l nene le Yésu a yé Kapernaum i ngéda a mbam Farisai. Ndék ngéda i mbus hilo hi, a nyodi i ndap inyu ke ngwañ tuye Galiléa het limut li nkodba. Yésu a mbet i ngii môñgô, a ke ndék haa ni ngwañ lép, a bôdôl niiga bôt kii i yé Ane i ngii. Inyu boñ hala, a ngwélél ngandak dihéga tole mangén. Bet ba ñemble nye ba nek bé mam Yésu a mpôdôl mu dihéga ti, hala a nhôla bo i tibil nok ngandak mam i i mbéñge Ane Djob.

Pok, Yésu a mpôdôl nsalwom nu a nwes mbôô. Ihogi i nkwo i nloñ, dinuni di nje yo. Ipe i nkwo bahoma ba ngok het biték bi ta bé ngandak. Kiki minkañ mi nke bé haa isi, bebela i nwo inyule hiañgaa hi nligis yo. Mbôô ipe ki i nkwo ipôla biloo, ndi biloo bi ño, bi binbe yo. Sôk i nsôk ipe i nkwo i hisi hilam. Mbôô i, i mbôdôl num matam malam, “ihogi i num matam mbôgôl ngélé, ipe môm masamal ma ngélé, ipe ki môm maa.”​—Matéô 13:8.

Ikété hihéga hipe, Yésu a nhégha Ane ni jam li ntagbe i ngéda mut a nwes mbôô. Le mut a yé ’ilo tole a yé péé, mbôô i ño, ndi i mut nu “a nyi bé lelaa” hala a mbôña. (Markô 4:27) Mbôô i ño yotama, i num matam ba nla bumbul.

I mbus, mu nlélém ño nkwel, Yésu a nti hihéga hi yôhne aa. Mut wada a nwes loñge mbôô ndi, ‘ngéda bôt ba nke ’ilo,’ ñoo wé a nlo, a ha kai be ipôla kôn. Minkol mi nwet ndap mi mbat nye ibale ba nlama nup kai  be. A ntimbhe bo le: “To, tiga le ngéda ni mba ni nup béba kai, ni nup yak kôn ngi kôôba. Nwaha gwo biba bi nañ letee ni i libumbul. I ngéda libumbul, m’a kal babumbul le: Ni bôk ndugi ni kot béba kai, ni kañ yo mimbom mimbom, ni ligis yo; i mbus, ni kot kôn ikété ndugi yem.”​—Matéô 13:24-30.

Kiki bet ba ñemble Yésu ba nyi jam li nwom, Yésu a nti bo hihéga hipe hi ba nyi loñge, hihéga hi hisiina hi mbôô (ni hop Pulasi le ‘graine de moutarde’). Hi nañ, hi yila soso e ni mbôm mintjep kayéle dinuni di nla oñ mumbul map mu. Inyu mbôô i, Yésu a nkal le: “Ane i ngii i yé kiki hisiina hi mbôô le mut a bi yoñ, a bel i wom wé.” (Matéô 13:31) Ndi Yésu a ta bé i ti bôt biniigana inyu bibebela. A mpôdôl jam li hélha: Mahol. Lelaa sisii man yom i nla nañ tole i hol ipam i ba mbom soso yom?

Nano, Yésu a ngwélél ngim jam ngandak bôt i nyi. A nhégha Ane i ngii ni ‘séñha i muda wada a nyoñ, a pôdna ikété dihéga dikeñi di flawa daa.’ (Matéô 13:33) To hala kiki ba ntehe bé séñha, séñha i mpôdna ni flawa, i boñok le flawa yosôna i hôl. Séñha i nlona mahol ni mahéñha ma mut a nla bé tibil tehe i bitéé bi mis.

I mbus le a mal ti dihéga dini, Yésu a ntémb i het a nyééne. Ndi banigil bé ba nlo i tehe nye, ba gwé ngôñ le a toñle bo mam a nkal.

Banigil ba Yésu ba meya ba ñemble nye a ngwélél dihéga, ndi ha i nya ini bé. Jon ba mbat nye le: “Inyuki u ngwélél dihéga inyu pôdôs bo?”​—Matéô 13:10.

Njom yada i yé le a mboñ hala inyu yônôs mbañ i Bibel. Ñañ Matéô u nkal le: “A bé pôdôs bé bo ibabé i yoñ hihéga, inyu yônôs jam li pôda ni njel mpôdôl nu a kal le: ‘M’a yibil nyo wem ni dihéga; m’a añal mam ma sôli ibôdôl i bibôdle.’”​—Matéô 13:34, 35; Tjémbi 78:2.

Ndi Yésu a ngwélél ki dihéga inyu njom ipe. Dihéga di nhôla i bana mahoñol ma bôt ba ñemble. Ngandak bôt i noñ Yésu ndik inyule a nlôôha yi añal miñañ ni inyule a mboñ bihélha bi mam. Ba ntehe bé nye kiki mut ba nlama nôgôl kiki Nwet, ni kiki mut ba nlama noñ ibabé i bem jam jo ki jo. (Lukas 6:46, 47) Ba ngwés bé héñha niñ yap ni maboñok map. I pot maliga, ba gwé bé ngôñ le biniigana bi Yésu bi tihba miñem nwap.

Inyu timbhe mbadga i banigil bé, Yésu a nkal le: “Inyu hala nyen me ngwélél dihéga inyu pôdôs bo; inyule ba mbéñge, ndi i yé wengoñle ba mbéñge bé, ba ñemble, ndi i yé wengoñle ba ñemble bé, to nok ba ntibil bé nok. Yak lipôdôl li Yésaya li yé yônôl bo, li nkal le: ‘. . .Miñem mi bôt bana mi nyila nledek.’”​—Matéô 13:13-15; Yésaya 6:9, 10.

Ndi bet ba ñemble Yésu bobasôna ba ta bé hala. Yésu a ntoñol le: “Maséé ma yé ni bé inyule mis manan ma ntehna, yak maôô manan ma noga. Inyule me nkal bé maliga le: Ngandak bapôdôl ni bôt ba telepsép ba bi bana ngôñ i tehe mam ni yé tehe, ndi ba  bi tehe bé mo, yak emble mam ni yé emble, ndi ba bi emble bé mo.”​—Matéô 13:16, 17.

Baôma 12, ni banigil ba Yésu bape ba gwé biloñge bi miñem. Inyu hala nyen Yésu a nkal bo le: “Bé bon i bi tina le ni nok mimb mimpubi mi Ane i ngii, ndi hala a bi tina bé bo.” (Matéô 13:11) Jon, inyule ba gwé toi ngôñ i nok biniigana gwé, Yésu a nti banigil bé ndoñi i hihéga hi nsalwom.

Yésu a nkal le: “Mbôô i yé bañga i Nyambe.” (Lukas 8:11) Hisi hi yé ñem. I yi hala i nti banigil hiliba inyu nok hihéga hi nsalwom.

Inyu mbôô i i nkwo i nloñ, Yésu a ntoñol le: “Nsohop a nlo, a héya bañga ikété miñem nwap inyu boñ le ba hémle bañ, to tohi ba kôhna bañ.” (Lukas 8:12) I mbus, Yésu a ntoñol le homa ngok a yé miñem mi bôt mi mi yé maséé i kôhna bañga i Djob, ndi minkañ mi nla bé ke haa ikété hisi. Jon ‘i ngeñ njiiha tole ndééñga i nlo inyule ba ñemble bañga, ba mpala baage.’ I “ngéda manoodana ma nlo,” bebek ngolba i bôt bap ba lihaa tole ndééñga i bôt bape, ba nimis hémle.​—Matéô 13:21; Lukas 8:13.

Kii di yé le di kal inyu mbôô i i nkwo i ngii biloo? Yésu a nkal banigil bé le nya ‘isi i, i yé bôt ba ba ñemble bañga i Djob, ndi “mandutu ma niñ munu nkoñ isi ni ngui malôga i lingwañ” bi nyumus bo. (Matéô 13:22) Bañga i Djob i yé bo miñem, ndi nduña i mam ma nkoñ isi ni lingwañ i bémbe yo kayéle i num bé matam.

Hisi hi nsôk Yésu a mpôdôl, hi yé hisi hilam. Hala wee bôt ba ñemble bañga, ba neebe yo mu miñem nwap, ba tiblak ki nok yo. I mbus, “ba num ki matam” inoñnaga ni  mam ma mpémél bo mu niñ yap. Wada a ga num matam 100 ngélé, nuu numpe 60, nuu ki 30. Jon Yéhôva a nsayap bet ba ‘ñemble bañga ni maliga lôñni loñge ñem, ba téédaga yo, ba numuk ki matam, ba hônbaga mandutu.’​—Lukas 8:15.

I pot maliga, banigil ba nlama ba maséé iloo héga mu kiki ba mbat Yésu le a toñle bo biniigana gwé! Nano ba ntibil yaga nok dihéga di Yésu. Ngôñ i Yésu i yé le ba tibil nok kayéle yak bo ba niiga bôt bape maliga. Jon a nkal bo le: “Ba nyoñ bé lambe inyu ha yo isi sel tole isi nañi, hala bé? Baa ba nyoñ nga yo inyu bii yo i kéhne lambe?” I mbus Yésu a mbéhe bo, a nkal bo le: “Nu ni nu a gwé maôô i emble, a emble.”​—Markô 4:21-23.

I mbus le Yésu a ntoñle bo hihéga hi nsalwom, banigil ba gwé ngôñ i yi mam mape. Ba nkal Yésu le: “Toñle bés hihéga hi béba kai i wom.”​—Matéô 13:36.

Jon libak li banigil ba Yésu li yé mahéñha ni libak li limut li bé i ngwañ lép. Inyule i bôt bana ba ñemble, ndi ba gwé bé ngôñ i yi biniigana bi sôli mu dihéga di ni lelaa ba yé le ba ha gwo bisélél. Inyu yap, ñañ ba nok Yésu a ñañle bo u kôli. Inyu unda mahéñha ma yé ipôla bôt bana ni banigil bé, Yésu a nkal le:

“Tiblana sédi maôô inyu nok mam ni yé emble. Kiki ni nhégél bape, hala nyen b’a hégél yak bé, ñ, b’a kônde yaga bé.” (Markô 4:24) Banigil ba Yésu ba ñemble nye loñge, ba nyéñ ki nok i mam ba ñemble, jon ba nkôhna bisai i bana yi i yôni. Inyu timbhe mbadga i banigil bé i i mbéñge kai be ni kôn, Yésu a ntoñol le:

“Mut a nwes loñge mbôô a yé Man mut; wom u yé nkoñ isi. Loñge mbôô i yé bon ba Ane, ndi béba kai i yé bon ba mut mbe, yak ñoo nu a bi bel yo a yé Nsohop. Libumbul li yé mamélél ma hiai, babumbul ba yé biañgel.”​—Matéô 13:37-39.

I mbus le a mal ti ndoñi i hiki jam mu hihéga hié, Yésu a nkal lelaa lisuk li ga ba. A nkal le i mamélél ma hiai hini, babumbul, hala wee biañgel bi ga bagal bikwéha bi bikristen (bi bi yé kiki béba kai) ni bañga bikristen, hala wee “bon ba Ane.” Ba ga kot “bôt ba téé sép,” i mbus ba ga bai ni ngui “mu Ane i Tata wap.” Ndi kii di nla kal inyu “bon ba mut mbe”? Ba ga tjé bo, inyu hala nyen “b’a ee, ba jek masoñ.”​—Matéô 13:41-43.

Yésu a nke ni bisu i nti banigil bé dihéga  daa dipe. Hi bisu hi yé le: “Ane i ngii i yé kiki nkus u bak u sôli i wom, ndi mut a nléba wo, a témb a sôô wo; inyu maséé mé, a nke, a nuñul gwom gwobisôna a gwé, a somb i wom u.”​—Matéô 13:44.

Yésu a nkônde le: “Ane i ngii i yé yak kiki mut nyuñga nu a nyéñ tik ngok ilam. I ngéda a bi léba tik ngok yada i i nhee diye, a bi ke, a pala nuñul gwom gwobisôna a bééna, a somb yo.”​—Matéô 13:45, 46.

Ni dihéga diba dini, Yésu a nyigye ngôñ mut a gwé i boñ bisesema inyu ngim jam i nlôôha ba nseñ. Ibabé i lep ngéda mut nyuñga a nuñul “gwom gwobisôna a bééna” inyu somb tik ngok yada. Banigil ba Yésu ba nla yaga nok hihéga hi tik ngok hini. Ba nla ki nok hihéga hi mut a nléba nkus u bak u sôli i wom, a “nuñul gwom gwobisôna” a gwé inyu bana wo. Mu dihéga di tjo diba, mut a nsomb yom i i yé tik, yom i ba nlama tibil tééda. Di nla hégha hala ni bisesema mut a mboñ inyu yila liwanda li Djob. (Matéô 5:3) Bape ikété ba ba nok dihéga di Yésu ba ñunda ngôñ yap i boñ biliya bi ngui inyu yônôs njômbi yap i pes mbuu ni i yila banigil bé.​—Matéô 4:19, 20; 19:27.

Inyu mélés, Yésu a nhégha Ane i ngii ni mbunja i i nyoñ mintén mi tjobi nwominsôna. (Matéô 13:47) Ngéda ba mbagal tjobi, ba nyoñ ti di yé dilam, ba ha tjo i hél, ndi ti di yé dibe, ba nwas tjo. Yésu a nkal le hala a ga ba nlélém i masuk ma hiai hini; biañgel bi ga bagal bôt ba téé sép ni bibéba bi bôt.

Yésu nyemede a bi boñ nlop i pes mbuu ngéda a bi sébél banigil bé ba bisu le “balop bôt.” (Markô 1:17) Ndi a nkal le hihéga hié hi mbunja hi ga yon dilo di nlo, “i mamélél ma hiai hini.” (Matéô 13:49) Jon baôma ni banigil ba Yésu bape ba ba ñemble Yésu ba nok le mam ma hélha ma nke lo.

I bet ba bi emble dihéga Yésu a bi ti i ngii môñgô ba bi kôhna bañga lingwañ i pes mbuu. Yésu a ñunda le a bééna ngôñ i “toñle banigil bé mam momasôna ngéda ba bé botama.” (Markô 4:34) A yé kiki “nwet mbai, nu a mpémés ikété lisôô jé li nkus gwom bi mondo ni minlômbi mi gwom.” (Matéô 13:52) Mu kiki a nti dihéga tini, Yésu a ta bé ñunda le a nyi niiga. Ndi a yé lôôs banigil bé maliga ma ma yé kiki nkus u u nlôôha bana mahee. Yésu a yé toi “malét” nu ba nhégha bé ni mut numpe.