Za aha birimu

Za ahari Ebirimu

EKICWEKA CA KABIRI

Bibuli ni ekitabo ecarugire ahari Ruhanga

Bibuli ni ekitabo ecarugire ahari Ruhanga

1, 2. Ahabw’enki Bibuli eri ekiconco kiri kukira ebindi ecarugire ahari Ruhanga?

NOYEHURIRA ota munywani wawe yakuha ekiconco? Nohurira oyine ekihika c’okukireba ngu omanye eki munywani wawe yakuha. Nohika ori kumusima.

2 Bibuli ni ekiconco ecarugire ahari Ruhanga. Netugambira ebintu ebi tutari kubasa kumanyira ahandi hona. Ecokureberaho: Netugambira ku Ruhanga ari we owahangire iguru, ensi n’omukazi n’omushija b’okubanza. Netuha obuhabuzi oburi kutukwasa twabugana ebizibu. Bibuli netwegesa oku Ruhanga arije kuhikiriza ekigendererwa ceye c’okuhindura ensi ekaba ndungi. Mazima Bibuli ni ekiconco ekiri kukira ebindi!

3. Ni enki eki orijumbura ku oragumizemu kwega Bibuli?

3 Ku oragumizemu kwega Bibuli noyija kujumbura ku Ruhanga ari kwenda ngu obe munywani weye. Oku ori kizaho kwega ebiri kumukwataho, ni ko orikizaho kuhurira mwaba abanywani b’amani.

4. Ni enki ekiri kukutangaza ahari Bibuli?

4 Bibuli ekahindurwa omu ndimi eziri kukira 2,600, kandi eziri kukira miriyoni nyingi zikacapwa. Abantu bari kukira 90 ahari igana omu nsi yona nibabasa kushoma Bibuli omu ndimi zabo. Kandi buri sande, abantu bari kukira miriyoni nibatunga Bibuli! Mazima, tihine ekitabo ekindi kiri nka Bibuli.

5. Ahabw’enki turi kugira ngu Bibuli ekahandikisibwa omwika gwa Ruhanga?

5 Bibuli ekahandikisibwa omwika gwa Ruhanga. (Shoma omuri 2 Timoseo 3:16.) Konka bamwe nibabasa kutekateka ngu: ‘Mbwenu shi ku abantu ari bo bahandikire Bibuli, ni bata oku yarugire ahari Ruhanga?’ Bibuli negarukamu eri kugira ngu: ‘Abantu bakaba nibagamba ebiri kuruga ahari Ruhanga bari kukoresibwa [omwika] oguri kwera.’ (2 Petero 1:21) Ni nk’oku bosi yakugambira omuhandiki weye ngu amuhandikire ebaruha. Mbwenu shi omuhandiki w’eyo baruha naba ari oha? Ni bosi; ti omuhandiki weye. Ni co kimwe, Omuhandiki wa Bibuli ni Ruhanga; ti abantu abu yakoresize omu kugihandika. Ruhanga akabahabura ngu bahandike ebitekateko byeye. Mazima Bibuli ni ‘ekigambo ca Ruhanga.’—1 Abatesalonika 2:13; reba Enyongezo ya 2.

Bibuli y’Obuhinduzi bw’Ensi Ensya bw’Ebyahandikirwe ebiri Kwera eriho omu ndimi nyingi

BIBULI EHIKIRE

6, 7. Ahabw’enki turi kugamba ku ebitabo bya Bibuli byona biri kwikirizana?

6 Bibuli ekahandikwa omu myaka eri kurenga 1,600. Abagihandikire bakabaho omu bwire butari bumwe. Abamwe bakaba bashomire abandi batarashomire. Ecokureberaho: Omwe akaba ari dokita. Abandi bakaba bari abahingi, abarobi, abarisa, abahanuzi, abaramuzi n’abagabe. N’obu Bibuli yahandikisibwe abantu batari bamwe, ebi bahandikire byona nibibugana. Terikugamba ebintu bimwe ngu ahandi ebihakanise. *

7 Ekitabo ca Bibuli ekiri kutandika nikishoborora oku okubonabona kwatandikire omu nsi, kandi ec’aha muheru kitugambira oku Ruhanga arije kwihaho okubonabona ari kuhindura ensi paradiso. Bibuli erimu enkuru z’abantu ba kare kandi netwereka oku burijo Ruhanga ari kuhikiriza ebi ari kwenda.

8. Gamba ebyokureberaho ebiri kwereka ku Bibuli eri kwikirizana na sayansi.

8 Bibuli terahandikirwe kwegesa sayansi ninga shi ngu ebe ekitabo c’aha mashomero, konka yagira eki yagamba ahari sayansi neba ehikire. Oko ni ko ekitabo ecarugire ahari Ruhanga kishemerire kuba. Ecokureberaho: Ekitabo c’Abaleevi kirimu obuhabuzi bwa Ruhanga oburi kugamba oku Abisraeli babire bashemerire kwerinda endwara. Eco kikahandikwa omu bwire obu abantu babire batakamanyire oku omuntu ari kubasa kuturiza ondijo endwara. Nambwenu Bibuli neyegesa ku ensi ehanikire ahari busha. (Yobu 26:7) Abantu ba kare bakaba nibamanya ngu ensi eri nk’ekirago, konka Bibuli ekaba yagambire ku ensi eyebumburikire.—Isaaya 40:22.

9. Obwesigwa bw’abahandiki ba Bibuli nibutuma twashoborocerwa ki?

9 Bibuli ku eri kugamba aha byabireho, ebi eri kugamba nibiba biri amazima. Konka abahandiki b’ebyabireho by’omu nsi bo tibari kugambisa amazima. Ecokureberaho: Tibari kuhandika okusingwa kw’ihanga ryabo. Konka abahandiki ba Bibuli bo bakahandika oku ihanga ryabo rya Israeli ryasingirwe, batagizire eki basiga enyima. Nambwenu bakahandika n’okushobya kwabo. Ecokureberaho: Omu kitabo c’Okubara, Musa akagamba aha nshobe yeye y’amani n’oku Ruhanga yamuhanire. (Okubara 20:2-12) Obwesigwa bw’abahandiki ba Bibuli nibwereka ku yarugire ahari Ruhanga. Eco nikimanyisa ku tushemerire kwesiga Bibuli.

EKITABO EKIRIMU OBUHABUZI OBUHIKIRE

10. Ahabw’enki obuhabuzi bwa Bibuli butwinire omugasho omuri obu bwire?

10 Bibuli ‘eyahandikisibwe [omwika] oguri kwera eyine omugasho g’okwegesa omuntu, n’okumuhana, n’okumuhabura, n’okumutendeka omu by’okuhikirira.’ (2 Timoseo 3:16) Mazima, obuhabuzi bwa Bibuli butwinire omugasho omuri obu bwire. Yehova namanya oku tuhangirwe, ni ahabw’eco namanya oku turi kutekateka n’oku turi kwehurira. Natumanya ge kukira oku itwe turi kwemanya, kandi nayenda ngu tubeho tushemerirwe. Namanya ebirungi ebitushemerire n’ebibi ebi tushemerire kwerinda.

11, 12. (a) Ni buha buhabuzi obu Yesu yatuhire buri omuri Matayo ekicweka ca 5 kuhisya aha ca 7? (b) Ni enki ekindi eki turi kwega omuri Bibuli?

11 Omuri Matayo ekicweka ca 5 kuhisya aha ca 7, nitushangamu obuhabuzi obu Yesu yatuhire oburi kutwereka oku turi kubasa kutunga okushemererwa, kuturana ge n’abandi, kushaba n’oku tushemerire kureba eby’esente. N’obu hahwire emyaka 2,000 atuhire obwo buhabuzi, bucayine amani kandi nibutura buri aha murembe.

12 Nambwenu Yehova akata omuri Bibuli obundi buhabuzi, oburi kutukwasa kugira eka eshemerirwe, kuba abakozi barungi n’okuturana n’abandi omu businge. Obuhabuzi bwa Bibuli nibutura butwinire omugasho twena, abu twakuba turi bo bona, ahu twakuba tutwire n’ebizibu ebi twakuba twine byona.—Shoma omuri Isaaya 48:17; reba Enyongezo ya 3.

YESIGE OBUHANUZI BW’OMURI BIBULI

Omuhandiki wa Bibuli Isaaya, akagamba oku Babulooni yabire erije kukwatwa

13. Ni enki eki Isaaya yabire yahanwire ecabire kirije kuhika ahari Babulooni?

13 Obuhanuzi bwingi bwa Bibuli bwamazire kuhikirira. Nk’ecokureberaho, Isaaya akahanura ku Babulooni yabire erije kucwecerezibwa. (Isaaya 13:19) Akashoborora ge oku eyo tawuni yabire erije kukwatwa. Ekaba erinzirwe enyigi ndingwa zigumire, n’amizi g’omugera. Konka Isaaya akaba yagambire ku ogo mugera gwabire gurayome kandi enyigi na zo zikaguma zigwire. Abasirikare bakaba barije kukwata eyo tawuni hatabireho okurwana. Isaaya akahanura omushija owabire arije kukwata Babulooni, yagamba ku ni Kuuro.—Shoma omuri Isaaya 44:27–45:2; reba Enyongezo ya 4.

14, 15. Obuhanuzi bwa Isaaya bukahikirira buta?

14 Bwanyima y’emyaka magana abiri obwo buhanuzi buhandikirwe, amahe gakija gatera Babulooni. Nomanya owabire ayebembire? Ni ow’obuhanuzi bwabire bugambire, Kuuro omugabe wa Buperesi. Ebyagambirwe omuri obwo buhanuzi byona bikahikirira nk’oku byabire byahandikirwe.

15 Omuri eco kiro, Abanyababuloni bakaba bine embaga. Bakaba nibahurira bine obusinge ahabw’okuba babire betorwirwe ebisika bigumire n’amizi. Kuuro akija n’abasirikare beye, barima omufurege, bacendeza amizi g’omugera. Amizi gakacendera, rero abasirikare b’Abaperesi babasa kugarabamu. Konka shi bakaba barabase bata kuraba aha kisika? Nk’oku byabire byahanwirwe, abantu b’omu tawuni bakebwa kusiba enyigi, byatuma abasirikare batahamu batarwanire.

16. (a) Ni enki eki Isaaya yahanwire aha kuhendera kwa Babulooni? (b) Nitumanya tuta ku obuhanuzi bwa Isaaya bwahikirire?

16 Isaaya akaba yahanwire ku hatariho omuntu owabire arije kutura omuri Babulooni kuhisya ebiro byona. Akahandika ngu: ‘Terigaruka kutahwamu, nari okuturwamu obusinge bwona.’ (Isaaya 13:20) Mbwenu shi ebyo bikahikirira? Ahu Babulooni yabire eri, ahari kilomita hihi 80 orugire omu tawuni ya Bagidadi omuri Iraki, obu hati ni amatongo. Na hati tihatwireyo omuntu n’omwe. Yehova akakondoza Babulooni ‘eceyo ekiri kuhwerekereza.’—Isaaya 14:22, 23. *

17. Ahabw’enki tushemerire kwesiga ebi Ruhanga ari kuturaganisa byona?

17 Kuba obuhanuzi bwingi bwa Bibuli bwahikirire nikimanyisa ku n’obundi oburi omuri Bibuli buri hihi kuhikirira. Nitubasa kwesigira kimwe ngu Yehova aryahikiriza ebi yaraganisize ari kuhindura ensi paradiso. (Shoma omu Kubara 23:19.) Mazima, twine amasiko g’‘amagara agatahwaho, agu Ruhanga otabasa kubiha yaraganisize ira n’ira.’—Tito 1:2. *

Amatongo ga Babulooni

BIBULI NEBASA KUHINDURA AMAGARA GAWE

18. Ni bata oku Paulo yashoborwire ‘ekigambo ca Ruhanga’?

18 Twamara kwega ku Bibuli etari nk’ebindi bitabo. Ebitabo byayo nibibuganisa, kandi ku eri kugamba ahari sayansi n’aha byabireho, neba ehikire. Nambwenu netuha obuhabuzi burungi kandi erimu obuhanuzi obwahikirire. Konka Bibuli eyine ogundi mugasho gw’amani. Entumwa Paulo akahandika ngu: ‘Ekigambo ca Ruhanga kine amagara n’amani.’ Eco nikimanyisa ki?—Shoma omu Baheburaayo 4:12.

19, 20. (a) Bibuli nebasa kukukwasa eta kwemanya ge mazima? (b) Nobasa ota kwereka ku nosima Ruhanga owakuhire ekiconco ca Bibuli?

19 Bibuli nebasa kuhindura amagara gawe. Nebasa kukukwasa kwemanya ge mazima. Nebasa kukukwasa kushoborocerwa ebitekateko byawe n’enyehurira zawe z’omu nda. Ecokureberaho: Nitubasa kutekateka ngu nitukunda Ruhanga. Konka twaba nitwenda kwereka ku nitumukunda, tushemerire kuta omu bikorwa ebi Bibuli eri kugamba.

20 Mazima Bibuli ni ekitabo ecarugire ahari Ruhanga. Nayenda ngu okishome, ocege kandi okikunde. Yereka ku nosima ori kuceyegesa munonga. Bwanyima noyija kushoborocerwa eki Ruhanga arije kukorera abantu bona. Omu kicweka ekirakurateho, nitwija kwega byingi ahari eco kigendererwa.

^ par. 6 Hariho abantu bari kugamba ngu Bibuli terikwikirizana, konka nibabiha. Reba Omunara g’Omurinzi (w12-E 6/1 p. 7).

^ par. 16 Waba ori kwenda kwega byingi aha buhanuzi bw’omuri Bibuli, nobasa kushoma enkuru eziri kugira ngu: “Bibuli ni ekitabo c’amazima,” ezashohwire kwiha omu Kwakatano–Okwikuminakumwe 2012, omuri magazini ya Musisimuke!

^ par. 17 Okucwecerera kwa Babulooni, ni bumwe omu buhanuzi obwahikirire. Nobasa kureba obundi buhanuzi obwahikirire ahari Yesu Kristo omu Nyongezo ya 5.