GĨCUNJĨ GĨA 4
Jesu Kristo Nũũ?
1, 2. (a) Hihi kũmenya rĩĩtwa rĩa mũndũ ũrĩ ngumo nĩ kuuga atĩ nĩ ũmũĩ wega? Taarĩria. (b) Andũ makoragwo na mawoni marĩkũ megiĩ Jesu?
NĨ KŨRĨ andũ aingĩ marĩ ngumo thĩinĩ wa thĩ. Kwahoteka nĩ ũĩ rĩĩtwa rĩa mũndũ ũrĩ ngumo. No kũmenya rĩĩtwa rĩa mũndũ ta ũcio ti kuuga atĩ nĩ ũmũĩ wega. Ti kuuga atĩ nĩ ũĩ ũhoro wothe wĩgiĩ ũtũũro wake kana nĩ mũndũ wa mũthemba ũrĩkũ kũna.
2 No gũkorũo wanaigua ũhoro wa Jesu Kristo, o na gũtuĩka aatũũraga gũkũ thĩ mĩaka ta 2,000 mĩhĩtũku. O na kũrĩ ũguo, andũ aingĩ matiũĩ Jesu aarĩ mũndũ wa mũthemba ũrĩkũ. Amwe moigaga aarĩ mũndũ mwega, angĩ makoiga aarĩ mũnabii, na angĩ metĩkĩtie atĩ nĩwe Ngai. Wee ũgwĩciria atĩa?—Rora Kohoro ga 12 Mũico-inĩ wa Ibuku.
3. Nĩkĩ nĩ ũndũ wa bata ũmenye Jehova Ngai na Jesu Kristo?
3 Nĩ harĩ bata ũmenye ũhoro wa ma wĩgiĩ Jesu. Nĩkĩ? Bibilia yugaga ũũ: “Naguo muoyo wa tene na tene nĩ atĩrĩ, nĩ makũmenye wee Ngai ũrĩa ũmwe wa ma, na mamenye ũrĩa watũmire, nĩwe Jesu Kristo.” (Johana 17:3) Ũngĩmenya ũhoro wa ma wĩgiĩ Jehova na Jesu, no ũtũũre tene na tene thĩinĩ wa thĩ ĩrĩ paradiso. (Johana 14:6) Ningĩ kũmenya Jesu no gũgũteithie tondũ nĩwe kĩonereria kĩega biũ harĩ ũrĩa twagĩrĩirũo nĩ gũikara na ũrĩa tũbatiĩ gũikarania na andũ arĩa angĩ. (Johana 13:34, 35) Thĩinĩ wa Gĩcunjĩ kĩa 1 nĩ twerutire ũhoro wa ma wĩgiĩ Ngai. Rĩu nĩ tũkwĩruta ũrĩa Bibilia ĩrutanaga igũrũ rĩgiĩ Jesu.
NĨ TUONETE MESIA!
4. Ciugo “Mesia” na “Kristo” ciugĩte atĩa?
4 Mĩaka mĩingĩ mbere ya Jesu gũciarũo, Jehova nĩ eeranĩire thĩinĩ wa Bibilia atĩ nĩ angĩgatũma Mesia, kana Kristo. Kiugo “Mesia” kiumĩte harĩ rũthiomi rwa Kĩhibirania, nakĩo kiugo “Kristo” kiumĩte harĩ Kĩngiriki. Ciugo icio cierĩ cionanagia atĩ Ngai nĩ angĩgathuura Mesia ũrĩa weranĩirũo, na amũhe wĩra wa mwanya. Mesia nĩ agaatũma ciĩranĩro ciothe cia Ngai ihinge. Jesu no agũteithie o na rĩu. No mbere ya Jesu gũciarũo andũ aingĩ nĩ meeyũragia, ‘Nũũ ũgaakorũo arĩ Mesia?’
5. Hihi arutwo a Jesu nĩ meetĩkĩtie atĩ Jesu nĩwe warĩ Mesia?
5 Arutwo a Jesu maarĩ na ma biũ atĩ Jesu nĩwe warĩ Mesia ũrĩa weranĩirũo. (Johana 1:41) Kwa ngerekano, Simoni Petero aamwĩrire ũũ: “Wee nĩwe Kristo.” (Mathayo 16:16) Tũngĩkorũo na ma atĩa atĩ Jesu nĩwe Mesia?
6. Jehova eekire atĩa nĩguo ateithie andũ arĩa maarĩ na ngoro njega mamenye Mesia?
6 Mĩaka mĩingĩ mbere ya Jesu gũciarũo, anabii a Ngai nĩ maandĩkĩte maũndũ maingĩ marĩa mangĩateithirie andũ kũmenya Mesia. Ũndũ ũcio ũngĩateithirie atĩa? Ta hũũra mbica ũtũmĩtwo kĩwanja kĩa mbathi kĩrĩ na andũ aingĩ ũgatũnge mũndũ ũtarĩ wona. Ũngĩtaarĩrio wega ũhoro wĩgiĩ mũndũ ũcio, no ũmũmenye. O ũndũ ũmwe na ũcio, Jehova nĩ aahũthĩrire anabii gũtũtaarĩria maũndũ marĩa Mesia angĩgeka na marĩa angĩgacemania namo. Kũhinga kwa morathi macio mothe nĩ gũteithagia andũ arĩa marĩ na ngoro njega kũmenya atĩ Jesu nĩwe Mesia.
7. Nĩ morathi marĩkũ merĩ monanagia atĩ Jesu nĩwe Mesia?
7 Ta wĩcirie ũhoro wa morathi maya merĩ. Wa mbere, mĩaka 700 mbere ya Jesu gũciarũo, mũnabii Mika nĩ aarathĩte atĩ Mesia angĩaciarĩirũo Bethilehemu, gataũni kaarĩ kanini. (Mika 5:2) Na kũu nĩkuo Jesu aaciarĩirũo! (Mathayo 2:1, 3-9) Wa kerĩ, mũnabii Danieli aarathĩte atĩ Mesia angĩonekire mwaka-inĩ wa 29 Mahinda Maitũ (M.M.) (Danieli 9:25) Macio no mamwe ma morathi marĩa monanagia wega atĩ Jesu nĩwe Mesia ũrĩa weranĩirũo.—Rora Kohoro ga 13 Mũico-inĩ wa Ibuku.
Jesu aatuĩkire Mesia kana Kristo rĩrĩa aabatithirio
8, 9. Nĩ ũndũ ũrĩkũ wekĩkire rĩrĩa Jesu aabatithirio wonanagia atĩ nĩwe Mesia?
8 Jehova nĩ onanĩtie wega biũ atĩ Jesu nĩwe Mesia. Ngai nĩ eerĩte Johana Mũbatithania atĩ nĩ angĩamuonirie kĩmenyithia kĩrĩa kĩngĩamũteithirie kũmenya Mesia. Rĩrĩa Jesu aathiire Rũũĩ rwa Jorodani kũrĩ Johana akabatithio mwaka-inĩ wa 29 M.M., Johana nĩ oonire kĩmenyithia kĩu. Bibilia ĩgĩtaarĩria ũhoro ũcio yugaga ũũ: “Thutha wa Jesu kũbatithio, akiumĩra maĩ-inĩ o rĩmwe; na rĩrĩ, igũrũ rĩkĩhingũka, akĩona roho wa Ngai ũgĩikũrũka ũhaana ta ndutura ũgĩũka igũrũ rĩake. Na rĩrĩ, mũgambo ũkiuma igũrũ ũkiuga atĩrĩ: ‘Ũyũ nĩ Mũrũ wakwa, ũrĩa nyendete, na nĩ ndĩmwĩtĩkĩrĩte.’” (Mathayo 3:16, 17) Rĩrĩa Johana aaiguire kĩmenyithia kĩu na agĩkĩona, nĩ aamenyire atĩ Jesu nĩwe Mesia. (Johana 1:32-34) Mũthenya ũcio nĩguo Jesu aatuĩkire Mesia rĩrĩa Jehova aamũitĩrĩirie roho wake. Nĩwe Jehova aathuurĩte atuĩke Mũtongoria na Mũthamaki.—Isaia 55:4.
9 Morathi ma Bibilia, ciugo cia Jehova, na kĩmenyithia kĩrĩa Johana oonirio rĩrĩa aabatithirie Jesu, nĩ ũira wa atĩ Jesu nĩwe Mesia. No Jesu ooimire kũ, na aarĩ mũndũ wa mũthemba ũrĩkũ? Reke tuone ũrĩa Bibilia yugaga.
JESU OOIMIRE KŨ?
10. Bibilia ĩrutanaga ũndũ ũrĩkũ ũkoniĩ ũtũũro wa Jesu atanoka gũkũ thĩ?
10 Bibilia ĩrutanaga atĩ ihinda iraihu mbere ya Jesu gũka gũkũ thĩ, aatũũraga kũrĩa igũrũ. Mũnabii Mika ooigire atĩ Mesia aarĩ wa “kuuma mahinda ma tene.” (Mika 5:2) Maita maingĩ, Jesu nĩ ooigire atĩ aatũũraga kũrĩa igũrũ atanoka gũkũ thĩ. (Thoma Johana 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5.) Jesu nĩ aarĩ na ũrata wa mwanya hamwe na Jehova o na mbere ya gũka gũkũ thĩ.
11. Jehova endete Jesu mũno nĩkĩ?
11 Jehova nĩ endete Jesu mũno. Nĩkĩ? Tondũ nĩwe oombire mbere ya kũũmba mũndũ kana kĩndũ kĩngĩ o gĩothe. Nĩkĩo Jesu etagwo “irigithathi harĩ ũũmbi wothe.” * (Akolosai 1:15) Ningĩ Jehova nĩ endete Jesu mũno tondũ nowe wiki oombire ĩmwe kwa ĩmwe. Nĩkĩo etagwo “Mũrũ wake wa mũmwe.” (Johana 3:16) Ningĩ Jesu nowe tu wahũthĩrirũo nĩ Jehova kũũmba indo iria ingĩ ciothe. (Akolosai 1:16) Makĩria ma ũguo, Jesu nowe tu wĩtagwo “Kiugo” tondũ nĩwe Jehova aahũthĩraga gũkinyia ndũmĩrĩri na kũheana ũtongoria kũrĩ araika na andũ.—Johana 1:14.
12. Tũmenyaga atĩa atĩ Jesu tiwe Ngai?
12 Andũ amwe metĩkĩtie atĩ Jesu nowe Ngai. No ũguo tiguo Bibilia ĩrutanaga. Bibilia yugaga atĩ Jesu nĩ kũũmbwo oombirũo, kwoguo nĩ arĩ kĩambĩrĩria. Ĩndĩ Jehova, Mũũmbi wa indo ciothe, ndarĩ kĩambĩrĩria. (Thaburi 90:2) Jesu, o na arĩ Mũrũ wa Ngai, ndarĩ eciria kwĩiganania na Ngai. Bibilia ĩrutanaga wega atĩ Ithe nĩ mũnene kũrĩ Mũriũ. (Thoma Johana 14:28; 1 Akorintho 11:3.) Jehova nowe tu “Ngai Mwene-Hinya-Wothe.” (Kĩambĩrĩria 17:1) Nĩwe mũnene mũno na ũrĩ hinya mũno igũrũ na thĩ.—Rora Kohoro ga 14 Mũico-inĩ wa Ibuku.
13. Bibilia ĩtaga Jesu “mũhianĩre wa Ngai ũrĩa ũtonekaga” nĩkĩ?
13 Mĩaka bilioni nyingĩ mbere ya igũrũ na thĩ kũũmbwo, Jehova na Mũrũ wake Jesu maarutithanagia wĩra hamwe. No mũhaka makorũo nĩ meendaine mũno. (Johana 3:35; 14:31) Jesu aatũkirie ngumo cia Ithe biũ ũũ atĩ Bibilia ĩmwĩtaga “mũhianĩre wa Ngai ũrĩa ũtonekaga.”—Akolosai 1:15.
14. Jesu aaciarirũo atĩa arĩ mũndũ?
14 Mũrũ ũcio Jehova endete mũno nĩ ooimire igũrũ na kwĩyendera na agĩũka gũkũ thĩ agĩciarũo arĩ mũndũ. Ũndũ ũcio wahotekire atĩa? Jehova aathamirie muoyo wa Mũrũ wake na njĩra ya kĩama kuuma igũrũ, akĩwĩkĩra thĩinĩ wa nda ya mũirĩtu gathirange wetagwo Mariamu. Na njĩra ĩyo, Jesu ndaabataraga gũkorũo na ithe wa gũkũ thĩ. Kwoguo Mariamu aaciarire kahĩĩ gakinyanĩru, na agĩgeta Jesu.—Luka 1:30-35.
JESU AARĨ MŨNDŨ WA MŨTHEMBA ŨRĨKŨ?
15. Ũngĩmenya Jehova wega makĩria na njĩra ĩrĩkũ?
15 No wĩrute maũndũ maingĩ megiĩ Jesu, ũtũũro wake, na ngumo ciake ũngĩthoma Bibilia thĩinĩ wa Mathayo, Mariko, Luka, na Johana. Macio nĩmo metagwo mabuku ma Injiri. Tondũ Jesu atũkĩtie Ithe biũ, maũndũ marĩa ũgũthoma nĩ megũgũteithia kũmenya Jehova wega makĩria. Nĩkĩo Jesu ooigire ũũ: “Mũndũ o wothe ũnyonete nĩ onete Awa o nake.”—Johana 14:9.
16. Jesu aarutanaga ũhoro ũrĩkũ? Ũhoro ũcio aarutanaga woimĩte kũ?
16 Andũ aingĩ meetaga Jesu “Mũrutani.” (Johana 1:38; 13:13) Ũndũ ũmwe wa bata mũno aarutanaga nĩ “ũhoro ũrĩa mwega wa Ũthamaki.” Ũthamaki ũcio nĩ kĩĩ? Nĩ thirikari ya Ngai ya igũrũ ĩrĩa ĩgaathana gũkũ thĩ na ĩrehere andũ arĩa mathĩkagĩra Ngai irathimo. (Mathayo 4:23) Maũndũ mothe marĩa Jesu aarutanaga moimĩte kũrĩ Jehova. Jesu ooigire ũũ: “Maũndũ marĩa ndutanaga ti makwa, ĩndĩ moimĩte kũrĩ ũrĩa wandũmire.” (Johana 7:16) Jesu nĩ aamenyaga atĩ Jehova endaga andũ maigue ũhoro ũrĩa mwega wa atĩ Ũthamaki wa Ngai nĩ ũgaathana gũkũ thĩ.
17. Jesu aarutanagĩra kũ? Aarutanaga na kĩyo ũguo nĩkĩ?
17 Jesu aarutanagĩra kũ? Kũrĩa guothe aakoraga andũ. Aarutanagĩra mĩgũnda-inĩ, taũni-inĩ, icagi-inĩ, thoko-inĩ, kũrĩa andũ maathathayagĩria, na mĩciĩ-inĩ. Ndeerĩgagĩrĩra andũ mathiĩ kũrĩ we, no nĩwe wathiaga kũrĩ o. (Mariko 6:56; Luka 19:5, 6) Jesu aahunjagia na kĩyo na akahũthĩra hinya na mahinda maingĩ kũruta andũ. Nĩkĩ? Tondũ nĩ aamenyaga ũguo nĩguo Ithe eendaga eke na hingo ciothe aathĩkagĩra Ithe. (Johana 8:28, 29) Ningĩ, Jesu nĩ aahunjagia tondũ nĩ aaiguagĩra andũ tha. (Thoma Mathayo 9:35, 36.) Nĩ oonaga atĩ atongoria a ndini matiarutanaga ũhoro wa ma wĩgiĩ Ngai na Ũthamaki wake. Kwoguo eendaga gũteithia andũ aingĩ o ũrĩa kwahoteka maigue ũhoro ũrĩa mwega.
18. Nĩ ngumo irĩkũ cia Jesu igũkenagia mũno?
18 Jesu aarĩ mũndũ wendete andũ na nĩ aamarũmbũyagia. Nĩ aarĩ tha na nĩ aakinyĩrĩkaga. O na ciana nĩ ciakenagĩra gũkorũo hamwe nake. (Mariko 10:13-16) Jesu ndaarĩ mũthutũkanio. Nĩ aathũire ungumania na wagi wa kĩhooto. (Mathayo 21:12, 13) Aatũũraga ihinda rĩrĩa ihooto cia atumia itaarũmagĩrĩrũo na mataaheagwo gĩtĩo. No Jesu nĩ aatĩaga atumia na akamona marĩ a bata. (Johana 4:9, 27) Ningĩ Jesu aarĩ mwĩnyihia biũ. Kwa ngerekano, hwaĩ-inĩ ũmwe nĩ aathambirie atũmwo ake magũrũ, wĩra ũrĩa warutagwo nĩ ngombo.—Johana 13:2-5, 12-17.
Jesu aahunjagia kũrĩa guothe akora andũ
19. Nĩ ngerekano ĩrĩkũ ĩronania atĩ Jesu nĩ aamenyaga kĩrĩa andũ maabataraga na atĩ nĩ eendaga kũmateithia?
19 Jesu nĩ aamenyaga kĩrĩa andũ maabataraga na nĩ eendaga kũmateithia. Ũndũ ũcio nĩ woonekaga wega rĩrĩa aahũthagĩra hinya wa Ngai kũhonia andũ na njĩra ya kĩama. (Mathayo 14:14) Kwa ngerekano, mũndũ ũmwe warĩ na mangũ eerire Jesu ũũ: “Angĩkorũo no wende, theria.” Jesu nĩ aaringirũo nĩ tha nĩ kuona ruo rwa mũndũ ũcio na ũrĩa aathĩnĩkaga. Nĩ aamũcaĩire na akĩenda kũmũteithia. Kwoguo Jesu agĩtambũrũkia guoko gwake, akĩhutia mũndũ ũcio na akiuga, “Nĩ ngwenda! Thera.” Na mũndũ ũcio warĩ na mangũ akĩhona. (Mariko 1:40-42) Ũgwĩciria mũndũ ũcio aaiguire atĩa?
AATŨŨRIRE ARĨ MWĨHOKEKU HARĨ ITHE
20, 21. Jesu nĩ kĩonereria kĩega harĩ gwathĩkĩra Ngai na njĩra irĩkũ?
20 Jesu nĩwe kĩonereria kĩrĩa kĩega biũ harĩ gwathĩkĩra Ngai. Aatũũrire arĩ mwĩhokeku harĩ Ithe gũtekũmakania maũndũ marĩa maamũkorire kana marĩa eekirũo nĩ thũ ciake. Kwa ngerekano, Jesu ndeehirie rĩrĩa aageririo nĩ Shaitani. (Mathayo 4:1-11) O na rĩrĩa andũ amwe a famĩlĩ yao matetĩkagia atĩ nĩwe Mesia, nginya makoiga atĩ “nĩ agũrũkĩte,” we aathiire na mbere kũruta wĩra wa Ngai. (Mariko 3:21) Rĩrĩa thũ ciake ciamũnyariraga, Jesu aaikarire arĩ mwĩhokeku harĩ Ngai na ndaageririe gũciĩka ũũru.—1 Petero 2:21-23.
21 O na rĩrĩa Jesu aanyamarĩkire na agĩkua gĩkuũ kĩa ruo, aaikarire arĩ o mwĩhokeku harĩ Jehova. (Thoma Afilipi 2:8.) Ta hũũra mbica maũndũ marĩa aahĩtũkĩire mũthenya ũrĩa aakuire. Aanyitirũo, agĩthitangwo nĩ aira a maheeni atĩ nĩ arumĩte Ngai, agĩtuĩrũo nĩ aciirithania maarĩ na ungumania, agĩthekererũo nĩ kĩrĩndĩ, na thigari ikĩmũherithia na ikĩmũcuuria mũtĩ-inĩ. Rĩrĩa aatuĩkanaga ooigire ũũ: “Maũndũ mothe nĩ mahinga!” (Johana 19:30) Thikũ ithatũ thutha wa Jesu gũkua, Jehova nĩ aamũriũkirie na mwĩrĩ wa roho. (1 Petero 3:18) Thutha wa ciumia cigana ũna, Jesu nĩ aacokire igũrũ na “agĩikara thĩ guoko-inĩ kwa ũrĩo kwa Ngai,” etereire atuwo Mũthamaki nĩ Ngai.—Ahibirania 10:12, 13.
22. Tũrĩ na mweke ũrĩkũ nĩ ũndũ wa Jesu gũtũũra arĩ mwĩhokeku harĩ Ithe?
22 Nĩ ũndũ wa Jesu gũtũũra arĩ mwĩhokeku harĩ Ithe, rĩu tũrĩ na mweke wa gũgaatũũra tene na tene thĩinĩ wa thĩ ĩrĩ paradiso, o ta ũrĩa Jehova aatanyĩte. Gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire nĩ kĩarĩrĩirie ũrĩa gĩkuũ kĩa Jesu gĩtũhingũragĩra mweke wa gũgaatũũra tene na tene.
^ kĩb. 11 Jehova etagwo Ithe witũ tondũ nĩwe Mũũmbi. (Isaia 64:8) Jesu etagwo Mũrũ wa Ngai tondũ nĩ Jehova wamũmbire. O na araika, na Adamu nĩ metagwo ciana cia Ngai.—Ayubu 1:6; Luka 3:38.
