Ziku Yezu kele na Kapernaumi ntangu yandi ke nganina Bafarize. Na nima kaka kilumbu yina, yandi me katuka na nzo mpi me kwenda na lweka ya Nzadi-Mungwa ya Galilea, kisika bimvuka ya bantu me vukana. Yezu me kota na maswa, yandi me kwenda mwa ntama ti mukidi mpi me yantika kulonga bantu mambu ya me tala Kimfumu ya zulu. Yandi me longa mambu yango na nzila ya bambandu mpi ya bingana. Bawi na yandi me zaba bisika mpi bima mingi yina Yezu ke tubila, yo yina bo ke bakisa kukonda mpasi mambu mingi ya me tala Kimfumu.

Na mbandu ya ntete, Yezu me tubila muntu mosi ya ke kunaka yina ke kuna bankeni. Bankeni ya nkaka me bwa na nzila mpi bandeke me dia yo. Bankeni ya nkaka diaka me bwa na ntoto yina kele na matadi, kisika ntoto kele mingi ve. Misisa yina me basika me kwenda ve ntama, ebuna banti yina ya ndendi me zika sambu na ntangu mpi yo me yuma. Diaka, bankeni ya nkaka me bwa na kati ya bansende, ebuna bansende yina me kanga banti ya ndendi ntangu yo ke zola kubasika. Na nsuka, bankeni ya nkaka me bwa na ntoto ya mbote. Bankeni yango me buta mbuma, “yai mbala 100, ya nkaka 60, ya nkaka diaka 30.”—Matayo 13:8.

Na mbandu ya zole, Yezu me fwanisa Kimfumu ti ntangu yina muntu mosi ke kuna bankeni. Na mbandu yai, muntu yango ke lala mpi ke telema, bankeni ke yela. Kansi “yandi ke zaba ve” mutindu yo ke salama. (Marko 4:27) Bankeni yango ke yela yo mosi mpi ke buta mbuma, yina yandi ta katula.

Na nima, Yezu me pesa mbandu ya tatu ya me tala kukuna. Muntu mosi me kuna mbuma ya mbote, kansi “ntangu bantu vandaka kulala,” mbeni mosi me kwisa mpi me kuna matiti ya mbi na kati ya ble. Bampika ya muntu yina me yula yandi kana bo fwete katula matiti yina ya mbi. Yandi me zabisa bo nde: “Ve, kana ve ntangu beno ke katula matiti  ya mbi beno ta katula mpi ble. Beno bika yonso zole kuyela kumosi tii na nsungi ya kukatula bima na bilanga, ebuna na nsungi ya kukatula bima na bilanga, mono ta tubila bantu ya ke katulaka bima na bilanga nde: Beno katula ntete matiti ya mbi mpi beno kanga yo na mabuki sambu na kuyoka yo na tiya; na nima beno vukisa ble na nzo na mono ya kubumba bima.”—Matayo 13:24-30.

Bantu mingi yina ke widikila Yezu me zaba kisalu ya bilanga. Yandi me tubila mpi kima ya nkaka yina bo me zaba mbote, nkeni ya fioti ya mutarde. Yo ke yelaka mpi ke kumaka nti ya nene ebuna bandeke ke kwisaka mpi ke lalaka na balutangu na yo. Yezu me tuba sambu na nkeni yango nde: “Kimfumu ya zulu me fwanana ti nkeni ya mutarde yina muntu mosi bakaka mpi kunaka na kilanga na yandi.” (Matayo 13:31) Yezu ke pesa ve malongi ya me tala banti. Kansi, yandi ke tubila kuyela ya nene, disongidila mutindu kima ya fioti kibeni lenda yela mpi kukuma kima ya nene kibeni.

Na nima, Yezu me tubila diambu mosi yina bawi na yandi mingi me zaba mbote. Yandi me fwanisa Kimfumu ya zulu ti “levire, yina nkento mosi bakaka mpi vukisaka na bitesilu tatu ya nene ya fufu.” (Matayo 13:33) Ata yo ke monanaka ve na meso ya bantu, yo ke panzanaka na fufu yonso mpi ke vimbisaka yo. Bantu ke bakisaka ve bansoba yina ke salamaka mpi mutindu fufu ke kumaka mingi.

Na nima ya kupesa bambandu yai, Yezu me zabisa bantu na kukwenda mpi yandi me vutuka na nzo yina yandi vandaka kuzinga. Ntangu fioti na nima, balongoki na yandi me kwisa sambu bo ke zola nde yandi tendudila bo bambandu yina.

Balongoki me waka Yezu ke sadila bambandu, kansi bo me waka yandi ntete ve ke sadila bambandu mingi na mbala mosi. Bo me yula yandi nde: “Sambu na nki nge ke tubila bo na bambandu?”—Matayo 13:10.

Kikuma mosi yina yandi ke tubila bantu na bambandu kele sambu na kulungisa mbikudulu ya Biblia. Disolo ya Matayo ke tuba nde: “Yandi vandaka kutubila bo ve kukonda kusadila mbandu, sambu na kulungisa mambu yina Nzambi tubaka na nzila ya mbikudi, yina tubaka nde: ‘Mono ta kangula munoko na mono ti bambandu; mono ta zabisa mambu yina me bumbanaka katuka na luyantiku.’”—Matayo 13:34, 35; Nkunga 78:2.

Kansi, yo kele diaka ti bikuma mingi yina Yezu ke sadila bambandu. Yo ke sadisa yandi na kubakisa bangindu ya bawi na yandi. Bawi mingi ke sepela na Yezu sambu bo ke mona yandi kaka bonso muntu yina ke taka masolo mbote mpi ke salaka bimangu. Bo ke mona yandi ve bonso Mfumu yina bo fwete lemfukila mpi yina bo fwete landa kukonda bwimi. (Luka 6:46, 47) Bo ke zola ve kusoba mutindu na bo ya kutadila mambu to luzingu na bo. Bo ke zola mpi ve nde nsangu na yandi kukota na ntima na bo.

Sambu na kupesa mvutu na ngiufula yina balongoki yulaka yandi, Yezu me tuba nde: “Yo yina mono ke tubila bo na bambandu; sambu ata bo ke tala, bo ke tala kaka mpamba, mpi ata bo ke wa, bo ke wa kaka mpamba; bo ke bakisa mpi ve ntendula na yo. Mpi mbikudulu ya Yezaya ke lungana na bo. Yo ke tuba nde: ‘. . . Ntima ya bantu yai me kumaka ngolo.’”—Matayo 13:13-15; Yezaya 6:9, 10.

Kansi, mvutu yai ke tadila ve bawi na yandi yonso. Yandi me tuba nde: “Kiese na meso na beno sambu yo ke mona mpi na makutu na beno sambu yo ke wa. Sambu, ya kieleka mono ke tubila beno nde, bambikudi mingi ti bantu mingi ya lunungu vandaka na nzala ya kumona mambu ya beno ke mona kansi bo monaka yo ve, mpi ya kuwa mambu ya beno ke wa kansi bo waka yo ve.”—Matayo 13:16, 17.

Ya kieleka, bantumwa 12 ti balongoki ya nkaka ya kwikama kele ti ntima ya bulemfu. Yo yina, Yezu me tuba nde: “Nzambi me pesaka beno nswa ya  kubakisa binsweki ya santu ya Kimfumu ya zulu, kansi yandi me pesaka bo ve nswa yina.” (Matayo 13:11) Sambu balongoki na yandi kele kibeni ti mpusa ya kubakisa mambu, Yezu me tendudila bo mbandu ya muntu yina ke kunaka.

Yezu me tuba nde: “Nkeni kele ndinga ya Nzambi.” (Luka 8:11) Ntoto kele ntima. Yai kele mambu ya mfunu sambu na kubakisa mbandu yai.

Sambu na nkeni yina bwaka na lweka ya nzila na ntoto yina bantu ke niataka, Yezu me tuba nde: “Diabulu me kwisa mpi me katula ndinga na bantima na bo sambu bo kwikila ve mpi bo guluka ve.” (Luka 8:12) Ntangu Yezu ke tubila nkeni yina bo kunaka na ntoto yina kele na matadi, yandi ke zola kutubila ntima ya bantu yina me yamba ndinga na kiese kansi yo me buta ve misisa na ntima na bo. “Kana mpasi to mbangika kubasika sambu na ndinga,” bo ke bulaka sakuba. Ya kieleka, kana “nsungi ya kumekama” me kwisa, ziku kimbeni yina ke katukaka na bantu ya dibuta to na bantu ya nkaka, bo ke yambulaka lukwikilu.—Matayo 13:21; Luka 8:13.

Inki beto lenda tuba sambu na nkeni yina bwaka na kati ya bansende? Yezu me zabisa balongoki na yandi nde yo kele bantu yina ke wa ndinga. Kansi, “basusi ya ngidika yai ya bima mpi kiyeka ya kimvwama” ke lembisaka bo. (Matayo 13:22) Ndinga kele na ntima na bo, kansi bansende ke kangaka yo ebuna yo ke butaka ve mbuma.

Ntoto ya nsuka yina Yezu ke tubila kele ntoto ya mbote. Yo kele bantu yina ke wa ndinga mpi ke ndima yo na ntima na bo, disongidila bo ke bakisa kibeni ntendula na yo. Inki ke salamaka na nima? Bo “ke butaka mbuma.” Na kutadila mambu ya luzingu na bo, mu mbandu mvula na bo to mavimpi na bo, bo yonso ke butaka ve mbuma mutindu mosi. Bankaka ke butaka mbuma mbala 100, bankaka mbala 60, mpi bankaka diaka mbala 30. Ya kieleka, Nzambi ke sakumunaka bantu yina “na nima ya kuwa ndinga ti ntima ya kitoko mpi ya mbote, bo ke simbaka yo na ntima mpi bo ke butaka mbuma ti kukanga-ntima yonso.”—Luka 8:15.

 Ntembe kele ve nde, balongoki yina kwendaka kusosa Yezu sambu yandi tendudila bo malongi na yandi me wa kiese kibeni. Ntangu yai, bo me bakisa mbote-mbote bambandu yina Yezu pesaka. Yezu ke zola nde bo bakisa bambandu na yandi, sambu bo mpi bo longa bantu ya nkaka kieleka. Yandi me yula bo nde: “Keti bo ke tulaka mwinda na nsi ya kitunga to na nsi ya mbeto? Keti bo ke tulaka yo ve na zulu ya kima ya kutudila mwinda?” Na nima, yandi me pesa bo ndongisila yai: “Konso muntu yina kele ti makutu ya kuwa, yandi wa.”—Marko 4:21-23.

Na nima ya kuwa bantendula yina Yezu me pesa sambu na mbandu ya muntu yina ke kunaka, balongoki ke zola kuzaba mambu mingi ya nkaka. Bo me lomba Yezu nde: “Tendudila beto mbandu ya matiti ya mbi na kati ya kilanga.”—Matayo 13:36.

Diambu yina bo me lomba Yezu ke monisa nde bangindu na bo me swaswana kibeni ti ya kimvuka ya bantu yina kele na dibungu. Bantu yina waka bambandu ya Yezu, kansi bo vandaka ve na mpusa ya kuzaba ntendula na yo mpi mutindu bo lenda sadila yo. Bo sepelaka kaka na mambu yina Yezu tubilaka na bambandu na yandi. Yezu me monisa nde, bo me swaswana ti balongoki na yandi sambu balongoki na yandi yina kwisaka kusosa yandi vandaka na mfunu ya kuzaba mambu mingi na yina me tala bambandu yina. Yandi me tuba nde:

“Beno tula dikebi na mambu yina beno ke wa. Na kitesilu yina beno ke tesa, bo ta tesila beno na yo, ee, bo ta yikila beno mingi diaka.” (Marko 4:24) Balongoki ke tula dikebi na mambu yina bo ke wa na Yezu. Bo ke tesa yo ti mpusa mpi dikebi ya masonga yina Yezu ke monisila bo, mpidina bo ta zaba mambu mingi mpi bo ta mona nsemo ya mingi. Sambu na kupesa mvutu na diambu yina balongoki lombaka yandi na yina me tala ntendula ya mbandu ya matiti ya mbi mpi ble, Yezu me tuba nde:

“Muntu yina kunaka mbuma ya mbote kele Mwana ya muntu; kilanga kele nsi-ntoto. Mbuma ya mbote kele bana ya Kimfumu, kansi matiti ya mbi kele bana ya muntu ya mbi, ebuna mbeni yina kunaka yo kele Diabulu. Kisalu ya kukatula bima na bilanga kele nsukilu ya ngidika mosi ya bima, mpi bantu ya ke katulaka bima na bilanga kele bawanzio.”—Matayo 13:37-39.

Na nima ya kutendula diambu mosi-mosi ya ke tadila mbandu yina, Yezu me tubila mambu yina ta salama na nsuka. Yandi me tuba nde na nsukilu ya ngidika ya bima, bantu yina ke katulaka bima na bilanga to bawanzio, ta kabula ‘bana ya kieleka ya Kimfumu’ ti Bakristu ya luvunu yina me fwanana ti matiti ya mbi. Bo ta vukisa “bantu ya lunungu” mpi nsuka-nsuka bo ta sema ngolo kibeni “na Kimfumu ya Tata na bo.” Ebuna, inki ta kumina “bana ya muntu ya mbi”? Bo ta fwa bo, yo yina “bo ta dilaka mpi ta kwetisaka meno.”—Matayo 13:41-43.

Na nima, Yezu me pesa balongoki na yandi bambandu tatu ya nkaka. Ya ntete, yandi me tuba nde: “Kimfumu ya zulu kele bonso kima ya ntalu yina bo me bumbaka na kilanga, yina muntu mosi  me mona mpi me bumba; ebuna sambu na kiese yina yandi kele na yo, yandi me kwenda mpi me teka bima yonso yina yandi kele na yo mpi me sumba kilanga yina.”—Matayo 13:44.

Na mbandu ya zole, Yezu me tuba nde: “Kimfumu ya zulu kele bonso muntu ya mumbongo ya ke salaka banzietelo yina ke sosa mayaka ya kitoko. Kana yandi mona diyaka mosi ya ntalu mingi, yandi ta kwenda kuteka na mbala mosi bima yonso yina yandi kele na yo mpi yandi ta sumba yo.”—Matayo 13:45, 46.

Na bambandu yonso zole, Yezu me tubila luzolo yina muntu kele ti yo ya kusala bibansa sambu na kima mosi ya mfunu mingi. Muntu yina ya mumbongo me teka na mbala mosi “bima yonso yina yandi kele na yo” sambu na kusumba diyaka mosi ya ntalu mingi. Balongoki ya Yezu lenda bakisa mbandu ya diyaka ya ntalu mingi. Muntu yina me mona kima ya ntalu yina bo bumbaka na kilanga “me teka bima yonso yina yandi kele na yo” sambu na kusumba yo. Bambandu yonso zole ke tubila kima mosi ya mfunu mingi, yina muntu me mona mpi na nima yandi me wa kiese. Beto lenda fwanisa yo ti bibansa yina muntu ke sala sambu na kulungisa nzala na yandi ya mambu ya kimpeve. (Matayo 5:3) Bantu ya nkaka yina ke widikila Yezu ntangu yandi ke pesa bambandu yai, me monisaka dezia luzolo ya kusala bikesa sambu na kulungisa nzala na bo ya mambu ya kimpeve mpi sambu na kukuma balongoki na yandi ya kieleka.—Matayo 4:19, 20; 19:27.

Na mbandu ya nsuka, Yezu me fwanisa Kimfumu ya zulu ti bukondi yina ke kangaka bambisi ya masa ya mitindu yonso. (Matayo 13:47) Ntangu bo ke kabula bambisi, bo ke tula bambisi ya mbote na bitunga kansi bo ke losa bambisi ya mbi. Yezu me tuba nde yo ta vanda mpi mutindu yina na nsukilu ya ngidika ya bima—bawanzio ta kabula bantu ya mbi ti bantu ya lunungu.

Yezu yandi mosi salaka kisalu ya kuloba na kimpeve ntangu yandi bingaka balongoki na yandi ya ntete sambu bo kuma “balobi-bantu.” (Marko 1:17) Kansi yandi me tuba nde mbandu ya bukondi ta lungana na bilumbu ke kwisa, “na nsukilu ya ngidika ya bima.” (Matayo 13:49) Yo yina, bantumwa mpi balongoki ya nkaka yina ke wa Yezu ke bakisa nde, mambu ya mfunu kibeni ta salama na bilumbu ke kwisa.

Bantu yina me wa bambandu yina Yezu me pesa ntangu yandi kele na maswa me baka mambote mingi. Yandi me monisa luzolo yina yandi kele ti yo ya “kutendudila balongoki na yandi mambu yonso na kingenga.” (Marko 4:34) Yandi kele “bonso muntu mosi, munkwa-nzo, yina ke basisa bima ya mpa ti ya ntama na kisika ya yandi ke bumbaka bima na yandi ya ntalu.” (Matayo 13:52) Ntangu Yezu ke pesa bambandu yai, yandi ke zola ve kudisongisa nde yandi kele ti mayele ya kulonga. Kansi, yandi ke zabisa balongoki na yandi mambu ya kieleka yina kele bonso bima ya ntalu mingi. Yandi kele kibeni “longi” ya me luta balongi yonso.