Martes na hapon na, asin patapos na an Nisan 11. Patapos na man an mga aldaw nin sibot-sibot na ministeryo ni Jesus digdi sa daga. Pag aldaw, nagtutukdo siya sa templo, pero pag banggi, nagpipirmi siya sa luwas kan siyudad. Interesadong marhay an mga tawo, na ‘pag amay na aga minaduman sa saiya tanganing magdangog sa saiya sa templo.’ (Lucas 21:37, 38) Nakaagi na iyan, asin ngunyan si Jesus nakatukaw sa Bukid nin mga Olibo kaiba an apat na apostol—si Pedro, Andres, Santiago, asin Juan.

Nagdulok an apat na ini sa saiya na sinda-sinda sana. Nahahadit sinda dapit sa templo huling ihinula pa sana niya na dai nin gapo kaiyan an matatada sa ibabaw nin gapo. Pero, bako sana iyan an nasa isip ninda. Bago kaini, sinadol sinda ni Jesus: “Magdanay kamong andam, huli ta sa oras na dai nindo pighuhuna, maabot an Aki nin tawo.” (Lucas 12:40) Sinambit man niya an dapit “sa aldaw na mahahayag an Aki nin tawo.” (Lucas 17:30) May koneksiyon daw iyan sa sinabi pa sana niya manungod sa templo? Gustong-gustong makaaram an mga apostol. “Sabihon mo sa samuya,” an sabi ninda, “nuarin mangyayari an mga bagay na ini, asin ano an magigin tanda kan saimong presensiya asin kan pagtatapos kan sistema nin mga bagay?”—Mateo 24:3.

Tibaad nasa isip ninda an katapusan kan mismong templo na natatanaw ninda sa harani. Naghapot man sinda manungod sa presensiya kan Aki nin tawo. Tibaad natandaan ninda na nagtao si Jesus nin ilustrasyon dapit sa “sarong tawo na gikan sa respetadong pamilya” na ‘nagbiyahe tanganing manombrahan bilang hadi, asin pagkatapos mabalik.’ (Lucas 19:11, 12) Asin ultimo, gusto nindang maaraman an magigin kalabot sa “pagtatapos kan sistema nin mga bagay.”

Sa detalyadong simbag ni Jesus, nagtao siya nin tanda na nagsasabi kun nuarin matatapos an presenteng Judiong sistema nin mga bagay, pati na kun nuarin malalaglag an templo kaiyan. Pero bako sana ini an itinao niya. Makakatabang man an tandang ini para maaraman kan mga magigin Kristiyano sa ngapit kun baga sinda nabubuhay na sa panahon kan saiyang “presensiya” asin na harani na an pagtatapos kan bilog na sistema nin mga bagay digdi sa daga.

Sa pag-agi nin mga taon, nahiling kan mga apostol na nauutob an ihinula ni Jesus. Iyo, dakul na bagay na ihinula niya an nagpuon nang mautob sa panahon na nabubuhay sinda. Kaya, an mapagbantay na mga Kristiyano na nabuhay pakalihis nin 37 taon, kan 70 C.E., nagdanay na andam sa nagdadangadang na pagkalaglag kan Judiong sistema nin mga bagay pati na kan templo. Pero, bako gabos na ihinula ni Jesus talagang nautob kan 70 C.E. asin bago kaiyan. Kun siring, ano pa an magigin tanda kan presensiya niya bilang tagapamahala kan Kahadian? Ihinayag ni Jesus sa mga apostol an simbag.

Ihinula ni Jesus na magkakaigwa nin “mga giyera asin mga bareta manungod sa mga giyera” asin na “an nasyon makikilaban sa nasyon asin an kahadian makikilaban sa kahadian.” (Mateo 24:6, 7) Sinabi man niya na “magkakaigwa nin makusog na mga linog asin nin sunod-sunod na grabeng gutom saka epidemya sa manlain-lain na lugar.” (Lucas 21:11) Pinatanidan ni Jesus an mga disipulo: “Dadakupon kamo nin mga tawo asin pepersegiron ninda kamo.” (Lucas 21:12) Maralataw an bakong tunay na mga propeta asin manglalagalag nin dakul. Maurog an karatan, asin magigin malipot an pagkamuot kan kadaklan. Sinabi pa niya na ‘an maugmang bareta kan Kahadian ihuhulit sa bilog na kinaban bilang patotoo sa gabos na nasyon, dangan maabot an katapusan.’—Mateo 24:14.

 Minsan ngani nautob an nagkapirang bagay sa hula ni Jesus bago laglagon kan mga Romano an Jerusalem asin durante kan kalaglagan na iyan, posible daw na may pinapanungdan pa si Jesus na mas dakulang kautuban pakatapos kaiyan? Nahihiling mo daw an patunay na nagkakaigwa na nin mas dakulang kautuban sa modernong panahon an hula ni Jesus?

An sarong bagay na iiniba ni Jesus sa tanda kan saiyang presensiya iyo an paglataw kan “makababalding bagay na minakawsa nin pagkagaba.” (Mateo 24:15) Kan 66 C.E., naglataw an makababalding bagay na ini bilang an “nagkakampong mga hukbo” kan Roma, na may idolatrosong mga estandarte, o bandera. Pinalibutan kan mga Romano an Jerusalem asin rinaot an pirang parte kan mga lanob kaiyan. (Lucas 21:20) Kaya, nagtitindog an “makababalding bagay” sa lugar na dai dapat tindugan kaiyan, na para sa mga Judio “banal na lugar.”

Ihinula pa ni Jesus: “Magkakaigwa nin grabeng kasakitan na dai pang kaagid na nangyari puon sa kapinunan kan kinaban sagkod ngunyan, asin dai na giraray mangyayari.” Kan 70 C.E., linaglag kan mga Romano an Jerusalem. An mapanglaglag na pagsakyadang iyan sa ‘banal na siyudad’ kan mga Judio, pati na sa templo, nagresulta nin grabeng kasakitan, kun sain rinibo an nagadan. (Mateo 4:5; 24:21) Mas grabe nanggad iyan kisa sa arin man na kasakitan na inagihan kan siyudad saka kan mga Judio, asin tinapos kaiyan an organisadong sistema nin pagsamba na sinusunod kan mga Judio sa laog nin dakul na siglo. Huli kaiyan, an ano man na magigin mas dakulang kautuban kan mga ihinula ni Jesus siyertong magigin nakakatakot nanggad.

Dai pa tapos an mga sinasabi ni Jesus sa mga apostol dapit sa tanda kan saiyang presensiya bilang tagapamahala kan Kahadian asin sa katapusan kan sistema nin mga bagay. Pinatanidan niya sinda ngunyan manungod sa pagsunod sa “mga bakong tunay na Cristo saka mga bakong tunay na propeta.” Sinabi niya na pupurbaran nindang “ilagalag, kun posible, maski an mga pinili.” (Mateo 24:24) Pero dai madadaya an mga piniling ini. An mga bakong tunay na Cristo mahihiling. Sa kabaliktaran, an presensiya ni Jesus dai mahihiling.

Mapadapit sa mas grabeng kasakitan na mangyayari sa katapusan kan presenteng sistema nin mga bagay, nagsabi si Jesus: “An aldaw mádiklom, asin an bulan dai matao kan liwanag kaiyan, asin an mga bituon magkakahurulog hali sa langit, saka an mga puwersa sa kalangitan magkakataranyog.” (Mateo 24:29) Dai aram kan mga apostol na nagdadangog kan nakakatakot na mga tataramon na iyan kun ano an eksaktong mangyayari, pero siguradong nakakapanggirabo iyan.

Ano an magigin epekto sa katawuhan kan mga pangyayaring ini? Sinabi ni Jesus: “Haros magkakadirismayo an mga tawo sa takot asin sa pagparaisip-isip kan mga bagay na mangyayari sa kinaban, huli ta an mga puwersa sa kalangitan magkakataranyog.” (Lucas 21:26) Iyo, ilinaladawan ni Jesus kun ano an mangyayari sa pinakamadiklom na panahon sa kasaysayan nin tawo.

Nakakapakusog nanggad huling lininaw ni Jesus sa mga apostol na bako gabos matangis pag ‘an Aki nin tawo dumatong na may kapangyarihan saka dakulang kamurawayan.’ (Mateo 24:30) Ipinarisa na niya na may gigibuhon na aksiyon an Diyos “huli sa mga pinili.” (Mateo 24:22) Kaya ano an dapat na magin reaksiyon kan siring na maimbod na mga disipulo sa nakakatakot na mga pangyayaring ini? Pinakusog niya an saiyang mga parasunod: “Pag nagpupuon nang mangyari an mga bagay na ini, tumindog kamo nin tanos asin iitaas nindo an saindong mga payo, huli ta naghaharani na an pagliligtas sa saindo.”—Lucas 21:28.

Pero, paano maaaraman kan mga disipulo ni Jesus na nabubuhay sa ihinulang panahon na ini na harani na an katapusan? Nagtao si Jesus nin ilustrasyon dapit sa sarong puon nin higera: “Pag an mga sanga kaiyan tumubo na asin mag-ugbos na, aram nindong harani na an tig-init. Siring man, pag nahihiling na nindo an gabos na bagay na ini, makakasiyerto nanggad kamo na siya harani na asin nasa mga pintuan na. Sinisigurado ko sa saindo na bago maglihis an henerasyon na ini, mangyayari nanggad an gabos na bagay na ini.”—Mateo 24:32-34.

Kaya pag nahiling na kan mga disipulo na nauutob na an dakul na manlain-lain na kabtang kan tanda, dapat nindang sabuton na harani na an katapusan.  Sinadol ni Jesus an mga disipulong mabubuhay durante kan makahulugan na panahon na iyan:

“Mapadapit sa aldaw asin oras na iyan, daing siisay man na nakakaaram, maski an mga anghel sa kalangitan o maski an Aki, kundi an Ama sana. Huli ta kun ano an mga kamugtakan kaidtong mga aldaw ni Noe, magigin siring man kaiyan sa presensiya kan Aki nin tawo. Huli ta kun paanong kan mga aldaw bago an Baha, an mga tawo nagkakarakan asin nag-iirinom, an mga lalaki nag-aaragom saka an mga babayi nagpapaaragom, sagkod na uminabot an aldaw na naglaog sa arka si Noe, asin dai sinda nagmangno sagkod na uminabot an Baha asin inaranod sinda gabos, magigin siring man kaiyan an presensiya kan Aki nin tawo.” (Mateo 24:36-39) Ipinapagirumdom ni Jesus sa mga nagdadangog an makasaysayan na Baha kan aldaw ni Noe na nagkaigwa nin epekto sa bilog na kinaban.

Siyertong nasabutan kan mga apostol na nagdadangog ki Jesus sa Bukid nin mga Olibo na kaipuhan nindang magdanay na mapagbantay. Nagsabi si Jesus: “Mag-ingat kamo na an saindong puso dai nuarin man mapagabatan nin sobrang pagkakan asin sobrang pag-inom saka mga kahaditan sa buhay, asin dai nindo inaasahan, bigla na sanang abutan kamo kan aldaw na iyan na siring sa siod. Huli ta maabot iyan sa gabos na nag-iistar sa bilog na daga. Kun siring, magdanay kamong mapagbantay, na nagngangayo-ngayo sa gabos na oras tangani na makadulag kamo sa gabos na bagay na ini na kaipuhan mangyari asin na makatindog sa atubangan kan Aki nin tawo.”—Lucas 21:34-36.

Ipinapahiling giraray ni Jesus na an hula niya may mas dakulang kautuban sa mas harayo pang ngapit. Dai siya naghuhula dapit sa mga mangyayari mga pirang dekada puon sa panahon niya asin na may epekto sana sa siyudad nin Jerusalem o sa nasyon kan mga Judio. An sinasabi niya iyo an mga mangyayari “sa gabos na nag-iistar sa bilog na daga.”

Sinabi niya na kaipuhan kan mga disipulo na magdanay na mapagbantay asin magin andam. Idinuon ini ni Jesus sa saro pang ilustrasyon: “Sabuton nindo an bagay na ini: Kun naaraman kan kagharong kun anong oras sa banggi maabot an parahabon, magdadanay kutana siyang mapagbantay asin dai niya papabayaan na laugon an saiyang harong. Dahil kaini, kamo man, magin andam kamo, huli ta an Aki nin tawo maabot sa oras na dai nindo pighuhuna.”—Mateo 24:43, 44.

Nagpadagos si Jesus sa pagtaram para tawan nin dahilan an mga disipulo na magin positibo. Sinigurado niya sa sainda na pag nauutob na an saiyang hula, magkakaigwa nin sarong “uripon” na mapagbantay asin aktibo. Sinambit ni Jesus an sarong sitwasyon na madaling masabutan kan mga apostol: “Siisay man nanggad an maimbod asin mapagmansay na uripon na ninombrahan kan saiyang kagurangnan na mamahala sa mga lingkod niya sa harong, tanganing magtao sa sainda kan saindang kakanon sa tamang panahon? Maugma an uripon na iyan kun sa pag-abot kan saiyang kagurangnan maabtan siya kaini na naggigibo kaiyan! Sinisigurado ko sa saindo, nonombrahan niya siya na mamahala sa gabos niyang pagsadiri.” Pero, kun an “uripon” na iyan magin maraot asin maltratuhon an iba, “papadusahan [kan kagurangnan] an uripon nin grabe nanggad na padusa.”—Mateo 24:45-51; ikumparar an Lucas 12:45, 46.

Pero dai man sinasabi ni Jesus na magigin maraot an sarong grupo kan saiyang mga parasunod. Kun siring, anong leksiyon an gustong iduon ni Jesus sa mga disipulo? Gusto niyang magdanay sindang mapagbantay asin aktibo, arog kan ipapaliwanag pa niya sa saro pang ilustrasyon.