Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

KITANGO 111

Batumwa Bakebelenga Kiyukilo

Batumwa Bakebelenga Kiyukilo

MATEO 24:3-51 MAKO 13:3-37 LUKA 21:7-38

  • BAANA BA BWANGA BANA BAKEBELENGA KIYUKILO

  • KUFIKA KWA BUNGAUZHI MU MYAKA KITOTA KITANSHI NE KULUTWE

  • TWAFWAINWA KUTWAJIJILA KWIKALA BALABA

Pajinga pa Kibiji mute,kabiji juba ja Nisanyi 11 jafwenyenyenga pepi. Kabiji mwingilo wa kwa Yesu pano pa ntanda wanangijilenga ku mpelo. Pa joja juba mute, Yesu wafunjishenga mu nzubo ya Lesa, kabiji bufuku walaajile pangye ya muzhi. Kwajinga bantu bavula bingi bakebelenga kufunda kabiji “bakelelanga lukelokelo na kuteleka kwi aye mu nzubo ya Lesa.” (Luka 21:37, 38) Abino byo byapwile, Yesu waikele ku Mutumba wa Maolivi na batumwa banji bana, ba Petelo, Andeleo, Yakoba, ne Yoano.

Bano batumwa bana baishile kwi aye ku mbaji. Balangulukilenga pa nzubo ya Lesa mambo Yesu waambile’mba kafwako jibwe jikashala pa jibwe jikwabo ne. Bino bajinga ne na bintu bikwabo byo balangulukilengapo. Yesu patanshi wibakambizhe’mba: “Inengezhezhai jimo, mambo Mwana muntu ukeya pa kimye kyo mwabula kuketekela.” (Luka 12:40) Kabiji waambile ne “pa juba Mwana muntu jo akasoloka.” (Luka 17:30) Nanchi bino byambo byakwatankana na byo aambile pa nzubo ya Lesa nyi? Batumwa balangulukilengapo bingi. Bamwipwizhe’mba: “Tubuulai, bino bintu bikamweka ñanyi kimye, kabiji kiyukilo kya kwikalapo kwenu ne kya mpelo ya buno bwikalo kyo kyepi?”—Mateo 24:3.

Kyamweka balangulukilenga pa mpelo ya nzubo ya Lesa yo bamwenenga yajingatu pepi. Kabiji baipwizhe kimye Mwana muntu kyo akekalapo. Kyamweka bavulukile’mba Yesu waambile kishimpi kya “muntu umo wa mu kisemi kya bufumu wayile ku kyalo kingi kwalepa amba akatambule bufumu ne kubwela.” (Luka 19:11, 12) Kabiji balangulukilenga pa bikekala “mpelo ya buno bwikalo.”

Mu mukumbu wanji, Yesu walumbulwile kiyukilo kikamwesha mpelo ya bwikalo bwa Bayudea ne nzubo ya Lesa. Bino waambiletu ne pa bikwabo byavula. Kino kiyukilo kikwasha bena Kilishitu kuyuka’mba baji mu moba a “kwikalapo” kwanji ne kuba’mba mpelo ya buno bwikalo amba iji pepi.

Pakupitapo myaka, batumwa bamwene kufika kwa bungauzhi bwa kwa Yesu. Kine, bintu byonse byaambijile jimo Yesu byatatwile kumweka mu moba abo. Onkao mambo, bena Kilishitu bajingako byo papichile myaka 37, mu 70 C.E., balabilenga ne kukenkenta kimye kyaishilenga lonaiko lwa bwikalo bwa Bayudea ne nzubo ya Lesa. Nangwa byonkabyo, kechi byonse byaambile Yesu byafikile pa kunangijila mu 70 C.E. ne. Onkao mambo, ñanyi kintu kikamwesha kwikalapo kwanji pa Bufumu? Yesu walumbulwijile batumwa banji.

Yesu waambijile jimo amba kukekala “makondo ne nkuwa ya makondo” ne kuba’mba “kisaka kikalukuka kisaka kikwabo ne bufumu bukalukuka bufumu bukwabo.” (Mateo 24:6, 7) Kabiji waambile’mba “kukekala bitentanshi bikatampe, ne bipowe bya nzala ne myalo kuku ne kuku.” (Luka 21:11) Yesu wajimwineko baana banji ba bwanga amba: “Bantu bakemukwata ne kwimumanyika.” (Luka 21:12) Bangauzhi babubela bavula bakeya kabiji bakatwala bavula mungi. Na mambo a kuvujilako kwa bubi, butemwe bwa bavula bukakepa. Kabiji waambile’mba “mambo awama a Bufumu bakeasapwila pano pa ntanda ponse kwikala bukamonyi ku bisaka byonse bya bantu, apa bino mpelo ikafike.”—Mateo 24:14.

Nangwa kya kuba bungauzhi bwa kwa Yesu bwafikileko pacheche Yelusalema saka bakyangye kumonauna ne kimye kyo bamonawine ku bena Loma, nanchi Yesu waambilenga ne pa kufika kukatampe kwa buno bungauzhi kwajinga kulutwe nyi? Nanchi mubena kumona biyukilo bibena kumwesha kufika kukatampe kwa bungauzhi bwa kwa Yesu ano moba nyi?

Kiyukilo kimo Yesu kyo aambilepo kumweka mu kimye kya kwikalapo kwanji ke kumweka kwa “kya bunya kileta lonaiko.” (Mateo 24:15) Mu mwaka wa 66 C.E., kino kya bunya kyamwekele ajinga “mazhita” abena Loma aishile na mabandela abo nangwa’mba bintu byo baingijishanga pa kupopwela bankishi. Bena Loma bazhokolokele Yelusalema ne kukundula masakwa amo. (Luka 21:20) Onkao mambo, “kya bunya” kyaimene mu mpunzha mo kyafwainwe kubula kwimana Bayudea mo bamonanga’mba “mwazhila.”

Yesu watwajijile kwamba’mba: “Kukekala malwa akatampe, akyangye kumwekapo kala kufumatu ku ntendekelo ya pano pa ntanda kufika ne buji lelo, kabiji kechi akamwekapo jibiji ne.” Mu mwaka wa 70 C.E., bena Loma baonawine Yelusalema. Konaunwa kwa ‘muzhi wazhila’ wa Bayudea, kubikapo ne nzubo ya Lesa yajingamo, ajinga malwa akatampe mwafwile bantu bavula bingi. (Mateo 4:5; 24:21) Ano malwa akijile malwa apichilemo Bayudea kala, kabiji aletele mpelo ya bupopweshi bwa Bayudea bo balondelanga pa myaka yavula bingi. Onkao mambo, kufika kukatampe kwa bungauzhi bwa kwa Yesu akekala malwa akatampe kya kine kine.

KWIKALA NA LUKETEKELO MU MOBA APELAKO

Yesu watwajijile kwisamba na batumwa banji pa mambo a kiyukilo kya kwikalapo kwanji pa Bufumu ne kya mpelo ya buno bwikalo. Wibajimwineko kubula kulondela “Bakilishitu ba bubela ne bangauzhi ba bubela.” Waambile’mba bakakebesha “kuba’mba batwale bantu mungi, inge kyakonsheka ne boba basalwa pamo.” (Mateo 24:24) Bino bano basalwa kechi bakebatwala mungi ne. Bakilishitu ba bubela bamweka ku bantu. Pakuba kwikalapo kwa Yesu kechi kumweka ku meso a bantu ne.

Pa kwamba pa malwa ene akatampe akeya ku mpelo ya buno bwikalo, Yesu waambile’mba: “Juba jikaluka ke mfishi ne ñondo naye kechi ukasamisha kyeya ne, kabiji tubangabanga tukapona mwiulu ne bintu bya mwiulu biji na bulume bikatenkena.” (Mateo 24:29) Batumwa byo baumvwine bino byambo bilenga moyo, kechi bayukile bikamweka ne, pano bino, bikakankamika bantu.

Nga bino bintu bishinkisha bulaka bikalengela bantu kwikala byepi? Yesu waambile’mba: “Bantu bakapungila na mambo a moyo ne na mambo a bintu byaketekelwa kufikila ino ntanda, mambo bintu bya mwiulu biji na bulume bikatenkena.” (Luka 21:26) Kine, Yesu walumbulwilenga kimye kya malwa ene akatampe akyangye kumwekapo kala mu bwikalo bwa bantu.

Pano bino, kyawamako ke kya kuba’mba Yesu walumbulwijile batumwa banji amba kechi bantu bonse bakatamanga miteto kimye ‘Mwana muntu kyo akeya na bulume ne na lukumo lukatampe’ ne. (Mateo 24:30) Waambijile ne jimo kuba’mba Lesa ukeakepeshako “na mambo a basalwa.” (Mateo 24:22) Onkao mambo, bano baana ba bwanga ba kishinka bafwainwe kuba byepi byo baumvwine bintu bishinkisha bulaka byalumbulwilenga Yesu? Yesu watundaikile baana banji ba bwanga amba: “Bino bintu byo bikatendeka kumweka, mukemane ne kwinuna mitwe yenu mambo kupokololwa kwenu kuji pepi.”—Luka 21:28.

Pano nga baana ba bwanga ba kwa Yesu babena kwikala mu kimye kyatongwelwe bakayuka byepi amba mpelo iji pepi? Yesu waambile kishimpi kya kichi kya mukuyu amba: “Umvwe misampi yakyo yatendeka kukoma ne kusapuka mabuula, muyuka’mba mayoo aji pepi. Byonkabyo, ne anweba umvwe mwamona bino bintu byonse, yukai’mba Mwana muntu ujitu pepi, ponka pa bibelo. Kine nemwambila namba, kino kisemi kechi kikapita ne, poso bino bintu byonse bikamweke.”—Mateo 24:32-34.

Onkao mambo, baana banji ba bwanga inge bamona mbaji yapusana pusana ya kiyukilo na kufika, bafwainwa kuyuka’mba mpelo ya buno bwikalo iji pepi. Yesu wajimwineko baana ba bwanga bakekalako mu moba akupelako akatazha’mba:

“Pa mambo a joja juba ne kimye kafwako wayuka ne, nangwatu bamalaika ba mwiulu, nangwatu Mwana, kana bene Batata. Byonkatu byo kyajinga mu moba a kwa Nowa, byo byo kikekala ne pa kwikalapo kwa Mwana muntu. Mambo mu oa moba Muyulo saka akyangye kwiya, bantu bajiilenga ne kutoma, basongwelenga ne kusongolwa, kufikatu ne kimye Nowa kyo atwelele mu bwato, kabiji kechi bateleko muchima ne, kufikatu ne kimye Muyulo kyo aishile ne kwibalobeshatu bonse shata, bino byo byo kikekala ne pa kwikalapo kwa Mwana muntu.” (Mateo 24:36-39) Abino bishinka byaambilepo Yesu byakwatankana bingi na byamwekele mu moba a Muyulo wa Nowa wapimpwile bwikalo bwa bantu.

Batumwa batelekelenga kwi Yesu pa Mutumba wa Maolivi popo bayukile buneme bwa kwikala balaba. Yesu waambile’mba: “Bino jimukai kuchina’mba michima yenu yakanemenwa na mambo a kukizhamo kuja, kupendwapendwa, bijikila bya mu buno bwikalo, ne aja juba jakemufikila kwa kubula kuyuka nobe kitewa. Mambo jikafikila bonse bekala pano pa ntanda. Onkao mambo, labainga ne kukenkenta saka mulomba na misashijilo kimye kyonse pa kuba’mba mukapuluke bino bintu byonse bikeya ne kwimana ku Mwana muntu.”—Luka 21:34-36.

Kabiji Yesu wamwesheshe’mba byo aambilenga kechi byajingatu bya pa kakimye kacheche ne. Kechi waambilenga pa bungauzhi bukamweka pa kupitapo myakatu icheche ikakunzatu muzhi wa Yelusalema nangwa kisaka kya Bayudea ne. Waambilenga pa bintu bikamwekela “bonse bekala pano pa ntanda.”

Waambile’mba baana banji ba bwanga bafwainwa kwikala balaba kabiji benengezhezha jimo. Yesu watwajijile kwamba pa luno lujimuno kwingijisha kishimpi kikwabo amba: “Yukai kino amba: Umvwe mwina nzubo wayukile kilo kyaishijilepo ngivi, inge walabilenga ne kukenkenta kabiji inge kechi walekele ngivi watwela mu nzubo ne. Byonkabyo, ne anweba inengezhezhai jimo, mambo Mwana muntu ukeya pa kimye kyo mwabula kuketekela.”—Mateo 24:43, 44.

Kabiji Yesu wabuujile batumwa ene mambo o bafwainwe kubula kwakamwa na bintu bikamweka kimye kya kulutwe. Wibalayile’mba kimye kikafikanga bungauzhi bwanji kukekala “kalume” ukalabanga ne kukenkenta. Walumbulwijile batumwa kino kwingijisha kintu kyo bakonsheshe kukwatakanya bukiji amba: “Nanchi kalume wa kishinka kabiji wa maana ye ñanyi, nkambo yanji ye atongwele kutalanga pa ba mu nzubo yanji amba ebapenga kajo pa kimye kyafwainwa? Watokwa awa kalume umvwe pa kwiya nkambo yanji wamutaana na kuba bino! Kine nemwambila namba, ukamutongola kutalanga pa bintu byanji byonse.” Pano bino, inge “kalume” waikala na byubilo byatama kabiji watatula kumanyika bakalume bakwabo, nkambo yanji “ukamukabisha bingi.”—Mateo 24:45-51; esakanyaiko Luka 12:45, 46.

Nangwa byonkabyo, Yesu kechi walumbulwilenga’mba jibumba ja baana banji ba bwanga jikekala na byubilo byatama ne. Pano ñanyi kintu Yesu kyo afunjishenga baana banji ba bwanga? Wakebelenga’mba bakatwajijile kwikala balaba ne kukenkenta, byonka byo alumbulwile mu kishimpi kikwabo.