Wolo ɖenɖe tɔm wɛɛ yɔ

Wolo tɔm ñʋŋ ɖeɖe

ÑƲƲ 86

Pɩɣa ŋga kaaleba yɔ, kapɩsaa

Pɩɣa ŋga kaaleba yɔ, kapɩsaa

LUKA 15:11-32

  • PƖƔA KILEBAƔ EDUUYE

Paa pɩɩla ɛzɩma, Yɔɔrdaŋ Pɔɔ nɛ wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa kiŋ egeetiye nɖɩ payaɣ se Pereya yɔ, ɖɩ-taa Yesu kaawɛ alɩwaatʋ ndʋ etuu heu kilebu nɛ pɔɔyaɣ kilebaɣ aduwa yɔ. Aduwa ana a-naalɛ awɩlɩɣ-ɖʋ se pɩpɔzʋʋ se ɖa-taa ɛla leleŋ, ye kɩwɛɛkɩm laɖʋ nɔɔyʋ ekpiɖi ɛ-kɩwɛɛkɩm yɔɔ nɛ ɛpɩsɩ ɛkɔɔ Ɛsɔ cɔlɔ yɔ. Farɩsɩ ñɩma nɛ takayɩsɩ mayaa paakʋyɩ Yesu yɔɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛmʋwaɣ kɩwɛɛkɩm laɖaa mba pekpiɖi pa-kɩwɛɛkɩm yɔɔ yɔ camɩyɛ. Ɛlɛ ɛzɩ ɛyaa panɛ papɩzaa nɛ pɛkpɛlɩkɩ lɔŋ nɩɩyɩ Yesu aduwa anɛ a-naalɛ a-taa? Papɩzaa nɛ pana lɩmaɣza wena ɖa-Caa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ, ɛwɛnɩ mba pekpiɖiɣ pa-kɩwɛɛkɩm yɔɔ yɔ, pɔ-yɔɔ yɔ? Lɛɛlɛɛyɔ Yesu tuki eduuye kɩbanɖɛ lɛɛɖɛ. Ðɩ-taa lɛ, ɛñɩkɩɣ niye lɔŋ weyi aduwa wena ɛɛtɛm tuuu yɔ, akpɛlɩkɩɣ-ɖʋ yɔ, ɩ-yɔɔ.

Eduuye ɖɩnɛ ɖɩ-taa Yesu yɔɔdɩ caja nɔɔyʋ tɔm. Caja ɛnʋ ɛɛwɛnɩ abalɩbiya naalɛ. Ɛlɛ pɩyalʋ cikpelu wɛtʋ yɔɔ ɛkaɣ ñɩɣʋ niye nɛ pɩkɩlɩ. Farɩsɩ ñɩma, takayɩsɩ mayaa nɛ mba payɩ pewelisaɣni Yesu yɔ, papɩzɩɣ nɛ pɛkpɛlɩkɩ lɔŋ nɩɩyɩ pɩtɩŋnɩ ndʋ Yesu yɔɔdʋʋ pɩyalʋ cikpelu ɛnʋ ɛ-yɔɔ yɔ, pɩ-yɔɔ. Ɛlɛ pɩwɛɣ ɖeu ɖɔɖɔ se ɖɩmaɣzɩ ndʋ ɛyɔɔdʋʋ caja nɛ ɛ-pɩyalʋ sɔsɔ pɔ-yɔɔ yɔ, tɩ-yɔɔ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, paba ɖɔɖɔ pɛ-wɛtʋ kpɛlɩkɩɣ-ɖʋ lɔŋ kɩbaŋ nɩɩyɩ. Ye mbʋ, maɣzɩ ɛyaa mba pa-naadozo pɛ-wɛtʋ yɔɔ alɩwaatʋ ndʋ ŋŋwelisiɣ Yesu eduuye yɔ.

Yesu paɣzɩnaa se: “Ɛyʋ nɔɔyʋ lɛ mbʋ, ɛwɛnɩ pɩyalaa naalɛ. Pa-taa tɩnʋʋ heyi ɛ-caa se: ‘Caa, cɛlɩ-m ña-ñɩm hɔɔlʋʋ ŋgʋ pʋmʋnɩ-m yɔ.’” Tɩnʋʋ yɔɔdɩ mbʋ lɛ, “caja tayɩ-wɛ ɛ-ñɩm.” (Luka 15:11, 12) Yʋsɩ se pɩtɩkɛ caja sɩbɩna nɛ ɛ-pɩyalʋ cikpelu pɔzʋʋ se pɛcɛlɩ-ɩ ɛ-ñɩm. Caja nɛ ɛ-ɛza, ɛlɛ ɛ-pɩyalʋ ɛnʋ ɛsɔɔlaa se pɛcɛlɩ-ɩ ɛ-ñɩm kpaagbaa nɛ pɩsa nɛ ɛwɛɛ ɛ-tɩ yɔɔ nɛ ɛla mbʋ ɛsɔɔlaa yɔ. Ɛbɛ ɛsɔɔlaa se ɛla?

Yesu lɩzɩ pɩ-taa se: “Putuzi pazɩ lɛ, tɩnʋʋ ŋgʋ kikpeɣli kɩ-ñɩm mbʋ pɛcɛlɩ-kʋ yɔ nɛ kiwolo tɛŋ tɛɛ, kɩwɛɛkɩ kɩ-ñɩm nɛ acɛyɛ lakasɩ.” (Luka 15:13) Pɩɩpɔzaa se ɛwɛɛ ɛ-caa ɖɩɣa taa, ɛ-caa cɔlɔ nɛ ɛlɛ kandɩyɩ ɛ-yɔɔ nɛ ɛha-ɩ mbʋ payɩ pɩpɔzʋʋ-ɩ yɔ, ɛlɛ ɛtɩla mbʋ. Ɛkʋyɩ nɛ ɛɖɛɛ tɛŋ tɛɛ. Peeɖe ɛpaɣzɩ caɣʋ wezuu kɩdɛkɛdʋʋ, ɛla tomnaɣ sɔɔlɩm nɛ ɛwɛɛkɩ ɛ-ñɩm kpeekpe. Nɛ ɛzɩ Yesu yɔɔdʋʋ yɔ, pʋwayɩ lɛ, ɛsʋʋ kaɖɛ taa:

“Kɩwɛɛkɩ pɩtɩŋa nɛ pɩtɛ lɛ, ñɔɔsɩ haŋaɣ nakɛyɛ lɩɩ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa nɛ ki-nesi tɛɛ kpizi. Kiwolo nɛ kɩlakɩ tɛtʋ tʋ nɔɔyʋ tʋmɩyɛ, ɛlɛ tiyi-i se ɛtɩŋ afanaa. Ɛsɔɔlɩ pɩŋŋ se ɛtɔɔ afanaa tɔɔnaɣ, ɛlɛ nɔɔyʋ ɛɛcɛlɩɣ-ɩ.”—Luka 15:14-16.

Ɛsɔ paɣtʋ kaayɔɔdɩ kpayɩ kpayɩ se afanaa kɛ kpɩna wena afɛyɩ kele kele yɔ, paa mbʋ yɔ, pɩɩwɛɛ se abalɩbɩɣa kanɛ katɩŋ afanaa. Ɛɛwɛ kɛdɛɖaɣ taa kpem nɛ halɩ ɛñɩnɩɣ se ɛtɔɔ afanaa mba ɛtɩŋaɣ yɔ, pɔ-tɔɔnaɣ. Peeɖe ɛpaɣzɩ ɛ-taa hʋʋ. Ɛbɛ ɛlaba? Ɛmaɣzɩ ɛ-taa nɛ ɛtɔ se: “Lɩmɖʋyaa sakɩyɛ wɛ man-caa ɖɩɣa taa, paatɛɖɩɣ pʋyʋ, nɛ mansɩkɩ ñɔɔsɩ cɩnɛ? Mankʋyʋʋ nɛ manpɩsɩ man-caa ɖɩɣa taa nɛ meheyi-i se: ‘Caa, mɛwɛɛkɩnɩ ña nɛ Ɛsɔ. Lɛɛlɛɛyɔ mantɩmʋna se paya-m se ña-pɩɣa, mʋ-m ɛzɩ ña-lɩmɖʋyʋ yem yɔ.’” Peeɖe ɛkʋyaa nɛ ɛpɩsɩ ɛ-caa tɛ.—Luka 15:17-20.

Ɛlɛ ɛzɩma ɛ-caa kaɣ-ɩ mʋʋ? Ɛkaɣ-ɩ kɔʋ nɛ pana nɛ ɛɖɔɔnɩ-ɩ, kɩmɛlɛndʋ ndʋ ɛlaba nɛ ɛlɩɩ ɖɩɣa yɔ, tɩ-yɔɔ? Yaa ɛkaɣ wɛnʋʋ wɛtʋ ndʋ tɩwɩlɩɣ se ɛ-paa fɛyɩnɩ-ɩ yɔ? Ye ñaakɛnɩnɩ caja ɛnʋ, ɛzɩma ŋŋlaba? Ye ña-pɩyalʋ yaa ñɛ-pɛlɛ ɛlabɩnɩ mbʋ, ɛzɩma ŋlakɩ?

PƖƔA KILEBAƔ PƖSAA KƆKƆƆ

Yesu yɔɔdɩ mbʋ caja laba yɔ, pɩ-tɔm se: “[Pɩyalʋ] lɩ poliŋ taa lɛ, ɛ-caa lesi-i, pɩlabɩ-ɩ pʋtɔdɩyɛ nɛ ese ewolo ɛ-cɔlɔ, ɛkpɛlɩɣ ɛ-yɔɔ.” (Luka 15:20) Paa caja ɛnʋ ɛɛnɩwa se ɛ-pɩyalʋ woba nɛ ɛcaɣ wezuu kɩdɛkɛdʋʋ yɔ, ɛpɩsaa ɛkɔɔ lɛ, ɛmʋ-ɩ camɩyɛ. Ɛzɩ tɔm tʋnɛ tɩsɩnɩ Yuda Ɛsɔ sɛtʋ ñʋndɩnaa mba pɔtɔŋ se pasɩm Yehowa nɛ pɛsɛɣ-ɩ yɔ? Ɛzɩ patɩlɩ ndʋ ɖa-Caa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ, ɛmaɣzɩɣ mba pekpiɖiɣ pa-kɩwɛɛkɩm yɔɔ yɔ, pɔ-yɔɔ yɔ? Pɩkaɣ-wɛ sɩnʋʋ nɛ pana se mbʋ ɖɔɖɔ Yesu mʋʋ mba pekpiɖiɣ pa-kɩwɛɛkɩm yɔɔ yɔ?

Caja lɔŋsɩnɖʋ ɛnʋ, ɛpɩzaa nɛ ɛna ɛ-pɩyalʋ ɛzɩdaa se eɖiɣni nɩʋ siziŋ siŋŋ nɛ pʋyɔɔ lɛ, pɩtʋʋ fɛyɩ se ekpiɖi ɛ-lakasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ nzɩ sɩ-yɔɔ. Ɛzɩma caja lɩzɩ sɔɔlɩm nɛ ɛwɩlɩ ɛ-pɩyalʋ nɛ ɛmʋ-ɩ atuu yɔ, piyeba nɛ pɩwɛɛ ɛlɛ kɛlɛʋ se eheyi-i ɛ-kɩwɛɛkɩm. Yesu tɔm se: “Ɛ-pɩyalʋ heyi-i se: ‘Caa, mɛwɛɛkɩnɩ ña nɛ Ɛsɔ, lɛɛlɛɛyɔ mantɩmʋna se ŋya-m se ña-pɩɣa.’”—Luka 15:21.

Caja heyi ɛ-lɩmɖʋyaa se: “Ðasam, ɩkɔnɩ toko kɩbaŋʋ nɛ isuu-i, ɩlɛɛ-ɩ ɖɔɖɔ kokooye e-niye yɔɔ nɛ naataŋgbala ɛ-naataŋ tɛɛ. Ɩkɔnɩ ɖɔɖɔ nɔ sɔsɔ nɛ ɩkʋ nɛ ɖɩtɔɔ nɛ ɖɩmɛyɩ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ man-pɩyalʋ ɛnʋ yɔ ɛɛsɩba, lɛɛlɛɛyɔ efema; eeleba, lɛɛlɛɛyɔ mana-ɩ.” Peeɖe palabɩ “ciŋaayɩ sɔsɔʋ nɔkɩɩɩ nɛ pɛmɛyɩɣ amɛya.”—Luka 15:22-24.

Pɩlakaɣ mbʋ lɛ, caja ɛnʋ ɛ-pɩyalʋ sɔsɔ kaawɛ hayɩm taa. Yesu yɔɔdɩ ɛ-tɔm se: “Ɛkɔm ɛñɔtɩnɩ ɖɩɣa lɛ, ɛnɩɩ soo nɛ payɛ, ɛpɔzʋʋ lɩmɖʋyʋ nɔɔyʋ se ɛbɛ palakɩ. Ɛlɛ heyi se: ‘Ñe-neu kɔmna nɛ ña-caa kʋ nɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛna-ɩ nɛ e-tomnaɣ taa leleŋ.’ Ɛ-hɔyɛ huu nɛ ekizi ɖɩɣa sʋʋ. Ɛ-caa lɩɩ nɛ etendi-i.Ecosi ɛ-caa se: ‘Pɩnzɩ sakɩyɛ yɔ mɛwɛ ña-tʋmɩyɛ taa, mantɩwɛɛkɩ pʋyʋ, wiɖiyi ŋtɩtɩɩha-m mbeɣa se ma nɛ mɛ-ɛgbaɣdɩnaa ɖɩtɔɔ nasɩkɔyɛ, ɛlɛ ña-pɩyalʋ ɛnʋ yɔ, weyi ɛkpaɣ ɛ-ñɩm nɛ ɛwɛɛkɩnɩ ɖaŋnaa yɔ, ɛkɔma lɛ, ŋkʋ ɛlɛ nɔ num tʋ.’”—Luka 15:25-30.

Ɛzɩ pɩyalʋ sɔsɔ labʋ yɔ, ɛyaa mba kʋyɩ Yesu yɔɔ se pʋyɔɔ ɛnaɣ kɩwɛɛkɩm laɖaa pʋtɔdɩyɛ? Mba lɛ takayɩsɩ mayaa nɛ Farɩsɩ mba. Pa-lakasɩ nzɩ sɩ-yɔɔ Yesu tuu pɩɣa kilebaɣ eduuye ɖɩnɛ. Toovenim taa lɛ, mba pa-tɩŋa payɩ pɩɩkɛdɩɣnɩ-wɛ se Ɛsɔ naɣ kɩwɛɛkɩm laɖaa pʋtɔdɩyɛ yɔ, pɩpɔzʋʋ se pamaɣzɩ lɔŋ weyi eduuye ɖɩnɛ ɖɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ yɔ, ɩ-yɔɔ camɩyɛ.

Yesu kɔ eduuye ɖɩnɛ ɖɩ-ñʋʋ nɛ tɔm kɩbandʋ ndʋ caja heyi ɛ-pɩyalʋ sɔsɔ yɔ: “Man-pɩyalʋ, ma nɛ ŋ ɖɩwɛnɩ tam, nɛ mbʋ mɛwɛna yɔ, ñatɩnɩ-pʋ. Pʋmʋnaa se ɖɩla ciŋaayɩ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ñe-neu ɛnʋ yɔ ɛɛsɩba, lɛɛlɛɛyɔ efema, eeleba, lɛɛlɛɛyɔ pana-ɩ.”—Luka 15:31, 32.

Yesu tɩyɔɔdɩ mbʋ pɩyalʋ sɔsɔ ɛnʋ ɛlabɩ pʋwayɩ yɔ, pɩ-tɔm. Ɛlɛ Yesu sɩba nɛ pefezi-i nɛ pɩtɛ lɛ, “layaa sakɩyɛ” wɛɛnɩ tisuu ɛ-yɔɔ. (Tʋma Labʋ 6:7) Paa pɩɩla ɛzɩma, pa-taa nabɛyɛ kaawelisini Yesu alɩwaatʋ ndʋ etuu pɩɣa kilebaɣ eduuye kɩbanɖɛ ɖɩnɛ yɔ. Toovenim, paba ɖɔɖɔ papɩzaɣ se pekpiɖi pa-kɩwɛɛkɩm yɔɔ nɛ pɔñɔɔzɩ pa nɛ Ɛsɔ pɛ-hɛkʋ taa.

Pɩɩpɔzaa se kpaɣnɩ alɩwaatʋ ndʋ lɛ, Yesu tɔmkpɛlɩkɩyaa ɩɖɔkɩ lɔŋ weyi eduuye kɩbanɖɛ ɖɩnɛ ɖɩkpɛlɩkɩ-wɛ yɔ camɩyɛ. Kajalaɣ lɛ, eduuye nɖɩ ɖɩkpɛlɩkɩ-wɛ se ye pɔñɔnɩ Ɛsɔ samaɣ kpam nɛ pa-Caa weyi ɛsɔɔlɩ-wɛ yɔ, ɛkandɩyɩɣ pɔ-yɔɔ nɛ ɛhaɣ-wɛ mbʋ pɩpɔzʋʋ yɔ, pɩwɛ ɖeu pɩkɩlɩ se pɛɖɛɛ “tɛŋ tɛɛ” nɛ pala tomnaɣ sɔɔlɩm.

Nabʋlɛ lɛ, eduuye ɖɩnɛ ɖɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ se ye ɖa-taa nɔɔyʋ eposi ɛ-tɩ nɛ ɖa-Caa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ, pɩpɔzʋʋ se eluzi ɛ-tɩ nɛ ɛpɩsɩ ɛkɔɔ ɛ-cɔlɔ nɛ ɛlɛ ɖaɣnɩ-ɩ mʋʋ.

Ðɩkpɛlɩkɩɣ ɖɔɖɔ lɔŋ nɩɩyɩ ɛzɩma caja mʋ ɛ-pɩyalʋ cikpelu camɩyɛ nɛ ɛzɩma pɩwɩzɩ ɛ-pɩyalʋ sɔsɔ yɔ, pɩ-taa. Ye Ɛsɔ sɛyʋ nɔɔyʋ eposi ɛ-tɩ nɛ Ɛsɔ nɛ pʋwayɩ ekpiɖi nɛ ɛpɩsɩ ɛkɔɔ ‘ɛ-Caa ɖɩɣa taa’ kɔyɔ, pɩpɔzʋʋ se Ɛsɔ sɛyaa lalaa ɩkpaɣ pekpeɣ-i nɛ pamʋ-ɩ camɩyɛ. Pɩpɔzʋʋ se ɖa-taa ɩla leleŋ se ɖo-koobu weyi ‘ɛɛsɩba yɔ, efema’ nɛ weyi ‘eeleba yɔ, pana-ɩ.’