1, 2. (a) Baa liyi mut jôl li nkobla le u nyi toi nye? Toñol le jam li. (b) Ngandak bôt i nhoñol le Yésu a yé njee?

NGANDAK bôt i nyiba i nkoñ isi. Bebeg le u nyi jôl li mut wada mu ikété yap. Ndi, baa liyi mut jôl li nkobla le u nyi toi nye? To! Hala a nkobla bé ki to le u nyi niñ yé yak ikété disii di mam, ni njee a yé toi.

² Bebeg u bi nok bôt ba mpôdôl Yésu Kristô, to hala kii a bé munu hisi 2 000 ñwii i len ini. Ndi ngandak bôt i nyi bé njee Yésu a yé. Bahogi ba nkal le Yésu a bé ndik loñge mut, bape bo a bé mpôdôl, bape ki ba nhémle le nyen a yé Djob. Baa we u nhoñol lelaa?​—Béñge Ndoñi 12, i mamélél ma kaat.

3. Inyuki hala a yé we nseñ le u yi Yéhôva Djob bo Yésu Kristô?

³ Hiki wada wés a nlama yi maliga inyu Yésu. Inyuki? Bibel i ntimbhe le: “Niñ boga ini, le ba yi we bañga mpom Nyambe wada, ni nu u om, le Yésu Kristô.” (Yôhanes 17:3) Maliga ma yé le, mut binam a nla bé kôhna niñ boga hana isi ibale a nyi bé Yéhôva ni Yésu Kristô. (Yôhanes 14:6) Yom ipe i yé le, di nlama yi njee a yé Yésu inyule nyen a yé ndémbél lam i niiga bés lelaa di nlama niñ, ni lelaa di nlama unda mut wés libôk gwéha. (Yôhanes 13:34, 35) I Pes 1 munu kaat ini, di bi nigil maliga inyu Djob. Nano, di nke nigil yom Bibel i niiga inyu Yésu.

4. Bini bibuk le “Mésia” ni “Kristô” bi nkobla le kii?

⁴ Ngandak ñwii ilole Yésu a ngwéé, Yéhôva a bi bôn ikété Bibel le a ga om Mésia nu a yé Kristô. Ini buk le “Mésia” i nlôl ni hop Lôk Héber. Ini buk le “Kristô” i nlôl ni hop Grikia. Bini bibuk gwo biba, bi nkobla le Djob a bi pohol Mésia nu likak, a ti ki nye tel i tôbôtôbô. Mésia nyen a ga yônôs mimbônga mi Djob nwominsôna. Yésu a nla ki hôla we i len ini. Ndi, ilole a ngwéé, ngandak bôt i bé badba le: ‘Njee a ga ba Mésia?’

5. Baa banigil ba Yésu ba bi hémle le a yé Mésia?

⁵ Banigil ba Yésu ba bé pééna bé le Yésu a yé Mésia nu likak. (Yôhanes 1:41) Kii héga, Simôn Pétrô a bi kal Yésu le: “U yé Kristô.” (Matéô 16:16) Lelaa di nla ba nkwoog nkaa le Yésu a yé Mésia?

6. Lelaa Yéhôva a bi hôla bôt ba ngwés maliga i yi njee a yé Mésia?

⁶ Ngandak ñwii ilole Yésu a ngwéé, Djob a bi ti ngandak mbañ i i bé lama hôla bôt i yi njee a yé Mésia. Lelaa mbañ i, i bé lama hôla bôt i léba njee a yé Mésia? Hoñol le u nlama ke i homa ba nyôñôl matôa inyu bem mut a nlôl liké. Ndi u bak ngi tehe mut nu. Baa w’a la yi nye? To, handugi le ba tibil toñle we lelaa mut nu a yé. Nlélém jam u won Yéhôva a bi boñ. A bi gwélél bapôdôl inyu toñle bôt kii Mésia a bé lama boñ, ni mam ma bé lama kwél nye. Mbañ i yosôna, i bi yon i niñ i Yésu. Jon bôt ba nwan Bitilna ba yé nkwoog nkaa le Yésu nyen a yé Mésia.

7. Imbe mbañ iba i ñunda le Yésu nyen a yé Mésia?

⁷ Di wan le mbañ iba. I bisu i yé le, 700 ñwii ilole Yésu a ngwéé, mpôdôl Mika a bi kal le Mésia a ga  gwééne ikété man tison le Bétléhém. (Mika 5:1) Kiki mbañ i bi kal, mu tison i nyen Yésu a bi gwééne! (Matéô 2:1, 3-9) I nyônôs iba i yé le, Daniel a bi bôk pot le Mésia a ga nene i mis ma bôt i ñwii 29 i ngéda yés. (Daniel 9:25) Hana a yé ndik mbañ iba ikété ngandak mbañ, i i bi yon inyu unda le Yésu nyen a yé toi Mésia nu likak.​—Béñge Ndoñi 13, i mamélél ma kaat.

8, 9. Kii bi unda i sôble i Yésu le nyen a yé Mésia?

⁸ Yéhôva a bi boñ le i nene i mis ma bôt bobasôna le Yésu nyen a yé Mésia. Djob a bi bôn Yôhanes Nsôble le a ga ti nye yimbne i ga hôla nye i yi njee a yé Mésia. Ngéda Yésu a bi ke yak Yôhanes i ngwañ lép u Yordan i ñwii 29 i ngéda yés, Yôhanes a bi tehe yimbne i. Bibel i nkal le, ngéda Yésu a bi mal sôblana, a nyodi ikété malép. Ngii i yibla. Ha nyen Yôhanes Nsôble a bi tehe mbuu Djob u nsôs kiki hibeñ, u bedep ngii Yésu. Bibel i nkal ki jam li bi noñ ha: “Ndi nun-ki, kiñ i lôl i ngii, i kal le, Man wem nu gwéha nunu, a nlémél me.” (Matéô 3:16, 17) Ngéda Yôhanes a bi tehe hibeñ, a emble ki kiñ i Djob, ha nyen a bi yi le Yésu nyen a yé Mésia. (Yôhanes 1:32-34) I kel i, Yéhôva a bi kôp mbuu wé ngii Yésu. Nlélém kel ki nyen Yésu a bi yila Mésia. Nyen Djob a bi pohol le a ba Ñénél ni Kiñe.​—Yésaya 55:4.

 ⁹ Mbañ i Bibel, kiñ i Yéhôva nyemede, ni yimbne a bi ti i sôble i Yésu, hala a yé mam ma ñunda le Yésu nyen a yé Mésia. Ndi hee Yésu a bi lôl, ni umbe ntén mut a bé? Di wan yom Bibel i niiga mu mambadga ma.

10. Kii Bibel i niiga inyu niñ i Yésu ilole a nlo hana isi?

¹⁰ Bibel i niiga le Yésu a bi niñ i ngii ntandaa ngéda ilole a nlo hana isi. Mpôdôl Mika a bi kal inyu Mésia le “bibôdlene gwé bi ba ngéda kôba ni kwañ.” (Mika 5:1) Yésu nyemede a bi kal ngandak ngélé le a bi bôk a niñ i ngii ilole a ngwéé hana isi. (Añ Yôhanes 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5.) Iloo yaga le a nlo hana isi, Yésu a bééna maada ma tôbôtôbô ni Yéhôva.

11. Inyuki Yésu a yé mahee ngandak i mis ma Yéhôva?

¹¹ Yésu a yé mahee ngandak inyu Yéhôva. Inyuki? Inyule a yé hégél bisu i Djob. Jon, Bibel i nsébél Yésu le “mbôkgwéé ikété bihégél gwobisôna.” * (Kôlôsé 1:15) Yésu a yé ki mahee inyu Yéhôva, inyule nyetama nyen Yéhôva a bi heg ni moo mé. Jon, Bibel i nsébél nye le “pombe yé Man.” (Yôhanes 3:16) Yésu nyetama ki nyen Yéhôva a bi gwélél inyu heg mam momasôna. (Kôlôsé 1:16) Nyetama ki nyen Bibel i nsébél le “Bañga,” inyule Yéhôva a bi gwélél nye inyu ti biañgel ni bôt ba binam mañwin ni biniigana.​—Yôhanes 1:14.

12. Kii i nyis bés le Djob ni Yésu ba ta bé mut wada?

¹² Ngim bôt i nhoñol le Djob ni Yésu ba yé mut wada. Ndi, hala bé nyen Bibel i niiga. Bibel i nkal le Yésu a bi héga, hala a nkobla le Yésu a gwé bibôdle. Ndi Yéhôva, nu a bi heg mam momasôna, a gwé bé  bibôdle. (Tjémbi 90:2) Yésu a yé man Djob. Jon, Yésu a bi yénak bé a hoñol le a yoñ yééné i Djob. Bibel i ntibil toñol le Yéhôva a nloo man wé Yésu. (Añ Yôhanes 14:28; 1 Korintô 11:3.) Yéhôva nyetama nyen Bibel i nsébél le “Nyambe Nu ngui yosôna.” (Bibôdle 17:1) Mut nye ki nye i ngii ni isi a mpam bé nye ngui.​​—Béñge Ndoñi 14, i mamélél ma kaat.

13. Inyuki Bibel i nkal le Yésu a yé “pôôna Nyambe, nu a nene bé”?

¹³ Yéhôva ni Man wé Yésu ba bi tégbaha didun di didun di ñwii lôñ ilole ngii ni isi bi nhéga. Ba bi sal ki ntôñ. Jon ba ngwéhna ngandak! (Yôhanes 3:35; 14:31) Yésu a bi nigle bilem bi Isañ loñge ngandak, jon Bibel i nkal le “a yé pôôna Nyambe, nu a nene bé.”​—Kôlôsé 1:15.

14. Lelaa Yésu, nu a yé mahee ngandak i mis ma Yéhôva, a bi gwéé kiki mut binam?

¹⁴ Yésu, nu a yé mahee ngandak i mis ma Yéhôva, a bi neebe i hebi i ngii inyu gwéé hana isi kiki mut binam. Lelaa hala a bé le a bôña? Yéhôva a bi boñ hélha jam, a tégbaha niñ i Man wé ikété libum li muda konji le Maria. Jon, Isañ Yésu a bé bé mut binam. Maria a bi gwal peles man, a sébél nye le Yésu.​—Lukas 1:30-35.

15. Kii nla hôla we i tibil yi njee a yé Yéhôva?

¹⁵ Bikaat bi Bibel le Matéô, Markô, Lukas, ni Yôhanes, bi nla hôla we i kônde yi Yésu, niñ yé ni bilem gwé bilam. Ba nsébél bini bikaat le Miñañ Minlam. Yésu a bi kôna Isañ iloo héga. Jon, yom u ga añ inyu  Yésu, i ga hôla yak we i tibil yi njee a yé Yéhôva. Inyu hala nyen, Yésu a bi pot le: “Nu a bi tehe me, wee a bi tehe Tata.”​—Yôhanes 14:9.

16. Kii bé ño nkwel u likalô li Yésu? Hee biniigana gwé bi bé lôl?

¹⁶ Ngandak bôt i bé sébél Yésu le “A Lét.” (Yôhanes 1:38; 13:13) Ngéda Yésu a bé niiga, ño nkwel wé u bé le, “miñañ minlam mi Ane.” Kii yé Ane i? I Ane i yé ngim énél Djob a bi téé i ngii, ndi i ga énél hisi hiosôna. I ga lona ki bisai inyu bôt ba nôgôl Djob. (Matéô 4:23) Biniigana bi Yésu gwobisôna bi bé lôl yak Yéhôva, jon Yésu a bi kal le: “Maéba mem ma ta bé mem, ndik ma nu a om me.” (Yôhanes 7:16) Yésu a bé yi le Yéhôva a nsômbôl le bôt ba emble ñañ nlam le Ane Djob i ga énél nkoñ isi.

17. Hee Yésu a bé niiga? Inyuki a bi ti nyemede nkikip inyu niiga bôt?

¹⁷ Hee Yésu a bé niiga? To hee a bé boma bôt. Kiki a bé niiga i mambai, hala nyen a bé niiga yak i tison, i minkoñ, i bibôm, i bahoma ba bibégés ni i mandap. A bé bem bé le bôt ba lo i nyeni, ndi nyen a bé ke i boma bo. (Markô 6:56; Lukas 19:5, 6) Yésu a bi ti nyemede nkikip, a tinak ngéda ni ngui yé inyu niiga bôt. Inyuki? Inyule a bé yi le sômbôl i Djob i yé le a boñ hala, ni le a bé a mboñ mam ma nlémél Isañ ngéda yosôna. (Yôhanes 8:28, 29) Yésu a bé añle bôt miñañ minlam inyule konangoo yé i bé tinde nye i hôla bo. (Añ Matéô 9:35, 36.) Yésu a bi tehe le baéga bibase ba bé niiga bé bôt maliga inyu Djob ni Ane yé, jon a bé a nsômbôl le a hôla libim li bôt i nok miñañ minlam.

18. Bimbe bilem bilam bi Yésu bi nlôôha lémél we?

 ¹⁸ Yésu a bé gwés bôt, a tôñôk ki bo. A bééna loñgeñem. Bôt ba bé lo nye i pañ kayéle yak boñge ba bé maséé i ba ni nye. (Markô 10:13-16) Yésu a bé bé mut mbagla. A bé oo ngitelepsép ni makala pati. (Matéô 21:12, 13) I ngéda Yésu, bôda ba bé bé kunde i boñ ngandak mam inyule bôlôm ba bé yan bo. Ndi, Yésu nye a bé diihe bôda ngandak, a tinak ki bo lipém. (Yôhanes 4:9, 27) Yésu a bé toi mut suhulnyu. Kii héga, kôkôa yada, a bi boñ bôlô le minkol nwon mi bé boñ, a bi jôa makôô ma baôma bé!​—Yôhanes 13:2-5, 12-17.

19. Himbe hihéga hi ñunda le Yésu a bé tôñ toi bôt?

¹⁹ Yésu a bé tôñ bôt, a bé ki bebee i mélés mandutu map ni i ti bo mahôla. Hala a bi nene ngéda a bi ti ngui yé inyu boñ bihélha bi mam ni mélés bakokon. (Matéô 14:14) Kii héga, mut lô a bi lo tehe Yésu, a kal nye le: “Ibale u nkémhe, u yé le u pubus me.” Njôghe ni ndutu i mut lô i bi tihba ñem Yésu. Yésu a bi kon nye ngoo, a bana ki ngôñ i hôla nye. Jon a bi sambal woo wé, a tihba nye, a kal ki nye le: “Me nkémhe; pôp.” Ndi mut lô a mbôôp. (Markô 1:40-42) Baa u nla nôgda maséé mut nu a bi kôhna?

20, 21. Inyuki di nkal le Yésu a yé ndémbél ikeñi inyu nôgôl Djob?

²⁰ Yésu a bi ti bañga ndémbél inyule a bi nôgôl Isañ. A bi téñbe i nôgôl Isañ to hala kiki mam mabe ma bé pémél nye, yak bôt ba ook nye. Kiki héga, Yésu a bi kwo bé ikété manoodana ma Satan. (Matéô 4:1-11) Yak bilôk bi nyañ bi bé hémle  bé le a yé Mésia, jon ba bé kal le: “A nkônd njék,” ndi hala a bi gwel bé nye i kena bôlô Isañ ni bisu. (Markô 3:21) To ngéda baoo bé ba bi lôôha boñ nye béba, Yésu a bi téñbe ni Djob i pam lisuk. Kekikel a hoñol bé le a timbhe bo béba yap.​—1 Pétrô 2:21-23.

²¹ Yak ngéda Yésu a bé bebee ni nyemb, ikété njôghe ikeñi, a bi nôgôl Yéhôva i pam lisuk. (Añ Filipi 2:8.) Hoñol ki mam a bi hônba i hilo ba bi nol nye. Baoo ba bi gwel nye, bôt ba bitembee ba soman nye le a ñôbôs jôl li Djob, bakéés ba ngitelepsép ba ti nye mbagi nôgôs, mamut ma ndegle nye, yak bisônda bi kép nye mbai, ndi bi sôk bi tômôl nye  kék. Ngéda a bé bebee ni nyemb, a bi lond, a kal le: “Hala a mal yon!” (Yôhanes 19:30, MN) Dilo daa mbus nyemb Yésu, Yéhôva a bi tugul nye, a yilha nye hégél i mbuu. (1 Pétrô 3:18) Mbus môm mana ma dilo, Yésu a témb i ngii, “a yén isi i woo walôm Nyambe,” a bem le Djob a yilha nye Kiñe.​—Lôk Héber 10:12, 13.

22. Imbe botñem di gwé inyule Yésu a bi téñbe i nôgôl Isañ i pam lisuk?

²² Inyule Yésu a bi téñbe i nôgôl Isañ i pam lisuk, di gwéé botñem i niñ boga ikété paradis hana isi inoñnaga ni mbônga u Yéhôva. Pes i noñ i ga niiga bés lelaa nyemb Yésu i nyibil njel inyu niñ boga.