Amalisia Jesús oĩ Capernáumpe omongavajúrõ guare umi fariséope. Upéi, tardeve osẽ oho mar de Galilea gotyo. Pe y kóstape ijaty heta hénte ohendu hag̃ua chupe. Jesús ojupi peteĩ kanóape, oñemomombyryʼimi pe kóstagui ha oñepyrũ oñeʼẽ chupekuéra pe Rréino yvagapeguáre. Upearã oipuru heta ehémplo térã parávola. Umi hénte ohendúva chupe ontende umi ehémplo, ha hesakã porã chupekuéra heta mbaʼe pe Rréinogui.

Ñepyrũrã Jesús oñeʼẽ peteĩ chokokue oñemitỹvare. Oĩ umi semílla hoʼáva tape kóstare, ha umi guyra ou hoʼupa. Ótra semílla katu hoʼa itatýpe, ndaiporiguasuihápe yvy. Peichagua semílla pyaʼe heñói, péro ndahapopypukúi. Upéi pe kuarahy ojopévo, ohapy pe plánta heñoiʼimi vaʼekue, ha ipiru jey. Oĩ avei umi semílla hoʼáva ñuatĩndýpe, ha heñói vove ndaikatúi okakuaa pórke umi ñuatĩ ojahoʼipa chupekuéra. Upéi oĩ ótra semílla hoʼáva yvy porãme. Koʼãva katu hiʼa porã, “oĩ hiʼáva cien peve peteĩ semíllagui; oĩ hiʼáva sesenta ha ótro katu hiʼa treinta” (Mateo 13:8).

Ótro ehémplope Jesús heʼi Ñandejára Rréino ojoguaha peteĩ kuimbaʼe oñemitỹvape. Pe chokokue jepiveguáicha oke pyharekue ha opuʼã arakuépe. Pe semílla katu heñói ha okakuaa, “péro haʼe ndoikuaái mbaʼéichapa oiko upéva” (Marcos 4:27). Pe kóga okakuaa ijehegui, upéi oprodusi ha oĩma oñemonoʼõ hag̃uáicha.

Jesús omombeʼu avei chupekuéra ótro ehémplo. Oñeʼẽ peteĩ kuimbaʼe oñotỹvare semílla iporãva, péro “umi kuimbaʼe oke aja”, ou iñenemígo ha oñotỹ ñana pe trígo apytépe. Upémarõ hembiguaikuéra oporandu chupe oipeʼátapa  pe ñana, péro haʼe ombohovái: “Nahániri, ani ág̃a peichahágui pemondorohápe pe ñana, pemondoro avei pe trígo hendive. Peheja mokõivéva tokakuaa oñondive pe kosécha tiémpo peve, ha upévo haʼéta umi omonoʼõvape: Pembyaty raẽ pe ñana ha pejokua pehapy hag̃ua, ha upéi pembyaty pe trígo che galpónpe” (Mateo 13:24-30).

Umi hénte apytépe oĩ heta ontendéva pe agrikultúra. Upévare Jesús oñeʼẽ avei peteĩ semílla ikonosídovare: pe mostása raʼỹi. Pe mostása ningo okakuaa ha oiko chugui peteĩ yvyramáta, ikatuhápe ojaitypo hakãre umi guyra. Jesús heʼi: “Pe Rréino yvagapegua ojogua peteĩ mostása raʼỹime, peteĩ kuimbaʼe ojagarra vaʼekue oñotỹ ikokuépe” (Mateo 13:31). Haʼe ningo nomboʼéi hína mbaʼeve pe plántare, síno oipurúnte ehémploramo ohechauka hag̃ua mbaʼéichapa peteĩ mbaʼe michĩetereíva ikatu okakuaa ha oiko chugui peteĩ mbaʼe tuichaitereíva.

Upéi Jesús oipuru ótro ehémplo entéronte ontendétava. Okompara pe Rréino yvagapegua pe ‘levadúrare, peteĩ kuña ombojeheʼáva diez kílo arínare’ (Mateo 13:33). Añetehápe ningo pe levadúra ni ndojekuaái, péro ojagarrapaite pe mása ha ombovu. Ikatu ñepyrũrã ni ndojehechái mbaʼépa ojapo pe levadúra, péro ohasávo pe tiémpo ojekuaáma pe kámbio: pe mása tuichavéma ohóvo.

Omombeʼu rire koʼã ehémplo, Jesús ojedespedi umi héntegui ha oho jey pe óga opytahápe. Upépe ou hendápe idisipulokuéra ha oporandu chupe mbaʼépa heʼise umi parávola.

Umi disípulo ohendúva voínte Jesúspe oipuru jave ehémplo oporomboʼe hag̃ua, péro núnka nomombeʼúiva heta ehémplo ojoapykueripa. Upévare oporandu hikuái: “¿Mbaʼére piko reñeʼẽ jave chupekuéra reiporu ehémplo?” (Mateo 13:10).

Jesús ojapo upéva okumpli hag̃ua peteĩ profesía. Mateo heʼi: “Haʼe oiporu katuete umi ehémplo oñeʼẽ jave. Péicha oñekumpli pe profesía heʼíva: ‘Aiporúta ehémplo amboʼe hag̃ua chupekuéra, amombeʼúta umi mbaʼe iñepyrũmby guive oĩva kañyháme’” (Mateo 13:34, 35; Salmo 78:2).

Jesús oipuru avei umi ehémplo oikuaa hag̃ua mbaʼépa umi hénte oreko ipyʼapýpe. Por ehémplo, oĩ heta ohóva hendápe ohenduséguinte omboʼe lája térã ohechase rupi milágro. Péro umíva ndojaposéi Jesús heʼíva ha ndorekoséi chupe Huvicháramo (Lucas 6:46, 47). Koʼã hénte nokambiaséi opensa lája ni oiko lája. Ndohejái hikuái pe marandu porã opoko ikorasõre.

Jesús heʼi idisipulokuérape: “Haʼekuéra omaña péro ndohechái mbaʼeve, ohendu péro nontendéi upe ohendúva ni ndopillái mbaʼeve. Upévare añeʼẽ chupekuéra ehémplo rupive. Ha péicha oñekumpli hesekuéra proféta Isaías ohai vaʼekue: ‘[...] Koʼãva akãme ndoikevéima mbaʼeve’” (Mateo 13:13-15; Isaías 6:9, 10).

Péro upéi Jesús heʼi umi oĩvape hendive: “Peẽ katu pevyʼa pehecha ha pehendúgui koʼã mbaʼe. Añetehápe haʼe peẽme: Heta proféta ha kuimbaʼe hekoporãva ohechase vaʼekue umi mbaʼe peẽ pehecháva, péro ndohechái. Avei ohenduse vaʼekue umi mbaʼe peẽ pehendúva, péro nohendúi” (Mateo 13:16, 17).

Umi 12 apóstol ha heta ótro disípulo añetehápe ontendese opa mbaʼe Jesús omboʼéva. Upévare haʼe heʼi chupekuéra: “Ñandejára penepytyvõ pentende hag̃ua umi sekréto marangatu Irréino yvagapegua rehegua. Péro chupekuéra nahániri” (Mateo 13:11). Upéi, idisipulokuéra  ontende porãségui umi mbaʼe, Jesús oñepyrũ omyesakã chupekuéra pe ehémplo oñeʼẽva pe chokokuére.

Jesús heʼi: “Pe semílla ningo Ñandejára ñeʼẽ” (Lucas 8:11). Péro, ¿mbaʼépa orrepresenta pe yvy? Pe yvy haʼe hína umi hénte korasõ. Koʼã mbaʼe tekotevẽ ontende porã hikuái ikatu hag̃uáicha hesakã chupekuéra Jesús omboʼeséva umi ehémplo rupive.

Umi semílla hoʼávare tape kóstare Jesús heʼi: “Ou pe Aña ha oipeʼa ipyʼapyguikuéra ani hag̃ua oguerovia ha ojesalva” (Lucas 8:12). Jesús heʼi umi semílla hoʼáva itatýpe haʼeha umi ohendúva Ñandejára ñeʼẽ ha vyʼapópe ogueroviáva, péro pe añetegua ndahapopypukúi ikorasõmekuéra. Upéi “ohasa asy térã oĩvo oñemoĩva hese pe marandu káusare, pyaʼe oñepysanga”. Upéicha rupi, “ombohováivo peteĩ mbaʼe ijetuʼúva”, por ehémplo opuʼãrõ hese ihentekuéra térã ótra persóna, ohejaite jey pe añetegua (Mateo 13:21; Lucas 8:13).

¿Mávapepa orrepresenta umi semílla hoʼa vaʼekue ñuatĩndýpe? Jesús heʼi idisipulokuérape umíva haʼeha hína umi ohendúva Ñandejára ñeʼẽ. Upéicharõ jepe, “ojepyʼapyeterei hemikotevẽ ko mundopeguáre ha pe platarayhu ombotavy chupe” (Mateo 13:22). Koʼã persóna oreko kuri ikorasõme Ñandejára ñeʼẽ, péro umi mbaʼe ko mundopegua ojahoʼipa chupekuéra ha upévare ndojapói mbaʼeve iporãva.

Upéi Jesús oñeʼẽ kuri pe semílla hoʼávare pe yvy iporãvape. Umíva haʼe hína umi persóna ohendúva Ñandejára ñeʼẽ, ontende porãva ha oaseptáva ipyʼaite guive. Koʼãichagua persóna haʼete voi “hiʼa” porãva. Péro jaikuaaháicha, naentéroi peteĩchapa isituasión, por ehémplo oĩ ijedáva térã hasykatúva. Upéicha rupi haʼete ku oprodusíva hikuái diferénte kantida,  oĩ oprodusíva mas de 100 vése, ótro katu mas de 60 vése ha ótro oprodusi mas de 30 vése. Ha Jehová ovendesi ‘umi ipyʼaporãvape, ohendúva Ñandejára ñeʼẽ, ogueroviáva ipyʼaite guive ha hiʼáva, oaguantáramo jepe heta mbaʼe ijetuʼúva’ (Lucas 8:15).

Oiménengo ovyʼaite raʼe umi disípulo ontendéma haguére umi mbaʼe Jesús omboʼe vaʼekue. Koʼág̃a hesakãma chupekuéra umi parávola. Haʼe oipota haʼekuéra ontende porã umi ehémplo ikatu hag̃uáicha upéi omombeʼu ótrope pe añetegua. Jesús heʼi: “Peteĩ lámpara ndojeguerúi oñemoĩ hag̃ua kanásto térã tupa guýpe, ¿ajépa? Ojegueru guei oñemoĩ ojehecha hag̃uáme”. Upéi heʼi avei: “Pe ikatúva ohendu, tojapysaka porã” (Marcos 4:21-23).

Jesús omyesakã rire pe ehémplo oñeʼẽva pe chokokuére, umi disípulo oikuaaseve, ha heʼi: “Ndéngo reñeʼẽ kuri ñana vai oñeñotỹ vaʼekuére kokuépe. Emyesakãna oréve mbaʼépa heʼise upe ehémplo” (Mateo 13:36).

Koʼã disípulo ndojoguái umi hénte oĩ vaʼekuépe mar kóstape. Umíva ohendúnte ha oñekontentáma. Umi persónape nointeresái mbaʼépa heʼise umi ehémplo, ni ndoikuaaséi mbaʼéichapa ideprovéchota chupekuéra. Péro Jesús ohechauka idisipulokuéra idiferentetereiha umi ótro héntegui, ha heʼi:

“Peñatende porãke koʼã mbaʼe pehendúvare. Cháke pe medída peiporúva pende rapicháre ojeporúta penderehe, ha hiʼarive oñembojoʼáta peẽme” (Marcos 4:24). ¿Mbaʼépa omboʼese raʼe Jesús heʼívo “pe medída peiporúva pende rapicháre ojeporúta penderehe”? Upéva ohechauka amáske umi disípulo oñeinteresa umi mbaʼe ohendúvare, Jesús avei omyesakãta chupekuéra umi mbaʼe oikuaaséva, ha hiʼarive omboʼéta chupekuéra hetave mbaʼe. Upémarõ Jesús oexplika idisipulokuérape pe ehémplo oñeʼẽva pe trígo ha pe ñana vaíre. Haʼe heʼi:

“Pe chokokue osẽva oñotỹ pe semílla iporãva, upéva hína pe Yvypóra Raʼy, pe kokue katu, ko múndo. Pe semílla iporãva, umíva hína pe Rréino ñemoñare; ha pe ñana katu pe aña ñemoñare. Pe enemígo ou vaʼekue oñotỹ pe ñana vai, upéva hína pe Aña. Pe kosécha tiémpo katu pe múndo ára pahaite oñemoag̃uívo; ha umi omonoʼõva, umi ánhel” (Mateo 13:37-39).

Omyesakã rire mbaʼépa orrepresenta káda detálle oĩva ko ehémplope, Jesús heʼi mbaʼéichapa oñemohuʼãta koʼã mbaʼe. Haʼe omombeʼu pe múndo ára paha oñemoag̃uívo, umi ánhel oseparataha umi kristiáno guaʼu umi kristiáno teégui, haʼéva hína “pe Rréino ñemoñare”. Upéva oiko vove, “umi hekojojáva kuarahýicha omimbíta Itúva Rréinope”. Ha, ¿mbaʼépa oikóta umi ‘aña ñemoñarégui’? “Haʼekuéra hasẽ soro  ha ipyahẽta ñembyasýgui”, pórke oñemboykéta oñehundi hag̃ua (Mateo 13:41-43).

Upéi Jesús omombeʼu mbohapy ehémplo idisipulokuérape. Primero heʼi: “Pe Rréino yvagapegua ojogua pláta yvyguýpe, peteĩ kuimbaʼe otopáva pe ñúme ha upéi oñomi jeýva. Ha ovyʼaitereígui oho ovendepa ikosakuéra ha ojogua upe ñu” (Mateo 13:44).

Upe rire heʼi avei: “Pe Rréino yvagapegua ojogua avei peteĩ komersiántepe, oikóva oviaha oheka hag̃ua pérla iporãva. Ha ojuhúvo peteĩ pérla iporãitereíva, oho pyaʼe porã ovendepa ikosakuéra ha ojogua” (Mateo 13:45, 46).

Koʼã mokõi ehémplo rupive, Jesús ohechauka peteĩ persóna oĩ vaʼerãha dispuésto ojapóvo sakrifísio, ohupyty hag̃ua peteĩ mbaʼe ivaliosoitereíva. Pe komersiánte “pyaʼe porã ovendepa ikosakuéra” ikatu hag̃uáicha ojogua pe pérla iporãva. Jesús disipulokuéra oikuaa porã peteĩ pérla hepyetereiha. Avei pe kuimbaʼe otopáva pe pláta yvyguy “ovendepa ikosakuéra” ikatu hag̃uáicha ojogua pe ñu oĩháme pe tesóro. Jahechaháicha, mokõive ehémplope oĩ peteĩ mbaʼe ivaliósova ikatúva oñekonsegi. Upéva ikatu ñakompara umi sakrifísio jajapóvare ñaime porã hag̃ua Jehovándi (Mateo 5:3). Heta persóna ohendu vaʼekue Jesúspe ojapo avei heta sakrifísio oiko hag̃ua chugui idisípulo (Mateo 4:19, 20; 19:27).

Upéi Jesús heʼi pe Rréino yvagapegua ojoguaha peteĩ rred tuichaitereívape, onohẽva opaichagua pira (Mateo 13:47). Koʼã pira upe rire ojeporavo ha oñemoĩ umi iporãva peteĩ mbaʼyrúpe, péro oñemombo umi pira ndovaléiva. Jesús heʼi upeichataha oñemoag̃uívo pe fin. Umi ánhel oseparáta umi hekojojáva umi iñañávagui.

Jesús voi omoñepyrũ pe péska heʼírõ guare idisipulokuérape: “Pomboʼéta pejagarra hag̃ua hénte, pejagarraháicha pira” (Marcos 1:17). Upéicharõ jepe, haʼe heʼi pe ehémplo oñeʼẽva pe rred tuichaitereívare oñekumplitaha tenonde gotyove, “pe múndo ára pahaite oñemoag̃uívo” (Mateo 13:49). Péicha, Jesús apostolkuéra ha umi ótro disípulo ohechakuaa ofaltaha gueteri oñekumpli heta mbaʼe iñimportantetereíva.

Haʼekuéra ningo tuicha oñevenefisia ohendúrõ guare Jesúspe oñeʼẽvo pe kanóa guive. Péro upéi Jesús ‘haʼeñoháme omyesakã chupekuéra opa mbaʼe’ (Marcos 4:34). Haʼe “ojogua peteĩ ogajárape, onohẽva imbaʼerepy apytégui mbaʼe ipyahúva ha itujáva” (Mateo 13:52). Jesús nomyesakãi koʼã ehémplo ohechauka hag̃ua ikatupyryha, síno okomparti hag̃ua idisipulokuérandi pe añetegua ivaliosoitereíva. Jahechaháicha, Jesús haʼe hína “peteĩ mboʼehára” ijojahaʼỹva.