Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

MATAUPU 43

O Talafaatusa e Faatatau i le Malo

O Talafaatusa e Faatatau i le Malo

MATAIO 13:1-53 MAREKO 4:1-34 LUKA 8:4-18

  • UA FAAMATALA E IESU TALAFAATUSA E FAATATAU I LE MALO

E foliga mai sa iai Iesu i Kapanaumi ina ua ia aʻoaʻia le ʻau Faresaio. Mulimuli ane i lea lava aso, ua ia tuua le fale sa nofo ai ae agaʻi atu i le sami o Kalilaia, lea o loo faapotopoto ai le motu o tagata. Ua maliu atu nei Iesu i le vaa ma ua tuutuu ese mai i le matafaga, ona amata loa lea ona ia aʻoaʻo atu e faatatau i le Malo o le lagi, e ala i le faaaogāina o le tele o talafaatusa. E masani lelei lana ʻaufaalogologo i le tele o vala ua ia taʻua, ma ua faigofie ai mo i latou ona malamalama i vala eseese o le Malo.

Muamua, ua faamatala e Iesu le talafaatusa e faatatau i se tagata o loo lūlūina ni fatu. E iai fatu ua paʻuʻū i tafatafa o le auala, ma ua ʻaina e manufelelei. Ua paʻuʻū isi fatu i le mea papa e laʻitiiti le eleele. Ua tutupu o latou aa ae e leʻi mauaa lelei. O lea, ua velasia ma magumagu ai nei laau fou. O isi fatu ua paʻuʻū i le vao tuitui. A o ola aʻe nei fatu, ua fetinaʻiina ona o le vao tuitui. Peitaʻi, ua iai fatu ua paʻuʻū i le eleele lelei, ma ua fua mai ai “e taʻiselau le tasi, e taʻiono sefulu le isi, ae taʻitolu sefulu le isi.”—Mataio 13:8.

I se isi talafaatusa, ua faatusa ai e Iesu le Malo i se tamāloa o loo lūlūina fatu. E tusa pe moe pe ala lenei tamāloa, ae e tātupu ma ola pea nei fatu. Peitaʻi, ʻe na te lē iloa’ pe faapefea ona tupu lenei mea. (Mareko 4:27) E faaauau pea ona ola nei fatu, ma e mulimuli ane fua mai ai saito ia e mafai ona ia seleseleina.

Ua faamatala atu e Iesu le talafaatusa lona tolu e faatatau i le lūlūina o fatu. Ua lūlūina e se tagata le fatu lelei i lona fanua. Peitaʻi “a o momoe tagata,” ua alu ane le fili ma lūlū vao leaga i le saito. Ua ō atu pologa a lē na lūlūina fatu ma fesili atu, pe e manaʻo e latou te veleina ese vao leaga. Ua tali mai o ia: “E leai, ina neʻi outou liaʻi ese ai ma le saito, a o vele ese le vao leaga. Tuu ai pea e tutupu faatasi seʻia oo i le seleselega; pe a oo i le tau e selesele ai, ona ou fai atu lea i ē selesele, ia vele ese muamua le vao leaga e fusifusi ma susunu i le afi, ona ao mai ai lea o le saito ma tuu i loʻu fale saito.”—Mataio 13:24-30.

O le toʻatele o le ʻaufaalogologo a Iesu, e malamalama lelei i le faia o faatoʻaga. Ua faamatala atu foʻi e Iesu iā i latou e faatatau i le fatu o le sinapi, o se fatu e sili ona laʻitiiti. Ua faaauau ona tupu, ma ua avea o se laau telē e mafai ona momoe ai manufelelei i ona lālā. Ua fetalai Iesu e faatatau i le fatu o le sinapi e faapea: “Ua faatusaina le malo o le lagi i le fatu o le sinapi, lea na ave e se tagata ma totō i lona fanua.” (Mataio 13:31) E lē o faapea o avatu e Iesu se aʻoga e faatatau i laau, ae o loo ia faamatilatila mai le auala e mataʻina ai le tupu tele aʻe o se mea. E amata mai i se mea laʻitiiti, ae e mafai ona faatuputupulaʻia ma faalautele atu, seʻia oo ina avea o se mea e sili ona telē.

Ua faauaʻi atu nei e Iesu lana ʻaufaalogologo i se isi faataʻitaʻiga e latou te masani lelei i ai. Ua ia faatusaina le Malo o le lagi i se “mea faafefete, na ave e se fafine ma natia i fua falaoamata tetele se tolu.” (Mataio 13:33) E ui lava e lē iloa atu lenei mea faafefete, ae e faasolosolo lava ona fefete uma ai vaega o le paluga. Ioe, e faasolosolo lava ona aafia ma suia foliga o le paluga ona o le mea faafefete, e ui e lē iloagofie nei suiga.

Ina ua māeʻa ona faamatala e Iesu o nei talafaatusa, ona ia tuu atu lea o le motu o tagata e ō. Ua toe foʻi atu nei o ia i le fale o loo api ai. E leʻi umi ae ō atu ona soo iā te ia, ma ua mananaʻo e faamatala atu iā i latou le uiga o nei talafaatusa.

AOGĀ O TALAFAATUSA A IESU

E masani ona faalogo le ʻausoo o faaaogā e Iesu talafaatusa. Peitaʻi, o lea ua tele talafaatusa ua ia faaaogāina i lea taimi. Ua fesili atu le ʻausoo iā te ia: “Aiseā ua e fetalai atu ai iā i latou i talafaatusa?”—Mataio 13:10.

O se tasi o māfuaaga, ina ia faataunuuina ai valoaga o le Tusi Paia. Ua faapea mai le tusi o Mataio: “E fetalai atu o ia iā i latou i taimi uma i talafaatusa. Ina ia taunuu ai le mea na fai atu ai e ala i le perofeta o lē na faapea mai: ʻOu te tautala atu i talafaatusa, ou te faailoa atu mea ua natia talu ona faavaeina o le lalolagi.’”—Mataio 13:34, 35; Salamo 78:2.

O se isi māfuaaga ua faaaogā ai e Iesu talafaatusa, ina ia faaalia ai uiga moni o tagata. O le toʻatele o i latou e fiafia e faalogologo iā Iesu ona o tala o loo ia faamatalaina, faapea vavega ua ia faia. Peitaʻi, e latou te lē o manatu e tatau ona usiusitaʻi iā te ia o le Alii, ma mulimuli atu i ai ma le lotoatoa. (Luka 6:46, 47) O lo latou lē mananaʻo e faataga le feʻau o le Malo e taaʻina ai o latou loto, ua latou lē mananaʻo ai e suia o latou manatu po o le auala e ola ai.

Ina ia tali le fesili a ona soo, ua fetalai atu Iesu iā i latou e faapea: “O le pogai lea ua ou tautala atu ai iā i latou i talafaatusa, auā ua latou vaavaai ma faalogo fua, ae latou te lē malamalama i uiga o na mea. Ua taunuu ai iā i latou le valoaga a Isaia e faapea, ʻ. . . Ua maaa loto o nei tagata.’”—Mataio 13:13-15; Isaia 6:9, 10.

Peitaʻi, e lē o faatatau atu lana faamatalaga iā i latou uma o loo faalogologo iā te ia. Ua toe faaauau lana fetalaiga: “E fiafia outou auā ua vaavaai o outou mata ma faalogo o outou taliga. E moni ou te fai atu iā te outou, e toʻatele perofeta ma tagata amiotonu na naunau e fia vāai i mea ua outou vāai i ai, ae latou te leʻi vāai i ai. Na fia faalogo foʻi i mea ua outou faalogo i ai, ae latou te leʻi faalogo i ai.”—Mataio 13:16, 17.

Ioe, ua talia e aposetolo e toʻa 12 ma isi soo faamaoni fetalaiga nei a Iesu. O lea, ua fetalai atu ai Iesu iā i latou: “Ua tuuina atu iā te outou ina ia outou malamalama i mea lilo paia o le malo i le lagi, ae ua lē tuuina atu i na tagata.” (Mataio 13:11) O le naunau moni o soo o Iesu ina ia malamalama i le uiga o ana fetalaiga, ua ia faamatala atu ai iā i latou le uiga o le talafaatusa e faatatau i le tagata na lūlūina fatu.

Ua fetalai Iesu “o le fatu, o le upu lea a le Atua.” (Luka 8:11) Ae o le eleele, o le loto lea o le tagata. O se tasi lenā o auala e faigofie ai ona maua le manatu autū o le talafaatusa.

Ua oo nei le faamatalaga a Iesu e faatatau i le fatu ua paʻū i tafatafa o le auala, ma ua solia e tagata. Ua fetalai o ia: “Ona sau lea o le Tiapolo ma aveese le upu mai i o latou loto, ina neʻi talitonu ma faaolaina ai i latou.” (Luka 8:12) Ua faamatala e Iesu o le fatu na paʻū i le eleele papa, o loo faasino atu i loto o tagata e talia ma le fiafia le upu, peitaʻi e leʻi mauaa lenā upu i o latou loto. “Ina ua oo mai puapuaga ma sauāga ona o le upu,” ona tautevateva ai lea o i latou. Ioe, pe a oo i “taimi o tofotofoga,” atonu o teteega mai i tauaiga ma isi, ona paʻuʻū ai lea o i latou.—Mataio 13:21; Luka 8:13.

Ae faapefea le fatu ua paʻū i le vao tuitui? Ua fetalai Iesu, e faasino atu lenā i tagata ua faalogo i le upu, peitaʻi o loo “popole i mea a lenei lalolagi ma le malosi taufaasesē o le ʻoa.” (Mataio 13:22) E ui lava sa latou faalogo muamua i le upu ma taliaina, ae o lea ua latou lē fua mai, talu ai ua sili atu lo latou faatāuaina o na mea nai lo o le Atua.

O le eleele mulimuli, o le eleele lelei. E faasino atu lea iā i latou e faalogo i le upu, taofimau i o latou loto, ma malamalama lelei i le uiga o le upu. O le ā le iʻuga? Ua latou “fua mai.” O le eseese o tulaga o tagata e pei o le soifua matua ma faafitauli tau i le soifua mālōlōina, ua lē mafai ai ona tutusa uma mea e mafai ona latou faia. O nisi e fua mai e taʻiselau, e taʻiono sefulu le isi, ae taʻitolu sefulu le isi. Ioe, o faamanuiaga i le auaunaga i le Atua e maua e ʻi latou e faalogo i le upu ma le loto mamā ma lelei, ma tausi i ai, ua fua mai, ma ua tumau.’—Luka 8:15.

E matuā mataʻina nei upu i soo o loo ō atu e saʻili iā Iesu, ina ia maua ai se faamalamalamaga o ana aʻoaʻoga. O lea ua loloto atu nei lo latou malamalamaga ua iai e faatatau i nei talafaatusa. E finagalo Iesu ina ia latou malamalama i ana talafaatusa, ma mafai ai ona latou faailoa atu le upu moni i isi. Ua fesili atu Iesu: “Pe e aumai ea le molī ma tuu i lalo i se ato e fua ai mea, po o lalo o se moega? Pe e lē aumai ea ma tuu i luga o se tuugāmolī?” O lea, ua fautua atu ai Iesu iā i latou: “O lē ua iai taliga e faalogo ai, inā faalogo mai ia o ia.”—Mareko 4:21-23.

UA FAAMANUIAINA I NISI FAAMATALAGA

Ua māeʻa nei ona faamatala atu e Iesu le uiga o le talafaatusa, e faatatau i le tagata lūlū fatu. Peitaʻi, o loo naunau pea le ʻausoo e aʻoaʻoina atili i latou e faatatau i nisi faamatalaga. Ua latou talosaga atu iā Iesu: “Seʻi e faamatala mai iā i matou le uiga o le talafaatusa i vao leaga i le fanua.”—Mataio 13:36.

Ua faaalia mai i inei le eseese o uiga o le ʻausoo mai i uiga o le motu o tagata o loo i le matafaga. O nei tagata e na ona faalogo, ae e lē o iai se naunau e aʻoaʻoina le uiga o nei talafaatusa ma le auala e faatatauina ai. E na o mea lava ua folasia atu i o latou luma e faamalieina ai i latou. Ua faaeseese e Iesu lenā motu o tagata, mai i ona soo o ē e naunau moni e aʻoaʻoina isi faamatalaga. Ua fetalai atu Iesu iā i latou:

“Ia outou utagia mea ua outou faalogo i ai. O mea tou te fuaina atu, e toe fuaina mai ai iā te outou, ma e faaopoopoina ai isi mea iā te outou.” (Mareko 4:24) O loo utagia e le ʻausoo mea o loo fetalai atu ai Iesu. Ua latou fuaina atu e ala i le faaalia o le naunau moni ma uaʻi totoʻa atu i mea o loo ia faamatalaina. O le faia faapea, ua faamanuiaina ai i latou i isi faamatalaga ma faateleina ai lo latou malamalamaga. O lea, ina ia tali atu i le talosaga a ona soo e faatatau i le uiga o le talafaatusa i le saito ma le vao leaga, ua fetalai atu Iesu:

“O lē na lūlūina le fatu lelei, o le Atalii lea o le tagata; o le fanua o le lalolagi lea; a o le fatu lelei o atalii ia o le malo; o vao leaga o atalii ia o lē o loo leaga, ma o le fili na lūlūina vao leaga, o le Tiapolo lea. O le seleselega, o le taufaaiʻuiʻuga lea o le faiga o mea a le lalolagi, ma o ē e selesele, o agelu ia.”—Mataio 13:37-39.

Ina ua uma ona faailoa atu e Iesu vala taʻitasi o le talafaatusa, ona ia faamatala atu lea o le iʻuga e faapea: I le taufaaiʻuiʻuga o le faiga o mea a le lalolagi, o le a tuueseeseina ai e ē selesele po o agelu, Kerisiano faatagāfai po o vao leaga mai i ʻatalii o le malo.’ O le a aoaoina “ē e amiotonu,” ma o le a latou susulu atu e pei o le malamalama “i le malo o lo latou Tamā.” Ae faapefea ʻatalii o lē o loo leaga’? O lo latou iʻuga o le faaumatiaga, lea o le a latou ʻtagiauē ma lilivau ai o latou nifo.’—Mataio 13:41-43.

Ua toe faamanuiaina e Iesu ona soo i le toe faamatala atu i ai o isi talafaatusa e tolu. Muamua, ua ia fetalai atu: “Ua faatusaina le malo o le lagi i le oloa ua natia i le fanua, na maua e se tagata ma nanā ai; ae ona o lona olioli na alu ai loa o ia ma faatau atu ana mea uma, ma faatau mai ai lenā fanua.”—Mataio 13:44.

Ua faaauau lana faamatalaga e faapea: ʻUa faatusaina le malo o le lagi i se tagata faatauʻoa o faimalaga e saʻili penina lelei. Ina ua ia maua se penina tautele, ona alu loa lea o ia ma faatau atu ana mea uma na iai, ma faatau mai ai.’—Mataio 13:45, 46.

O nei talafaatusa, ua faamatilatila atu ai e Iesu le lotomalie o le tagata e faia faataulaga mo mea e sili ona tāua. E leʻi faatalatū le tagata faatauʻoa, ae ua alu atu loa o ia ma faatau “ana mea uma na iai” ina ia maua ai le penina tautele. E mafai ona malamalama soo o Iesu i le uiga o lenā talafaatusa. Ua maua e se tamāloa se oloa ua natia i le fanua, ma ua ia “faatau atu ana mea uma” ina ia faatau mai ai lenā fanua. Ua faaalia mai i nei talafaatusa, o loo iai se oloa tautele. E tatau ona faia ni gaoioiga ina ia mauaina mai lenā oloa, ma e ao ona teuina lelei. Ua faatusaina lenā gaoioiga, i faataulaga e faia e se tagata ina ia faamalieina ai ona manaʻoga faaleagaga. (Mataio 5:3) E iai nisi o le ʻaufaalogologo a Iesu ua faaalia le agaga faataulaga, ina ia faia taumafaiga uma e faamalieina ai o latou manaʻoga faaleagaga, ma avea ma ona soo moni.—Mataio 4:19, 20; 19:27.

O le talafaatusa mulimuli, ua faatusaina ai e Iesu le Malo o le lagi i se upega ua maua mai ai ituaiga o iʻa eseese. (Mataio 13:47) Pe a uma ona tuueseese iʻa, ona tuu lea o iʻa lelei i ola ae lafoaʻi iʻa leaga. Ua fetalai Iesu o le tulaga foʻi lenā o le a iai i le taufaaiʻuiʻuga o le faiga o mea a le lalolagi, lea o le a tuueseese ai e agelu tagata amioleaga mai i tagata amiotonu.

Na faia e Iesu se ituaiga o faiga faiva faaleagaga, ina ua ia valaauina ona uluaʻi soo e avea ma “faifaiva i tagata.” (Mareko 1:17) Peitaʻi, o le talafaatusa e faatatau i le upega e faasino atu i le lumanaʻi, “i le taufaaiʻuiʻuga o le faiga o mea a le lalolagi.” (Mataio 13:49) O lea, ua amata ona iloa e le ʻauaposetolo ma isi soo o Iesu e iai mea mataʻina o le a tutupu.

Ua toe faamanuiaina i latou na faalogo i talafaatusa sa faamatalaina e Iesu i luga o le vaa. Ua lotomalie o ia e “faamatala atu mea uma i ona soo ina ua na o i latou.” (Mareko 4:34) “Ua pei [o ia] o se matai o le aiga o lē na te aumaia mea fou ma mea tuai mai i lona fale teuoloa.” (Mataio 13:52) O le faamatalaina atu e Iesu o nei talafaatusa, e lē faapea ai ua ia faalialiavale i lona tomai tau aʻoaʻo atu. O loo ia faasoa atu i ona soo upu moni, lea e pei o se oloa tautele. O le mea moni, e leai se tasi e mafai ona faatusatusa i ai lenei “faiaʻoga.”