1, 2. Молан Библийым чапле пӧлеклан шотлаш лиеш?

ШОНАЛТЫЗА, пуйто йолташда тыланда пӧлекым пӧлекла. Могай тендан шижмашда лектеш? Те тудым вашкерак почнеда. Те йывыртеда, вет йолташда тендан нерген шонен, пӧлекым ышта.

² Библий — тиде Юмо деч пӧлек. Мом тушто возымо нигуштат муаш ок лий. Мутлан, тиде книгаште ойлалтеш, кузе Юмо кавам, мландым да еҥым ыштен. Туштак нелылыкым сеҥаш полшышо каҥашым возымо. Тыгак, Библий умылтара, кузе Юмо мландым райыш савыра. Чынжымак, Библий чапле пӧлек улеш!

3. Библийым шымлен, те мом пален налыда?

³ Библийым шымлен, теве мом пален налыда: Юмо тендан йолташда лийнеже. Юмым сайрак пален налмеке, те тудын дене лишыл йолташ лийыда.

4. Библий мыняр чот шарлыме книга улеш?

⁴ Библийым 3 000 утла йылмыш кусарыме да шуко миллиард экземпляр дене савыктыме. Мландыште илыше еҥ-влак гыч 90 утла процентше Библийым шочмо йылме дене лудын кертеш. Кажне арнян Библий миллион утла экземпляр дене шаркалалтеш. Чынжымак, вес тыгай книга уке!

5. Библий Юмо деч книга улеш манын, молан каласаш лиеш?

⁵ Библий — Юмо деч книга, тудо «Юмын Шӱлыш деч лектын». (2 Тимофейлан 3:16 лудын лекса.) Но южышт каласен кертыт: «Библийым еҥ-влак  возеныт гын, кузе тудо Юмын книгаже лийын кертеш?» Тиде йодышлан вашмутым Библийыштак возымо: «Святой Шӱлыш кумылаҥдыме почеш Юмын святой еҥже-влак шомакым ойленыт» (2 Петрын 1:21). Тыгай примерым ончена. Вуйлатыше секретарьжылан серышым возаш кӱшта. Тудо каласа мо нерген серыш лийшаш. Тиде серышын авторжо кӧ лиеш? Мутат уке, секретарь огыл, а вуйлатыше. Библий дене тыгакак лийын: тудын авторжо Юмо улеш, а еҥ-влак тудын шонымашыжым возеныт гына. Библий Юмын вуйлатымыже почеш возымо лийын гын, тудо чынжымак Юмын шомакше улеш манын каласаш лиеш (1 Фессалоникысе-влаклан 2:13; 2-шо ешартыш статьям ончыза).

6, 7. Библийын содержанийже нерген мом каласаш лиеш?

⁶ Библийым 1 600 ий утла мучко возеныт. Тудым возышо-влак тӱрлӧ жапыште иленыт. Нунын кокла гыч иктышт образованиян лийыныт, а весышт уке. Мутлан, иктыже врач лийын. Южышт мланде пашаеҥ, колызо але кӱтӱчӧ лийыныт. Эше нунын коклаште пророк, судья да кугыжа-влакат лийыныт. Библийым тӱрлӧ еҥ-влак возеныт гынат, тудын чыла ужашыже-влак ваш келшен толыт. Нимогай тореш ойлымаш тушто уке *. Нуно ик теме дене ушымо улыт.

⁷ Библийын тӱҥалтыштыже илышыште кушеч нелылык лекме нерген каласкалалтеш, а мучашыштыже — кузе Юмо йӧсылыкым кораҥда да мландым райыш савыра. Тушто айдеме тукымын тӱжемле ий шуйнышо историйжым возымо. Тыгак тушечын Юмо сӧрымашыжым эре шукта манын, пален налына.

8. Науко шотышто Библийын чын улмыжым ончыктышо пример-влакым каласкалыза.

⁸ Библий наукым умылтарыше книга огыл. Но тушто науко дене кылдалтше информаций вашлиялтеш гын, тудо эре чын улеш. Юмын книгаже лачак тыгай лийшаш огыл мо? Мутлан, Левит книгаште возымо кӱштымашлан кӧра израильтян-влак шкеныштым вашке шарлыше чер деч арален кертыныт. А вет  ту жапыште черын бактерий ден вируслан кӧра лекмыжым еҥ-влак паленат огытыл. Тыгак Библийыште мландын эҥертышыже уке манын возымо. Тиде чын улеш (Иов 26:7). Эсогыл тунамат, кунам мландын формыжо нерген шукышт йоҥылыш шоненыт, Библийыште мландын йыргешке формыжо нерген уже возымо лийын (Исаия 40:22).

9. Библийым возышо-влакын чыла чыным возымышт мом ончыкта?

⁹ Библийыште историй дене кылдалтше событий нерген чыным веле возымо. А теве исторический книга-влакым налаш гын, нунын кокла гыч шукыжо чыла чыным огыт ойло. Молан манаш гын нунын южо авторышт чын огытыл. Шукыж годым историк-влак шке калыкын южо кредалмаште сеҥалтмыже нерген чыным шылтат. А Библийым возышо-влак, мӧҥгешла, Израиль калыкын сеҥалтмыж нерген информацийым шылтен огытыл. Тыгак нуно шке йоҥылышышт нергенат чыным возеныт. Мутлан, Давид языкым ыштымыж нерген почын ойлен. Тидын нерген 50-ше Псаломышто лудын лекташ лиеш. Библийым возышо-влак нимом шылтен огытыл. Тиде ончыкта: Библий чынжымак Юмын вуйлатымыже почеш возымо лийын. Сандене тудлан пеҥгыдын ӱшанаш лиеш.

10. Молан Библийыште улшо каҥаш мыланна полшен кертеш?

¹⁰ Чыла Возымаш, але Библий, «Юмын Шӱлыш деч лектын да туныкташ, титакым чараш лукташ, койыш-шоктышым тӧрлаш, чын ыштымашке виктараш пайдале» (2 Тимофейлан 3:16). Библийыште  улшо каҥаш мыланна молан полшен кертеш? Иегова мемнам ыштен, сандене тудо мемнан шонымашнам да шижмашнам пала. Тудо мемнам тынар чот сайын пала, кузе ме шкежат она пале. Тыгак Юмо мемнам пиаланым ужнеже. Мо мыланна пайдале, а мо уке тудо гына пала.

11, 12. Библийыште могай пайдале каҥаш-влакым возымо?

¹¹ Матфейын книгаште 5-ше гыч 7-ше ужаш марте Иисусын туныктен ойлымашыжым возымо: кузе пиалан лияш, кузе весе-влак дене сай кыл кучымашым арален кодаш, кузе кумалаш, кузе окса шотышто шкенам кучаш. Нине каҥаш 2 000 ий наре ончыч возымо лийыныт гынат, кызыт мартеат пайдале улыт.

¹² Тыгак Библийыште принцип-влакым возымо. Нунын гоч Иегова мемнам весе-влак дене келшен илаш, пашам тыршен ышташ да еш кылым пеҥгыдемдаш туныкта. Библийысе принцип-влак полшен кертыт кеч-куштат илыше да кеч-могай нелылыкыш логалше айдемылан. (Исаия 48:17 лудын лекса *; 3-шо ешартыш статьям ончыза.)

13. Вавилон ола нерген Исаия пророк мом ончылгоч каласен?

¹³ Чыла библийысе пророкла ойлымаш гыч шукышт уже шукталтыныт. Мутлан, акрет годсо Вавилон ола шалатыме лиеш манын, Исаия пророк ончылгоч каласен (Исаия 13:19). Тыгак, тудо раш  возен, кузе каласымыже шукталтеш. Ту ола пеҥгыде капка да йырваш эҥер дене аралыме лийын. Исаия пророкла каласен: эҥер коштымо лиеш, капка почмо кодеш да ола кредалмаш деч посна сеҥен налме лиеш. Вавилон олам сеҥен налше еҥын лӱмжымат тудо почын каласен: тудын лӱмжӧ Кир лиеш  манын палдарен. (Исаия 44:27—45:2 лудын лекса *; 4-ше ешартыш статьям ончыза.)

14, 15. Исаиян пророкла ойлымашыже кузе шукталтын?

¹⁴ Пророкла ойлымашым возымо деч вара, 200 ий эртымеке, Вавилон ола деке тушман армий толын шогалын. Кӧ тудым вуйлатен? Исаиян каласымыж семынак тиде Кир лӱман перс кугыжа лийын. Тиде пророкла ойлымаш тӱрыснек шукталтын мо?

¹⁵ Ту йӱдым вавилонян-влак пайремым эртареныт улмаш. Нуно нимо дечат лӱдын огытыл, вет олаштым пеҥгыде пырдыж ден эҥер араленыт. Тыгутлаште Кир сарзыж-влак дене пырля, вӱдкорным  кӱнчен, эҥерым ӧрдыжкӧ колтен. Тыге вӱд келгытым изимдымеке, нуно эҥерым вончен кертыныт. А олаш ындыжым кузе пураш? Пророкла ойлымо семынак оласе капка почмо лийын. Тыге, Кир Вавилон олам кредалмаш деч посна сеҥен налын.

16. а) Исаия Вавилон нерген мом эше ончылгоч каласен? б) Тиде пророкла ойлымашын шукталтмыжым кушеч палена?

¹⁶ Тылеч посна Исаия пророк тыге ончылгоч каласен: Вавилон ола илыдыме верыш савырна. Тудо возен: «Тушто нигӧат нигунамат илаш огеш тӱҥал» (Исаия 13:20). Тиде мут шукталтын мо? Шукталтын. Тудо верыште, кушто ожнысо Вавилон ола верланен (тидыже Ирак элын Багдад ола деч 80 километр кечывалвек ӧрдыжтырак), кызыт мартеат кӱ ора веле кия. Тушто нигӧ ок иле. Иегова Исаия гоч увертарен: «Тудым [Вавилоным] ӱштервоштыр дене ӱштын лукмо семын пытарем» (Исаия 14:22, 23) *.

17. Юмын сӧрымыжлан молан ӱшанаш лиеш?

¹⁷ Шуко библийысе пророкла ойлымаш уже шукталтын. Сандене мо лийшаш нерген пророкла ойлымаш-влакат шукталтыт. Иегова шке сӧрымашыжым шукта да мландым райыш савыра манын ме пеҥгыдын ӱшанена. (Титлан 1:2 лудын лекса.) Иегова иктаж-мом сӧра гын, шке мутшым эре шукта (Числа 23:19) *.

18. Павел Юмын Мутшо нерген мом каласен?

¹⁸ Тыгеракын, Библий вес книга-влак деч мо дене ойыртемалтеш пален налынна. Тудын чыла ужашыже-влак ваш келшен толыт. Нимогай торешла ойлымаш тушто уке. Библийыште улшо науко да историй ден кылдалтше информаций эре чын улеш. Тыгак Библий уш-акылан каҥашым пуа. Эше тушто пророкла ойлымаш-влак возымо улыт. Нунын кокла гыч шукышт уже шукталтыныт. Но Библий тидын дене гына огыл пайдале. Апостол Павел каласен: «Вет Юмын шомакше илыше да виян». Тиде мут мом ончыкта? (Еврей-влаклан 4:12 лудын лекса.)

19, 20. а) Кузе Библий шкенам сайрак умылаш полша? б) Юмо деч тиде пӧлекым акледа манын, кузе ончыктен кертыда?

¹⁹ Библий илышдам вашталтен кертеш. Тудым лудын, ме шкенан шонымашнам да шижмашнам сайрак умылен кертына. Библий чын але чын огыл ыштымынам умылен налаш полша. Мутлан, ме шонена, пуйто Юмым йӧратена. Но тудым чынжымак йӧратымым тунам гына ончыктена, кунам Библий гоч тудын туныктымыжым илышыш пуртена.

²⁰ Библийым чынжымак Юмын книгажлан шотлаш лиеш. Юмо мемнан деч тиде книгам лудмынам, шымлымынам да йӧратымынам вуча. Тиде пӧлеклан Юмылан таум ыштыза да умбакыжат тудым шымлыза. Библийыште ончыкылык нерген Юмын шонен пыштымашыжым возымо. Тидын нерген вес ужаш гыч шукырак пален налына.