1, 2. (a) Kana nge me zaba kaka zina ya muntu mosi yina me zabanaka mingi, keti yo ke tendula nde nge me zaba yandi mbote-mbote? Tendula. (b) Inki mambu bantu ya nkaka ke tubaka sambu na Yezu?

BANTU yina me zabanaka kele mingi na nsi-ntoto. Ziku, nge me zaba zina ya muntu mosi yina me zabanaka mingi. Kansi, kuzaba kaka zina na yandi ke tendula ve nde nge me zaba yandi mbote-mbote. Yo ke tendula ve nde nge me zaba mambu yonso ya luzingu na yandi mpi bikalulu na yandi.

² Ziku, nge me waka nsangu ya me tala Yezu Kristu, ata yandi zingaka na ntoto kiteso ya bamvula 2 000 me luta. Kansi, bantu mingi ke zabaka mpenza ve kana Yezu vandaka muntu ya nki mutindu. Bantu ya nkaka ke tubaka nde yandi kele muntu ya mbote, bankaka nde yandi kele mbikudi, mpi bankaka diaka nde Yezu kele Nzambi. Inki kele dibanza na nge?—Tala Noti 12.

3. Sambu na nki yo kele mfunu nde nge zaba Yehowa Nzambi mpi Yezu Kristu?

³ Yo kele mfunu nde nge zaba kieleka na yina me tala Yezu. Sambu na nki? Biblia ke zabisa beto nde: “Luzingu ya mvula na mvula ke tendula nde, bo zaba nge, Nzambi mosi kaka ya kieleka, mpi muntu yina nge tindaka, Yezu Kristu.” (Yoane 17:3) Ee, kana nge me zaba kieleka ya me tala Yehowa mpi Yezu, nge lenda zinga mvula na mvula na paladisu na ntoto. (Yoane 14:6) Diaka, Yezu kele mbandu ya kuluta mbote na yina me tala mutindu ya kuzinga mpi ya kusadila bantu ya nkaka mambu, yo yina kuzaba yandi ta sadisa nge. (Yoane 13:34, 35) Na Kapu ya ntete1, beto longukaka kieleka na yina me tala Nzambi. Ntangu  yai, beto ta longuka mambu yina Biblia ke tuba na yina me tala Yezu.

4. Ngogo “Mesia” mpi ngogo “Kristu” ke monisa nki?

⁴ Bamvula mingi na ntwala nde Yezu kubutuka, Yehowa silaka na kati ya Biblia nde yandi ta tinda Mesia, to Kristu. Ngogo “Mesia” me katuka na ndinga ya Kiebreo, mpi ngogo “Kristu” me katuka na ndinga ya Kigreki. Batitre yai zole ke monisa nde, Nzambi ta pona Mesia ya lusilu mpi ta pesa yandi mukumba mosi ya mfunu. Mesia ta sala nde balusilu yonso ya Nzambi kulungana. Yantika bubu yai, Yezu lenda sadisa nge mpi. Kansi na ntwala nde Yezu kubutuka, bantu mingi vandaka kudiyula nde: ‘Nani ta vanda Mesia?’

5. Keti balongoki ya Yezu ndimaka nde yandi vandaka Mesia?

⁵ Balongoki ya Yezu vandaka kundima mpenza nde yandi vandaka Mesia ya lusilu. (Yoane 1:41) Mu mbandu, Simoni Piere zabisaka Yezu nde: “Nge kele Kristu.” (Matayo 16:16) Inki mutindu beto lenda ndima nde Yezu kele Mesia?

6. Inki mutindu Yehowa sadisaka bantu ya masonga na kuzaba Mesia?

⁶ Bamvula mingi na ntwala nde Yezu kubutuka, bambikudi ya Nzambi sonikaka mambu mingi yina zolaka kusadisa bantu na kuzaba Mesia. Inki mutindu? Yindula nde bo me lomba nge na kukwenda kusosa muntu mosi yina nge me monaka ntete ve na kisika babisi ke telamaka mpi yina bantu ke vandaka mingi. Kana bo me tendudila nge mbote-mbote mutindu muntu yango kele, nge ta zaba yandi kukonda mpasi. Mutindu mosi, Yehowa sadilaka baprofete na yandi sambu na kuzabisa bantu mambu yina Mesia ta sala mpi ta kutana ti yo. Mutindu bambikudulu yai yonso lunganaka sadisaka bantu ya masonga na kuzaba nde Yezu kele Mesia.

7. Inki bambikudulu zole monisaka nde Yezu kele Mesia?

 ⁷ Beto tadila bambikudulu zole. Ya ntete, bamvula 700 na ntwala nde Yezu kubutuka, Mika tubaka na ntwala nde Mesia ta butuka na mbanza mosi ya fioti ya Betelemi. (Mika 5:2) Mpi Yezu butukaka na mbanza yango! (Matayo 2:1, 3-9) Ya zole, Daniele tubaka na ntwala nde Mesia ta monana na mvu 29 ya ntangu na beto. (Daniele 9:25) Yai kele bambikudulu zole mpamba na kati ya bambikudulu yina monisaka pwelele nde Yezu kele Mesia ya lusilu.—Tala Noti 13.

8, 9. Ntangu Yezu bakaka mbotika inki mambu salamaka sambu na kumonisa nde yandi kele Mesia?

⁸ Yehowa monisaka kibeni pwelele nde Yezu kele Mesia. Nzambi silaka nde yandi ta pesa Yoane mbotiki kidimbu yina ta sadisa yandi na kuzaba Mesia. Ntangu Yezu kwendaka na Yoane sambu na kubaka mbotika na Nzadi ya Yordani na mvu 29 ya ntangu na beto, Yoane monaka kidimbu yango. Biblia ke zabisa beto mambu yina salamaka: “Na nima ya kubaka mbotika, Yezu basikaka na masa na mbala mosi; ebuna zulu kangukaka, mpi yandi monaka mpeve ya Nzambi ke kulumuka bonso pizio mpi yo ke kwisa na zulu na yandi. Diaka, ndinga mosi katukaka na zulu mpi tubaka nde: ‘Yai Mwana na mono, ya mono ke zolaka mingi, yina mono me ndima.’” (Matayo 3:16, 17) Ntangu Yoane waka mambu yai mpi monaka kidimbu yai, yandi bakisaka nde Yezu kele Mesia. (Yoane 1:32-34) Kaka na ntangu yina, Yehowa tulaka mpeve na yandi na zulu ya Yezu mpi yandi kumaka Mesia. Yandi vandaka muntu yina Nzambi ponaka sambu na kuvanda Ntwadisi mpi Ntotila.—Yezaya 55:4.

 ⁹ Bambikudulu ya Biblia, mambu yina Yehowa yandi mosi tubaka, mpi kidimbu yina yandi pesaka ntangu Yezu bakaka mbotika monisaka nde Yezu kele Mesia. Kansi Yezu katukaka na wapi, mpi yandi vandaka muntu ya nki mutindu? Beto tadila mambu yina Biblia ke tuba.

10. Inki Biblia ke longaka na yina me tala luzingu ya Yezu na ntwala ya kukwisa na ntoto?

¹⁰ Biblia ke longaka nde, Yezu zingaka na zulu bamvula  mingi na ntwala ya kukwisa na ntoto. Mika tubaka nde Mesia vandaka “tuka bantangu ya ntama.” (Mika 5:2) Mbala mingi, Yezu yandi mosi vandaka kutuba nde yandi zingaka na zulu na ntwala ya kubutuka bonso muntu. (Tanga Yoane 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5.) Ata na ntwala ya kukwisa na ntoto, Yezu vandaka ti bangwisana ya kuluta mbote ti Yehowa.

11. Sambu na nki Yehowa ke zolaka Yezu mingi?

¹¹ Yehowa ke zolaka Yezu mingi. Sambu na nki? Sambu Nzambi gangaka yandi na ntwala ya bima yonso mpi ya bantu yonso. Yo yina, Biblia ke bingaka yandi “mwana ya ntete ya lugangu yonso.” * (Bakolosai 1:15) Diaka, Yehowa ke zolaka Yezu mingi sambu yandi kele kigangwa mosi mpamba yina Yehowa yandi mosi gangaka. Yo yina, Biblia ke bingaka yandi ‘Mwana mosi kaka ya kubutuka.’ (Yoane 3:16) Yezu kele mpi kigangwa mosi mpamba yina Yehowa sadilaka sambu na kuganga bima yonso ya nkaka. (Bakolosai 1:16) Diaka, Yezu mpamba muntu Biblia ke bingaka “Ndinga,” sambu Yehowa sadilaka yandi sambu na kupesa bansangu mpi bansiku na bawanzio ti bantu.—Yoane 1:14.

12. Inki mutindu beto me zaba nde Yezu ti Nzambi kele ve muntu mosi?

¹² Bantu ya nkaka ke ndimaka nde Yezu ti Nzambi kele muntu mosi. Kansi, Biblia ke longaka ve mutindu yina. Biblia ke tuba nde Nzambi gangaka yandi, yo ke monisa nde Yezu vandaka ti luyantiku. Kansi, Yehowa yina gangaka bima yonso kele ve ti luyantiku. (Nkunga 90:2) Sambu yandi kele mwana ya Nzambi, Yezu me yindulaka ve  ata fioti nde yandi kele Nzambi. Biblia ke longaka pwelele nde Tata kele nene kuluta Mwana. (Tanga Yoane 14:28; 1 Bakorinto 11:3.) Kaka Yehowa muntu kele “Nzambi Nkwa-Ngolo Yonso.” (Kuyantika 17:1) Yandi kele nene mpi ngolo kuluta bigangwa yonso.—Tala Noti 14.

13. Sambu na nki Biblia ke tuba nde Yezu kele “kifwani ya Nzambi yina ke monanaka ve”?

¹³ Yehowa ti Mwana na yandi, Yezu, vandaka kusala kisalu bamvula mingi kibeni na ntwala nde yandi sala zulu mpi ntoto. Ya kieleka, bo ke zolanaka mingi mpenza! (Yoane 3:35; 14:31) Yezu monisaka mbote-mbote bikalulu ya tata na yandi, yo yina Biblia ke bingaka yandi “kifwani ya Nzambi yina ke monanaka ve.”—Bakolosai 1:15.

14. Inki mutindu Mwana yina Yehowa ke zolaka mingi butukaka na ntoto bonso muntu?

¹⁴ Mwana yina Yehowa ke zolaka mingi ndimaka kuyambula zulu mpi kukwisa kubutuka na ntoto bonso muntu. Inki mutindu yo salamaka? Yehowa salaka diambu mosi ya kuyituka; yandi katulaka luzingu ya Mwana na yandi na zulu mpi tulaka yo na divumu ya mwense mosi na zina ya Maria. Na mutindu yina, Yezu vandaka ve na mfunu ya tata ya kinsuni sambu yandi butuka. Yo yina, Maria butaka mwana mosi ya kukuka mpi pesaka yandi zina Yezu.—Luka 1:30-35.

15. Inki mutindu nge lenda zaba Yehowa mbote-mbote?

¹⁵ Kana nge tanga mikanda yai ya Biblia, Matayo, Marko, Luka, mpi Yoane nge ta longuka mambu mingi na yina me tala Yezu, luzingu na yandi, mpi bikalulu na yandi. Bo ke bingaka mikanda yai Ba-evanzile. Sambu Yezu kele bonso Tata na yandi, mambu yina nge ke tanga sambu na yandi ta sadisa nge mpi na kuzaba Yehowa mbote-mbote. Yo yina, Yezu tubaka nde: “Muntu yina me mona mono me mona mpi Tata.”—Yoane 14:9.

16. (a) Inki Yezu longaka? (b) Malongi ya Yezu katukaka na nani?

 ¹⁶ Bantu mingi vandaka kubinga Yezu “Longi.” (Yoane 1:38; 13:13) Yandi longaka mambu mingi ya mfunu, mu mbandu “nsangu ya mbote ya Kimfumu.” Inki kele Kimfumu yango? Yo kele luyalu ya Nzambi yina ta yala ntoto ya mvimba tuka na zulu mpi yo ta natila bantu ya ke lemfukilaka Nzambi balusakumunu. (Matayo 4:23) Mambu yonso yina Yezu longaka katukaka na Yehowa. Yezu tubaka nde: “Mambu ya mono ke longa kele ve ya mono, kansi yo kele ya muntu yina tindaka mono.” (Yoane 7:16) Yezu zabaka nde, Yehowa ke zolaka nde bantu kuwa nsangu ya mbote yina ke tuba nde Kimfumu ya Nzambi ta yala ntoto ya mvimba.

17. (a) Yezu vandaka kulonga na wapi? (b) Sambu na nki yandi vandaka kulonga bantu ya nkaka ti kikesa?

¹⁷ Yezu vandaka kulonga na wapi? Bisika yonso yina yandi vandaka kukuta bantu. Yandi vandaka kulonga na bambanza, na babwala, na bazandu, na bisika ya lusambu, mpi na banzo. Yezu vandaka kuvingila ve nde bantu kukwisa kukutana ti yandi. Mbala mingi, yandi vandaka kukwenda kukutana ti bo. (Marko 6:56; Luka 19:5, 6) Yezu vandaka kikesa mpi yandi vandaka kulutisa ntangu mingi sambu na kulonga bantu. Sambu na nki? Sambu yandi zabaka nde Nzambi lombaka yandi na kusala mutindu yina mpi sambu yandi vandaka ntangu yonso kulemfukila Tata na yandi. (Yoane 8:28, 29) Diaka, Yezu vandaka kulonga sambu yandi vandaka kuwila bantu mawa. (Tanga Matayo 9:35, 36.) Yandi vandaka kumona nde bamfumu ya mabundu vandaka kulonga ve kieleka na yina me tala Nzambi mpi Kimfumu na yandi. Yo yina, yandi zolaka nde bantu mingi kuwa nsangu ya mbote.

18. Inki bikalulu ya Yezu ke sepedisaka nge mingi?

¹⁸ Yezu vandaka kuzola bantu mpi kudibanza sambu na bo. Yandi vandaka muntu ya mawete mpi bantu vandaka  kusolula ti yandi kukonda mpasi. Ata bana ya fioti vandaka kusepela kuvanda ti yandi. (Marko 10:13-16) Yezu vandaka kupona-pona ve. Yandi vandaka kumenga luvunu mpi kukonda lunungu. (Matayo 21:12, 13) Yandi zingaka na ntangu yina bankento vandaka ti banswa fioti mpi bantu vandaka kusadila bo mambu kukonda luzitu. Kansi, Yezu vandaka ntangu yonso kupesa bo luzitu mpi lukumu. (Yoane 4:9, 27) Yezu vandaka mpi muntu ya kudikulumusa kibeni. Mu mbandu, kilumbu mosi na nkokila yandi yobisaka makulu ya bantumwa na yandi, kisalu yina yo vandaka kulomba nde mpika kusala.—Yoane 13:2-5, 12-17.

19. Inki mbandu ke monisa nde Yezu zabaka mambu yina bantu vandaka na yo kibeni mfunu mpi nde yandi vandaka kusepela kusadisa bo?

¹⁹ Yezu vandaka kuzaba mambu yina bantu vandaka na yo kibeni mfunu mpi yandi vandaka kusepela kusadisa bo. Diambu yai monanaka pwelele ntangu yandi sadilaka ngolo ya Nzambi sambu na kubelula bantu na mutindu ya kuyituka. (Matayo 14:14) Mu mbandu, muntu mosi yina vandaka ti maladi ya lepre kwisaka na Yezu mpi tubaka nde: “Kana nge me zola, nge lenda kumisa mono bunkete.” Yezu waka mpasi mutindu muntu yina vandaka kuniokwama. Yandi wilaka yandi mawa mpi sepelaka kusadisa yandi. Yo yina Yezu tandulaka diboko, yandi simbaka muntu yina, mpi tubilaka yandi nde: “Mono me zola! Kuma bunkete.” Ebuna muntu yina vandaka kubela belukaka! (Marko 1:40-42) Keti nge lenda yindula mutindu muntu yina waka?

20, 21. Inki mutindu Yezu kele mbandu ya kuluta mbote na yina me tala kulemfukila Nzambi?

²⁰ Yezu kele mbandu ya kuluta mbote na yina me tala kulemfukila Nzambi. Yandi vandaka ya kwikama na Tata na yandi na ntwala ya bampasi to ya kimbeni, yo vanda ya  nki mutindu. Mu mbandu, Yezu salaka ve disumu ntangu Satana mekaka yandi. (Matayo 4:1-11) Bantu ya nkaka ya dibuta ya Yezu ndimaka ve nde yandi vandaka Mesia mpi bo tubaka nde, “yandi me bela kilawu,” kansi Yezu landaka kusala kisalu ya Nzambi. (Marko 3:21) Ntangu bambeni na yandi vandaka kuniokula yandi, Yezu bikalaka ya kwikama na Nzambi mpi yandi sosaka ve ata fioti kusala bo mbi.—1 Piere 2:21-23.

²¹ Ata na ntwala ya lufwa ya nku mpi ya mpasi, Yezu bikalaka ya kwikama na Yehowa. (Tanga Bafilipi 2:8.) Yindula mpasi yina yandi waka na kilumbu yina bo fwaka yandi. Bo kangaka yandi, bambangi ya luvunu fundaka yandi nde yandi me vweza Nzambi, bazuzi ya luvunu bedisaka yandi, bantu mingi sekaka yandi, mpi basoda niokulaka yandi mpi bulaka yandi bansonso na zulu ya nti.  Na ntwala nde yandi fwa, yandi tubaka na ndinga ya ngolo nde: “Yo me lungana!” (Yoane 19:30) Bilumbu tatu na nima ya lufwa ya Yezu, Yehowa futumunaka yandi mpi pesaka yandi nitu ya kimpeve. (1 Piere 3:18) Na nima ya mwa bamposo Yezu vutukaka na zulu, yandi “vandaka na diboko ya kitata ya Nzambi” mpi vingilaka sambu Nzambi kukumisa yandi Ntotila.—Baebreo 10:12, 13.

22. Sambu Yezu bikalaka ya kwikama na tata na yandi, inki dibaku beto kele ti yo ntangu yai?

²² Sambu Yezu bikalaka ya kwikama na tata na yandi, beto kele ntangu yai ti dibaku ya kuzinga mvula na mvula na paladisu na ntoto, kaka mutindu Yehowa kanaka yo. Na kapu yina ke landa, beto ta tadila mutindu lufwa ya Yezu me salaka nde beto vanda ti kivuvu ya kuzinga mvula na mvula.