1, 2. (a) Talaga kari nga kilalam ngana i tadday nga sikat nu ngagan laman i ammum sa? Iyesplika. (b) Segun ta totolay, sinni si Jesus?

 ARU i sikat nga tolay ta mundo. Baka egga i sikat nga ammum i ngaganna. Ngem ari tu megafu ta ammum i ngaganna ay talaga kilalam ngana yayya. Arianna kayà kagian nga ammum ngana i ngamin nga detalye na pattolena, ni tu ammum nu anni talaga i kata-katolena.

² Baka naginnam ngana i meyannung kani Jesu-Cristo, maski maturu tu 2,000 dagun ngana i nappasa tagga ta egga yayya ta davvun. Ngem aru i ari makannammu nu anni nga klase na tolay si Jesus. Kagian na karuan nga masippo yayya nga tolay, profeta yayya kunna gapa na karuan, anna kurugan na karuan nga Dios yayya. Para nikaw, sinni si Jesus?​—Innan i Endnote 12.

3. Ngatta importante nga mammuammu i meyannung kani Jehova nga Dios anna kani Jesu-Cristo?

³ Importante nga mammuammu i kinakurug meyannung kani Jesus. Ngatta? Kagian na Biblia nittam: “Yaw i inango nga adde ta ngangangay: i pakannammu da tu sikaw i tattadday nga kurug nga Dios, anna i pakannammu da gapa kani Jesu-Cristo nga zinog mu.” (Juan 17:3) Wan, nu ammum i kurug meyannung kani Jehova anna kani Jesus, makapattolay ka tu mannanayun ta paraiso nga davvun. (Juan 14:6) Makoffun gapa nikaw i pakannammu meyannung kani Jesus megafu ta yayya i kakastan nga ehemplo nu kunnasi mattolay anna nu kunnasi tratuan i tanakuan. (Juan 13:34, 35) Ta Kapitulo 1, nagigiammu tam i kinakurug meyannung ta Dios.  Gigiammuattam gapa nu anni i ituddu na Biblia meyannung kani Jesus.

4. Anni i kayà kagian na uvovug ira nga “Mesias” anna “Cristo”?

⁴ Aru nga dagun nige neyana si Jesus, nipromesa ni Jehova ta Biblia nga dobanna i Mesias, onu Cristo. I uvovug nga “Mesias” ay naggafu ta Hebreo nga lengguahe, anna i uvovug nga “Cristo” ay naggafu ta Griego. Parehu nga kebalinan danaw nga titulo nga pilian na Dios i nepromesa nga Mesias anna iddanna yayya tu espesial nga posision. I Mesias i mangituppal ta ngamin nga promesa na Dios. Awayya naka gapa uffunan ni Jesus ta maddaggun. Ngem nige neyana si Jesus, aru nga totolay i nakkiavu, ‘Sinni tamma i Mesias?’

5. Kurugan kari na disipulos ni Jesus nga yayya i Mesias?

⁵ Kumbinsidu i disipulos ni Jesus nga yayya i nepromesa nga Mesias. (Juan 1:41) Angngariganna, kinagi ni Simon Pedro kani Jesus: “Sikaw i Cristo.” (Mateo 16:16) Kunnasi tam makasiguradu nga si Jesus i Mesias?

6. Kunnasi inuffunan ni Jehova i sinsero ira nga malegan nu sinni i Mesias?

⁶ Nabayag nige paga neyana si Jesus, nitura na profeta ira na Dios i aru nga detalye tapenu uffunan i totolay nga malegan i Mesias. Kunnasi makoffun yatun ira? Angngariganna, nadog ka nga dafungan i tadday nga tolay nga ariammu kilala ta istasion na bus nga aru i totolena. Nu egga i nangidetalye nikaw ta itchura natun nga tolay, malegammu yayya. Kunnatun gapa, inusa ni Jehova i profeta ira tapenu kagian nittam i meyannung ta kuan na Mesias anna nu anni i mesimmu sa. I ketuppal natun ngamin nga profesiya i makoffun ta sinsero nga totolay tapenu mammuan nga si Jesus i Mesias.

7. Anni i dua ta profesiya ira nga mamakurug nga si Jesus i Mesias?

 ⁷ Danaw i dua tatun nga profesiya. Ollu, 700 dagun nige neyana si Jesus, niprofesiya ni Mikias nga meyana i Mesias ta baddi nga ili na Betlehem. (Mikias 5:2) Tatun mismu neyana si Jesus! (Mateo 2:1, 3-9) Mekadua, niprofesiya ni Daniel nga manawag nga makilala i Mesias ta dagun 29 C.E. (Daniel 9:25) Dua laman yaw ta napakaru nga profesiya nga manawag nga mamakurug nga si Jesus i nepromesa nga Mesias.​—Innan i Endnote 13.

8, 9. Anni i nesimmu ta aggaw na bawtismo ni Jesus nga mamakurug tu yayya i Mesias?

⁸ Manawag nga nipasingan ni Jehova nga si Jesus i Mesias. Nipromesa na Dios kani Juan Bautista nga iddanna yayya tu senial tapenu mammuanna nu sinni i Mesias. Turi ta minay si Jesus kani Juan tapenu mappabawtiso ta Bannag na Jordan ta dagun 29 C.E., nasingan ni Juan yatun nga senial. Kagian nittam na Biblia i nesimmu: “Ta paggafu ni Jesus ta danum ta kabalin na nga nabawtisowan, navvuka i langi anna nasingan na i Espiritu na Dios nga minulug nga kagitta na paloma nga nattun sa. Ay egga i ngaral nga naggafu ta langi nga nakkagi, ‘Yaw i ideddukak-ku nga Ana ku nga kuruga makapagayaya niakan!’” (Mateo 3:16, 17) Ta pakasingan ni Juan taw nga senial anna pakaginnana ta ngaral na Dios, nakumbinsi yayya nga si Jesus i Mesias. (Juan 1:32-34) Tatun nga aggaw, ta pangivuvvu ni Jehova ta espirituna kani Jesus, nabbalin yayya tu Mesias.  Yayya i tadday nga pinili na Dios nga mabbalin tu Lider anna Patul.​—Isaias 55:4.

⁹ I profesiya ira ta Biblia, anna i kinagi ni Jehova, kunne na gapa i senial nga niyawana ta bawtismo ni Jesus ay mamakurug nga si Jesus i Mesias. Ngem sitaw i naggafuan ni Jesus, anna anni i kata-katolena? Innattam i kagian na Biblia.

10. Anni i ituddu na Biblia nittam meyannung ta pattolay ni Jesus nigena nakkazza ta davvun?

¹⁰ Ituddu nittam na Biblia nga nabaya-bayag ngana nga naddian ta langi si Jesus nigena nakkazza ta davvun. Kinagi ni Mikias nga i Mesias ay naggafu ta “ollollu paga nga tiempo.” (Mikias 5:2) Mismu si Jesus kinagina nga naddian yayya ta langi nigena neyana bilang tolay. (Bibbigan i Juan 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5.) Maski nige minay ni Jesus ta davvun, egga ngana i espesial nga relasionna kani Jehova.

11. Ngatta kuruga nabalor kani Jehova si Jesus?

¹¹ Talaga nabala-balor si Jesus kani Jehova. Ngatta? Megafu ta pinaratu yayya na Dios nige na maski anni anna maski sinni. Yari tu nagalan si Jesus nga “kaka nga Ana na Dios.” * (Colosas 1:15) Iddeddukan gapa ni Jehova si Jesus megafu ta yayya laman i direkta nga pinaratuna. Yatutta natukoy yayya nga “tattadday nga Ana.” (Juan 3:16) Gukaban laman gapa ni Jesus nga pinaratu ni Jehova i ngamin nga gannug. (Colosas 1:16) Si Jesus laman i nagalan nga “i Uvovug” megafu ta inusa yayya ni Jehova tapenu mangiyawa tu mensahe anna instruksion ta anghel ira anna ta totolay.​—Juan 1:14.

12. Ngatta makagi tam nga ari tu si Jesus i Dios?

¹² Aru i mangurug nga si Jesus i Dios. Ngem ari tu yatun i ituddu na Biblia. Kagian na Biblia nga si Jesus ay naparatu, yayya nga kayà kagian natun nga egga i gafuna. Ngem si Jehova, nga namaratu ta ngamin nga gannug, ay awan tu gafuna. (Salmo 90:2) Maski paga Ana na  Dios si Jesus, arianna vuluvuga pinurueban nga mabbalin tu gitta na Dios. Manawag nga ituddu nittam na Biblia nga mas atannang i Yama anne ta Ana. (Bibbigan i Juan 14:28; 1 Corinto 11:3.) Si Jehova laman i “Dios nga Makapangngua-sa-ngamin.” (Genesis 17:1) Yayya i katannangan anna i pinakamakapangngua nga persona ta interu uniberso.​—Innan i Endnote 14.

13. Ngatta kagian na Biblia nga si Jesus “i paningannan ta ari nga masingan nga Dios”?

¹³ Binillion nga dagun nga makkavulu nga nattrabahu si Jehova anna si Jesus nige nga naparatu i langi anna i davvun. Magga ayatadda i kataggi-tadday! (Juan 3:35; 14:31) Naparigan tu mapia ni Jesus i kualidad ira na yamana yari tu kagian na Biblia nga yayya “i paningannan ta ari nga masingan nga Dios.”​—Colosas 1:15.

14. Kunnasi neyana bilang tolay i meddu nga Ana ni Jehova?

¹⁴ Sigga-paran i meddu nga Ana ni Jehova nga panawan i langi anna meyana nga tolay ta davvun. Kunnasi nabbalin tu posible yatun? Milagro nga niyali ni Jehova i inango na Anana ta langi ta san na birhen nga mangngagan tu Maria. Megafu tatun, ari kawagan ni Jesus i nepattaggan nga yama. Yari tu nangiyana si Maria tu perfekto nga ana nga lalaki, anna ningagananna tu Jesus.​—Lucas 1:30-35.

15. Kunnasim mas mammammu si Jehova?

¹⁵ Aru i magigiammum meyannung kani Jesus, ta pattolena, anna ta kualidadna ira nu bibbigammu i libru ira na Biblia nga Mateo, Marcos, Lucas, anna Juan. Danaw nga libru ay magalan nga Evanghelio. Megafu ta gitta ni Jesus i Yamana, i mabibbig mu tatun ira ay makoffun gapa nikaw tapenu mas mammammum si  Jehova. Yayya nga makagi ni Jesus: “I nakasingan niakan ay nasingan na ngana gapa i Yama.”​—Juan 14:9.

16. Anni i nituddu ni Jesus? Sitaw i naggafuan na tuttuddu ni Jesus?

¹⁶ Aru nga totolay i nagagal kani Jesus nga “Mestru.” (Juan 1:38; 13:13) I tadday ta pinaka-importante nga gannug nga nitudduna ay i “Mapia nga Dumug meyannung ta Pammaguray na Dios.” Anni yaw nga Pammaguray? Gobiernu yaw na Dios ta langi nga mammaguray noka ta interu davvun anna mangirattal tu bendision ira ta totolay nga mattuppal ta Dios. (Mateo 4:23) Ngamin nga nituddu ni Jesus ay naggafu kani Jehova. Kagian ni Jesus: “Ari tu naggafu niakan i ituddù, nu ari naggafu ta Dios nga naddog niakan.” (Juan 7:16) Ammu ni Jesus nga kayà ni Jehova nga maginna na totolay i mapia nga dumug nga mammaguray noka i Pappatulan na Dios ta interu davvun.

17. Sitaw nga nanuddu si Jesus? Ngatta malappo yayya nga tudduan i totolay?

¹⁷ Sitaw nga nanuddu si Jesus? Maski sitaw nga egga i tolay. Nanuddu yayya ta ili-ili kunne na gapa ta siudad ira, babario, pallakuan, lugar na paddayarayawan, anna babalay. Arianna ininnaggan i totolay nga umaranni nisa. Maruddu nga yayya i umaranni nira. (Marcos 6:56; Lucas 19:5, 6) Malallappo si Jesus anna aru nga tiempo anna sikan i inusana tapenu tudduan i totolay. Ngatta? Megafu ta ammuna nga kayà na Dios nga kuanna yatun anna megafu ta kanayunna nga tuttulan i Yamana. (Juan 8:28, 29) Nallayyagayya gapa si Jesus megafu ta ikallona i totolay. (Bibbigan i Mateo 9:35, 36.) Masinganna nga ari ituttuddu na lider ira na relihion i kurug meyannung ta Dios anna ta Pappatulanna. Yari tu kayàna nga uffunan adde ta posible i magaru tapenu maginnada i mapia nga dumug.

18. Anni ira i kakayà mu nga kualidad ni Jesus?

 ¹⁸ Ayatan anna ikavurungan ni Jesus i totolay. Masippo yayya anna mabi arannian. Maski abbarabbing ay kampante tannisa. (Marcos 10:13-16) Kanayun nga patas si Jesus. Ikala-kalussona i paddarogas anna i kawan na hustisia. (Mateo 21:12, 13) Nattolay yayya ta tiempo nga baddi laman i kepangngattan na babbay anna ari kuruga merespeto. Ngem kanayun nga marespeto anna egga i dignidad na pattratu ni Jesus ta babbay. (Juan 4:9, 27) Talaga minappakalinno gapa si Jesus. Angngariganna, mittan nga gabi binaggawanna i takki na apostolesna, trabahu nga para laman ta aripan.​—Juan 13:2-5, 12-17.

19. Anni i mangipasingan nga ammu ni Jesus i kawagan na totolay anna kayàna nga uffunan ira?

¹⁹ Ammu ni Jesus nu anni talaga i kawagan na totolay, anna kayàna ira nga uffunan. Mananawag yaw tagga ta inusana i pakapangngua na Dios tapenu milagro nga pammapian i totolay. (Mateo 14:14) Angngariganna, minaranni kani Jesus i lalaki nga mallepproso anna nikiddona nisa: “Awayya mà nga pammapian nu yatun i urem.” Natageno ni Jesus i taki anna pazziga-riga natun nga lalaki. Nikallona yayya anna kayàna nga uffunan. Yari tu nipotun ni Jesus i limana ta lalaki, anna kunna nisa: “Yatun i urè; mammapia ka ngana.” Nammapia yatun nga lalaki nga mallepproso! (Marcos 1:40-42) Matageno mu kari nu anni i natageno natun nga lalaki?

20, 21. Ngatta kapianan nga apparigan na panuttul ta Dios si Jesus?

²⁰ Si Jesus i kapianan nga apparigan na panuttul ta Dios. Maski nu anni i mesimmu onu kuan nisa na kalabanna ira, matalo lagapa yayya ta Yamana. Angngariganna, ari nakaliwa si Jesus maski ta panenta ni Satanas  tannisa. (Mateo 4:1-11) Ari mangurug i karuan nga kafamilia mismu ni Jesus nga yayya i Mesias anna kudda paga nga “nammaguyung ngana yaya,” ngem ari nagimmang si Jesus ta pallayyagayya. (Marcos 3:21) Turi ta ziniga-riga si Jesus na kalabanna ira, nattalupaddian lagapa nga matalo ta Dios anna arianna vuluvuga nga nangibalo.​—1 Pedro 2:21-23.

²¹ Maski nu inabuso anna ziniga-rigada yayya adde ta patay, nattalupaddian yayya nga matalo kani Jehova. (Bibbigan i Filipos 2:8, NW.) Daddamman ngana laman i inattammanna adde ta nikapatena. Naaresto yayya, inakusan na falsu nga testigu nga para-paraketanna i Dios, sinentensian yayya na ari patas nga hues, nigala-galo na totolay, anna ziniga-riga yayya na suddalu ira anna nipatoda ta kayu. Turi ta magimmamatay ngana  yayya nikullena: “Netuppal ngana!” (Juan 19:30) Tallu aggaw kabalin na patay ni Jesus, pinaginnolay yayya ni Jehova anna pinabbalinna tu espiritu. (1 Pedro 3:18) Kabalin na piga ligguan, nanoli si Jesus ta langi, “nagitubang ngana yaya ta ziwanan na Dios,” anna ininnagganna nga pabbalinan yayya na Dios tu Patul.​—Hebreo 10:12, 13.

22. Anni i oportunidad tam megafu ta pattalupaddian ni Jesus nga matalo ta Yamana?

²² Megafu ta nattalupaddian nga matalo si Jesus ta Yamana, napeggan ittam tu oportunidad nga mattolay tu mannanayun ta paraiso nga davvun, gitta na ginakkag ni Jehova. Ta tumunug nga kapitulo, gigiammuattam nu kunnasi nga posible nittam i mattolay tu mannanayun megafu ta patay ni Jesus.