Xeen tiʼ baʼax ku taasik

Xeen tu cuadroil baʼax ku taasik

XOOK 133

Ku muʼukul Jesús

Ku muʼukul Jesús

MATEO 27:57–28:2 MARCOS 15:42–16:4 LUCAS 23:50–24:3 JUAN 19:31–20:1

  • KU YÉEMSAʼAL U WÍINKLIL JESÚS TEʼ CHEʼOʼ

  • KU PREPARARTAʼAL U WÍINKLIL UTIAʼAL MUKBIL

  • MIX BAʼAL YAAN TEʼ MUKNAL KA KʼUCH LE KOʼOLELOʼOBOʼ

Taʼaytak u yáakʼabtal u kʼiinil viernes 14 tiʼ nisán. Le ken tʼúubuk le kʼiinoʼ ku káajal u kʼiinil sábado 15 tiʼ nisán. Jesuseʼ tsʼoʼok u kíimil, baʼaleʼ le kaʼatúul j-ookoloʼob yanoʼob tu tséeloʼ maʼ kíimkoʼobiʼ. Jeʼex u yaʼalik le Leyoʼ u wíinklil le kimenoʼoboʼ «maʼ u najmal u pʼáatal bul áakʼab teʼ» cheʼoʼ, baʼaxeʼ unaj «u muʼukul láayliʼ tiʼ le kʼiinoʼ» (Deuteronomio 21:22, 23).

Le viernes utiaʼal u chíinil kʼiinoʼ ku yaʼalaʼal xan tiʼ «u Kʼiinil u Líiʼskuba máak», tumen le máakoʼoboʼ ku listokíintik u yoʼochoʼob yéetel uláakʼ baʼaloʼob maʼ tu páajtal u beetkoʼob utiaʼal sábado. Tumen ken áakʼabchajkeʼ ku káajal u ‹nojoch kʼiinil sábado› (Juan 19:31). U kʼiinil 15 tiʼ nisaneʼ letiʼ u yáax kʼiinil u Kʼiinbesajil le Waajoʼob x-maʼ Levadurailoʼ, le oʼolal ku yilaʼal bey junpʼéel sábado, kex jeʼel baʼalak kʼiin ka lúubkeʼ (Levítico 23:5, 6). Le u yáax kʼiinil le kʼiinbesajaʼ jach sábado ka lúubi.

Le judíoʼob túunoʼ bin u kʼáatoʼob tiʼ Pilato ka u séeb kíimsoʼob Jesús yéetel le kaʼatúul j-ookoloʼob yanoʼob tu tséeloʼ. ¿Bix ken u beetiloʼob? Yaan u kaʼachal u yookoʼob. Beyoʼ maʼ tu páajtal u tsʼáaik u muukʼoʼob utiaʼal u páajtal u chʼaʼik u yiikʼoʼob. Ka taal le soldadoʼoboʼ ka tu kachoʼob u yookoʼob le kaʼatúul j-ookoloʼoboʼ. Baʼaleʼ Jesuseʼ tsʼoʼok u kíimil, le oʼolal maʼ kaʼach u yookoʼobiʼ. Lelaʼ tu béeykuntaj le Salmo 34:20: «Yuumtsil kanáantik tuláakal u baakeloʼob, maʼ bíin kaʼachak mix junpʼéeliʼ».

Utiaʼal u yilik le soldado wa jach tsʼoʼok u kíimil Jesusoʼ, tu chʼíiklomtaj tu chʼalaʼatel, tu tojil u puksiʼikʼal. «Ka túun jóokʼ jaʼ yéetel kʼiʼikʼiʼ.» (Juan 19:34.) Lelaʼ tu béeykuntaj xan uláakʼ baʼax ku yaʼalik le Kiliʼich Tsʼíiboʼ: «Bíin túun ilaʼak le máax píitmáansaʼab u loomiloʼ» (Zacarías 12:10).

José tiʼ u kaajil Arimatea, «juntúul ayikʼal máak» yéetel jach kʼaj óoltaʼan, ku meyaj teʼ Sanedrinoʼ, tiaʼan xan le ka kíimsaʼab Jesusoʼ (Mateo 27:57). Letiʼeʼ ku yilaʼal bey «juntúul máak uts yéetel toj u kuxtal[eʼ]», letiʼeʼ «táan xan u páaʼtik u Reino Dios». Letiʼeʼ «taʼakumbail úuchik u beetkuba disipulo[il] tiʼ Jesús tumen sajak tiʼ le judíoʼoboʼ», le oʼolal maʼ maʼalob úuchik u yilik bix juzgartaʼabik Jesús tumen le Sanedrinoʼ (Lucas 23:50; Marcos 15:43; Juan 19:38). Kex sajak Joseeʼ, bin u kʼáat tiʼ Pilato u wíinklil Jesús. Pilatoeʼ tu tʼanaj u nojchil le soldadoʼob utiaʼal u yuʼubik wa tsʼoʼok u kíimil Jesusoʼ. Pilato túuneʼ tu yaʼalaj tiʼ José ka u chʼaʼe.

Joseeʼ tu manaj lino, junpʼéel koʼokoj nookʼ yéetel limpio, tsʼoʼoleʼ ka bin u yéems u wíinklil Jesús. Ka tu tepʼaj u wíinklil Jesús utiaʼal u muʼukul. Nicodemo, «le máax de áakʼab ka yáax bin u yil Jesuseʼ», áantajnaj xan (Juan 19:39). Tu taasaj junpʼéel bolsa mirra yéetel kiʼibok bálsamo, kex treinta kilos u aalil. Tu chʼaʼajoʼob túun u wíinklil Jesuseʼ ka tu bakʼoʼob yéetel le nookʼoʼob de lino tuʼux u paʼapakʼmoʼob le kiʼibok polvo yéetel le kiʼibok bálsamo, jeʼex suukil u beetik le judíoʼob utiaʼal u muʼukul máakoʼ.

Joseeʼ yaan junpʼéel muknal tiʼ chʼakaʼan tiʼ tuunich maʼ jach náachiʼ, teʼeloʼ tiʼ oksaʼab u wíinklil Jesusiʼ. Tsʼoʼoleʼ ka maʼak u jool yéetel junpʼéel nojoch tuunich. Tuláakal lelaʼ séebaʼan úuchik u beetaʼal, tumen taʼaytak u káajal u kʼiinil sábado. Maʼ xaaneʼ binoʼob áantaj tak María Magdalena yéetel María, u maama Santiago, le Chichan, utiaʼal u muʼukul Jesusoʼ. Letiʼobeʼ binoʼob tu séebaʼanil tu yotochoʼob «utiaʼal u xaʼakʼtikoʼob kiʼibok xíiwoʼob yéetel kiʼibok aceite» ken tsʼoʼokok le sabadooʼ (Lucas 23:56).

Ka sáaschaj u kʼiinil sabadoeʼ, u nuuktakil le sacerdoteʼob yéetel le fariseoʼoboʼ binoʼob u yaʼaloʼob tiʼ Pilato: «Yuumtsil, tsʼoʼok u kʼaʼajaltoʼoneʼ le máak yaanal máax u taaskubaoʼ, táanil tiʼ u kíimileʼ tu yaʼalaj: ‹Tu yóoxpʼéel kʼiineʼ yaan in líiʼsaʼal›. Le oʼolaleʼ, túuxt kanáantbil u muknal tak tu yóoxpʼéel kʼiinil utiaʼal maʼ u taal u disipuloʼob u yokloʼob u wíinklil yéetel ka u yaʼaloʼob tiʼ le kaajoʼ: ‹¡Tsʼoʼok u líiʼsaʼal ichil le kimenoʼoboʼ!›, tumen wa ka u beetoʼobeʼ le tuusaʼ maas kʼaas tiʼ le yáaxoʼ». Pilatoeʼ tu yaʼalajtiʼob: «Tsʼaʼanteʼex soldadoʼob. Xeeneʼex ka a wileʼex baʼax jeʼel a beetkeʼex utiaʼal u maas kanáantaʼal le muknaloʼ» (Mateo 27:63-65).

Tu jaʼatskabil domingo, le táant u sáastaloʼ, María Magdalena, María, u maama Santiago, yéetel uláakʼ koʼoleloʼobeʼ binoʼob u bisoʼob kiʼibok xíiwoʼob utiaʼal u jiʼob tu wíinklil Jesús. Ka joʼopʼ u yaʼalikoʼob tu baatsiloʼob: «¿Máax kun balkʼesik le tuunich tsʼaʼan tu jool le muknal utiaʼal ka ookkoʼonoʼ?» (Marcos 16:3). Baʼaleʼ tsʼoʼok u tíitkuba le luʼumoʼ yéetel juntúul u ángel Dioseʼ tsʼoʼok u bisik náach le tuunich yaan kaʼach tu jooloʼ. Le soldadoʼob kanáantik kaʼachoʼ tsʼoʼok u binoʼob yéetel minaʼan u wíinklil Jesús ichil.