1, 2. Ha yini Bibele yi ri nyiko leyinene leyi humaka eka Xikwembu?

XANA u titwa njhani loko munghana wa wena a ku nyika nyiko? U hatla u yi pfula u tsakile hi leswi munghana wa wena a ehleketeke hi wena. Wa n’wi nkhensa.

² Bibele i nyiko leyi humaka eka Xikwembu. Yi hi byela swilo leswi a hi nga ta pfuka hi swi tivile. Hi xikombiso, yi hi byela leswaku Xikwembu xi tumbuluxe tilo, misava ni wanuna ni wansati wo sungula. Yi hi nyika milawu leyi hi pfunaka loko hi ri ni swiphiqo. EBibeleni, hi dyondza ndlela leyi Xikwembu xi nga ta xi hetisisa ha yona xikongomelo xa xona xo endla leswaku misava yi va ndhawu leyinene. Bibele i nyiko leyinene ngopfu!

3. I yini leswi u nga ta swi xiya loko u ri karhi u dyondza Bibele?

³ Loko u ri karhi u dyondza Bibele, u ta swi xiya leswaku Xikwembu xi lava leswaku u va munghana wa xona. Loko u ya u dyondza swo tala hi xona, vunghana bya wena na xona byi ta kula.

4. I yini lexi ku tsakisaka hi Bibele?

⁴ Bibele yi hundzuluxeriwe hi tindzimi ta kwalomu ka 2 600 naswona ku kandziyisiwe tikopi ta tibiliyoni. Vanhu vo tlula tiphesente ta 90 emisaveni hinkwayo va nga hlaya Bibele hi tindzimi ta vona. Kutani vhiki ni vhiki, vanhu vo tlula miliyoni va kuma Tibibele. Hakunene, a ku na buku yin’wana yo fana na Bibele.

5. Ha yini hi nga vulaka leswaku Bibele yi “huhuteriwe hi Xikwembu”?

⁵ Bibele yi “huhuteriwe hi Xikwembu.” (Hlaya  2 Timotiya 3:16.) Kambe van’wana va nga ha tivutisa va ku, ‘Bibele yi tsariwe hi vanhu, kutani ha yini ku vuriwa leswaku yi huma eka Xikwembu?’ Bibele yi hlamula yi ku: “Vanhu a va vulavula leswi humaka eka Xikwembu va ri karhi va susumetiwa [kumbe ku kongomisiwa] hi moya lowo kwetsima.” (2 Petro 1:21) Mhaka leyi yi fana ni n’wamabindzu loyi a byelaka matsalana wakwe ku tsala papila. Xana i mani a tsaleke papila rero? I n’wamabindzu ku nga ri matsalana. Hilaha ku fanaka, Mutsari wa Bibele i Xikwembu, ku nga ri vavanuna lava xi va tirhiseke ku yi tsala. Xikwembu xi va kongomise leswaku va tsala miehleketo ya xona. Hakunene Bibele i “rito ra Xikwembu.”—1 Vatesalonika 2:13; vona Nhlamuselo ya le hansi 2.

6, 7. Ha yini hi nga vulaka leswaku Bibele ya pfumelelana?

⁶ Swi teke malembe yo tlula 1 600 leswaku ku tsariwa Bibele. Lava yi tsaleke va hanye hi minkarhi yo hambana. Van’wana a va dyondzekile kasi van’wana a va nga dyondzekanga. Hi xikombiso, un’wana wa vona a ri dokodela. Van’wana a va ri van’wamapurasi, vaphasi va tinhlampfi, varisi, vaprofeta, vaavanyisi ni tihosi. Hambileswi Bibele yi tsariweke hi vanhu vo hambanahambana, hinkwayo ka yona ya pfumelelana. A yi kanetani. *

⁷ Tindzimana to sungula ta Bibele ti hlamusela ndlela leyi swiphiqo swi sunguleke ha yona naswona tindzima to hetelela ta yona ti hi byela ndlela leyi Xikwembu xi nga ta swi lulamisa ha yona hi ku endla misava yi va paradeyisi. Bibele yi hlamusela matimu ya vanhu lava hanyeke eka malembe ya magidi lama hundzeke ni ku kombisa leswaku minkarhi hinkwayo xikongomelo xa Xikwembu xa hetiseka.

8. Nyika swikombiso leswi kombisaka leswaku Bibele yi vulavula ntiyiso loko swi ta eka sayense.

⁸ Bibele a yi nga tsaleriwanga ku dyondzisa vanhu sayense kumbe ku tirhisiwa tanihi buku ya xikolo, kambe leswi yi swi vulaka hi sayense minkarhi hinkwayo i ntiyiso. Leswi hi swona leswi hi nga swi langutelaka eka buku leyi humaka eka Xikwembu. Hi xikombiso, buku ya Levhitika yi ni swiletelo swa Xikwembu swa tindlela leti Vaisrayele a va ta byi sivela ha yona vuvabyi lebyi tlulelaka. Leswi swi tsariwe emahlweni ko va vanhu va tiva leswaku tibaktheriya ni switsongwatsongwana swi vanga mavabyi. Nakambe  Bibele yi dyondzisa leswaku misava a yi tshegiwanga hi nchumu. (Yobo 26:7) Kutani loko vanhu va ha tshemba leswaku misava i xiphepherhele, Bibele a yi vule khale leswaku i xirhendzevutana.—Esaya 40:22.

9. Ndlela leyi vatsari va Bibele a va tshembeke ha yona yi hi pfuna ku twisisa yini?

⁹ Minkarhi hinkwayo loko Bibele yi vulavula hi matimu yi vulavula ntiyiso. Kambe tibuku to tala ta matimu a ti vulavuli ntiyiso hikuva vatsari va tona a va nga tshembekanga. Hi xikombiso, minkarhi yin’wana a va nga boxi loko tiko ra vona ri hluriwile. Ku ri na sweswo, vatsari va Bibele a va tshembekile hikuva va tsale ni loko ku hluriwe tiko ra Israyele. Va tlhele va tsala hi swihoxo leswi va swi endleke. Hi xikombiso, eka buku ya Tinhlayo, Muxe u hi byela hi xihoxo lexikulu lexi a xi endleke lexi Xikwembu xi n’wi xupuleke hikwalaho ka xona. (Tinhlayo 20:2-12) Ku tshembeka ka vatsari va Bibele swi komba leswaku Bibele yi huma eka Xikwembu. Leswi swi vula leswaku hi nga yi tshemba Bibele.

10. Ha yini switsundzuxo swa Bibele swi hi pfuna namuntlha?

¹⁰ Bibele yi ‘huhuteriwe hi Xikwembu naswona yi pfuna ku dyondzisa, ku tshinya ni ku lulamisa swilo.’ (2 Timotiya 3:16) Switsundzuxo swa Bibele swa hi pfuna namuntlha. Yehovha wa yi tiva ndlela leyi hi vumbiweke ha yona kutani wa yi twisisa ndlela leyi hi ehleketaka ni ku titwa ha yona. U hi tiva ku antswa ku tlula ndlela leyi hi titivaka ha yona naswona u lava leswaku hi tsaka. U tiva leswi nga swinene eka hina ni leswi nga riki swinene.

11, 12. (a) Hi xihi xitsundzuxo lexinene lexi Yesu a xi vuleke eka Matewu ndzima 5 ku ya eka 7? (b) Hi swihi swilo swin’wana leswi hi nga swi dyondzaka eBibeleni?

¹¹ Eka Matewu ndzima 5 ku ya eka 7, hi hlaya hi xitsundzuxo  lexinene ngopfu lexi Yesu a xi vuleke malunghana ni ndlela yo kuma ntsako, yo hanyisana ni van’wana, yo khongela ni ya ku va ni langutelo lerinene hi mali. Hambileswi a vuleke xitsundzuxo lexi eka malembe ya 2 000 lama hundzeke, xa ha pfuna swinene ninamuntlha.

¹² EBibeleni, Yehovha u tlhela a hi dyondzisa ndlela leyinene yo va ni ndyangu lowu tsakeke, yo va vatirhi lavanene ni yo hanyisana ni vanhu van’wana hi ku rhula. Minkarhi hinkwayo milawu ya Bibele yi nga hi pfuna, ku nga khathariseki leswaku hi vamani, hi tshama kwihi kumbe swiphiqo leswi hi nga na swona.—Hlaya Esaya 48:17; vona Nhlamuselo ya le hansi 3.

13. Xana Esaya u profete leswaku a ku ta endleka yini hi muti wa Babilona?

¹³ Vuprofeta byo tala bya Bibele se byi hetisekile. Hi xikombiso, Esaya u profete leswaku muti wa Babilona a wu ta lovisiwa. (Esaya 13:19) U hlamusele ndlela leyi a wu ta hluriwa ha yona. A wu sirheleriwe hi tigede letikulu ni nambu. Kambe Esaya u profete leswaku nambu a wu ta phyisiwa naswona tigede a ti ta tshikiwa ti nga pfariwanga. Vahlaseri a va ta wu hlasela handle ko lwa. Esaya u tlhele a profeta leswaku wanuna loyi a vuriwaka Korexe a ta hlula muti wa Babilona.—Hlaya Esaya 44:27–45:2; vona Nhlamuselo ya le hansi 4.

14, 15. Xana vuprofeta bya Esaya byi hetiseke hi ndlela yihi?

¹⁴ Endzhaku ka malembe ya 200 ku tsariwe vuprofeta lebyi, ku fike vuthu leri a ri lunghekele ku hlasela muti wa Babilona. I mani loyi a rhangela vuthu rero? Hilaha vuprofeta byi vuleke hakona, a ri rhangeriwa hi Korexe hosi ya Peresiya. Vuprofeta lebyi byi hetisekile.

¹⁵ Hi vusiku lebyi muti wu hlaseriweke ha byona, Vababilona a va ri ni nkhuvo. A va titwa va sirhelelekile hikuva  a va rhendzeriwe hi makhumbi lamakulu ni nambu. Ehandle ka muti a ku ri na Korexe ni vuthu rakwe va ri karhi va cela leswaku mati ma ta phya. Mati ma phyile lerova masocha ya le Peresiya ma kota ku hundza. Xana vuthu leri a ri ta tsemakanya njhani hi le makhumbini ya muti? Hilaha swi profetiweke hakona, tigede ta muti a ti tshikiwe ti pfuriwile kutani masocha ma nghene emutini handle ko lwa.

16. (a) Esaya u profete yini hi leswi a swi ta endleka emutini wa Babilona enkarhini lowu taka? (b) Hi swi tivisa ku yini leswaku vuprofeta bya Esaya byi hetisekile?

 ¹⁶ Esaya u profete leswaku eku heteleleni a ku nga ha ta tshama munhu eBabilona. U tsale a ku: “A ku nge he tshamiwi eka yena, naswona a nge vi kona eka xitukulwana xin’wana ku ya eka xitukulwana xin’wana.” (Esaya 13:20) Xana vuprofeta lebyi byi hetisekile? Endhawini leyi a ku tshama Vababilona, laha swi tekaka tikhilomitara ta kwalomu ka 80 edzongeni wa Baghdad, eIraq, ku ni marhumbi. Ninamuntlha a ku tshami munhu. Yehovha u kukule Babilona “hi nkukulo lowu lovisaka.”—Esaya 14:22, 23. *

17. Ha yini hi fanele hi tshemba switshembiso hinkwaswo swa Xikwembu?

¹⁷ Mhaka ya leswaku vuprofeta byo tala bya Bibele byi hetisekile yi kombisa leswaku hi nga swi tshemba leswi Bibele yi swi vulaka hi vumundzuku. Hi nga tiyiseka leswaku Yehovha u ta xi hetisisa xitshembiso xakwe xo endla  misava yi va paradeyisi. (Hlaya Tinhlayo 23:19.) Hi ni ntshembo wa “vutomi lebyi nga heriki lebyi Xikwembu, lexi xi nga hembiki, xi byi tshembiseke emahlweni ka minkarhi leyi nga heriki.”—Tito 1:2. *

18. Pawulo u ri hlamusela njhani “rito ra Xikwembu”?

¹⁸ Hi dyondze leswaku a ku na buku yin’wana yo fana na Bibele. Ya pfumelelana naswona loko yi vulavula hi sayense kumbe matimu minkarhi hinkwayo yi vulavula ntiyiso. Yi tlhela yi hi nyika switsundzuxo leswinene naswona yi ni vuprofeta byo tala lebyi hetisekeke. Kambe Bibele yi endla swo tlula sweswo. Muapostola Pawulo u tsale a ku: “Rito ra Xikwembu ra hanya naswona ri ni matimba.” Xana leswi swi vula yini?—Hlaya Vaheveru 4:12.

19, 20. (a) Bibele yi nga ku pfuna njhani ku tiva leswi u nga swona? (b) U nga swi kombisa njhani leswaku wa yi tlangela nyiko leyi ya Bibele?

¹⁹ Bibele yi nga cinca vutomi bya wena. Yi nga ku pfuna ku tiva leswi u nga swona hakunene. Yi nga ku pfuna ku twisisa leswi u swi ehleketaka ni ndlela leyi u titwaka ha yona. Hi xikombiso, hi nga ehleketa leswaku ha xi rhandza Xikwembu. Kambe leswaku hi kombisa leswaku ha xi rhandza, hi fanele hi tirhisa leswi Bibele yi swi vulaka.

²⁰ Hakunene Bibele i buku leyi humaka eka Xikwembu. Xi lava leswaku u yi hlaya ni ku yi rhandza. Kombisa leswaku wa yi tlangela nyiko leyi hi ku ya emahlweni u yi hlaya. Kutani u ta twisisa xikongomelo xa Xikwembu hi vanhu. Eka ndzima leyi landzelaka, hi ta dyondza swo tala hi xikongomelo lexi.