Sa voleka ni cava na cakacaka vakaitalatala i Jisu, ia e vakayagataka tiko ga na vosa vakatautauvata me vakatakilai ira kina na vunivola kei na iliuliu ni bete. Dua na ka nodra via vakamatei koya. (Luke 20:19) Ia e se vo tale eso na ka me vakatakila me baleti ira. E cavuta e dua tale na vosa vakatautauvata:

“Na Matanitu vakalomalagi e rawa ni vakatauvatani kei na dua na tui, e vakarautaka e dua na magiti ni vakamau me baleti luvena. E talai ira nona dauveiqaravi mera lai kacivi ira mai na sureti ina kana magiti ni vakamau, ia era sega ni via lako mai.” (Maciu 22:2, 3) E tekivuna o Jisu na nona vosa vakatautauvata ni cavuta “na Matanitu vakalomalagi.” Kena ibalebale na “tui” e dusia na Kalou o Jiova. Vakacava na luve ni tui kei ira na sureti ina kana magiti ni vakamau? Na luve ni tui e vakaibalebaletaki vua na Luvei Jiova a cavuta na vosa vakatautauvata, o ira na sureti e dusi ira na tomani Luvena ena Matanitu vakalomalagi.

Era sureti e liu na Jiu, a vunautaka vei ira o Jisu kei ratou na yapositolo na Matanitu ni Kalou. (Maciu 10:6, 7; 15:24) Era vauci ena veiyalayalati ni Lawa na Jiu ena 1513 B.G.V., e vakadonui kina mera isevu ni “matanitu bete.” (Lako Yani 19:5-8) Ia era sureti ena gauna cava ina “kana magiti ni vakamau”? Era sureti ena 29 G.V., ni tekivu vunautaka o Jisu na Matanitu vakalomalagi.

Era raica vakacava na veisureti e levu na Isireli? E tukuna o Jisu nira “sega ni via lako mai.” Levu na iliuliu ni lotu kei ira na lewenivanua era sega ni ciqomi koya me Mesaia, na Tui digitaki ni Kalou.

Ia e tukuna o Jisu nira na sureti tale: “E tala eso tale nona dauveiqaravi [na tui] qai tukuna, ‘Ni lai kaya vei ira na sureti: “Sa vakarau tu na ivakasigalevu, na bulumakau kei na manumanu uro tale eso, sa vakarau na ka kece. Ni lako mai ina kana magiti ni vakamau.”’ Ia era sega ni bau kauai, e dua e lako ina nona iteitei, e dua e goleva  ga na nona bisinisi, o ira na kena vo era tauri ira na dauveiqaravi, qaqauraki ira ra qai vakamatei ira.” (Maciu 22:4-6) Qori e dusia tiko na ka ena yaco ni sa tauyavutaki na ivavakoso vaKarisito. A rawa nira lewe ni Matanitu ni Kalou na Jiu ena gauna ya, ia e levu era bese, era vakacacani ira mada ga na ‘dauveiqaravi ni tui.’—Cakacaka 4:13-18; 7:54, 58.

Na cava sa qai yaco ina matanitu o Isireli? E tukuna o Jisu: “E cudru sara ga na tui, mani tala na nona mataivalu qai vakamatei ira na daulaba ya, e vakama tale ga nodra koro.” (Maciu 22:7) A yaco qori vei ira na Jiu ena 70 G.V. nira vakarusa na kai Roma na “nodra koro” o Jerusalemi.

Era bese ni ciqoma na Jiu na veisureti ni tui, kena ibalebale ya ni sa sega ni sureti tale e dua? E tukuna o Jisu ena nona vosa vakatautauvata: “E qai kaya [na tui] vei ira na nona dauveiqaravi, ‘Sa vakarau tu na kakana, ia o ira na sureti a sega ni ganiti ira na veisureti. Dou lako i gaunisala levu, o koya ga dou sotava dou sureta mai ina kana ni vakamau.’ Era lako na dauveiqaravi i gaunisala ra qai kacivi ira mai era sotava, o ira na daucaka ca kei ira na tamata vinaka. E sinai na vanua ni vakamau vei ira na lai kana.”—Maciu 22:8-10.

Ena qai vukei ira e muri na kai veimatanitu na yapositolo o Pita mera lotu vaKarisito dina, qori o ira era sega ni Jiu vakayago se tavuki ina lotu vakaJiu. E sobuta na turaganivalu ni Roma o Konilio kei ratou na nona vuvale na yalo tabu ena 36 G.V., qori eratou rawa kina ni lewe ni Matanitu vakalomalagi a cavuta o Jisu.—Cakacaka 10:1, 34-48.

E vakaraitaka o Jisu ni na sega ni vakadonui ira kece na gole mai na kana magiti “na tui.” E kaya: “Ni curu mai na tui me raici ira na sureti, e raica sara e dua e sega ni dara mai na isulu ni soqo ni vakamau. E kaya vua na tui, ‘O curu mai vakacava i ke ni o sega ni dara mai na isulu ni soqo ni vakamau?’ E sega ni sauma rawa na vosa ya. E qai tukuna na tui vei ira na nona dauveiqaravi, ‘Dou vesuka na ligana kei na yavana, dou kolotaki koya ina butobuto e tuba me lai tagi qai katibati kina.’ Ni levu era sureti, ia era le lailai na digitaki.”—Maciu 22:11-14.

Era na rairai sega ni kila na iliuliu ni lotu era rogoci Jisu tiko na ibalebale ni ka kece e tukuna. Ia era sega ni marautaka qori ra qai vakadeitaka mera cakava e dua na ka vua e vakamadualaki ira tiko.