Etie nte Jesus odu ke Capernaum ke ini enye asuade ọnọ mme Pharisee. Nte ini akade ke usen oro, enye ọwọrọ ke ufọk emi enye odude adaha aka Inyan̄ Galilee; inyan̄ emi iyomke usụn̄, ndien do ke otuowo ẹka ẹkesop idem man ẹkop ikọ esie. Enye odụk ubom, awat adian̄ade ọkpọn̄ mbenesụk, onyụn̄ ọtọn̄ọ ndikpep mme owo n̄kpọ mban̄a Obio Ubọn̄ heaven. Enye ada ediwak uwụtn̄kpọ, m̀mê n̄ke, ekpep mmọ n̄kpọ. Mmọ ẹmehe ye ediwak n̄kpọ oro enye asiakde ke mme uwụtn̄kpọ emi, ndien emi anam mmọ ẹkeme ndisọp mfiọk nsio nsio n̄kpọ mban̄a Obio Ubọn̄ Abasi.

Akpa, Jesus etịn̄ aban̄a asuan n̄kpasịp emi ọwọrọde aka ndisuan n̄kpasịp. Ndusụk n̄kpasịp emi enye asuande ẹduọn̄ọ ke mbenusụn̄ ndien mme inuen ẹdi ẹditan̄ mmọ ẹta. Ndusụk ẹduọn̄ọ ke isọn̄ itiat emi mînyeneke ediwak ntan. Sia orụn̄ n̄kpasịp oro ẹtịbede mi mîkemeke ndisịm esịt isọn̄, utịn asiaha ọfọp mmọ ndien mmọ ẹyemede. N̄kpasịp eken ẹduọn̄ọ ke otu n̄kukịm, ndien ke ini mmọ ẹtịbede, n̄kukịm ẹkọri ẹbaba mmọ ẹwot. Ke akpatre, ndusụk n̄kpasịp ẹduọn̄ọ ke eti isọn̄ ẹnyụn̄ ẹn̄wụm mfri, “enye emi on̄wụm utịm ikikie, enye oko on̄wụm utịm ike-ata, enye eken on̄wụm utịm ikedịp ye duop.”—Matthew 13:8.

Ke uwụtn̄kpọ en̄wen, Jesus emen Obio Ubọn̄ Abasi odomo ye owo emi asuande n̄kpasịp. Ke uwụtn̄kpọ enye emi, m̀mê owo oro ede idap m̀mê idehe, n̄kpasịp emi ke ọkọri. Edi “enye ifiọkke nte asan̄ade” ọkọri. (Mark 4:27) Enye ọkọri ke idemesie, on̄wụm mfri, onyụn̄ edi se ẹkpen̄ede.

Ekem Jesus ọnọ ọyọhọ uwụtn̄kpọ ita emi aban̄ade owo oro asuande eti n̄kpasịp. Owo emi  asuan eti n̄kpasịp m̀mê wheat, edi “ke adan̄aemi mme owo ẹdede idap,” asua edi edisuan mbiet ọdọn̄ ke otu wheat. Ndien ifịn owo emi ẹdi ẹdibụp enye m̀mê mmimọ ika ikosion̄o mbiet oro. Enye ọbọrọ mmọ ete: “Baba; mbak, ke adan̄aemi ẹsion̄ode mbiet, mbufo ẹdidịbede wheat ẹkọrọ ye mmọ. Ẹyak mmọ mbiba ẹkọri ọtọkiet tutu esịm ini ukpen̄e; ndien ke ini ukpen̄e nyọdọhọ mbon ukpen̄e nte, Ẹbem iso ẹsion̄o mbiet ẹnyụn̄ ẹbọp mmọ ke ebek ke ebek man ẹfọp mmọ, ndien ẹketan̄ wheat ẹdọn̄ ke ufọk ubonn̄kpọ mi.”—Matthew 13:24-30.

Utọin̄wan̄ idịghe obufa n̄kpọ inọ mbon oro ẹkpan̄de utọn̄ ẹnọ Jesus. Enye asiak n̄ko n̄kpọ en̄wen emi mmọ ẹtịmde ẹdiọn̄ọ, oro edi, ekpri n̄kpasịp mustard. Enye okpon akabade ata akamba eto tutu inuen ẹdidụn̄ ke n̄kọk esie. Kop se Jesus etịn̄de mi aban̄a n̄kpasịp emi: “Obio ubọn̄ heaven ebiet n̄kpasịp mustard, emi owo ekemende ọkọtọ ke in̄wan̄ esie.” (Matthew 13:31) Edi Jesus ikpepke iban̄a nte n̄kpọ emi ẹtọde esikọride. Enye ọnọ uwụtn̄kpọ emi man mmọ ẹkụt nte ata ekpri n̄kpọ ekemede ndikọri n̄kabade ata akamba n̄kpọ.

Ekem Jesus etịn̄ aban̄a n̄kpọ en̄wen emi mbon emi ẹkpan̄de utọn̄ ẹnọ enye ẹdiọn̄ọde. Enye emen Obio Ubọn̄ heaven odomo ye “leaven, emi n̄wan emende ekedịp ke ikpọ udomo ndomuyo ita.” (Matthew 13:33) Kpa ye oro owo mîkwe leaven oro ẹsimende ẹbuak ke ndomuyo, enye esinam ofụri ndomuyo ọtọt. Owo isisọpke ikụt ukpụhọde emi.

Ke Jesus ama ọkọnọ mme uwụtn̄kpọ emi ama, enye osio otuowo unyọn̄, onyụn̄ afiak ọnyọn̄ ufọk emi enye odude. Ibịghike mbet esie ẹdi ẹbịne enye man enye anam mme uwụtn̄kpọ oro an̄wan̄a mmọ.

Mme mbet Jesus ẹsikop enye ọnọde uwụtn̄kpọ, edi akanam iwakke ntem ke ebe kiet. Ntre mmọ ẹbụp enye ẹte: “Ntak emi afo adade mme uwụtn̄kpọ etịn̄ ikọ ọnọ mmọ?”—Matthew 13:10.

Ntak kiet edi man Ikọ Abasi osu. N̄wed Matthew ọdọhọ ete: “Enye itịn̄ke ikọ inọ mmọ ke mîdịghe ke uwụtn̄kpọ; man okposu se ẹkedade prọfet ẹtịn̄, ẹte: ‘Nyatat inua mi nnọ mme uwụtn̄kpọ, nyọkwọrọ mme n̄kpọ eke ẹdịbede toto ke editọn̄ọ.’”—Matthew 13:34, 35; Psalm 78:2.

Edi enyene ntak en̄wen emi esinamde Jesus ọnọ uwụtn̄kpọ. Uwụtn̄kpọ esinam ẹfiọk se isịnede mme owo ke esịt. Ediwak mmọ ẹda Jesus nte ata ọnọmbụk ye anam utịben̄kpọ. Mmọ idaha enye nte Ọbọn̄ emi anade ẹsụk ibuot ẹnọ ẹnyụn̄ ẹnam se ededi oro enye ọdọhọde. (Luke 6:46, 47) Mmọ iyomke ndikpụhọde nte mmọ ẹdude uwem m̀mê nte mmọ ẹkerede n̄kpọ. Mmọ inyụn̄ iyomke se Jesus etịn̄de odụk mmọ esịt.

Kop nte Jesus ọbọrọde mbụme oro mbet esie ẹbụpde enye mi: “Ntak edi oro ndade mme uwụtn̄kpọ ntịn̄ ikọ nnọ mmọ, koro ke edise, mmọ ẹse ke ikpîkpu, ndien ke edikop, mmọ ẹkop ke ikpîkpu, mmọ inyụn̄ ifiọkke se ọwọrọde; ndien ntịn̄nnịm ikọ Isaiah omosu mmọ ke idem, emi ọdọhọde ete, ‘. . . Esịt mbon emi amakabade odobi.’”—Matthew 13:13-15; Isaiah 6:9, 10.

Edi Jesus itịn̄ke ikọ emi iban̄a kpukpru mbon oro ẹkpan̄de utọn̄ ẹnọ enye. Enye ọdọhọ ete: “Mbufo ẹmekop inemesịt koro enyịn mbufo okụtde, utọn̄ mbufo onyụn̄ okopde. Koro ke akpanikọ ke ndọhọ mbufo nte, Ama ọdọn̄ ediwak mme prọfet ye ndinen owo ndikụt mme n̄kpọ emi mbufo ẹkụtde mi edi mmọ ikekwe, ndinyụn̄ n̄kop mme n̄kpọ emi mbufo ẹkopde mi edi mmọ ikokopke.”—Matthew 13:16, 17.

 Ih, apostle 12 oro ye mme mbet eken ẹma ndikpep n̄kpọ. Jesus ọdọhọ mmọ ete: “Ẹyak mbufo ẹfiọk ndisana ndịben̄kpọ obio ubọn̄ heaven, edi owo iyakke mbon oro ẹfiọk.” (Matthew 13:11) Sia enen̄erede ọdọn̄ mme mbet Jesus ndifiọk se mme uwụtn̄kpọ emi ọwọrọde, enye anam uwụtn̄kpọ asuan n̄kpasịp an̄wan̄a mmọ.

Jesus ọdọhọ ke “n̄kpasịp oro edi ikọ Abasi.” (Luke 8:11) Isọn̄ onyụn̄ edi esịt owo. Se anade owo ọfiọk edi oro man uwụtn̄kpọ emi an̄wan̄a enye.

Kop se Jesus etịn̄de aban̄a n̄kpasịp oro ẹduọn̄ọde ke mbenusụn̄. Enye ọdọhọ ete: “Devil edi editan̄ ikọ oro ke esịt mmọ efep mbak mmọ ẹdinịm ke akpanikọ ẹnyụn̄ ẹnyene edinyan̄a.” (Luke 8:12) Jesus ọdọhọ ke n̄kpasịp oro ẹduọn̄ọde ke isọn̄ itiat ada aban̄a esịt mbon oro ẹbọde ikọ emi ke idatesịt edi ikọ emi inen̄ekede idụk mmọ esịt. “Ke ini ukụt m̀mê ukọbọ etịbede ke ntak ikọ oro,” mmọ ẹtuak ukot ẹduọn̄ọ. “Ke ini idomo” edide, oro edi, ke ini mbonubon mmọ m̀mê mbon en̄wen ẹbiọn̄ọde mmọ, mmọ ẹtuak ukot ẹduọn̄ọ.—Matthew 13:21; Luke 8:13.

Nso kaban̄a n̄kpasịp oro ẹduọn̄ọde ke otu n̄kukịm? Jesus ọdọhọ mme mbet esie ke emi ada aban̄a mme owo oro ẹkopde ikọ Abasi. Edi mmọ ẹyak “editịmede esịt editịm n̄kpọ emi ye abian̄a abian̄a odudu inyene” ababa ikọ oro owot. (Matthew 13:22) Mmọ ẹma ẹyak ikọ Abasi odụk mmọ esịt, edi idahaemi ikọ emi akpa inyụn̄ in̄wụmke mfri.

Ke akpatre Jesus etịn̄ aban̄a eti isọn̄. Isọn̄ enye emi ada aban̄a mbon emi ẹkopde ikọ Abasi, ẹyak ikọ emi odụk mmọ esịt, se mmọ ẹkekopde onyụn̄ an̄wan̄a mmọ. N̄kpọ etie didie ye utọ mbon emi? Jesus ọdọhọ ke mmọ “ẹn̄wụm mfri.” Edi usọn̄, udọn̄ọ, m̀mê isua emana iyakke kpukpru mmọ ẹn̄wụm mfri ukem; enye emi on̄wụm utịm ike-100, enye oko on̄wụm utịm ike-60, enye  eken on̄wụm utịm ike-30. Abasi esidiọn̄ mbon emi ‘ẹkopde ikọ ye eti esịt eke ọfọnde, ẹmụmde ẹkama ẹnyụn̄ ẹn̄wụmde mfri ke ime.’—Luke 8:15.

Imenịm ke se Jesus etịn̄de emi enem mme mbet emi ẹkedọhọde enye anam se enye ekpepde an̄wan̄a mmimọ! Mme uwụtn̄kpọ Jesus oro ẹnen̄ede ẹn̄wan̄a mmọ ndien. Jesus oyom an̄wan̄a mmọ man mmọ ẹkpekeme ndikpep mbon en̄wen akpanikọ. Enye obụp ete: “Nte ẹsida utuenikan̄ ẹdi man ẹmen aban̄ ẹfụk m̀mê ẹnịm ke idak n̄kpana? Nte owo isidaha idi man ẹmen ẹwụk ke uwụk utuenikan̄?” Ekem enye ọnọ mmọ item ete: “Owo ekededi eke enyenede utọn̄ ndikop, yak enye okop.”—Mark 4:21-23.

Ke Jesus ama eketịn̄ se uwụtn̄kpọ asuan n̄kpasịp ọwọrọde ama, ọdọn̄ mme mbet ndikpep n̄kpọ efen efen. Mmọ ẹdọhọ enye ẹte: “Nam uwụtn̄kpọ mbiet ke in̄wan̄ an̄wan̄a nnyịn.”—Matthew 13:36.

Se mmọ ẹnamde emi owụt ke mmọ itiehe nte otuowo emi ẹkedade ke esụk ẹkop uwụtn̄kpọ Jesus. Ikọdọn̄ke otuowo oro ndidiọn̄ọ se uwụtn̄kpọ oro ọwọrọde m̀mê ndidiọn̄ọ nte enye ebehede mmọ. N̄kukụre se ikenemde mmọ ekedi nte Jesus adade n̄kpọ emi mmọ ẹdiọn̄ọde ọnọ mmọ uwụtn̄kpọ. Se Jesus etịn̄de idahaemi owụt ke mbet imọ emi ẹdide ẹdidọhọ imọ ikpep mmimọ n̄kpọ efen efen itiehe nte mbon emi ẹkedude ke esụk oro. Enye ọdọhọ ete:

“Ẹnọ ntịn̄enyịn ke se mbufo ẹkopde. Udomo eke mbufo ẹdade ẹdomo ẹnọ owo ke ẹdinyụn̄ ẹda ẹdomo ẹnọ mbufo, ih, ẹyedian efen efen ẹnọ mbufo.” (Mark 4:24) Mme mbet ke ẹtịm ẹkpan̄ utọn̄ ke se Jesus ekpepde. Nte mmọ ẹkpan̄de utọn̄ ẹkop, ntre ke se ẹtịn̄de an̄wan̄a mmọ, mmọ ke ẹnyụn̄ ẹkpep mbufa n̄kpọ. Ekem Jesus anam uwụtn̄kpọ mbiet ye wheat an̄wan̄a mmọ ete:

“Asuan eti n̄kpasịp edi Eyen owo; in̄wan̄ edi ererimbot; amaedi eti n̄kpasịp, mmọ emi ẹdi nditọ obio ubọn̄; edi mbiet ẹdi nditọ andidiọk, ndien asua emi akasuande mmọ edi Devil. Ini ukpen̄e edi akpatre ini editịm n̄kpọ emi, ndien mbon ukpen̄e ẹdi mme angel.”—Matthew 13:37-39.

Ke Jesus ama eketịn̄ se nsio nsio n̄kpọ ke uwụtn̄kpọ esie oro ẹdade ẹban̄a, enye ọdọhọ ke akpatre ini editịm n̄kpọ emi, mbon ukpen̄e m̀mê mme angel, ẹyebahade ata “nditọ obio ubọn̄” ẹsion̄o ke otu mme inua-okot Christian emi ẹtiede nte mbiet. Ẹyetan̄ “ndinen owo” ẹbok ọtọkiet ndien ekem mmọ ẹyeyama “ke obio ubọn̄ Ete mmọ.” N̄kpọ editie didie ye “nditọ andidiọk”? Mmọ ‘ẹyetua ẹnyụn̄ ẹta edet’ koro mmọ ẹdiọn̄ọ ke ẹyesobo mmimọ.—Matthew 13:41-43.

Jesus afiak ọnọ mme mbet esie uwụtn̄kpọ ita en̄wen. Akpa, enye ọdọhọ mmọ ete: “Obio ubọn̄ heaven ebiet n̄kpọuto eke edịbede ke in̄wan̄, emi owo kiet okokụtde ndien emen edịp; ndien ke ntak idatesịt emi enye enyenede enye aka  akanyam se ededi eke enye enyenede onyụn̄ aka ekedep in̄wan̄ oro.”—Matthew 13:44.

Enye adian en̄wen do ete: “Obio ubọn̄ heaven ebiet owo urua emi oyomde nti pearl. Ke ini enye okụtde pearl kiet emi ekọmurua esie okponde, enye adaha ọkọsọp anyam kpukpru n̄kpọ emi enye enyenede onyụn̄ edep enye.”—Matthew 13:45, 46.

Jesus ada uwụtn̄kpọ iba oro owụt nte owo ekemede ndinyịme ediwak n̄kpọ atak enye man enye enyene n̄kpọ emi ọsọn̄de urua. Owo urua oro ọsọsọp aka akanyam “kpukpru n̄kpọ emi enye enyenede” man edep pearl kiet emi ekọmurua esie okponde. Uwụtn̄kpọ emi aban̄ade pearl emi ọsọn̄de urua an̄wan̄a mbet Jesus. Ete emi okụtde n̄kpọuto emi edịbede ke in̄wan̄ aka n̄ko “akanyam se ededi eke enye enyenede” man edep n̄kpọuto oro. Ke uwụtn̄kpọ iba oro, mme owo ẹkụt n̄kpọ emi ọsọn̄de urua, emi anade ẹdep ẹnyụn̄ ẹtịm ẹkama nte n̄kpọuto. Imekeme ndimen emi ndomo ye se owo ayakde atak enye man enye ọdiọn̄ọ Abasi. (Matthew 5:3) Ndusụk mbon emi ẹkopde mme uwụtn̄kpọ Jesus emi ẹnanam ekese ndiwụt ke mmimọ imoyom ndidiọn̄ọ Abasi inyụn̄ iyom nditiene Jesus.—Matthew 4:19, 20; 19:27.

Ke akpatre uwụtn̄kpọ Jesus, enye ọdọhọ ke Obio Ubọn̄ heaven ebiet iyịre emi omụmde nsio nsio orụk iyak. (Matthew 13:47) Ekem ẹyesat iyak oro, ẹtan̄ se ifọnde ẹdọn̄ ke n̄kpọ, ẹnyụn̄ ẹduọn̄ọ se mîfọnke. Jesus ọdọhọ ke ntre ke edidi ke akpatre ini editịm n̄kpọ emi, ke mme angel ẹyebahade mme idiọkowo ẹsio ke otu nti owo.

Ini Jesus ọkọdọhọde mbon emi ẹkedide mme akpa mbet esie ẹtiene ẹdi “mme ọkọ owo,” enye n̄ko akanam utom ukọ owo. (Mark 1:17) Edi enye ọdọhọ ke uwụtn̄kpọ iyịre emi aban̄a “akpatre ini editịm n̄kpọ” emi edide ke iso. (Matthew 13:49) Mme apostle ye mme mbet emi ẹkopde se uwụtn̄kpọ emi ọwọrọde ẹda emi ẹdiọn̄ọ ke mme akpan n̄kpọ ẹyetịbe ke ini iso.

Mbon emi ẹketienede ẹkop uwụtn̄kpọ emi Jesus ekesịnede ke ubom ọnọ ẹkpep n̄kpọ etieti. Jesus owụt ke imọ iyom ndinam “kpukpru n̄kpọ ẹn̄wan̄a mme mbet esie ke ini mmọ ẹdude ikpọn̄.” (Mark 4:34) Enye “ebiet enyeneufọk, emi osion̄ode mbufa n̄kpọ ye n̄kani n̄kpọ ke ufọk ubon n̄kpọuto esie.” (Matthew 13:52) Edi enye inọhọ mmọ kpukpru uwụtn̄kpọ emi man ẹtie nte enye enen̄ede ọdiọn̄ọ ndikpep n̄kpọ. Utu ke oro, enye oyom mme mbet esie ẹtiene ẹdiọn̄ọ mme akpan n̄kpọ emi ẹtiede nte n̄kpọuto. Idụhe owo emi ọdiọn̄ọde ndikpep n̄kpọ nte Jesus!