Tenu ko dó to vendredi whèjai, Nisan 14tọ tọn. To họyiyi owhè tọn godo, Gbọjẹzan Nisan 15tọ tọn na bẹjẹeji. Jesu ko kú ṣigba jaguda awe he to apá etọn lẹ gbẹ́ pò to ogbẹ̀. Sọgbe hẹ Osẹ́n lọ, oṣiọ de “ma dona gbọṣi pòtin lọ go to ozán lọ blebu mẹ gba,” kakatimọ, e dona yin dìdì “to azán enẹ gbè.”—Deutelonomi 21:22, 23.

Humọ, vendredi whèmẹ nọ yin yiylọdọ azán Awuwle tọn, na azán ehe gbè wẹ gbẹtọ lẹ nọ wleawuna núdùdù lẹ bo nọ dotana azọ́n niyaniya tọn devo depope he ma sọgan gbọṣi aimẹ jẹ Gbọjẹzan lọ godo lẹ te. To whenue owhè yihọ, Gbọjẹzan awe topọ lọ, kavi Gbọjẹzan “daho” lọ na bẹjẹeji. (Johanu 19:31) Ehe yinmọ na Nisan 15tọ lọ wẹ yin azán tintan to azán-ṣinawe Hùnwhẹ Akla Madotọ́n tọn lẹ mẹ, yèdọ hùnwhẹ de he azán tintan etọn nọ saba yin Gbọjẹzan de. (Levitiku 23:5, 6) To ojlẹ ehe mẹ, azán tintan enẹ jẹ do Gbọjẹzan sẹmẹsẹmẹ tọn lọ ji, enẹ wẹ azán ṣinawetọ osẹ lọ tọn.

Enẹwutu, Ju lẹ biọ to Pilati si nado hẹn okú Jesu po jaguda awe he to apá na ẹn lọ lẹ po tọn yá. Gbọnna? Gbọn afọ yetọn lẹ winwẹ́n dali. Ehe na zọ́n bọ yé ma na penugo nado yí afọ yetọn lẹ do jlọ agbasa yetọn hlan aga nado sọgan gbọ ba. Awhànfuntọ lọ lẹ wá bo wẹ́n afọ jaguda awe lọ lẹ tọn. Ṣigba, e taidi dọ Jesu ko kú, enẹwutu yé ma wẹ́n afọ etọn lẹ. Ehe hẹn dọdai he tin to Psalm  34:20 mẹ di dọmọ: “Ewọ nọ to hihọ́-basina ohú etọn lẹpo; depope to yé mẹ ma yin gbigbà.”

Nado kudeji dọ Jesu kú nugbonugbo, awhànfuntọ dopo sọ́ owhán adà mẹ na ẹn biọ fihe ahun etọn tin te. “To afọdopolọji ohùn po osin po tọ́njẹgbonu.” (Johanu 19:34) Ehe sọ hẹn Owe-wiwefọ devo di dọmọ: “Yé nasọ pọ́n omẹ lọ he yé sọnú.”—Zekalia 12:10.

Josẹfu he wá sọn tòdaho Alimate tọn mẹ, yèdọ “dawe adọkunnọ” podọ hagbẹ nukundeji de to Whẹdatẹn Daho Ju lẹ tọn mẹ lọsu to finẹ to whenue Jesu yin hùhù. (Matiu 27:57) E yin yiylọdọ “omẹ dagbe podọ dodonọ de,” he “to tenọpọn Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn.” Na nugbo tọn, taidi “devi Jesu tọn de to nuglọ na obu etọn na Ju lẹ wutu,” e ma nọgodona owhẹ̀ he whẹdatẹn lọ dá na Jesu. (Luku 23:50; Malku 15:43; Johanu 19:38) Josẹfu yí adọgbigbo do biọ oṣiọ Jesu tọn Pilati. Pilati kanhose mẹkanwekowhàngán he whè e do nùgo lọ bọ ewọ dohia dọ Jesu ko kú. Enẹgodo, Pilati kẹalọyi obiọ Josẹfu tọn.

Josẹfu họ̀ alavọ wiwe dagbedagbe de bo de oṣiọ Jesu tọn jẹte sọn pòtin lọ ji. E blá oṣiọ lọ do alavọ lọ mẹ nado wleawuna ẹn na e nido yin dìdì. Nikodẹmi “he wá [Jesu] dè to zánmẹ to tintan whenu” lọsu, gọalọ to awuwiwlena oṣiọ lọ whenu. (Johanu 19:39) E hẹn zuya po aloẹsi biblá akuẹgegenu tọn de po he yì nudi kilo 30 wá. Oṣiọ Jesu tọn yin biblá do avọ̀ he mẹ nuwhẹ́nkun ehelẹ te mẹ, sọgbe hẹ aṣa he Ju lẹ nọ hodo na ṣiọdidi.

Josẹfu tindo yọdò yọyọ he yin kùnkùn do osé mẹ de sẹpọ finẹ, podọ oṣiọ Jesu tọn yin titẹ́ do e mẹ. Enẹgodo, zannu daho de yin bibli do ohọ̀n yọdò lọ tọn nù. Ehe lẹpo yin wiwà po awuyiya po whẹpo Gbọjẹzan lọ do bẹjẹeji. Malia Magdaleni po Malia onọ̀ Jakọbu Pẹvi lọ tọn po sọgan ko gọalọ ga to whenue oṣiọ Jesu tọn yin awuwlena. Todin, yé yawu lẹkọyi whégbè “nado wleawuna nuwhẹ́nkun lẹ po amisisa owán gblingblinnọ lẹ po” nado penukundo oṣiọ Jesu tọn go dogọ to Gbọjẹzan lọ godo.—Luku 23:56.

To wunkẹngbe, enẹ wẹ Gbọjẹzangbe, yẹwhenọgán lẹ po Falesi lẹ po yì Pilati dè bo dọmọ: “Mí flindọ mẹblutọ enẹ dọ to whenue e gbẹ́ pò to ogbẹ̀ dọ, ‘Yẹn na yin finfọn to azán atọ̀n godo.’ Enẹwutu, degbe dọ yọdò lọ ni yin ṣiṣọ́ kakajẹ azán atọ̀ntọ gbè, na devi etọn lẹ nikaa wá fìn in bo dọna gbẹtọ lẹ dọ, ‘Ewọ ko yin finfọn sọn oṣiọ lẹ mẹ!’ Mẹkiklọ godo mẹ tọn ehe nasọ ylanhu tintan tọn.” Pilati gblọn dọmọ: “Mì sọgan de nuhọ́tọ lẹ. Mì yì bo ṣọ́ ẹ dile mì penugo do.”—Matiu 27:63-65.

To Sẹgbe afọnnu-fuu, Malia Magdaleni, po Malia onọ̀ Jakọbu tọn po, gọna yọnnu susu devo lẹ hẹn nuwhẹ́nkun lẹ wá yọdò lọ kọ̀n nado penukundo oṣiọ Jesu tọn go. Yé sọ dọna ode awetọ dọmọ: “Mẹnu wẹ na bli zannu lọ sẹ̀ sọn ohọ̀n yọdò lọ tọn nù na mí?” (Malku 16:3) Ṣigba, aigba sisọsisọ de ko jọ. Humọ, angẹli Jiwheyẹwhe tọn ko bli zannu lọ sẹ̀, nuhọ́tọ lọ lẹ ko yì, podọ yọdò lọ ko jẹvọ́!