Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

ESURA YAKANI

Yesu Kristo Nindi?

Yesu Kristo Nindi?

1, 2. (a) Erithaminya erina ly’omundu oyuwasibwe kikanamanyisaya kithi wumwasi? Soborera. (b) Ni byahi eby’abandu basi oku Yesu?

OMWA kihugho muli bandu bangyi abasibwe kutsibu. Wanganabya iwunasi erina ly’omundu oyuwasibwe. Aliwe eriminya erina liwe sikirimanyisaya kithi wumwasi ndeke. Sikirimanyisaya kithi wunasi ebyosi ebimuhambireko n’emibere yiwe.

2 Wanganabya iwabiryowa oku Yesu Kristo nomwakine indi abyaho emyaka nga 2,000 eyihwere. Aliriryo abanene sibasi Yesu ng’abya mundu oyulyathi. Abandi bakabugha bathi abya mulhume mubuya, abandi bathi abya muminyereri, n’abandi bathi ni Nyamuhanga. Iwe wumwasi wuthi?​—Lebaya Endomeko 12.

3. Busana naki ni kikulhu iwe eriminya Yehova Nyamuhanga na Yesu Kristo?

3 Ni kikulhu iwe eriminya ekwenene eyihambire oku Yesu. Busana naki? E Biblia yikabugha yithi: ‘Neryo eyi ni ngebe y’erikotha, abandu bakuminye, iwe Nyamuhanga mughuma w’ekwenene, n’eriminya Yesu Kristo, oyo wathuma.’ (Yoane 17:3) Wamaminya ekwenene eyihambire oku Yehova na Yesu, iwangana syikalha kera na kera omwa kihugho paradiso. (Yoane 14:6) N’ekindi, eriminya Yesu kikendi kuwathikya na lino kundi iyo ni ky’erileberyako ekyuwene ngoku thwanga kolesya engebe yethu n’erikolangana n’abandi. (Yoane 13:34, 35) Omwa sura 1, muthw’igha okwa kwenene eyihambire oku Nyamuhanga. Lino thulebaye ebya Biblia yikakangiriraya oku Yesu.

THWABIRIBANA MASIYA

4. Ebinywe “Masiya” na “Kristo” bikamanyisayaki?

4 Myaka mingyi Yesu athali abuthwa, Yehova mwalhaghanisya omwa Biblia athi akendi syathuma Masiya, kutse Kristo. Ekinywe “Masiya” ni kinywe ky’Ekihebrania na “Kristo” ni ky’Ekigiriki. Ebinywe ebi bikakanganaya ngoku Nyamuhanga anga sombwere Masiya n’erimuha ekitsumbi eky’embaghane. Masiya akendi syaberererya emilhaghe ya Nyamuhanga eyosi. Aliwe Yesu abere athali abuthwa, abandu bangyi ibakayibulhaya, ‘Oyukendi syabya Masiya nindi?’

5. Abigha ba Yesu mubanaligha bathi ya Masiya?

5 Abigha ba Yesu mubakiminya ndeke-ndeke ngoku yuwabya Masiya oyuwalhaghanisibawa. (Yoane 1:41) Ng’eky’erileberyako, Simoni Petero mwabwira Yesu athi: “Uli Kristo.” (Matayo 16:16) Thwanga minya thuthi ngoku Yesu ya Masiya?

6. Yehova mwawathikya athi ab’emithima myolho eriminyerera Masiya?

6 Kera Yesu athali abuthwa, abaminyereri ba Nyamuhanga mubahandika emyatsi mingyi eyanga wathikirye abandu eriminyerera Masiya. Eki kyanga wathikirye kithi? Thuthabugha thuthi muwukathumawa erighenda aho esyobbasi sikimana eriyenda omundu oyowuthe wathalholhako. Omundu amakusoborera ndeke ngoku mundu oyo asosire, iwukendi mubana. Kuthya, Yehova mwakolesya abaminyereri biwe erithubwira okwa bya Masiya angakolire n’eby’angamubereko. Eribererera ly’amaminyereri awosi aya likawathikaya ab’emithima myolho eriminya ngoku Yesu ya Masiya.

7. Ni maminyereri wahi abiri awakakanganaya ngoku Yesu ni Masiya?

7 Hano hane amaminyereri abiri ow’okwa maminyereri ayo. Obw’erimbere, emyaka 700 Yesu athali abuthwa, Mika mwalhaghulha athi Masiya angabuthirwe omwa kayi kake ake Betelehemu. (Mika 5:2) Kandi kwenene eyo y’anabuthirawa! (Matayo 2:1, 3-9) Obwakabiri, Danieli mwalhaghulha athi Masiya anga banikire omo mwaka owa 29 E.K. (Danieli 9:25) Aya ni maminyereri abiri masa okwa manene awakakanganaya ndeke-ndeke ngoku Yesu ni Masiya oyuwalhaghanisibawa.​—Lebaya Endomeko 13.

Abere akabatizibwa, Yesu mwabya Masiya kutse Kristo

8, 9. Ni kyahi ekyabya Yesu akabatizibwa ekya kanganaya ku ni Masiya?

8 Yehova abirikikangania ndeke-ndeke ngoku Yesu ni Masiya. Nyamuhanga mwalhaghanisya erikangania Yoane Mubatizya y’ekiminyikalho ekyanga muwathikirye eriminyerera Masiya. Omughulhu Yesu aghenda eyiri Yoane eriyabatizibwa omwa Lhusi Yorodani omo mwaka 29 E.K., Yoane mwalhangira ekiminyikalho ekyo. E Biblia yikathubwira ekyabya kyabere: “Neryo Yesu abere abibatizibwa, mwalhua omwa maghetse. Neryo olhubulha mulhwakyungukalha busana nayu, neryo mwalhangira omulimu wa Nyamuhanga akandaghalha ng’akalikuku, n’erimwikirako. Neryo omulenge mwalhua elhubulha athi, Oyu ni Mughalha waghe mwanze, namamutsemera ndeke.” (Matayo 3:16, 17) Yoane abere abirilhangira n’eriowa ekiminyikalho eki, mwaminya ngoku Yesu ni Masiya. (Yoane 1:32-34) Ekiro ekyo, omughulhu Yehova amuthulirako omulimu wiwe abuyirire, Yesu mwabya iniamabya Masiya. Nyamuhanga abya iniamamusombolha eribya Musondoli kandi Mwami.​—Isaya 55:4.

9 Amaminyereri we Biblia, omulenge wa Yehova, n’ekiminyikalho eky’aha okw’ibatizibwa lya Yesu bikakanganaya ngoku Yesu ni Masiya. Aliriryo Yesu alhua hayi, kandi abya mundu oyuli athi? Thulebaye ekya Biblia yikabugha.

YESU ALHUA HAYI?

10. E Biblia yikabugha yithiki okw’ibyaho lya Yesu athalyasa okwa kihugho?

10 E Biblia yikakangiriraya yithi Yesu abya ikere elhubulha ahabw’emyaka mingyi athalyasa okwa kihugho. Mika mwabugha athi eritsuka lya Masiya ‘lithulha kera.’ (Mika 5:2) Mirundi mingyi, Yesu iyuwene-wene mwabugha athi abya ikere elhubulha athali abuthwa ng’omundu. (Soma Yoane 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5.) Nibya athalyasa okwa kihugho, Yesu abya awithe engolangana ey’embaghane na Yehova.

11. Busana naki Yesu ni w’obughuli bunene embere sya Yehova?

11 Yesu ni w’obughuli bunene embere sya Yehova. Busana naki? Kundi Nyamuhanga mwatsuka erimuhangika athali ahangika ekindi kindu kyosi-kyosi. Busana n’ekyo, akahulhawa mwa “akambere oyulhabire ebyosi ebyahangikawa,” kundi abya kihangikwa kya Nyamuhanga eky’erimbere. * (Abanya Kolosai 1:15) Kandi Yesu ni w’obughuli embere sya Yehova kundi n’iyo musa oyo Nyamuhanga ahangika iyuwene-wene. Ky’ekikaleka iniahulhwa mwa “Mughalha wiwe ekyusa.” (Yoane 3:16) N’ekindi, Yesu n’iyo musa oyo Nyamuhanga akolesaya akahangika ebindi bindu byosi. (Abanya Kolosai 1:16) Kandi Yesu musa yukahulhawa mwa “Ekinywe” kundi Yehova mwamukolesya erikolya okwa bamalaika n’abandu k’omwatsi wiwe n’obusondoli.​—Yoane 1:14.

12. Thukaminya thuthi ngoku Yesu na Nyamuhanga sibingene?

12 Abandu bangyi bikirirye bathi Yesu na Nyamuhanga bingene-ngene. Aliriryo e Biblia kwa yithekangiriraya yithya. E Biblia yikabugha yithi Yesu mwahangikwa, ni bugha ambu aby’awithe enzuko. Aliriryo Yehova oyuwahangika ebindu byosi, syawithe nzuko. (Esyonyimbo 90:2) Yesu iyo nga Mughalha wa Nyamuhanga, mwathalengekania erianza eriyilingirirania na Nyamuhanga. E Biblia yikakangiriraya ndeke-ndeke yithi Thatha alengire Mughalha. (Soma Yoane 14:28; 1 Abanya Korinto 11:3.) Yehova musa ya “Nyamuhanga Omuthoki w’Ebyosi.” (Enzuko 17:1) Omwa lhubulha n’omwa kihugho, sihali oyuw’ingene nayu.​—Lebaya Endomeko 14.

13. E Biblia yikamanyisayaki yikabugha yithi Yesu “ni kisosekanio kya Nyamuhanga oyuthelholhawako”?

13 Yehova na Mughalha wiwe, Yesu, mubaghunza esyobbiliyoni sy’emyaka ibane mukolha haghuma olhubulha n’ekihugho isibiri byahangikwa. Batholere eribya ibabya banzene kutsibu! (Yoane 3:35; 14:31) Yesu mwagherererya ndeke-ndeke emibere ya Thatha wiwe. Ky’ekikaleka e Biblia iyabugha yithi iyo “ni kisosekanio kya Nyamuhanga oyuthelholhawako.”​—Abanya Kolosai 1:15.

14. Mughalha wa Yehova ow’obughuli mwathoka athi eributhwa ng’omundu?

14 Mughalha wa Yehova ow’obughuli oyu mwayihayo erilhua elhubulha n’eryasa okwa kihugho erisyabuthwa ng’omundu. Ekyo mukyathokekana kithi? Omwa mibere y’ekithiko-thiko, Yehova mwahumya engebe ya Mughalha wiwe erilhua elhubulha neryo amahirayo omw’ibunda lya Maria, omumbesa oyuthe wathabana mulhume. Neryo Yesu eributhwa mukithayithagha Maria erikesya n’omulhume. Neryo Maria mwabutha omwana oyuhikene, amamwahulha mwa Yesu.​—Luka 1:30-35.

YESU ABYA MUNDU OYULI ATHI?

15. Ni kyahi ekyanga kuwathikya eriminya Yehova ya ndeke?

15 Wangan’igha bingyi ebihambire oku Yesu, engebe yiwe, n’emibere yiwe omw’isoma ebitabu bye Biblia Matayo, Mariko, Luka, na Yoane. Ebitabu ebyo bikahulhawa mwa Enjiri. Kundi Yesu alinga Thatha wiwe, ebya wukasoma bikendi kuwathikya eriminya Yehova ya ndeke. Ky’ekyaleka Yesu iniabugha athi: “Oyo wamanyilhangira iniabirilhangira Thatha.”​—Yoane 14:9.

16. Yesu mwakangirirya mwatsiki? Ebya Yesu akangiriraya abilhusayahi?

16 Abandu bangyi ibakahulha Yesu mwa “Mukangirirya.” (Yoane 1:38; 13:13) Omughuma w’okwa myatsi mikulhu eya Yesu aby’akakangirirya ‘y’engulhu yuwene y’Obwami.’ Obwami obu niki? Bw’obuthabali bwa Nyamuhanga obukendi syathabalha ekihugho kyosi ibune elhubulha n’eriletha emighisa okwa bandu abakowa Nyamuhanga. (Matayo 4:23) Ebyosi ebya Yesu akangiriraya byabya ini bya Yehova. Yesu mwabugha athi: “Ebyo ngakangiriraya si byaghe, nikwa ni bya Nyamuhanga oyo wanyithuma.” (Yoane 7:16) Yesu abya asi ngoku Thatha wiwe anzire abandu ibowa engulhu yuwene ngoku Obwami bwa Nyamuhanga bukendi syathabalha ekihugho.

17. Yesu mwakangirirya hayi? Kandi busana naki mwalengaho kutsibu erikangirirya abandi?

17 Yesu mwakangirirya hayi? Ahosi-hosi ah’asangana abandu​—omwa malima, omwa syotawuni, omwa byalu, omwa hithali, omwa manyumba w’eriramiryamo, n’omwa manyumba w’abandu. Yesu isyalirindirira abandu eryasa eyali. Iniakabaghendera. (Mariko 6:56; Luka 19:5, 6) Yesu mwahiraho akaghalha kanene n’erikolesya endambi yiwe erikangirirya abandu. Busana naki? Kundi abya inianasi ngoku Nyamuhanga anzire iniakolha ekyo kandi iniakowa Thatha wiwe. (Yoane 8:28, 29) Kandi Yesu mwathulhughania engulhu kundi iniakakwira abandu b’obulighe. (Soma Matayo 9:35, 36.) Mwalhangira ngoku abasondoli b’edini sibabya bakakangirirya ekwenene eyihambire oku Nyamuhanga n’Obwami bwiwe. Neryo Yesu mwanza eriwathikya abandu bangyi ngoku angathoka nuku bowe engulhu yuwene.

18. Ni mibere ya Yesu yahi eyikakutsemesaya kutsibu?

18 Yesu aby’anzire abandu kandi iniabatsomene. Abya w’olhukeri kandi ikyolhobire erikania nayu. N’abaana ibakayowa buholho eribya nayu. (Mariko 10:13-16) Yesu aby’anzire obulingirirania. Iniakapona obulibathangania n’obuthe bulingirirania. (Matayo 21:12, 13) Abyaho okwa mughulhu abakali babya isibawithe obughabe bunene kandi isibali sikibawa. Aliriryo Yesu iyo iniakabakanganaya ekitsumbi n’erisikya. (Yoane 4:9, 27) Kandi Yesu iniakayikehaya. Ng’eky’erileberyako, Yesu mwananabya ebisando by’abakwenda biwe, ekindu ekyabya kikakolhwa n’abaghombe ab’ahisi.​—Yoane 13:2-5, 12-17.

Yesu mwathulira ahosi-hosi ah’asangana abandu

19. Ni by’erileberyako byahi ebikakanganaya ngoku Yesu abya inianasi ebya bandu babya bakayithagha kandi ngoku anzire eriwathikya?

19 Yesu abya inianasi eby’abandu bakayithagha kandi aby’anzire eribawathikya. Eki mukyalhangirika ndeke-ndeke omughulhu akolesaya obuthoki bwa Nyamuhanga erilhamya abandu. (Matayo 14:14) Ng’eky’erileberyako, omuhagha mwasa eyiri Yesu n’eribugha athi: “Wamabya iwunanzire, wangana thoka erinyilhamya.” Yesu mwahambwako busana n’obulhumi n’eriaghalhwa ly’omulhume oyu. Mwamukwira obulighe neryo amanza erimuwathikya. Yesu mwakakya ebyalha biwe n’erithulha okwa mulhume, athi: “Nyanzire, wulhamibawe.” Neryo omulhume mwalhama! (Mariko 1:40-42) Thalengekania omulhume oyo ng’angabya imwayowa athi!

NI MUTHALEGHULHA EMBERE SYA THATHA WIWE

20, 21. Yesu mwakangania athi ndeke ku ni mwowa embere sya Nyamuhanga?

20 Yesu ni ky’erileberyako ekyuwene eky’eriowa Nyamuhanga. Nibya n’omwa mibere eyikalire kutsibu, mwasighalha inina muthaleghulha oku Thatha wiwe. Ng’eky’erileberyako, Yesu mwathaligha erikolha ekibi, Sitani nomw’anamulengako. (Matayo 4:1-11) Abandi bahughu ba Yesu mubathaligha bathi yuwabya Masiya kandi mubabugha bathi ni “musire,” aliwe Yesu mwalholha embere erikolha omubiiri wa Nyamuhanga. (Mariko 3:21) N’omughulhu esyonzighu siwe syabya sikamukolha nabi, Yesu mwasighalha inina muthaleghulha oku Nyamuhanga kandi mwathanza erithuhulya.​—1 Petero 2:21-23.

21 Nibya Yesu nomw’anaghalibawa n’eriholha olhuholho olhubi, mwasighalha muthaleghulha oku Yehova. (Abanya Filipi 2:8) Thalengekania nga mukyayithaghisya eriyiyinia bungahi ekiro aholha. Mwahambwa, amahandikirirwa n’abalhangiri b’amabehi, amatswerwa n’abatsweri abathe mw’okwenene, amasekereribwa n’ekingungu ky’abandu, n’abasirikali bamamwaghalya n’erimukongomerera okwa muthi. Abere akayaholha mwalhaka athi: “Byamahwa!” (Yoane 19:30) Enyuma w’ebiro bisathu Yesu aliholire, Yehova mwamulhubukya n’erimuha engebe y’ekirimu. (1 Petero 3:18) Habere hahwa mayenga make, Yesu mwasuba elhubulha, neryo “mwikalha okwa lhuhandi lhw’amali lhwa Nyamuhanga” n’erilinda erihika aho Nyamuhanga angamuyirire mw’Omwami.​—Abaebrania 10:12, 13.

22. Lino thuwithe kaghisaki kundi Yesu mwasighalha iniane muthaleghulha oku Thatha wiwe?

22 Kundi Yesu mwasighalha iniane muthaleghulha oku Thatha wiwe, lino thuwithe akaghisa ak’erisyabyaho kera na kera omwa kihugho Paradiso ngoku Yehova abya iniabirithegheka. Omwa sura eyikakwamako, thukendi kania ngoku olhuholho lhwa Yesu lhukaleka ikyathokekana ithwe erisyabyaho kera na kera.

^ enu. 11 Yehova akahulhawa mwa Thatha kusangwa ya Muhangiki. (Isaya 64:8) Yesu akahulhawa mwa Mughalha wa Nyamuhanga kundi Yehova yuwamuhangika. Abamalaika na Adamu nabo bakahulhawa mwa baghalha ba Nyamuhanga.​—Yobu 1:6; Luka 3:38.