Bi ne mame ngô’é ya môse tusedé, a môse 11 ya Ngone Nisan ô nga subu bebé. Yésus a te bi abui ésaé ya bo melu me ndôme lôte le, a éyoñ a bili na a tabe e si va, é nga ke memane. A môs, a te ye’ele temple été, a alu a te kôlô tison na a ke bômbô si. Ñye’elane wé wo te nambe abui bôt, a bôt “be mbe be kele be nye, e nda Zambe, asu ya vô’ôlô nye.” (Luc 21:37, 38, Mfefé Nkôñelan) Éyoñe ji, Yésus a too Nkôle Beolivier yôp a beyé’é bé benyin: Pierre, André, Jacques ba Jean.

Beyé’é bete benyin ba te zu koone nye vôm a ne étam. Ajô da fômbô temple da tyelé be minleme yôp amu Yésus a te jô na ako’o éziñ da ye li’i é bete da avo’o e yôp. Jam afe da ndeñele fe be. Yésus a te ve be abendé di: “Taba’ane nkôman, amu Mona môt a ye so awolo mi nji simesan.” (Luc 12:40, Mfefé Nkôñelan) A nga kobô fe be ajô ya “môse Mona môt a ye yené.” (Luc 17:30, Mfefé Nkôñelan) Ye mam mete mese me tii a ma a ndôme jô a lat a temple? Minlôman mi ne fo’o ôjeja’a ya yem ajô te. Nde ba jô nye na: “Kate’e bia, mam mete me aye boban éyoñ évé? Za ndem je aye bo nzuan wo aye zu, a asu’ulane ya si nyô?”​—Matthieu 24:3.

Ba yiane simesane na, temple ba yene fo’o a mise le, nye Yésus a jô nye. Ba yi fe na be yeme jam da lat a éyoñe Mona môt a ye yené. Ba yiane beta simesane nkana Yésus a nga ve a lat a “éwôlô môt,” nje te é nga “ke si é ne ôyap asu ya nyoñ éjôé a bulane fe.” (Luc 19:11, 12, Mfefé Nkôñelan) Da su’ulan fe yené na, be ne fe’e ne vema a ajô ya “asu’ulan ya si nyô.”

Éyalan a ve be, Yésus a ve ndem ja liti éyoñe nta’ane mame Bejuif ya éyoñ éte, ja’a temple bia ye tyamban. Ve a beta ve mendem mefe. A malé mete ma ye volô Bekristen ya melu ma zu na be yeme na, be nga nyiñ biyoñe ya “nzuane” wé a na, asu’ulane ya nta’ane mame y’émo é nto bebé.

Nté mimbu mia te lôt, minlôman mia te yene ane nkulan ajô Yésus wo tôéban. Ôwé, abui mam a nga kate be da tôébane be e mis été. Nde ñhe, mvuse mimbu 37, mbu 70 É.J., Bekristen be nga wô’ô abendé ya mombô be nji ku avem éyoñe be nga zu tyame nta’ane mame Bejuif a temple. Ve jame da, mame mese Yésus a nga kuli me nji mane tôéban éyoñe te, zia mimbu 70 É.J., a mbu 70 ôbien. Nde, jé ja ye liti na Yésus a nto Njôô Éjôé ya yôp? Yésus a ve minlôman éyalan.

Yésus a liti na “bita a biduñe ya bita” bia ye boban, a na “ayoñ da ye fo’o wosan ayoñ avok, a éjôé ja ye wosan éjôé évok.” (Matthieu 24:6, 7, Mfefé Nkôñelan) A jô fe na “si je aye dañe fô’ôsan, a mfum mbane ya zaé a mbia be akon bi aye bo mimfa’ abui; a mam me ne angôndô a beta mendem me so’o yôp me aye boban.” (Luc 21:11) A Yésus a jô beyé’é bé na: “Be aye taté bi mia, a [tibili] mia.” (Luc 21:12) Bivuse bekulu mejô bia ye kôlô si a yale abui bôte zene fe. Ntyamane metiñ wo ye dañe bo anen, a nye’an abui bôt wo ye sé’éban. A jô fe na,  “mbamba foé [y’Éjôé] Zambe a ye katebane si se, a ye bo meyoñe mese ndem; wôna asu’ulan de aye bo.”​—Matthieu 24:14.

Ja’a na nkulan ajô Yésus wo tôébane mevôm méziñ ôsusua a éyoñe Beromain be nga tyame Jérusalem, ye é ne bo na abui mam mevo’o ya été ma ye dañe tôéban melu ma zu? Ye mia yene fo’o mendem ma liti ne ngeññ na, nkulan ajô ôte wo tôéban melu ma?

Be nga ye dañe yeme na Yésus a nto Njôô éyoñe be nga ye yene “jam e ngenan te tame boban da bôé minlam.” (Matthieu 24:15, Mfefé Nkôñelan) E mbu 66 É.J., jam e ngenan te tame boban é nga kui a zene ya “nsamba mewosan” ya Rome, a biôm bengunemelan biap nge biôme bia ngôné ayoñe dap. Beromain be nga mane bômane Jérusalem a bu’u mimfine miziñ y’été. (Luc 21:20) Ane “jam e ngenan te tame boban” é nga tebe vôm é mbe ki é yiane tebe, vôme Bejuif be nga too be nyoñ ane “vôm a ne étyi.”

Mvuse ya valé Yésus a kuli ajô di: “Beta njuk a ye boban aval e ngenan te tame boban ataté ane émo é nga téban a zu kui éyoñe ji, a teke selane na da ye fe bo teke beta boban.” E mbu 70 É.J., Beromain be nga tyame Jérusalem. Ntyamane ya tison Bejuif ete, ‘tison é mbe mfufup,’ a temple wôé, é nga bo fo’o ane beta njuk amu mintete betoyini be bôt be nga wu. (Matthieu 4:5, Mfefé Nkôñelan; 24:21, Mfefé Nkôñelan) Bejuif be nji tame yen avale ntyaman ete môs éziñ, a ô nga bo fe na ékaña’a Bejuif be nga too be bili, valé a nga ke mintete mimbu é man. É ne fo’o été na, melu ma zu, éyoñ nkulan ajô Yésus ôte wo ye tôéban, jam ete da ye fo’o bo angôndô!

Minlañe Yésus a bili a beyé’é bé ajô ya ndeme ja ye liti na a nga jôé Éjôé ya yôp, a na, asu’ulane ya nta’ane mame wu é nto bebé, mi nga’ane teke man. Éyoñe ji, a dutu ôsimesane wop ajô ya bo te mate mvuse ‘Bekrist be ne minsos a bekulu mejô be ne minsos.’ Balé bete ba ye “liti beta mendem a bitua bi mam avale ya yale, ja’ane mintoban, zene fe.” (Matthieu 24:24, Mfefé Nkôñelan) Ve “mintobane” mite mi a ye du’uban. Bivuse Bekrist be ne ngule ya yené a mis. Ve, éyoñe Yésus a ye taté na a jôé Éjôé ya yôp, bôte b’aye yene nye a mis.

Yésus a kobô éyoñe ji ajô ya beta njuk (beta étibela’a) a ye boban asu’ulane ya nta’ane mame wu. A jô na: “Jôp da ye bo dibi a ngon ja ye bo te beta faé miel, ateté da ye ku e so’o yôp a mengule ya yôp ma ye téébane si.” (Matthieu 24:29, Mfefé Nkôñelan) Éyoñe minlôman mia wô’ô bifia bite, mi nji tu’a yem aval avé bia ye tôéban, ve jam be ne yem e ne na, mbia be mam ba ye boban.

Aval avé mam mete ma ye nambe môta binam? Yésus a jô na: “Bôt ba ye wu a woñ, be yange’e jam da ye kui si, amu mengule ya yôp ma ye su’uban.” (Luc 21:26, Mfefé Nkôñelan) Da yené ñhe na, Yésus a kôme liti avale nju’u bone be bôt be ngenane te tame bi, ba ye tôbane wô.

Yésus a ve beyé’é bé ngule nyul a liti’i be na, sa ke môt ase nnye a ye ko woñ éyoñe Mona môt a ye so “minkute ya yôp a ngu a beta étôtok.” (Matthieu 24:30, Mfefé Nkôñelan) A litiya na, Zambe a ye liti ngule jé “amu mintoban.” (Matthieu 24:22, Mfefé Nkôñelan) Nde, aval avé bezôsô beyé’é bete ba yiane bo éyoñe bibubua bi mam Yésus a jô bie bia ye kui? Yésus a ve beyé’é bé ngule nyul a jô’ô na: “Éyoñ mam mete me aye taté boban, lôba’ane yôp, beta’ane minlô mienane yôp; amu nyiane wônan ô nto bebé.”​—Luc 21:28.

Nde ñhe, aval avé, beyé’é be Yésus ba ye nyiñe biyoñe bite ba ye kui na, be yemelane na asu’ulan é nto bebé? Yésus a kane nkana a lat a élé figuier a jô’ô na: “Éyoñe ntyaé  wé ô ntoo ésôsoñ a mekaé ma kui, mia yeme na ésep é ntoo bebé; nalé ate fe mia, éyoñe mia yene mam mete mese, mi yeme na a ntoo bebé mimbé mienan. Ma jô mia bebela na: Te ke selan, miaé bôte wuna wo ye bo te lôt te na mam mete mese me kuik.”​—Matthieu 24:32-34, Mfefé Nkôñelan.

Ajô te, éyoñe beyé’é ba ye yen abui mam ya ndem, ba ye kui na be yeme na asu’ulan é nto bebé. Nde Yésus a ve beyé’é ba ye nyiñ éyoñe mam mete ma ye boban abendé di:

“Ve môs ôte a awolo te, teke môt a yeme bie, to’o beéngele ya yôp, to’o mon, teke môt a yem, vengevenge ve Esaa étam. Aval e nga boban melu me Noé, nne nsoone mona môt wo ye bobane nalé; amu aval e nga boban melu mete, te na ndôn é kui, na bôt be nga di, a nyu, a lu’u binga, be ke’e fe bengone meluk, akekui môse Noé a nga nyiin e ark été, be nji tyelé nleme yôp a jam éziñ, akekui ndôn é nga kui a vaa bese: nalé ate nsoone mona môt wo ye boban.” (Matthieu 24:36-39, Mfefé Nkôñelan) Yésus a ve’e jam da ye boban a Ndône mendim e nga kui e si se éyoñe ya Noé.

Minlôman mia vô’ôlô Yésus Nkôle Beolivier mia yiane wô’ô na e ne mfi ya mombô. Yésus a jô na: “Taba’ane miabebien ntyel, amu woñe na minleme mienan mi za bo adit amu e nnembane mboone mam a nso’one bilam, a e mam ma tyelé nleme yôp ényiñ, a na môs ôte ô zaa kuu mia yôp éyoñ mi ne te buni, aval ane avot, amu wo ye zu e be bôt be too si nyô ése. Momba’ane ñhe a ye’elan éyoñ ése nalé mia ye bi ngule ya fame mam mese ma yiane kui, a litibane tetele asu be Mona môt.”​—Luc 21:34-36, Mfefé Nkôñelan.

Yésus a beta liti valé na, mam a jô ma, ma ye bobane vôm ase. A nji bo nkulan ajô wo yiane nambe fo’o ve tisone ya Jérusalem a ayoñ Israël bebé mimbu awôm mia ye bo ôsu. Wo ye kui “e be bôt be too si nyô ése.”

A liti na, beyé’é bé ba yiane mombô a bo nkômesan. Yésus a yemete ôsimesan ôte a nkana ôfe; a jô na: “Mia yeme na nge mie ndaa a too yem awolo ya alu ñwuwup wo ye so, a nga ye mombô, teke jô’é na be tube mfine ya nda jé. Ajô te mia fe momba’an amu mi nji yem awolo mona môt a ye so.”​—Matthieu 24:43, 44, Mfefé Nkôñelan.

Éyoñe te Yésus a ve beyé’é bé beamu ya tabe ndi teke ko woñ. A liti be na, éyoñe nkulan ajô te wo ye tôéban, “mbo ésaé” éziñ a ye bo nkômesan, a mombô’ô. Yésus a belan éve’an minlômane mié mi ne ji’a wôk a jô’ô na: “Za ñhe a ne [ôlo ô ne mewôk a fek], ñwô masa wé a nga telé e be bôte ya nda jé asu ya ve be bidi éyoñe ja yian? Ébotan a mbo ésaé ate nye masa wé, éyoñ a ye so, a ye koone a bo’o ésaé te. Bebela, ma jô mia na, a ye telé nye mba’ale ya akume dé ése. ” Ve, nge “mbo ésaé” te a mane yalé mbia fulu nlem été a tibili ba bevok, masa wé a ye “titane nye.”​—Matthieu 24:45-51, Mfefé Nkôñelan; ve’e a Luc 12:45, 46.

Ve jame da, Yésus a nji jô valé na, beyé’é bé béziñ ba ye yale mbia fulu nleme wop été. Nde, ñye’elan ôvé Yésus a yi na beyé’é bé be ba’ale valé? A yi na be mombô a bo nkômesan, fo’o ve ane a liti nkana ôfe.