Pakaŵa pa Chiŵiri namise, ndipo Nisani 11 yikaŵa pafupi kukwana. Kweniso yikaŵa nyengo yakuti Yesu wamalizge ivyo wakachitanga pano pasi. Muhanya, Yesu wakasambizganga mu tempile, kweni usiku wakagonanga kuwaro kwa msumba. Ŵanthu ŵanandi ŵakaŵa ŵakunweka, ndipo “ŵakizanga kwa iyo mu tempile kuzakamupulika.” (Luka 21:37, 38) Kweni sono Yesu wakakhala pa Phiri la Maolive pamoza na ŵapositole ŵanayi. Ŵakaŵa Petrosi, Andireya, Yakobe, na Yohane.

Ŵapositole ŵanayi aŵa ŵakiza kwa Yesu kumphepete. Ŵakafipiranga mtima tempile chifukwa Yesu wakayowoya kuti palije libwe la tempile ilo lizamukhala pachanya pa linyake. Kweni ŵakafipanga mtima na vinandi. Kukwambilira, Yesu wakaŵachiska kuti: “Muŵe ŵakunozgeka, chifukwa Mwana wa munthu wakwiza pa ora ilo mukughanaghana kuti ndilo chara.” (Luka 12:40) Kweniso Yesu wakayowoya vya “zuŵa ilo Mwana wa munthu wazamuvumbukwira.” (Luka 17:30) Kasi mazgu agha ghakaŵa ghakukolerana na ivyo wakayowoya pa nkhani ya tempile? Ŵapositole ŵakakhumbanga kuti ŵamanye. Ntheura ŵakati: “Mutiphalire, vinthu ivi vizamuŵako pawuli, ndipo ntchivichi chizamuŵa chimanyikwiro cha kuŵapo kwinu na cha umaliro wa charu?”—Mateyu 24:3.

Panyake ŵakaghanaghananga vya umaliro wa tempile ilo ŵakaliwonanga apo ŵakakhala. Ŵakafumbaso vya kuŵapo kwa Mwana wa munthu. Ŵakwenera kuti ŵakakumbuka ntharika iyo Yesu wakaŵaphalira ya “munthu munyake wakuzirwa” uyo “wakaluta ku charu chakutali kuti wakimikike kuŵa fumu na kuwerako.” (Luka 19:11, 12) Paumaliro, ŵakakhumbanga kumanya ivyo vizamuchitika pa “umaliro wa charu.”

Pakuzgora, Yesu wakalongosora chimanyikwiro chakulongora apo mgonezi wa Ŵayuda na tempile, vizamumalira. Kweni wakayowoyaso vinandi. Chimanyikwiro ichi chikaŵa chakuti chiwovwireso Ŵakhristu wose munthazi kuti ŵazakamanye para ŵali mu nyengo ya “kuŵapo” kwake kweniso kuti umaliro wa charu chose uli pafupi.

Vyaka vikati vyajumphapo, ŵapositole ŵakawona kuti ivyo Yesu wakayowoya vikufiskika. Nadi, vinandi ivyo wakayowoya vikamba kufiskika ŵapositole ŵachali ŵamoyo. Ntheura pakati pajumpha vyaka 37, mu 70 C.E., Ŵakhristu awo ŵakaŵa maso, ŵakabuchizgika yayi. Mu chaka chira, mgonezi wa Ŵayuda na tempile lake vikaŵa pafupi kuparanyika. Kweni ni vyose yayi ivyo Yesu wakayowoya ivyo vikafiskika kuzakafika mu 70 C.E. Ntheura kasi Yesu wakati ntchivichi chizamovwira ŵanthu kuti ŵamanye kuti iyo wakhala pa chitengo mu Ufumu? Yesu wakaŵaphalira ŵapositole.

Yesu wakayowoya kuti kuzamuŵa “zinkhondo na malumbiri gha zinkhondo” kweniso “mtundu uzamuwukirana na mtundu unyake, ufumu na ufumu unyake.” (Mateyu 24:6, 7) Wakatiso “kuzamuŵa vindindindi vikuru, kweniso njara na nthenda zakwambukira mu malo na malo.” (Luka 21:11) Yesu wakachenjezga ŵasambiri ŵake kuti: “Ŵanthu ŵazamumukorani, kumutambuzgani.” (Luka 21:12) Kuzamwiza ntchimi zitesi izo zizamupuluska ŵanthu ŵanandi. Uchikanamalango uzamuŵa palipose, ndipo chitemwa cha ŵanthu ŵanandi chizamuzizima. Kweniso wakayowoya kuti ‘makani ghawemi gha Ufumu, ghazamupharazgika mu charu chose chapasi kuti uŵe ukaboni ku mitundu yose, penepapo ndipo umaliro wizenge.’—Mateyu 24:14.

 Vinthu vinyake ivyo Yesu wakayowoya vikafiskika pambere Ŵaroma ŵandaparanye Yerusalemu kweniso ŵakati ŵaparanya. Kasi vingaŵa kuti Yesu wakang’anamuranga kuti vinyake vizamufiskika kunthazi kweniso pakuruko kuluska nyengo yira? Kasi mukuwona ukaboni wakuti ivyo Yesu wakayowoya vikufiskika chomene mazuŵa ghano?

Chinyake icho Yesu wakayowoya kuti chizamuŵa chimanyikwiro cha kuŵapo kwake nkhuwoneka kwa “chinthu chakuseluska icho chikupasura.” (Mateyu 24:15) Mu 66 C.E., chinthu chakuseluska ichi ŵakaŵa “ŵankhondo” ŵa Ŵaroma, awo ŵakiza na kujintha vimanyikwiro vyawo, panji kuti ndembera. Ŵaroma ŵakazingilizga Yerusalemu na kugumura viliŵa vyake vinyake. (Luka 21:20) Ntheura “chinthu chakuseluska” chikimilira pa malo agho chikeneranga yayi kwimilirapo. Chikimilira pa malo agho Ŵayuda ŵakawonanga kuti ni “malo ghatuŵa.”

Yesu wakayowoyaso kuti: “Kuzamuŵa suzgo yikuru, iyo yindachitikepo kufuma ku uyambiliro wa charu m’paka sono, ndipo yizamuchitikaso chara.” Mu 70 C.E., Ŵaroma ŵakaparanya Yerusalemu. Kuparanyika kwa “msumba utuŵa’ wura wa Ŵayuda pamoza na tempile lake, likaŵa suzgo likuru. Ŵanthu ŵanandi chomene ŵakakomeka. (Mateyu 4:5; 24:21) Kuparanyika kwa msumba wura kukaŵa kukuru chomene mwakuti Ŵayuda ŵakaŵa kuti ŵandawonepo chinthu chanthena ichi. Kweniso pharanyiko lira likamazga ndondomeko ya kasopero iyo Ŵayuda ŵakalondezga vyaka vinandi chomene. Ntheura chikulongora kuti kunthazi apo mazgu gha Yesu ghazamufiskikaso, kuzamuchitika vinthu vyakofya.

Ivyo Yesu wakadumbiskananga na ŵapositole ŵake vya chimanyikwiro cha kuŵapo kwake mu Ufumu kweniso vya umaliro wa mgonezi vikamara yayi. Sono Yesu wakaŵachenjezga kuti ŵaleke kulondezga ŵanthu ŵatesi ‘ŵakujichema Khristu na ntchimi zitesi.’ Wakati ŵanthu ŵazamuyezga kuti “ŵapuluske na ŵakusoleka wuwo” usange ntchamachitiko. (Mateyu 24:24) Kweni ŵakusoleka ŵara ŵazamupuluskika yayi. Ŵatesi ŵakujichema Khristu ŵazamuwoneka ku ŵanthu. Kweni kuŵapo kwa Yesu kuzamuwoneka yayi.

Pakuyowoya vya suzgo likuru chomene ilo lizamuŵako paumaliro wa charu, Yesu wakati: “Dazi lizamufipiskika, mwezi uzamuleka kupeleka ungweru wake, nyenyezi zizamumbotoka kufuma kuchanya, ndipo nkhongono zakuchanya zizamusunkhunyika.” (Mateyu 24:29) Pakupulika mazgu ghakofya agha, ŵapositole ŵakamanya yayi ivyo vizamuchitika. Kweni ŵakamanya kuti vizamuŵa vyakofya.

Kasi vinthu vyakofya ivi vizamuŵakhwaska wuli ŵanthu wose? Yesu wakati: “Ŵanthu ŵazamufwa chipoyo chifukwa cha wofi apo ŵakulindilira vinthu ivyo vikwiza pa charu, pakuti nkhongono zakuchanya zizamusunkhunyika.” (Luka 21:26) Nadi, Yesu wakalongosora vinthu vyakofya chomene ivyo vindachitikepo umo ŵanthu ŵali kuŵirako.

Kweni ivyo Yesu wakayowoyaso vikakwezga nkhongono ŵapositole apo wakalongora kuti ni wose yayi awo ŵazamulira para ‘Mwana wa munthu wakwiza pamoza na nkhongono na uchindami ukuru.’ (Mateyu 24:30) Wakayowoya kale kuti Chiuta wazamunjilirapo “chifukwa cha ŵakusoleka.” (Mateyu 24:22) Ntheura kasi ŵasambiri ŵakugomezgeka ŵakwenera kuchita wuli na vinthu vyakofya ivyo Yesu wakayowoya? Yesu wakachiska ŵalondezgi ŵake kuti: “Apo vinthu ivi vikwamba kuchitika, yimilirani na kwinuska mitu yinu, chifukwa kuwombokwa kwinu kuli pafupi.”—Luka 21:28.

Kweni kasi ŵasambiri awo ŵazamuŵako pa nyengo iyo wakayowoyera ivi ŵazamumanya wuli kuti umaliro uli pafupi? Yesu wakayowoya ntharika ya khuni la mkuyu. Wakati: “Para minthavi yake yiphya yasunda waka na kufwatura mahamba, mukumanya kuti chifuku chili pafupi. Mwakuyana waka, namwe para mukuwona vinthu vyose ivi, manyani kuti wali pafupi, wali pa milyango. Nadi nkhumuphalirani kuti, muwiro uwu umalenge chara m’paka vinthu vyose ivi vichitike.”—Mateyu 24:32-34.

 Ntheura para ŵasambiri ŵawona kuti vigaŵa vyakupambanapambana vya chimanyikwiro vikufiskika, ŵamanyenge kuti umaliro uli pafupi. Yesu wakasoka ŵasambiri ŵake awo ŵazamuŵako nyengo iyo, wakati:

“Palije munthu uyo wakumanya vya zuŵa na ora ilo, nanga mbangelo ŵakuchanya, nesi Mwana, kweni Adada pera ndiwo ŵakumanya. Pakuti nga umo ghakaŵira mazuŵa gha Nowa, ntheura ndimo kuŵapo kwa Mwana wa munthu kuzamuŵira. Chifukwa nga umo ghakaŵira mazuŵa ghara pambere Chigumula chindize, ŵanthu ŵakaryanga, ŵakamwanga, ŵanalume ŵakatoranga na ŵanakazi kutengwa, m’paka zuŵa ilo Nowa wakanjilira mu chingalaŵa, ndipo ŵakaŵikako mahara chara m’paka Chigumula chikiza na kuŵayora wose, ndimo kuŵapo kwa Mwana wa munthu kuzamuŵira.” (Mateyu 24:36-39) Chigumula cha mu nyengo ya Nowa icho Yesu wakazunura chikasakaza vinthu pa charu chose chapasi.

Ŵapositole awo ŵakamupulikizganga Yesu pa Phiri la Maolive ŵakwenera kuti ŵakamanya kuti ŵakwenera kuŵa maso. Yesu wakati: “Muŵe maso, mitima yinu yileke kutangwanika na vinthu nga nkhurya mwakujumphizga na kumwa chomene na vyenjezgo vya umoyo, kuti zuŵa lira lileke kuzakamuchuluskani nga ntchipingo. Pakuti lizamwiza pa wose awo ŵakukhala pa charu chose chapasi. Ipo muŵe maso, nyengo zose muŵeyelerenge kuti mupone ku vinthu vyose ivyo vichitikenge, na kwimilira panthazi pa Mwana wa munthu.”—Luka 21:34-36.

Yesu wakalongora kuti ivyo wakayowoyanga vizamuchitika pachoko waka yayi. Kasi wakanenanga vinthu ivyo vikachitikira msumba wa Yerusalemu panji mtundu wa Ŵayuda pera? Yayi, wakayowoyanga vinthu ivyo vizamuchitikira “wose awo ŵakukhala pa charu chose chapasi.”

Yesu wakayowoya kuti ŵasambiri ŵake ŵakwenera kuzakaŵa maso, na ŵakunozgeka. Wakakhozgera fundo iyi na ntharika yinyake, wakati: “Manyani kuti: Usange mweneko wa nyumba wangamanya nyengo yakwizira munkhungu, wangaŵa maso na kuleka kuzomerezga kuti munkhungu wagumure na kunjira mu nyumba. Pa chifukwa ichi, imwe namwe muŵe ŵakunozgeka, chifukwa Mwana wa munthu wakwiza pa ora ilo mukughanaghana kuti ndilo chara.”—Mateyu 24:43, 44.

Yesu wakalutilira kuphalira ŵasambiri ŵake fundo zakuŵawovwira kuti ŵaŵe na chigomezgo. Wakaŵasimikizgira kuti para mazgu ghake ghakuzakafiskika, pazamuŵa “muzga” uyo wazamuŵa maso kweniso wakutokatoka. Yesu wakayowoya chinthu chinyake icho ŵapositole ŵake ŵakawamo luŵiro. Wakati: “Kasi muzga wakugomezgeka na wavinjeru ni njani, uyo fumu yake yamwimika pa ŵateŵeti ŵake ŵa pa nyumba, kuti waŵape chakurya pa nyengo yakwenelera? Ngwakukondwa muzga uyo para fumu yake yikwiza, yizamumusanga wakuchita nthena. Nadi nkhumuphalirani, yizamumwimika pa vinthu vyake vyose.” Kweni usange “muzga” uyu wamba nkharo ziheni na kusuzga ŵanyake, fumu yake “yizamumulanga chomene.”—Mateyu 24:45-51; yaniskani na Luka 12:45, 46.

Kweni Yesu wakang’anamuranga kuti gulu linyake la ŵasambiri ŵake lizamwamba nkharo yiheni yayi. Ipo kasi Yesu wakakhumbanga kuŵasambizga vichi ŵasambiri ŵake? Wakakhumbanga kuti ŵaŵenge maso kweniso ŵakutokatoka, nga umo wakalongosolera makora mu ntharika yinyake.