E Judée, Yésus a kañese mbañete ya ke di be mone Pharisien. Éko éziñ a ne ndiane ya zañe môs sa wu ya mame ngo’é. (Luc 11:37, 38.) Ôsusua na ba di, Bepharisien be bili metume ya sôbe mo akekui ékuteboñ. Ve Yésus nnye a nji de bo. (Matthieu 15:1, 2) Atiñe Zambe e nji kamane mboan ôte, a Zambe émien a nji tindi môt na a bo nalé.

Mone Pharisien a ne fe’e ne vema amu Yésus a nji tôñe tum éte. Yésus a yemelane de, nde a jô nye na: “Mia, Bepharisien, mia fubu élaé a ésua atan, ve éfase y’été, mi ne njalan a mbia be mam a abé. A bôt be ne te fek! Nyô a nga bo atan ye saa e nye fe a nga bo été?”​—Luc 11:39, 40, Mfefé Nkôñelan.

E sôbe mo ôsusua na ba di a nji bo ajô, ve nsisim medu’an ya ñyebe ñwô ô ne ajô. Bepharisien a bôte bevo’o ba sôbe mo ane metum ma jô, be nji kui na be fubu minlem miap a mam m’abé ba bo. Ajô te Yésus a ve be melep, a jô’ô na: “Ve na va’ane minzôzoé mam me ne mfa’a ya été; wôna mam mese me nto mia mfuban.” (Luc 11:41) Jam ete é ne fo’o été! Mveane wo yiane so nlem ô ne njalan a nye’an, sa ke a nkômbane ya liti bôte na bi ne zôsôô.

Nalé a nji tinane na bôte bete be nji ve jôm. Yésus a jô na: “Mia ya’ane ngab awômô ya biôme mevale meva, ve mia biasé zôsôô a nye’ane Zambe: e jam mi nga yiane taté bo e nde le, teke vaa ma ma li’i.” (Luc 11:42, Mfefé Nkôñelan) Atiñe Zambe e mbe é jô’ô na bôte be ya’ane ngab awômô, nalé a tinane na, ngabe jia ya mengab awôm ya nkôane bidi ôse. (Deutéronome 14:22) To’o bilok, ane menthe a rue, nge bilo’o bife be mbe be bela’ane bie éyoñe ba yame bidi bi mbe été. Bepharisien be mbe be ya’ane ngap awômô ya bilo’o bite, ve be biasé’é mame ma dañe mfi me fombô’ô atiñ ane e bo zôsôô a e yeme sulu bebiene si e mise me Zambe.​—Michée 6:8.

Yésus a ke ôsu a jô’ô na: “Ngo’é mia Bepharisien! Amu mia nye’e éto y’ôsu e meba me Zambe, a mebatan e mevôme bôt ba sulan. Ngo’é mia! Amu mia funane mesoñ me ne tee ndem a e mme bôt ba wulu yôp teke yeme nalé.” (Luc 11:43, 44, Mfefé Nkôñelan) Melu mete, môt a mbe ve ku mbek avale mesoñ mete, a avale metume me mbe me liti’i môt ate a mbe a nto mvin. Nde Yésus a liti na, mvine Bepharisien é nji ji’a yené.​—Matthieu 23:27.

Ane môte wua y’été, ñye’ele ya Atiñe Zambe a jô na: “Éyoñe wo jô nalé a Ñye’ele, [wo ta fe bia].” Ve jame da, da sili na bôte ba be yeme na be nji volô bôt avale da yiane. Yésus a jô na: “Ngo’é mia, beye’ele metiñe fe! Amu mia beté bôt mimbe’e mi ne ayaé ya be’e, e mie miabebien mi nji nnambe a soso’o anyu. Ngo’é mia! Amu mia lôñe mesoñe bekulu mejô, ve e too na beésoo e mbe be nga wôé be.”​—Luc 11:45-47, Mfefé Nkôñelan.

Mbe’e Yesus a jô wô va, ô ne metum ba kan ane minkana a fatan atinane Bepharisien ba ve Atiñ. Bôte bete be nji ve ba bevo’ ényiñe tyi’ibi. Ba viane yemete na, bôte be tôñe metum ba ve, a jam ete da bo na mbe’e ô bo be adit. Ataté a Abel, bemvamba bap be nga mane wôé bekulu mejô be Zambe. To’o bebien, akusa bo ba kômbô liti na ba ve bekulu mejô duma éyoñe ba lôñe mesoñe map, ba liti fo’o mefulu a nsisim be nga nyoñe e be bemvamba bap. Ba jeñe jeñe na be wôé beta Nkulu mejô Zambe a nga lôm. Yésus a jô na Zambe a ye tyi’i miaé bôt ôte mejô. A jam ete é nga tôéban fo’o mvuse mimbu 38, mbu 70 É.J.

 Yésus a ke ôsu a jô’ô na: “Ngo’é mia beye’ele metiñ, amu mi nga vaa édiba’a ñyemane mam, mia bebien mi nji ke nyiin été, a mi nga kamane ba be nga kômbô nyiine na be bo te nyiin.” (Luc 11:52, Mfefé Nkôñelan) Bôte ba, ba te yiane ye’ele bôte Mejô me Zambe, ve ba viane nyume be fane ya yeme wô’ô mejô mete.

Nde Bepharisien a bescribe ba bo aya? Éyoñe Yésus a kôlô valé, ba taté na ba wô’ô nye mbia ôlun a ba sili nye abui minsili. Be nji bi nkômbane ya bi ñyeman. Ve, ba jeñe na be tindi nye na a jô jôm éziñ ja ye bo na be ve nye mekua a bi nye.