Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

NSHAPITA WA 111

Bapostolo badi balomba tshimanyinu

Bapostolo badi balomba tshimanyinu

MATAYI 24:3-51 MÂKO 13:3-37 LUKA 21:7-38

  • BAYIDI BANAYI BALOMBA TSHIMANYINU

  • DIKUMBANA DIATSHI MU BIDIMU LUKAMA BIA KUMPALA NE BIDI BILONDA

  • TUDI NE BUA KUSHALA BATABALE

Tudi mu dibidi mu mapingaja, ne dituku dia 11 ngondo wa Nisana didi dienda disemena ku ndekelu. Matuku a mudimu mukole wa Yezu wa pa buloba adi pawu ku ndekelu. Mu munya uvua ulongesha mu ntempelo ne butuku uvua uya kulala pambelu pa tshimenga. Kuvua dijinga dikole mu bantu “bavua balua kudiye mu dinda menemene mu ntempelo bua kumuteleja.” (Luka 21:37, 38) Mpindieu ukadi bionso ebi bipite, Yezu udi usomba pa mukuna wa Olive ne bayidi banayi aba: Petelo, Andele, Yakobo ne Yone.

Bayidi banayi aba mbalue kudiye mu musokoko. Bualu bua ntempelo mbubatonde bualu Yezu udi ufuma ku diamba ne: dibue nansha dimue kadiakushala pa mutu pa dikuabu to. Nunku badi ne malu a bungi mu mutu muabu. Yezu ukavua mubambile ne: “Nuikale badilongolole, bualu Muana wa muntu udi ulua pa dîba dinudi kanuyi nuelela meji.” (Luka 12:40) Uvua muakule kabidi bua ‘dituku divua Muana wa muntu usokolodibua.’ (Luka 17:30) Mêyi aa adiku apetangana ne tshivuaye ufuma ku diamba bua ntempelo mu mushindu kampanda anyi? Bapostolo mbasue kumanya malu a bungi. Badi bamba ne: “Tuambila, malu aa neenzeke dîba kayi? Ntshinyi tshikale tshimanyinu tshia dikalaku diebe ne tshia nshikidilu wa ndongoluelu wa malu eu?”​—Matayi 24:3.

Badi pamuapa bela meji ne: nebabutule ntempelo uvuabu bamone bipepele. Badi bebeja kabidi bua dikalaku dia Muana wa muntu. Badi pamuapa bavuluka ne: Yezu uvua mufile tshilejilu tshia “muntu mukuabu wa mu dîku dia bantu banene” uvua ‘muenze luendu muye mu ditunga dia kule bua kuangata bukokeshi bua bukalenge, pashishe kupingana.’ (Luka 19:11, 12) Ndekelu wa bionso, badi badiebeja muikala “nshikidilu wa ndongoluelu wa malu eu.”

Mu diandamuna dia Yezu, wakabapesha tshimanyinu tshivua tshileja tshikondo tshikala ndongoluelu wa malu wa bena Yuda uvuaku tshikondo atshi ne ntempelo wende ne bua kubutuka. Kadi wakabumvuija malu a bungi. Tshimanyinu etshi tshivua ne bua kuambuluisha bena Kristo ba mu matuku atshivua alua bua kumanya tshikondo tshikalabu mu “dikalaku” diende ne kumanya ne: bakadi pabuipi ne nshikidilu wa ndongoluelu mujima wa malu wa pa buloba.

Pakapita bidimu, bapostolo bakamona muvua mêyi a buprofete a Yezu enda akumbana. Eyowa, malu a bungi avuaye mudianjile kulaya akatuadija kukumbana patshivuabu ne muoyo. Nunku bena Kristo bavua batabale bavua ne muoyo bidimu 37 pashishe, mmumue ne: mu 70 B.B., bavua badilongolole bua kabutu ka ndongoluelu wa malu wa bena Yuda ne ntempelo wende. Kadi, ki mmalu onso avua Yezu mudianjile kumanyisha akakumbana mu tshidimu tshia 70 B.B., ne mu tshikondo tshivua tshifikisha ku tshidimu etshi to. Kadi ntshinyi tshialeja kabidi dikalaku diende mu bukokeshi bua Bukalenge? Yezu wakapesha bapostolo bende diandamuna.

Yezu wakamanyisha ne: nekuikale “mvita ne ngumu ya mvita” ne “tshisamba netshiluishe tshisamba tshikuabu, bukalenge nebuluishe bukalenge bukuabu.” (Matayi 24:6, 7) Wakamba kabidi ne: “Buloba nebukanke bikole, ne biyole bia nzala ne bipupu bia masama nebienzeke ku muaba ne ku muaba.” (Luka 21:11) Ke Yezu kudimuija bayidi bende ne: “Bantu nebanukuate, nebanukengeshe.” (Luka 21:12) Baprofete ba dishima nebajuke ne nebapambuishe bantu ba bungi. Dishipa dia mikenji nedivulangane ne dinanga dia ba bungi nedikepele. Wakasakidila kabidi wamba ne: “Nebayishe lumu luimpe elu lua Bukalenge pa buloba bujima budi bantu basombele bua luikale bujadiki kudi bisamba bionso, ne pashishe, nshikidilu nealue.”​—Matayi 24:14.

Nansha muvua mêyi a buprofete a Yezu makumbane bua amue malu avua ne bua kuenzeka kumpala kua bena Lomo kubutula Yelushalema ne pavuabu bamubutula, mêyi a Yezu aa avuaku mua kukumbana mu mushindu munene pashishe anyi? Udiku umona tshijadiki tshia ne: mêyi a buprofete a Yezu adi enda akumbana mu tshitupa tshiawu tshinene mu matuku etu aa anyi?

Bumue bualu buvua Yezu mutele mu tshimanyinu tshia dikalaku diende ndimueneka dia “tshintu tshia muendi tshidi tshikebesha kabutu.” (Matayi 24:15) Mu 66 B.B., tshintu tshia muendi etshi tshiakamueneka tshikale “biluilu bia basalayi” ba Lomo, ne mikenji yabu ya ditendelela mpingu anyi mabendele. Bena Lomo bakanyunguluka Yelushalema, kupulabu bimue bia ku bimanu biende. (Luka 21:20) Nunku, “tshintu tshia muendi” tshiakimana muaba uvuatshi katshiyi ne bua kuimana, muaba uvua bena Yuda bamona bu “muaba wa tshijila.”

Yezu wakalua kumanyisha kabidi ne: “Nekuikale dikenga dinene dia buena ditu kadiyi dianji kuenzeka katshia ku tshibangidilu tshia buloba too ne mpindieu, tòo, kadiakuenzeka kabidi to.” Mu 70 B.B., bena Lomo bakabutula Yelushalema. Dibutuka dia ‘tshimenga tshia tshijila’ tshia bena Yuda ne ntempelo watshi, tshivua dikenga dinene bualu bakashipa bantu binunu bia bungi. (Matayi 4:5; 24:21) Divua dibi bikole, bualu katshia bena Yuda kabatu banji kupeta dibutuka dia mushindu eu to, ne diakafikisha ndongoluelu wa malu a ntendelelu uvua bena Yuda balonda munkatshi mua bidimu bia bungi ku ndekelu. Bia muomumue, dikumbana dia mêyi a buprofete a Yezu aa mu mushindu munene didi bushuwa dikuatshisha buôwa.

DIKALA BATUISHIBUE MU MATUKU A KU NSHIKIDILU AA

Muyuki wa Yezu ne bapostolo bende uvua utangila tshimanyinu tshia dikalaku diende mu bukokeshi bua Bukalenge ne bua nshikidilu wa ndongoluelu wa malu eu ki mmujike to. Udi mpindieu ubadimuija bua kubenga kulonda “ba-Kristo ba dishima ne baprofete ba dishima.” Wakamba ne: nebatete “bua kupambuisha, kuoku mushindu, too ne basungula.” (Matayi 24:24) Kadi kabakupambuisha basungula aba to. Ba-Kristo ba dishima badi mua kumueneka anu ku mêsu. Kadi dikalaku dia Kristo kadia kumueneka to.

Yezu wakakula bua dikenga dinene divua ne bua kuenzeka mu tshimpitshimpi ku nshikidilu wa ndongoluelu wa malu eu wamba ne: “Dîba nedifiikuluke, ngondo kakufila butoke buende to, ne mitoto neyikuluke mu diulu, ne nebanyukule makole a mu diulu.” (Matayi 24:29) Bapostolo bavua bumvue mêyi adi akuatshisha buôwa aa kabavua bamanye menemene tshivua mua kuenzeka to, kadi tshivua bushuwa ne bua kuikala bualu buvua butonda.

Mmunyi muvua malu mabi aa mua kulenga bukua bantu? Yezu udi wamba ne: “Bantu nebafue bipuka bua buôwa ne dindila dia malu adi alua pa buloba budi bantu basombele, bualu nebanyukule makole a mu diulu.” (Luka 21:26) Bushuwa, Yezu uvua wakula bua tshikondo tshibi tshivua tshienza buôwa tshitu katshiyi tshianji kufikila bantu.

Diakalenga, Yezu udi utokeshila bapostolo bende ne: ki mbantu bonso bikala badila padi ‘Muana wa muntu ulua ne bukole ne butumbi bunene’ to. (Matayi 24:30) Yezu ukavua muleje ne: Nzambi neaditue ku tshia “basungula.” (Matayi 24:22) Kadi ntshinyi tshivua bayidi ba lulamatu aba ne bua kuenza bua malu mabi adi Yezu mutele aa? Yezu udi ukankamija bayidi ne: “Padi malu aa atuadija kulua, nuimane tendee, nujule mitu muulu, bualu dipikudibua dienu didi dienda disemena pabuipi.”​—Luka 21:28.

Kadi mmunyi muvua bayidi ba Yezu badi ne muoyo mu matuku a ku nshikidilu aa mua kufika ku dimanya ne: nshikidilu ukadi musemene bikole menemene? Yezu wakafila tshilejilu tshia mutshi wa mfigi wamba ne: “Diakamue padi katamba kawu katekete kasasa kapatula tubeji tuaku, nudi numanya ne: muvu wa luya lukole udi pabuipi. Bia muomumue nuenu kabidi, panudi numona malu aa onso, numanye ne: udi pabuipi ku biibi. Bulelela ndi nnuambila ne: tshipungu tshia bantu etshi katshiakupita nansha kakese too ne padi malu aa onso enzeka.”​—Matayi 24:32-34.

Nunku pavua bayidi bende bamona malu mashilashilangane a tshimanyinu enda akumbana, bavua ne bua kumanya ne: nshikidilu ukadi pabuipi. Yezu wakadimuija bayidi bende bavua ne bua kuikala ne muoyo mu tshikondo tshia mushinga mukole etshi wamba ne:

“Bua dituku adi ne dîba adi muntu nansha umue ki mmumanye, nansha banjelu ba mu diulu, nansha Muana, kadi anu Tatu. Bualu anu bu muvua matuku a Noa, ke muikala dikalaku dia Muana wa muntu. Bualu anu muvuabu mu matuku au kumpala kua Mvula wa kabutu, badia ne banua, balume basela ne bakaji basedibua, too ne dituku diakabuela Noa mu buatu, ne kabakateya ntema too ne pakalua Mvula wa kabutu kubakomba bonso, ke muikala dikalaku dia Muana wa muntu.” (Matayi 24:36-39) Yezu udi uvuluija bayidi bende bua Mvula wa kabutu wa katshia ne katshia uvua mulenge bantu bonso mu matuku a Noa. Nunku nshikidilu wa ndongoluelu wa malu eu nealenge pende bantu bonso.

Kakuyi mpata, bapostolo bavua bateleja Yezu pa Mukuna wa Olive bavua bajingulule muvuabi bikengela kushala batabale. Yezu wakamba ne: “Nudimuke bua mioyo yenu kayinemi bujitu ne budiavi ne bunuavi ne tunyinganyinga tua mu nsombelu, ne bua dituku adi kadilu diakamue kunudi mu tshimpitshimpi bu buteyi. Bualu nedilue kudi bantu bonso badi basombele pa mutu pa buloba bujima. Nunku, nushale batabale nusengelela Nzambi dîba dionso bua numanye mua kuepuka malu onso adi ne bua kulua aa, ne mua kuimana kumpala kua Muana wa muntu.”​—Luka 21:34-36.

Yezu udi uleja kabidi ne: malu adiye udianjila kuamba neakumbane mu mushindu mualabale. Kavua wamba mêyi a buprofete avua ne bua kukumbana mu bidimu bikese ne avua ne bua kulenga anu tshimenga tshia Yelushalema anyi tshisamba tshia bena Yuda to. Kadi uvua muambe malu ikala ne bua ‘kulua kudi bantu bonso badi basombele pa mutu pa buloba bujima.’

Udi wamba ne: bayidi bende bavua ne bua kushala badimuke, batabale, ne badilongolole. Yezu wakashindika didimuija edi ne tshilejilu tshikuabu wamba ne: “Kadi numanye bualu ebu ne: bu muena nzubu mumanye dîba dia butuku divua muivi ulua, uvua mua kushala mutabale, kavua mua kuitaba bua batubule nzubu wende to. Bua bualu ebu, nuenu penu nuikale badilongolole, bualu Muana wa muntu udi ulua pa dîba dinudi kanuyi nuelela meji to.”​—Matayi 24:43, 44.

Yezu udi utungunuka ne kuambuluisha bayidi bende bua kumona malu mu mushindu muimpe. Wakabajadikila ne: pavua mêyi ende a buprofete enda akumbana, kuvua ne bua kuikala “mupika” uvua mutabale ne wenza mudimu. Yezu wakakula bua bualu buvua bapostolo bende mua kumona bipepele mu lungenyi wamba ne: “Nnganyi menemene udi mupika wa lulamatu udi mudimuke uvua mfumuende muteke ku mutu kua bena mudimu bende, bua kubapesha biakudia biabu mu tshikondo tshiakanyine? Mupika au ngua diakalenga biamusangana mfumuende wenza nanku padiye ulua! Bulelela ndi nnuambila ne: yeye neamuteke ku mutu kua bintu biende bionso.” Kadi “mupika” eu yeye mupete meji mabi ne utuadija kuenzela bantu bakuabu malu mabi, mfumuende “neamupeshe dinyoka dikole menemene.”​—Matayi 24:45-51; fuanyikija ne Luka 12:45, 46.

Kadi Yezu kena usua kuamba ne: tshisumbu kampanda tshia bayidi bende netshipete meji mabi to. Ndilongesha kayi divua Yezu ujinga bua bayidi bende bumvue bimpe? Uvua musue bua bashale batabale ne benze mudimu anu muvuaye mubatokeshele mu tshilejilu tshikuabu.