Sonu penga pa Chiŵi ndi msana pa Nisani 11, ndipu zuŵa lenili lenga pafupi kumala. Kweniso Yesu wanguja kamanavi kumaliza uteŵeti waki wapacharu chapasi, wo wanguwugwira mwaphamphu ukongwa. Msana iyu wasambizanga ŵanthu munyumba yakusopiyamu, ndipu usiku wagonanga kubwalu kwa tawuni ya Yerusalemu. Ŵanthu anandi akondwanga ukongwa ndi vo Yesu wasambizanga, ndipu “azanga kwaku iyu ndi mlenjilenji kuzimuvwisiya munyumba yakusopiyamu.” (Luka 21:37, 38) Ivi vati vajumphapu, Yesu ndi akusambira ŵaki anayi anguja pa Phiri la Maolivi. Akusambira ŵenaŵa ŵenga Peturo, Andireya, Yakobe ndi Yohane.

Akusambira ŵaki anayi ŵenaŵa anguluta kwaku Yesu ndipu angukumana nayu kwakuŵija. Yiwu afipanga mtima chifukwa pa nyengu iyi ndipu Yesu waŵakambiya waka kuti panyumba yakusopiyamu pazamuŵavi mwa wo wazamusiyika pachanya pa unyaki. Yiwu aŵanaŵananga vinthu vinandi. Nyengu yinyaki kuvuli, Yesu wanguŵakambiya kuti: “Lutirizgani kuja akunozgeka, chifukwa Mwana wa munthu wazengi mu ora lo yimwi muleka kuŵanaŵanaku.” (Luka 12:40) Iyu wanguŵakambiya so vakukwaskana ndi “zuŵa lo Mwana wa munthu wazamuvumbulika.” (Luka 17:30) Kumbi fundu zenizi zingukoliyana ndi nkhani yo wanguŵakambiya pambula kuswera yakukwaskana ndi nyumba yakusopiyamu? Akutumika akhumbisiskanga kuziŵa vinandi, mwakuti angumufumba kuti: “Tikambiyeni, kumbi vinthu venivi vichitikengi zuŵanji, ndipu chisimikizu cha kuŵapu kwinu kweniso cha kumala kwa mugonezi, ntchinthu wuli?”—Mateyu 24:3.

Akusambira ŵenaŵa atenere kuti aŵanaŵaniyanga kubwangandulika kwa nyumba yakusopiyamu yo ayiwonanga pa phiri po ŵenga. Yiwu angumufumba so vakukwaskana ndi kuŵapu kwa Mwana wa munthu. Atenere kuti angukumbuka ntharika yinyaki yo Yesu wangukamba yakukwaskana ndi “mwana wa fumu” yo ‘wanguluta kucharu chakutali kuti wakalonde ufumu, ndipu pavuli paki wanguweku.’ (Luka 19:11, 12) Pakumaliya, akusambira ŵenaŵa akhumbanga so kuziŵa vinthu vinyaki vo vazamuchitika ‘pakumala kwa mugonezi.’

Pakumuka akusambira ŵaki, Yesu wanguŵakambiya chisimikizu cho chatingi chiziŵawovyengi kuziŵa nyengu yo ulamuliru wa Ayuda ndipuso nyumba yakusopiyamu vatingi vibwangandulikiyengi. Kweni Yesu wangukamba kuti chisimikizu chenichi chatingi chiziwovyengi so Akhristu kunthazi kuziŵa kuti aja mu nyengu ya “kuŵapu” kwaki, kweniso kuti mugonezi wa panu pasi wepafupi kumala.

Pati pajumpha vyaka, akutumika anguwona kuti vo Yesu wangukamba vingufiskika nadi. Ndipu vinthu vinandi vo Yesu wangukambiya limu vingwamba kufiskika mu nyengu yawu. Mwaviyo, Ayuda wo ŵenga Akhristu wo anguja masu anguzizwa cha ndi vo vinguchitika mu chaka cha 70 C.E. Mu chaka chenichi, ulamuliru wa Ayuda ndipuso nyumba yakusopiyamu vingubwangandulika mwakukoliyana ndi vo Yesu wangukamba vyaka 37 kuvuli kwaki. Kweni ndi vinthu vosi cha vo Yesu wangukamba vo vingufiskika kuzifika mu 70 C.E. Sonu ntchinthu wuli cho chazamuja chisimikizu cha kuŵapu kwaki nge wakulamuliya mu Ufumu waku Chiuta? Yesu wangukonkhoske akusambira ŵaki vo vazamuchitika.

Yesu wangukambiya limu kuti kwazamukuŵa “viwawa vankhondu kweniso mbiri zankhondu,” ndipu “mtundu wazamuyukiyana ndi mtundu unyaki, ufumu ndi ufumu unyaki.” (Mateyu 24:6, 7) Iyu wangukamba so kuti “kwazamuchitika vidilirisi vikuluvikulu ndipu mumalu ngakupambanapambana mwazamuja nja ndi milili.” (Luka 21:11) Yesu wangutcheŵeska akusambira ŵaki kuti: “Ŵanthu azakukukoni kweniso azakukutombozgani.” (Luka 21:12) Kwazamubuka achimi aboza ndipu azamulandizga ŵanthu anandi. Ŵanthu anandi azamuleka kuvwiya marangu, ndipu chanju cha ŵanthu anandi chazamuzizira. Iyu wangukamba so  kuti, “uthenga wamampha uwu wa Ufumu, wazamupharazgika pacharu chosi chapasi kuti uje ukaboni ku ŵanthu amitundu yosi, ndipu pavuli paki umaliru uzengi.”—Mateyu 24:14.

Vo Yesu wangukamba vingwamba kufiskika tawuni ya Yerusalemu yati yaja kamanavi kuti yibwanganduliki kweniso pa nyengu yo yabwangandulikiyanga ndi Aroma. Kweni kumbi vinthu venivi vinguzifiskika so kunthazi kuluska po vingufiskikiya pa nyengu iyi? Kumbi yimwi muwona ukaboni wo ulongo kuti vo Yesu wangukamba vifiskika ukongwa mazuŵa nganu?

Chinthu chinyaki cho Yesu wangukamba kuti chazamukuŵa chisimikizu cha kuŵapu kwaki, chenga kuwoneke kwa chinthu “chawuyu chakusakaza.” (Mateyu 24:15) Chinthu chakusakaza chenichi chinguwoneke mu 66 C.E. Pa nyengu yeniyi, “asilikali” Achiroma wo angupinga angoza ŵawu ndipuso mbendera zawu, anguzunguliya tawuni ya Yerusalemu ndipu angubwanganduwa vigaŵa vinyaki va mpanda wawu. (Luka 21:20) Mwaviyo, chinthu “chawuyu” chenichi chinguma pa malu ngo chakhumbikanga cha kumapu chifukwa Ayuda awonanga kuti ‘malu ngenanga ngakupaturika.’

Yesu wangukamba so kuti: “Kwazamukuŵa chisuzgu chikulu cho chechendachitikepu kutuwa po charu chikulengeke mpaka sonu, ndipu chazamuchitikapu so cha.” Mu 70 C.E., Aroma angubwanganduwa tawuni ya Yerusalemu. Kubwangandulika kwa ‘tawuni yakupaturika’ ya Ayuda kweniso nyumba yakusopiyamu kungulongo kuti chenga nadi chisuzgu chikulu ndipu ŵanthu anandi angubayika. (Mateyu 4:5; 24:21) Vinthu vo vinguchitika pa nyengu yeniyi venga vakofya ukongwa kuphara vinthu vosi vo vinguchitikiyapu tawuni yeniyi ndipuso ŵanthu ŵaki. Kweniso Ayuda anguleka kusope munyumba yakusopiyamu nge po achitiyanga kuvuli. Ivi vilongo kuti uchimi wenuwu asani waziyamba so kufiskika kunthazi kwazamuchitika so vinthu vakofya ukongwa.

Yesu wangukamba so vinthu vinyaki, pa nyengu yo wakambiskananga ndi akutumika ŵaki vakukwaskana ndi chisimikizu cha kuŵapu kwaki nge Fumu, kweniso vakukwaskana ndi kumala kwa mugonezi uwu. Iyu wanguŵatcheŵeska vakukwaskana ndi “ŵanthu akujidana kuti Khristu ndipuso achimi aboza.” Iyu wangukamba kuti ŵanthu ŵenaŵa azamuchita venivi ndi chilatu chakuti “alandizgi ŵanthu, ndipu asani nkhwamachitika alandizgi chinanga mbakusankhika.” (Mateyu 24:24) Kweni akusankhika ŵenaŵa azamulandizgika cha. Kuŵapu kwaku Yesu kwazamuwoneke cha, kweni ŵanthu wo azamupusikiziya kuti ndi Khristu ndiwu azamuwoneke.

Pakukamba vinthu vo vazamuchitika pa chisuzgu chikulu cho chazamukwamba kukumaliya kwa mugonezi wunu, Yesu wanguti: “Lumwi lazamuchita mdima, mwezi wazamuŵala cha, nyenyezi zazamumbotoka kutuwa kuchanya, ndipu nthazi ya vinthu vakuchanya yazamusukunyika.” (Mateyu 24:29) Akutumika wo anguvwa vinthu vakuchitiska mantha venivi, anguvwisa cha vinthu vo vazamuchitika, kweni anguziŵa kuti vazamukuŵa vakofya ukongwa.

Kumbi ŵanthu azamuchitanji asani aziwona vinthu vakofya venivi? Yesu wangukamba kuti: “Ŵanthu azamukufwa chipoyu chifukwa cha mantha kweniso chifukwa chakulindizga vo vichitikengi pacharu chosi chapasi, pakuti nthazi zakuchanya zazamusukunyika.” (Luka 21:26) Yapa, Yesu wangukonkhoska nyengu yo kwazamuchitika vinthu vakofya ukongwa vo ŵanthu akuviwonapu cha chijaliyi chawu.

Vakuchiska kuziŵa kuti Yesu wanguwovya akutumika ŵaki kuziŵa kuti ndi wosi cha wo azamuliya asani aziwona “Mwana wa munthu wachiza mu mitambu yakuchanya ndi nthazi ndipuso unkhankhu ukulu.” (Mateyu 24:30) Tikamba viyo chifukwa Yesu ndipu wakamba kali kuti Chiuta wazamusereriyapu “chifukwa cha akusankhika.” (Mateyu 24:22) Sonu kumbi akusambira akugomezgeka ŵenaŵa azamuchitanji asani aziwona vinthu vakofya venivi vo Yesu wangukamba? Yesu wanguchiska akusambira ŵaki kuti: “Vinthu ivi vichiyamba kuchitika muzimi ndi kuyunuska mitu yinu chifukwa utaski winu we pafupi.”—Luka 21:28.

Kweni, kumbi akusambira aku Yesu wo azamuja ndi umoyu nyengu yeniyi azamuziŵa wuli kuti umaliru we pafupi? Yesu wangukamba ntharika ya chimiti cha mkuyu kuti: “Asani mwawona ŵaka kuti mphanda zaki zachita liwondwi muziŵa kuti chifuku che pafupi. Mwakuyanana ŵaka, asani mwaziwona vinthu vosi venivi, ziŵani kuti we pakhomu chayipu. Nditikuneneskiyani kuti mugonezi uwu umalengepu cha mpaka po vinthu vosi ivi vachitikiya.”—Mateyu 24:32-34.

 Mwaviyo, asani akusambira ŵenaŵa aziyamba kuwona vigaŵa vakupambanapambana va chisimikizu chenichi vichifiskika, azamuziŵa kuti umaliru we pafupi. Pakukhumba kutcheŵeska akusambira ŵaki wo azamuja ndi umoyu nyengu yeniyi, Yesu wangukamba kuti:

“Va zuŵa pamwenga ora laki, palivi munthu yo waziŵa, chinanga mbangelu kuchanya pamwenga Mwana, kweni Ada pe ndiwu aziŵa. Chifukwa nge mo venge mu mazuŵa ngaku Nowa, ndimu so kwazamuŵiya kuŵapu kwa Mwana wa munthu. Pakuti nge mo venge mu mazuŵa ngo, Chigumula chechendazi, ŵanthu aryanga ndi kumwa, anthulumi atonga, anthukazi ayirwanga mpaka pa zuŵa lo Nowa wanguselere muchingaraŵa, yiwu anguziŵaku kanthu cha mpaka po Chigumula chinguziya ndi kuŵapeye limu wosi, ndimu so kwazamuŵiya kuŵapu kwa Mwana wa munthu.” (Mateyu 24:36-39) Yesu wanguyeruzgiya vinthu vo vazamuchitika kunthazi ndi vinthu vo vinguchitika pa Chigumula cha mu nyengu yaku Nowa, cho chinguchitika pacharu chosi chapasi.

Akutumika ŵati ŵavwa vo Yesu wangukamba pa nyengu yo ŵenga pa Phiri la Maolivi, tikayika cha kuti anguziŵa kukhumbika kwakuja masu. Yesu wangukamba kuti: “Phweriyani kuti mitima yinu yileki kuzitiskika ndi kurya ukongwa, kumwa ukongwa kweniso vinthu vakufipiska mtima pa umoyu, kuchitiya kuti zuŵa lo lingazikuziyani mwakubuchizga nge chiŵana. Chifukwa zuŵa lo liziyengi ŵanthu wosi wo aja pachisku cha charu chosi chapasi. Mwaviyo, jani masu ndipu nyengu zosi mupempherengi mwakuŵeyere kuti muzifiski kuthaŵa vinthu vosi vo vitenere kuchitika, kweniso kuti muzimi pa masu pa Mwana wa munthu.”—Luka 21:34-36.

Yapa, Yesu wangulongo so kuti vo wangukamba vazamuchitika kwa nyengu yitali. Uchimi wenuwu wakambanga vinthu vo vazamuchitika kwa vyaka vimanavi cha. Kweniso kuti wakambanga vinthu vo vazamuchitikiya tawuni ya Yerusalemu ndi mtundu wa Ayuda pe cha. Kweni iyu wakambanga vinthu vo vazamuchitikiya “ŵanthu wosi wo aja pachisku cha charu chosi chapasi.”

Yesu wangukamba kuti akusambira ŵaki akhumbika kuja masu kweniso kuja akunozgeka. Iyu wangukamba ntharika yinyaki kuti wawovyi akusambira ŵenaŵa kuvwisa nkhani yeniyi. Iyu wanguti: “Ziŵani fundu iyi: Asani mweneku wa nyumba waziŵanga nyengu ya usiku yo munkhungu waziyengi, watingi wajengi masu kuti munkhungu waleki kuswa nyumba yaki. Pa chifukwa chenichi, yimwi jani akunozgeka chifukwa Mwana wa munthu wazengi mu ora lo yimwi muleka kuŵanaŵanaku.”—Mateyu 24:43, 44.

Yesu wangukamba so vinthu vinyaki vo vinguwovya akusambira ŵaki kuti alindizgengi vinthu vamampha. Iyu wanguŵakambiya kuti asani uchimi wenuwu waziyamba kufiskika, pazamukuŵa “kapolu” yo wazamuja masu ndipuso yo wazamugwiranga ntchitu. Pavuli paki, Yesu wangukonkhoska vinthu vo akusambira ŵaki atingi asuzgikengi cha kuvivwisa. Iyu wanguti: “Kumbi ndiyani yo ndi kapolu wakugomezgeka ndi wazeru, yo mbuyaki wakumuŵika kuti wawoneriyengi a munyumba yaki ndi kuŵapaska chakurya chawu pa nyengu yakwenere? Ngwakutumbikika kapolu mweniyo mbuyaki wachiza watimusaniya wachichita venivi. Nditikuneneskiyani kuti wazakumuŵika kuti waziwoneriyengi vinthu vaki vosi.” Kweni asani “kapolu” mwenuyu waziyamba mijalidu yiheni ndi kwamba kuchitiya nkhaza akapolu anyaki, mbuyaki “wazakumulanga ukongwa.”—Mateyu 24:45-51; yeruzgiyani ndi Luka 12:45, 46.

Kweni Yesu wang’anamuwanga kuti akusambira ŵaki anyaki ayambengi kuja ndi mijalidu yiheni cha. Sonu kumbi penapa Yesu wakhumbanga kuti akusambira ŵaki avwisi fundu niyi? Iyu wakhumbanga kuti yiwu ajengi masu ndipuso agwirengi ntchitu. Yesu wanguwovya akusambira ŵaki kuvwisa fundu yeniyi mu ntharika yinyaki yo wangukamba.