنداعاندارى ٷشىن جۇرتقا جەككورىنىشتى بولسا دا، ٴتىپتى قۋدالانسا دا، ولار باقىتتى. ويتكەنى قۇدايعا ۇنامدى ەكەندەرىن جانە ماڭگىلىك ٶمىر سىيىنا يە بولاتىندارىن بىلەدى.
كوپشىلىك جالعاندى جالپاعىنان باسىپ جۇرگەن ادام باقىتتى دەپ ويلايدى. يسانى تىڭداپ وتىرعانداردىڭ كوبىسى دە وسىلاي ويلاعان شىعار. ٴبىراق يسا بۇعان كەرەعار وي ايتىپ، بىلاي دەدى: «بايلار، سەندەر قاسىرەتكە قالاسىڭدار، ويتكەنى راقاتتىڭ ٴدامىن تولىق تاتتىڭدار. قازىر توق جۇرگەندەر، سەندەر قاسىرەتكە قالاسىڭدار، ويتكەنى اشىعاتىن بولاسىڭدار. قازىر كۇلىپ جۇرگەندەر، سەندەر قاسىرەتكە قالاسىڭدار، ويتكەنى قايعىرىپ، زار ەڭىرەيتىن بولاسىڭدار. ەگەر بارلىق جۇرتتان ماقتاۋ ەستىپ جۇرسەڭدەر، قاسىرەتكە قالاسىڭدار، ويتكەنى ولاردىڭ اتا-بابالارى دا جالعان پايعامبارلارعا سولاي ەتكەن» (لۇقا 6:24—26).
بايلار، كۇلىپ جۇرگەندەر نەمەسە ماقتاۋ ٴسوز ەستىپ جۇرگەندەر نەلىكتەن قاسىرەتكە قالادى؟ ويتكەنى وسىلارعا يە بولعاندا نەمەسە يە بولۋدى اڭساعاندا، ادام قۇدايعا قىزمەت ەتۋگە نەمقۇرايدى قاراپ، شىنايى باقىتتان ايىرىلىپ قالۋى مۇمكىن. يسا جوقشىلىق نە اشتىق ادامدى باقىتتى ەتەدى دەگەن جوق. دەگەنمەن ٴجيى مۇقتاجدىق كورگەن ادامدار يسانىڭ ۋاعىزىن تىڭداپ، شىنايى باقىتتى تاۋىپ جاتادى.
يسا شاكىرتتەرىنە قاتىستىرىپ: «سەندەر جەردىڭ تۇزىسىڭدار»،— دەدى (ماتاي 5:13). ارينە، ولار تۋرا ماعىناداعى تۇز ەمەس. تۇزدىڭ بۇزىلۋدان ساقتايتىن قاسيەتى بار. قۇداي عيباداتحاناسىنداعى قۇرباندىق وشاعىنىڭ جانىندا تۇز ٷيىلىپ جاتاتىن. ويتكەنى تۇزبەن ۇسىناتىن تارتۋلار بولعان. سونداي-اق تۇز بۇزىلماۋدى نەمەسە شىرىمەۋدى بىلدىرگەن (مۇسانىڭ 3-جازباسى 2:13؛ ەزەكيەل 43:23، 24). يسا شاكىرتتەرىن «جەردىڭ تۇزى» دەۋىمەن ولاردىڭ ادامدارعا تيگىزەتىن اسەرىنە مەڭزەدى. شاكىرتتەر ادامدارعا رۋحاني جانە قۇلىقتىلىق جاعىنان بۇزىلماۋعا كومەكتەسە الاتىن. ويتكەنى ولاردىڭ ايتىپ جۇرگەن حابارى تىڭداعان ادامنىڭ ٶمىرىن ساقتايدى.
سونداي-اق يسا شاكىرتتەرىنە: «سەندەر دۇنيەنىڭ جارىعىسىڭدار»،— دەدى. ادەتتە شامدى ىدىسپەن بۇركەمەيدى. قايتا، جارىعى ٴتۇسسىن دەپ شامدالعا قويادى. سوندىقتان يسا ولارعا: «سەندەردەگى جارىق ادامدار الدىندا جارقىراپ تۇرسىن. وسىلايشا ولار يگى ىستەرىڭدى كورىپ، كوكتەگى اكەلەرىڭدى ماداقتاسىن»،— دەدى (ماتاي 5:14—16).
ٸزباسارلارىنا ارنالعان جوعارى نورمالار
ياھۋديلەردىڭ ٴدىنباسىلارى يسانى مۇسا ارقىلى بەرىلگەن قۇداي زاڭىن بۇزۋشى دەپ ەسەپتەپ، وعان قاستاندىق ويلاستىرۋدا. سوندىقتان يسا: «مەنى مۇسا زاڭىن نە پايعامبارلاردىڭ سوزدەرىن جوققا شىعارۋعا كەلدى دەپ ويلاماڭدار. مەن ولاردى جوققا شىعارۋ ٷشىن ەمەس، قايتا، ورىنداۋ ٷشىن كەلدىم»،— دەپ اشىق ايتتى (ماتاي 5:17).
شىنىندا دا، يسا قۇداي زاڭىنا زور قۇرمەتپەن قارادى، ٵرى باسقالاردى دا وسىعان شاقىردى. سوندىقتان ول بىلاي دەدى: «ونداعى زاڭداردىڭ ەڭ كىشكەنتاي دەگەنىن بۇزىپ، باسقالاردى دا سوعان ۇيرەتەتىن ادام كوك پاتشالىعىندا ەڭ كىشكەنتاي بولىپ ەسەپتەلەدى». يسا مۇنداي ادام پاتشالىققا مۇلدەم كىرمەيدى دەگىسى كەلدى. سوسىن ول: «ال زاڭداردى ورىنداپ، سولاردى باسقالارعا دا ۇيرەتەتىن ادام كوك پاتشالىعىندا ۇلى بولىپ ەسەپتەلەدى»،— دەدى (ماتاي 5:19).
يسا قۇداي زاڭىن بۇزۋعا اكەلەتىن ويدىڭ ٶزىن ايىپتادى. «كىسى ولتىرمە!» دەگەن زاڭدى ەستەرىنە سالعان سوڭ، ول: «باۋىرلاسىنا اشۋلانۋىن قويمايتىن ادام سوت الدىندا جاۋاپ بەرەدى»،— دەپ قوستى (ماتاي 5:21، 22). ادام بىرەۋگە دەگەن اشۋىن باسپاسا، مۇنىڭ سالدارى جامان بولادى، ٴتىپتى كىسى ولتىرۋگە اكەلىپ سوعۋى مۇمكىن. سوندىقتان يسا تاتۋلىق ٷشىن ادام قانداي ارەكەت جاساۋعا دايىن بولۋ كەرەكتىگىن ٴتۇسىندىردى. ول: «ەگەر قۇرباندىق وشاعىنا سىي-تارتۋىڭدى الىپ كەلگەندە، باۋىرلاسىڭنىڭ ساعان رەنىشى بار ەكەنى سول جەردە ەسىڭە تۇسسە، سىيىڭدى سوندا قالدىر دا، بارىپ، الدىمەن ونىمەن تاتۋلاس. سودان كەيىن عانا قايتىپ كەلىپ، سىي-تارتۋىڭدى ۇسىن»،— دەدى (ماتاي 5:23، 24).
يسا زاڭداعى تاعى ٴبىر بۇيرىققا كوڭىل ٴبولىپ، بىلاي دەدى: «سەندەر «نەكە ادالدىعىن بۇزبا!» دەگەندى ەستىگەنسىڭدەر. ال مەن سەندەرگە بىلاي دەيمىن: كىمدە-كىم ٴبىر ايەلگە قۇمارتا قاراسا، ٶز جۇرەگىندە سول ايەلمەن نەكە ادالدىعىن بۇزعانى» (ماتاي 5:27، 28). يسا ٴبىر ساتكە كەلىپ-كەتەتىن ازعىن ويدى ايتىپ تۇرعان جوق. ول «قۇمارتا قاراۋدىڭ» قانشالىقتى قاۋىپتى ەكەنىنە باسا نازار اۋداردى. ەگەر ادام ازعىن ويمەن بىرەۋگە قاراي بەرسە، جۇرەكتە قۇمارلىق ويانادى. ال قۇمارلىق، ورايى كەلگەندە، ازعىندىق جاساۋعا يتەرمەلەۋى مۇمكىن. بۇدان اۋلاق بولۋ ٷشىن ادام نە ىستەۋى كەرەك؟ ٷزىلدى-كەسىلدى ارەكەت ەتۋى قاجەت. «ەگەر وڭ كوزىڭ كۇناعا ازعىرسا، ونى ويىپ الىپ، لاقتىرىپ تاستا... ەگەر وڭ قولىڭ كۇناعا ازعىرسا، ونى شاۋىپ الىپ، لاقتىرىپ تاستا»،— دەدى يسا (ماتاي 5:29، 30).
ادامنىڭ ىرىڭدەگەن اياعى نە قولى ومىرىنە قاۋىپ توندىرسە، ونى كەسىپ تاستاۋعا دەيىن بارادى. ولاي بولسا، ازعىن وي مەن ونىڭ سالدارىنان اۋلاق بولۋ ٷشىن، كەز كەلگەن نارسەنى، ٴتىپتى كوز بەن قول سياقتى قۇندى نارسەلەردى دە، «لاقتىرىپ تاستاۋ» الدەقايدا ماڭىزدى. يسا مۇنى ٴتۇسىندىرىپ: «بۇكىل دەنەڭنىڭ جاھاننامعا (ٴبىرجولاتا جويىلۋدى بەينەلەيتىن يەرۋساليمنىڭ سىرتىنداعى قوقىس ورتەيتىن جەرگە) تۇسكەنىنەن گورى ٴبىر مۇشەڭنەن ايىرىلعانىڭ ارتىق»،— دەدى.
بىرەۋ ۇرعاندا نە قورلاعاندا، قالاي ارەكەت ەتۋ كەرەكتىگىنە قاتىستى دا يسا كەڭەس بەردى. «زۇلىم ادامعا قارسىلاسپا. بىرەۋ وڭ جاعىڭنان سالىپ جىبەرسە، وعان سول جاعىڭدى دا توس»،— دەدى ول (ماتاي 5:39). مۇنىمەن يسا ادام وزىنە نە وتباسىنا قاۋىپ تونگەندە قورعانباۋ كەرەك دەگەن جوق. شاپالاقپەن بىرەۋدى اۋىر جاراقاتتاۋ نە ٶلتىرۋ ٷشىن ەمەس، قورلاۋ ٷشىن ۇرادى. دەمەك، يسانىڭ ايتپاق بولعانى، بىرەۋ توبەلەسۋگە نە جانجالداسۋعا ارانداتۋ ٷشىن، شاپالاقپەن سالىپ جىبەرسە نە قورلىق ٴسوز ايتسا، ەسەسىن قايتارماۋ كەرەك.
يسانىڭ بۇل كەڭەسى قۇدايدىڭ ادامدارعا سۇيىسپەنشىلىك تانىتۋ زاڭىمەن ۇيلەسەدى. سوندىقتان ول تىڭداۋشىلارىنا: «جاۋلارىڭدى ۇدايى جاقسى كورىڭدەر جانە وزدەرىڭدى قۋدالاعاندار ٷشىن دۇعا ەتە بەرىڭدەر»،— دەدى. سوسىن بۇعان سالماقتى سەبەپ كەلتىرىپ، بىلاي دەدى: «وسىلايشا كوكتەگى اكەلەرىڭنىڭ بالالارى بولاسىڭدار، سەبەبى ول جاماندارعا دا، جاقسىلارعا دا كۇن ساۋلەسىن توككىزىپ، ادىلدەرگە دە، ادىلەتسىزدەرگە دە جاڭبىر جاۋدىرادى» (ماتاي 5:44، 45).
يسا وسى ۋاعىزىن قورىتىندىلاپ: «كوكتەگى اكەلەرىڭ كەمەلدى، سوندىقتان سەندەر دە كەمەلدى بولىڭدار»،— دەدى (ماتاي 5:48). بۇل جەردە يسانىڭ ادام ەشبىر ٴمىنى نە كەمىستىگى جوق ماعىناسىندا كەمەلدى بولا الادى دەمەگەنى انىق. ەگەر ٴبىز قۇدايعا ەلىكتەيتىن بولساق، ٴتىپتى جاۋلارىمىزعا دا سۇيىسپەنشىلىك تانىتا الامىز. وسىعان وراي يسا: «كوكتەگى اكەلەرىڭ قانداي مەيىرىمدى بولسا، سەندەر دە سونداي مەيىرىمدى بولىڭدار»،— دەدى (لۇقا 6:36).
قۇدايعا دۇعا ەتۋ جانە سەنىم ارتۋ
يسا ۋاعىزىن جالعاستىرىپ، تىڭداۋشىلارىنا: «ٵدىل ىستەرىڭدى جۇرت كوزىنە ٴتۇسۋ ٷشىن ىستەۋدەن ساق بولىڭدار!»— دەپ ەسكەرتتى. سوسىن ول جۇرت كوزىنە قۇدايشىل بولىپ كورىنەتىندەردى ايىپتاپ: «قايىر-ساداقا بەرگەندە، كەرنەيلەتىپ جار سالماڭدار، ويتكەنى ەكىجۇزدىلەر... وسىلاي ىستەيدى»،— دەدى (ماتاي 6:1، 2). سونىمەن قايىر-ساداقانى وڭاشادا بەرگەن جاقسى.
ارى قاراي يسا بىلاي دەدى: «دۇعا ەتكەندە دە ەكىجۇزدىلەر سياقتى بولماڭدار. ولار جۇرت كوزىنە ٴتۇسۋ ٷشىن ٴماجىلىسحانالاردا جانە ۇلكەن كوشە قيىلىستارىندا تۇرا قالىپ دۇعا ەتكەندى جاقسى كورەدى... ال سەندەر دۇعا ەتكەندە، ٶز بولمەلەرىڭە كىرىپ، ەسىگىن جابىڭدار دا، كورىنبەيتىن جەردەگى اكەلەرىڭە دۇعا ەتىڭدەر» (ماتاي 6:5، 6). يسا كوپشىلىك الدىندا دۇعا ەتۋدى ايىپتاعان جوق، ويتكەنى ٶزى دە سولاي ەتكەن. ول تىڭداۋشىلارعا جاقسى اسەر قالدىرۋ ٷشىن نە ماقتاۋ ٴسوز ەستۋ ٷشىن دۇعا ەتۋدىڭ دۇرىس ەمەستىگىن ايتىپ تۇر.
جينالعان جۇرتقا يسا: «دۇعا ەتكەندە، باسقا ۇلت ادامدارى ىسپەتتى ٴبىر نارسەنى قايتالاي بەرمەڭدەر»،— دەپ كەڭەس بەردى (ماتاي 6:7). ول دۇعادا قايتا-قايتا ٴبىر نارسەنى سۇراۋ دۇرىس ەمەس دەگەن جوق. جاتتاندى سوزدەر قايتالانا بەرەتىن، ٵرى شىن جۇرەكتەن ايتىلمايتىن دۇعالاردى ايىپتادى. بۇدان سوڭ يسا جەتى وتىنىشتەن تۇراتىن دۇعانىڭ ۇلگىسىن كورسەتتى. العاشقى ٷش ٶتىنىش — قۇداي ەسىمىنىڭ كيەلى تۇتىلۋى، پاتشالىعىنىڭ كەلۋى جانە ەركىنىڭ ورىندالۋى جايلى. بۇل وتىنىشتەر قۇدايدىڭ بيلىك ەتۋ قۇقىعىن مويىنداۋعا جانە ونىڭ ماقساتتارىن تۇسىنۋگە قاتىستى. وسىلاردان كەيىن عانا جەكە وتىنىشتەر ايتىلعان. ولار كۇندەلىكتى اس-اۋقات، كۇنالار ٷشىن كەشىرىم، شامادان تىس ازعىرىلماۋ مەن زۇلىمنان قورعانىش سۇراۋ جايلى.
دۇنيە-مۇلىك ٴبىز ٷشىن قانشالىقتى ماڭىزدى بولۋ كەرەك؟ يسا قاسىنداعى جۇرتقا بىلاي دەدى: «وزدەرىڭە قازىنانى جەردە جيناۋدى دوعارىڭدار! جەردە ونى كۇيە جەپ، توت باسادى نەمەسە ۇرىلار بۇزىپ كىرىپ، ۇرلاپ اكەتەدى». شىنىندا دا، دۇنيە-مۇلىك بۇگىن بار، ەرتەڭ جوق. ونىڭ ۇستىنە، قۇداي الدىندا جاقساتقا يە بولۋعا ەش كومەكتەسپەيدى. سوندىقتان يسا: «قازىنانى كوكتە جيناڭدار!»— دەدى. مۇنى قۇدايعا قىزمەت ەتۋدى ومىرىمىزدە ٴبىرىنشى ورىنعا قويۋمەن كورسەتەمىز. قۇدايدىڭ ىقىلاسىنان جانە ونىڭ ماڭگى ٶمىر سىيىنان ٴبىزدى ەشكىم ايىرا المايدى. دەمەك، يسانىڭ: «قازىنالارىڭ قايدا بولسا، جۇرەكتەرىڭ دە سوندا بولادى»،— دەگەنى راس (ماتاي 6:19—21).
يسا وسى ويدى اشا تۇسەتىن مىناداي مىسال كەلتىردى: «دەنەنىڭ شامى — كوز. سوندىقتان كوزدەرىڭدى ٴبىر-اق نارسەگە تىكسەڭدەر، بۇكىل دەنەلەرىڭ جارىق بولادى. جامان نارسەگە قاراساڭدار، بۇكىل دەنەلەرىڭ قاراڭعى بولادى» (ماتاي 6:22، 23). بەينەلى كوزىمىز دۇرىس كورسە، دەنەمىزگە جارىق تۇسكەندەي بولادى. بۇل ٷشىن كوزدى تەك ٴبىر نارسەگە تىگۋىمىز كەرەك. ايتپەسە ومىرلىك قۇندىلىقتاردى دۇرىس اجىراتا الماي قالۋىمىز مۇمكىن. ال ەگەر دۇنيە-مۇلىك قۇدايعا قىزمەت ەتۋدىڭ ورنىن باسسا، وندا ول جامان نارسە بولادى دا، «بۇكىل دەنەمىزدى قاراڭعىلىق» باسادى. ناتيجەسىندە، كۇدىكتى دە ارام ىستەر جاساي باستاۋىمىز مۇمكىن.
بۇدان سوڭ يسا اسەرلى مىسال كەلتىرىپ: «ەشكىم ەكى قوجايىنعا بىردەي قۇل بولا المايدى. ولاي ەتكەن كۇندە بىرەۋىن جەك كورىپ، ەكىنشىسىن جاقسى كورەدى، نەمەسە بىرىنە ادال بولىپ، ەكىنشىسىنە نەمكەتتى قارايدى. سەندەر قۇدايعا جانە بايلىققا بىردەي قىزمەت ەتە المايسىڭدار»،— دەدى (ماتاي 6:24).
يسانى تىڭداپ وتىرعانداردىڭ كەيبىرى كۇندەلىكتى قاجەتتىلىكتەرگە قالاي قاراۋ كەرەكتىگىن بىلگىسى كەلگەن بولار. سوندىقتان قۇدايعا قىزمەت ەتۋدى ٴبىرىنشى ورىنعا قوياتىن بولسا، ولارعا ەشتەڭەنى ۋايىمداۋدىڭ قاجەتى جوق ەكەنىن ٴتۇسىندىرىپ: «اۋەدە ۇشقان قۇستارعا نازار سالىڭدارشى: ولار ەگىن ەكپەيدى، ورىپ، قامباعا جينامايدى، ايتسە دە كوكتەگى اكەلەرىڭ ولاردى اسىرايدى»،— دەدى (ماتاي 6:26).
ال دالاداعى ٴلالا گۇلدەرىنە كەلسەك، «ٴتىپتى سۇلەيمەن پاتشا بار ٴسان-سالتاناتىندا سولاردىڭ بىرىندەي كيىنبەگەن». مۇنىمەن يسا نە دەگىسى كەلدى؟ «بۇگىن بار، ەرتەڭ وتقا تاستالاتىن دالا گۇلىن قۇداي وسىلاي كيىندىرسە، سەندەردى دە كيىندىرەدى ەمەس پە؟!»— دەدى ول (ماتاي 6:28، 30). سوسىن يسا وتە دانا كەڭەس بەرىپ: «نە ٸشىپ-جەيمىز؟ نە كيەمىز؟» دەپ ەشقاشان ۋايىمداماڭدار... بۇلاردىڭ ٴبارى سەندەرگە قاجەت ەكەنىن كوكتەگى اكەلەرىڭ بىلەدى عوي. ەندەشە، قۇداي پاتشالىعى مەن ونىڭ ادىلدىگىن ٵردايىم ٴبىرىنشى ورىنعا قويىڭدار، سوندا سەندەرگە مۇنىڭ ٴبارى قوسىلىپ بەرىلەدى»،— دەدى (ماتاي 6:31—33).
ومىرگە جەتەلەيتىن جول
ەلشىلەر مەن باسقا دا اق جۇرەك ادامدار قۇدايعا ۇنامدى ٶمىر ٴسۇرۋدى قالايدى، ٴبىراق بۇل وڭاي ەمەس. مۇنىڭ ٴبىر سەبەبى — پارىزشىلداردىڭ كوبى ادامداردى سىناپ-مىنەپ، قاتال سوتتايتىن. سوندىقتان يسا تىڭداۋشىلارىنا: «وزدەرىڭ ايىپتالماس ٷشىن، وزگەلەردى ايىپتاۋدى دوعارىڭدار. ويتكەنى وزگەلەردى قالاي ايىپتاساڭدار، وزدەرىڭ دە سولاي ايىپتالاسىڭدار»،— دەدى (ماتاي 7:1، 2).
تىم سىنشىل پارىزشىلدارعا ەرۋدىڭ قاۋىپتى ەكەنىن ٴتۇسىندىرىپ، يسا مىناداي مىسال كەلتىردى: «سوقىردى سوقىر جەتەلەي الا ما؟ ەكەۋى دە ورعا قۇلاپ تۇسپەي مە؟» ولاي بولسا، باسقا ادامدارعا قالاي قاراۋ كەرەك؟ سىن كوزبەن ەمەس، ويتكەنى بۇل — وتە جاعىمسىز ارەكەت. مۇنى اشا ٴتۇسۋ ٷشىن يسا بىلاي دەدى: «ٶز كوزىڭدەگى بورەنەنى كورمەستەن، قالايشا وعان: «كانە، كوزىڭدەگى جاڭقانى الىپ تاستايىن»،— دەي الاسىڭ؟ ەكىجۇزدى! الدىمەن ٶز كوزىڭدەگى بورەنەنى الىپ تاستا، سوندا باۋىرلاسىڭنىڭ كوزىندەگى جاڭقانى قالاي الۋ كەرەكتىگىن انىق كورەسىڭ» (لۇقا 6:39—42).
سوندا شاكىرتتەر ادامداردىڭ ىسىنە مۇلدەم باعا بەرمەۋ كەرەك پە؟ جوق، كەيدە بەرۋ كەرەك. ويتكەنى يسانىڭ ٶزى: «قاسيەتتىنى يتتەرگە تاستاماڭدار، ٸنجۋ-مارجاندارىڭدى شوشقالاردىڭ الدىنا لاقتىرماڭدار»،— دەگەن (ماتاي 7:6). قۇداي سوزىندەگى شىندىق مارجانداي قۇندى. ەگەر بىرەۋ قۇندى شىندىقتاردى باعالاماسا، شاكىرتتەر مۇنداي ادامداردى تاستاپ، شىندىقتى قابىلدايتىن ادامداردى ىزدەۋلەرى كەرەك.
سوسىن يسا دۇعا تاقىرىبىن قايتا قوزعادى. قۇدايعا ٶتىنىش ايتقاندا تاباندىلىقتىڭ ماڭىزدىلىعىنا نازار اۋدارىپ: «سۇراي بەرىڭدەر، سوندا سەندەرگە بەرىلەدى»،— دەدى. قۇدايدىڭ دۇعالارعا جاۋاپ بەرۋگە دايىن ەكەنىن كورسەتۋ ٷشىن، يسا مىناداي مىسال كەلتىردى: «ارالارىڭداعى قانداي ادام نان سۇراعان بالاسىنا تاس بەرەر ەدى؟.. دەمەك، سەندەر كۇناكار بولا تۇرا، بالالارىڭا جاقسى سىي بەرۋدى بىلسەڭدەر، كوكتەگى اكەلەرىڭنىڭ وزىنەن سۇراعاندارعا جاقسى نارسە بەرەتىنى ەش ٴشۇباسىز!» (ماتاي 7:7—11).
بۇدان كەيىن يسا: «بارلىق ىستە باسقالار وزدەرىڭە قالاي ىستەسىن دەسەڭدەر، سەندەر دە ولارعا سولاي ىستەڭدەر»،— دەپ كوپكە تانىمال ٴجۇرىس-تۇرىس ەرەجەسىن ورناتتى. ادامدارمەن قارىم-قاتىناسىمىزعا جاقسى اسەر ەتەتىن بۇل كەڭەستى كوڭىلىمىزگە ٴتۇيىپ، ٸس جۇزىندە قولدانۋىمىز كەرەك ەمەس پە؟! ارينە، بۇلاي ەتۋ وڭاي بولماۋى مۇمكىن. مۇنىڭ سەبەبى يسانىڭ كەلەسى نۇسقاۋىنان كورىنەدى. ول: «تار قاقپا ارقىلى كىرىڭدەر، سەبەبى جويىلۋعا اپاراتىن قاقپا كەڭ، جول دا داڭعىل، ونىمەن جۇرەتىندەر كوپ. ال ومىرگە اپاراتىن قاقپا دا، جول دا تار. ونى تاباتىندار از»،— دەدى (ماتاي 7:12—14).
يسانىڭ شاكىرتتەرىن ٶمىر جولىنان تايدىرعىسى كەلەتىن ادامدار بار. سوندىقتان يسا ولاردى: «جالعان پايعامبارلاردان ساقتانىپ جۇرىڭدەر! ولار سەندەرگە قوي تەرىسىن جامىلىپ كەلەدى، ٴبىراق شىن مانىندە ولار اش قاسقىرلار»،— دەپ ەسكەرتتى (ماتاي 7:15). جالعان پايعامبارلاردى قالاي انىقتاۋعا بولادى؟ يسا جامان اعاش پەن جاقسى اعاش جەمىسىنەن كورىنەتىنىن ايتتى. ٴدال سولاي، جالعان پايعامبارلاردى دا ىلىمدەرى مەن ٸس-ارەكەتتەرىنەن تانۋعا بولادى. راسىندا دا، يسانىڭ شىن شاكىرتى — تەك شاكىرتىمىن دەيتىن ەمەس، ونىسىن ىسىمەن كورسەتەتىن ادام. سەبەبى كەيبىرەۋلەر يسانى يەم دەپ اتاعانىمەن، قۇدايدىڭ ەركىن ورىندامايتىن. مۇندايلارعا يسا قالاي قارادى؟ يسا ولارعا: «سەندەردى ەشقاشان تانىعان ەمەسپىن! مەنەن اۋلاق كەتىڭدەر، زاڭسىزدىق جاساۋشىلار»،— دەدى (ماتاي 7:23).
يسا بۇل ۋاعىزىن قورىتىندىلاپ: «سوندىقتان وسى ايتقاندارىمدى ەستىپ، ولاردى ورىندايتىن اركىم ٶز ٷيىن جارتاسقا سالعان اقىلدى ادامعا ۇقسايدى. جاڭبىر قۇيىپ، سەل ٴجۇرىپ، ٷيدى داۋىل سوققىلاعاندا، ول قۇلاعان جوق. ويتكەنى ٷيدىڭ ىرگەتاسى جارتاسقا قالانعان بولاتىن»،— دەدى (ماتاي 7:24، 25). ٷي نەگە قۇلامادى؟ ادام «جەردى جارتاسقا دەيىن تەرەڭ ەتىپ قازىپ، [ٷيدىڭ] ىرگەتاسىن سوعان قالاعان» بولاتىن (لۇقا 6:48). دەمەك، يسانىڭ ٴسوزىن تىڭداۋ جەتكىلىكسىز. ولاردى ورىنداۋعا بارىنشا كۇش سالۋىمىز كەرەك.
يسانىڭ «وسى ايتقاندارىن ەستىسە دە، ورىندامايتىندار» جايلى نە دەۋگە بولادى؟ ولار «ٷيىن قۇم ۇستىنە سالعان اقىلسىز ادامعا ۇقسايدى» (ماتاي 7:26). جاڭبىر قۇيىپ، سەل ٴجۇرىپ، داۋىل سوققاندا، ٷيى قيراپ قالادى.
يسانى تىڭداعان جۇرت ونىڭ قالاي ٴتالىم بەرگەنىنە قايران قالدى. ويتكەنى ول ٴدىنباسىلارى سياقتى ەمەس، بيلىگى بار ادامداي سويلەدى. سوندىقتان يسانى تىڭداعان كوپ ادام وعان شاكىرت بولعانعا ۇقسايدى.
قىزىقتى بولار مالىمەتتەر
ٴبىز جونىندە
ەحوبا كۋاگەرلەرىنىڭ كەلۋىن ٶتىنۋ
كيەلى كىتاپقا قاتىستى سۇراقتارىڭىزدىڭ جاۋابىن الىڭىز نەمەسە ەحوبا كۋاگەرلەرى جايلى كوبىرەك ٴبىلىڭىز.
