တၢ်မၤလိ ၄
ယ့ၣ်ၡူးခရံာ် မ့ၢ်မတၤတဂၤလဲၣ်
၁, ၂. (က) နမ့ၢ်သ့ၣ်ညါပှၤမံၤဟူသၣ်ဖျါတဂၤဂၤအမံၤန့ၣ် မ့ၢ်နသ့ၣ်ညါအီၤလီၤတံၢ်လီၤဆဲးလံဧါ. တဲဖျါထီၣ်တက့ၢ်. (ခ) ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်နာ်ဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် မ့ၢ်ပှၤဒ်လဲၣ်တဂၤလဲၣ်.
ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ အမံၤဟူသၣ်ဖျါန့ၣ် အိၣ်ဝဲအါမးလီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နကသ့ၣ်ညါပှၤမံၤဟူသၣ်ဖျါတဂၤဂၤအမံၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ထဲနသ့ၣ်ညါအမံၤန့ၣ် အခီပညီတမ့ၢ်လၢ နသ့ၣ်ညါအီၤလီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်. အဒိ အဝဲမ့ၢ်ပှၤဒ်လဲၣ်တဂၤလဲၣ် ဒီးအတၢ်အိၣ်မူမၤအသးဒ်လဲၣ်န့ၣ် နတသ့ၣ်ညါခဲလၢာ်ခဲဆ့ဘၣ်.
၂ ပူၤကွံာ် အနံၣ် ၂,၀၀၀ ဃၣ်ဃၣ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်ဟဲအိၣ်မူဝဲလၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢလီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နကနၢ်ဟူဘၣ် အဂ့ၢ်အကျိၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ်ပှၤဒ်လဲၣ်တဂၤလဲၣ်န့ၣ် ပှၤအါတက့ၢ်တသ့ၣ်ညါဝဲဘၣ်. ပှၤတနီၤနီၤစံးဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ်ပှၤလၢအဂ့ၤတဂၤ, အဂၤတနီၤနီၤစံးဝဲလၢ အဝဲမ့ၢ်ဝံတဂၤ ဒီးပှၤအဂၤတနီၤန့ၣ် နာ်ဝဲလၢ အဝဲမ့ၢ်ယွၤလီၤ. မ့မ့ၢ်နၤန့ၣ် နဆိကမိၣ်ဒ်လဲၣ်.—ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ် ၁၂ လၢလံာ်အကတၢၢ်တက့ၢ်.
၃. ဘၣ်မနုၤအဃိအရ့ဒိၣ်လၢ နကသ့ၣ်ညါ ယဟိဝၤယွၤဒီးယ့ၣ်ၡူးန့ၣ်လဲၣ်.
၃ နကသ့ၣ်ညါတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ဘၣ်ဃးဒီးယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ဒိၣ်မးလီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိ အရ့ဒိၣ်ဝဲလဲၣ်. လံာ်စီဆှံစံးဝဲလၢ– “တၢ်မူအထူအယိာ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်သ့ၣ်ညါနၤ, ယွၤနီၢ်နီၢ်တဂၤဃီ, ဒီးယ့ၣ်ၡူးခရံာ်လၢနမၢလီၤအီၤ န့ၣ်လီၤ.” (ယိၤဟၣ် ၁၇:၃) နမ့ၢ်သ့ၣ်ညါ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ဘၣ်ဃးယဟိဝၤယွၤ ဒီးယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် နဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မူလီၤထူလီၤယိာ်သ့ဝဲလီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁၄:၆) တကးဒံးဘၣ် တၢ်သ့ၣ်ညါယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢနဂီၢ်လၢ မုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤစ့ၢ်ကီးလီၤ. ပကအိၣ်မူဘၣ်ဒ်လဲၣ် ဒီးပကရ့ဒီးပှၤဂၤဒ်လဲၣ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ်တၢ်အဒိအတဲာ်အဂ့ၤကတၢၢ်လၢပဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁၃:၃၄, ၃၅) ပမၤလိဘၣ်တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ဘၣ်ဃးဒီးကစၢ်ယွၤအဂ့ၢ် လၢတၢ်မၤလိ ၁ အပူၤလီၤ. ခဲအံၤပကဆိကမိၣ်ကွၢ်တၢ်လၢ လံာ်စီဆှံသိၣ်လိဝဲဘၣ်ဃးဒီးယ့ၣ်ၡူးအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
ပထံၣ်န့ၢ်လံမ့းၡံအၤလံ
၄. တၢ်ကတိၤခံဖျၢၣ်လၢအမ့ၢ် “မ့းၡံအၤ” ဒီး “ခရံာ်” န့ၣ်အခီပညီအိၣ်ဒ်လဲၣ်.
၄ တချုးလၢ ယ့ၣ်ၡူးဟဲအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဆိပာ်စၢၤဝဲ ယံာ်တ့ၢ်လံလၢ ယဟိဝၤယွၤကဆှၢလီၤ မ့းၡံအၤ လၢအမ့ၢ်ခရံာ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ကတိၤ လၢအမ့ၢ် “မ့းၡံအၤ” န့ၣ်ဟဲလၢ ဧ့ၤဘြံၤကျိာ်, မ့မ့ၢ် “ခရံာ်” န့ၣ်ဟဲလၢ ကြံးကျိာ်န့ၣ်လီၤ. မံၤလၤသၣ်ကပီၤခံခါအံၤ အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ ကစၢ်ယွၤကဃုထၢထီၣ် တၢ်စံးပာ်မ့းၡံအၤတဂၤအံၤ ဒီးကဟ့ၣ်လီၤအီၤ တၢ်အလီၢ်အလၤလၢ အလီၤလီၤဆီဆီန့ၣ်လီၤ. မ့းၡံအၤကမၤလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤခဲလၢာ်လီၤ. ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ယ့ၣ်ၡူးမၤစၢၤနၤသ့စ့ၢ်ကီးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်တချုးလၢ ယ့ၣ်ၡူးဟဲအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် ပှၤအါဂၤဆိကမိၣ်ဝဲလၢ “မ့းၡံအၤန့ၣ် ကမ့ၢ်မတၤတဂၤလဲၣ်” န့ၣ်လီၤ.
၅. မ့ၢ်ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် နာ်ဝဲလၢအဝဲမ့ၢ် မ့းၡံအၤစ့ၢ်ကီးဧါ.
၅ ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်န့ၣ် တသးဒ့ဒီဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ်တၢ်စံးပာ်မ့းၡံအၤဘၣ်. (ယိၤဟၣ် ၁:၄၁) အဒိ စီၤၡံမိၣ်ပ့းတရူး စံးဘၣ်ယ့ၣ်ၡူးလၢ “နဲဒၣ်အံၤ, နမ့ၢ်ခရံာ်” န့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၁၆:၁၆) ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ် မ့းၡံအၤန့ၣ် ပသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်လီၤဆဲး သ့လၢကျဲဒ်လဲၣ်.
၆. ဒ်သိးပှၤလၢအသူၣ်ဘျၢသးဘျၢတဖၣ် သ့ၣ်ညါနီၤဖးမ့းၡံအၤကသ့အဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤမၤစၢၤ အဝဲသ့ၣ်လၢကျဲဒ်လဲၣ်.
၆ တချုးလၢယ့ၣ်ၡူးအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ယွၤအဝံတဖၣ်ကွဲးပာ်စၢၤဝဲတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဘၣ်ဃးဒီး မ့းၡံအၤလီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်အံၤ မၤစၢၤပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ အဝဲသ့ၣ်သ့ၣ်ညါနီၤဖး မ့းၡံအၤကသ့ဒ်လဲၣ်. အဒိ ပှၤမၢနလဲၤအိၣ်ပှၤလၢ နတသ့ၣ်ညါအီၤနီတဘျီတဂၤလၢ လ့ၣ်မ့ၣ်အူသန့န့ၣ်လီၤ. ပှၤမ့ၢ်တဲဘၣ်နၤပှၤတဂၤအံၤ အတၢ်အိၣ်သးဒီးအက့ၢ်အဂီၤမၤအသးဒ်လဲၣ်န့ၣ် ကကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤဒ်သိး နဃုထံၣ်န့ၢ်အီၤကဘၣ်အဂီၢ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး ယဟိဝၤယွၤသူဝဲဝံတဖၣ် လၢကဒုးသ့ၣ်ညါပှၤတၢ်လၢ မ့းၡံအၤကမၤဝဲတဖၣ် ဒီးတၢ်ကမၤအသးဒီးအီၤဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ဝံအတၢ်စံးပာ်တဖၣ်အံၤ ဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဝဲခဲလၢာ်အဃိ မၤစၢၤပှၤလၢအသူၣ်ဘျၢသးဘျၢတဖၣ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်ကသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ်မ့ၢ်မ့းၡံအၤန့ၣ်လီၤ.
၇. ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ်မ့းၡံအၤန့ၣ် ဝံအတၢ်စံးပာ်ခံခါပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.
၇ ပကဆိကမိၣ်ကွၢ် ဝံအတၢ်စံးပာ်ခံခါလီၤ. အဆိကတၢၢ်တခါန့ၣ် တချုးလၢယ့ၣ်ၡူးဟဲအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ် အနံၣ် ၇၀၀ န့ၣ်ဝံမံကၤတဲဆိပာ်ဝဲလၢ မ့းၡံအၤကဟဲအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်လၢ ဝ့ၢ်ဖိလၢအမ့ၢ်ဝ့ၢ်ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်အပူၤလီၤ. (မံကၤ ၅:၂) ဒီးယ့ၣ်ၡူးဟဲအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ် ဒ်ဝံမံကၤတဲပာ်စၢၤဝဲအသိးလီၤ. (မးသဲ ၂:၁, ၃-၉) ခံခါတခါန့ၣ် ဝံဒၤနံးယ့လးတဲဆိပာ်စၢၤဝဲလၢ မ့းၡံအၤကအိၣ်ဖျါထီၣ်ဖဲ ခ.န ၂၉ နံၣ်န့ၣ်လီၤ. (ဒၤနံးယ့လး ၉:၂၅) ဝံအတၢ်စံးပာ်အဂၤတဖၣ်လၢ အပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢယ့ၣ်ၡူး မ့ၢ်မ့းၡံအၤန့ၣ် အိၣ်ဒံးအါမးလီၤ.—ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ် ၁၃ လၢလံာ်အကတၢၢ်တက့ၢ်.
ဖဲယ့ၣ်ၡူးဒိးဘျၢထံအခါ အဝဲကဲထီၣ် မ့းၡံအၤ လၢအမ့ၢ် ခရံာ်လီၤ
၈, ၉. ဖဲယ့ၣ်ၡူးဒိးဘျၢထံအဆၢကတီၢ်န့ၣ် တၢ်အုၣ်အသးမနုၤတဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အဝဲမ့ၢ် မ့းၡံအၤလဲၣ်.
၈ ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ်မ့ၢ်မ့းၡံအၤလီၤ. ကစၢ်ယွၤအၢၣ်လီၤစီၤယိၤဟၣ်လၢ ကဟ့ၣ်အီၤတၢ်ပနီၣ်ဒ်သိးအဝဲကသ့ၣ်ညါနီၤဖးဝဲလၢမ့းၡံအၤန့ၣ် မ့ၢ်မတၤတဂၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲ ခ.န ၂၉ နံၣ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးလဲၤဆူစီၤယိၤဟၣ်အအိၣ်ဒ်သိး ကဒိးဘျၢထံလၢ ထံကျိယၢ်ဒ့ၣ်အပူၤလီၤ. ဖဲန့ၣ်အခါစီၤယိၤဟၣ်ထံၣ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်ပနီၣ် ဒ်ကစၢ်ယွၤတဲဆိပာ်စၢၤအသိးန့ၣ်လီၤ. တၢ်မနုၤကဲထီၣ်အသးလဲၣ်. လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ “ယ့ၣ်ၡူးဒိးဘျၢအသးဝံၤဒီး, လဲၤထီၣ်တကီၢ်ခါလၢထံကျါ, ဒီးကွၢ်ကွၢ်, မူခိၣ်အိးထီၣ်အသးလၢအဂီၢ်, ဒီးထံၣ်ယွၤအသးယုၢ်လီၤဒ် ထိၣ်လွံၢ်အသိး, ဒီးဟဲလီၤလၢအလိၤန့ၣ်လီၤ. ဒီးကွၢ်ကွၢ်, တၢ်ကလုၢ်သီၣ်လီၤလၢမူခိၣ် ဒီးစံးဝဲဒၣ်, အဝဲတဂၤအံၤ မ့ၢ်ယဖိခွါလၢယအဲၣ်, ဒီးဘၣ်ယသးလၢအီၤလီၤ.” (မးသဲ ၃:၁၆, ၁၇) တၢ်ပနီၣ်လၢ စီၤယိၤဟၣ်ထံၣ်ဘၣ် ဒီးနၢ်ဟူဘၣ်ဝဲန့ၣ် ဒုးသ့ၣ်ညါအီၤလၢယ့ၣ်ၡူး မ့ၢ်ဝဲမ့းၡံအၤလီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁:၃၂-၃၄) ဖဲနံၤအဝဲန့ၣ် ကစၢ်ယွၤလူလီၤအသးစီဆှံလၢယ့ၣ်ၡူးအလိၤ ဒီးအဝဲကဲထီၣ်မ့းၡံအၤလီၤ. အဝဲမ့ၢ်ပှၤလၢကစၢ်ယွၤဃုထၢထီၣ်အီၤလၢ ကကဲထီၣ်ခိၣ်နၢ် ဒီးစီၤပၤန့ၣ်လီၤ.—ယၡါယၤ ၅၅:၄.
၉ လံာ်စီဆှံအတၢ်စံးပာ်န့ၣ် ဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဝဲ တကးဒံးဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ အနီၢ်ကစၢ်အတၢ်ကတိၤ ဒီးတၢ်ပနီၣ်လၢ ကစၢ်ဟ့ၣ်လီၤဝဲဖဲ ယ့ၣ်ၡူးဒိးဘျၢထံအခါန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ်မ့းၡံအၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယ့ၣ်ၡူးဟဲလၢတၢ်လီၢ်ဖဲလဲၣ် ဒီးအဝဲမ့ၢ်ပှၤဒ်လဲၣ်တဂၤလဲၣ်န့ၣ် ပကဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်လၢလံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလီၤ.
ယ့ၣ်ၡူးဟဲလၢတၢ်လီၢ်ဖဲလဲၣ်
၁၀. လံာ်စီဆှံသိၣ်လိဝဲ တချုးလၢယ့ၣ်ၡူးဟဲလီၤဆူဟီၣ်ခိၣ်ချၢန့ၣ် အဝဲအိၣ်မူဝဲဖဲလဲၣ်.
၁၀ လံာ်စီဆှံသိၣ်လိဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးတချုးဟဲလီၤဆူဟီၣ်ခိၣ်ချၢန့ၣ် အဝဲအိၣ်မူဝဲလၢမူခိၣ်ယံာ်တ့ၢ်မးလံ. ဘၣ်ဃးဒီးမ့းၡံအၤန့ၣ် ဝံမံကၤစံးဝဲလၢ အဝဲအိၣ်မူဝဲ “လၢပျၢၤလံၤလံၤ” န့ၣ်လီၤ. (မံကၤ ၅:၂) ယ့ၣ်ၡူးအနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲစံးဝဲအါဘျီလၢ အဝဲတချုးအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဒ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဂၤအခါန့ၣ် အဝဲအိၣ်မူတ့ၢ်ဝဲလၢမူခိၣ်လီၤ. (ဖး ယိၤဟၣ် ၃:၁၃; ၆:၃၈, ၆၂; ၁၇:၄, ၅ တက့ၢ်.) တချုးလၢ ယ့ၣ်ၡူး ဟဲလီၤဆူဟီၣ်ခိၣ်ချၢအဆၢကတီၢ် အဝဲအိၣ်ဒီးတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးယဟိဝၤယွၤလီၤလီၤဆီဆီလီၤ.
၁၁. ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိလၢ ယဟိဝၤယွၤပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤအီၤ အဒိၣ်ကတၢၢ်လဲၣ်.
၁၁ ယ့ၣ်ၡူး မ့ၢ်ပှၤလၢယဟိဝၤယွၤ ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤအီၤအဒိၣ်ကတၢၢ်လီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. ခီဖျိလၢ ကစၢ်ယွၤတ့လီၤအီၤအဆိကတၢၢ်အဃိလီၤ. တချုးလၢကစၢ်ယွၤတ့လီၤတၢ်နီတမံၤဒံးဘၣ် ဒီးပှၤနီတဂၤဒံးဘၣ်န့ၣ် တ့လီၤဝဲယ့ၣ်ၡူးအဆိကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ်ဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ “တၢ်ဘၣ်တ့ခဲလၢာ် အပှၤဝဲၢ်ကိ” လီၤ. * (ကလီးစဲ ၁:၁၅) အဂၤတမံၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤယ့ၣ်ၡူး မ့ၢ်လၢအဝဲမ့ၢ်ပှၤထဲတဂၤဧိၤလၢ ကစၢ်ယွၤတ့လီၤအီၤလၢ အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် မ့ၢ်ယွၤအ “ဖိခွါအိၣ်တဂၤဃီ” လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၃:၁၆) ဖဲယဟိဝၤယွၤတ့လီၤ တၢ်အဂုၤအဂၤခဲလၢာ် အဆၢကတီၢ်န့ၣ် အဝဲသူဝဲယ့ၣ်ၡူးထဲတဂၤဧိၤလီၤ. (ကလီးစဲ ၁:၁၆) ဒီးထဲယ့ၣ်ၡူးတဂၤဧိၤန့ၣ် တၢ်ကိးအီၤလၢ “တၢ်ကလုၢ်” ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤသူအီၤလၢ ကဟ့ၣ်လီၤတၢ်ကစီၣ်ဒီး တၢ်နဲၣ်လိဆူမူခိၣ်ကလူး ဒီးပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ.—ယိၤဟၣ် ၁:၁၄.
၁၂. ယ့ၣ်ၡူး ဒီးကစၢ်ယွၤတမ့ၢ်ပှၤတဂၤဃီဘၣ်န့ၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ်ဒ်လဲၣ်.
၁၂ ပှၤတနီၤနီၤ နာ်ဝဲလၢယ့ၣ်ၡူး ဒီးကစၢ်ယွၤမ့ၢ်ပှၤတဂၤဃီလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် လံာ်စီဆှံတသိၣ်လိဝဲဒ်န့ၣ်ဘၣ်. လံာ်စီဆှံစံးဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိတအိၣ်ဘၣ် ဒီးအဝဲမ့ၢ်ပှၤလၢအတ့လီၤတၢ်ခဲလၢာ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် ဘၣ်တၢ်တ့လီၤအီၤလီၤ. အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိအိၣ်ဝဲလီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၉၀:၂) ဒ်အဝဲမ့ၢ်ယွၤအဖိခွါအသိး ယ့ၣ်ၡူးတဆိကမိၣ်လၢ အဝဲကကဲထီၣ်ကစၢ်ယွၤ နီတဘျီဘၣ်. လံာ်စီဆှံသိၣ်လိဝဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ ပၢ်န့ၣ်ဒိၣ်န့ၢ်ဒံးဖိခွါန့ၣ်လီၤ. (ဖး ယိၤဟၣ် ၁၄:၂၈ တက့ၢ်; ၁ ကရံၣ်သူး ၁၁:၃.) ယဟိဝၤယွၤ ထဲတဂၤဧိၤန့ၣ် မ့ၢ် “ကစၢ်သ့တၢ်လၢာ်” လီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၁၇:၁) ဒီးထဲယဟိဝၤယွၤ တဂၤဧိၤန့ၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢ အစိကမီၤဒိၣ်ကတၢၢ်လီၤ.—ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ် ၁၄ လၢလံာ်အကတၢၢ်တက့ၢ်.
၁၃. ဘၣ်မနုၤအဃိ လံာ်စီဆှံကိးယ့ၣ်ၡူးလၢ “ယွၤ, လၢပှၤထံၣ်အီၤတသ့ဘၣ်တဂၤ အက့ၢ်အဂီၤ” လဲၣ်.
၁၃ တချုးလၢ တၢ်တ့လီၤမူခိၣ်ဒီး ဟီၣ်ခိၣ်အဆၢကတီၢ် ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအဖိခွါ ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် မၤသကိးတၢ်ဒ်သိးသိး အိၣ်ဝဲအနံၣ် အကကွဲၢ်လၢအကထိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်ခံဂၤန့ၣ် ကအဲၣ်လိာ်အသးဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲာ်န့ၣ်လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၃:၃၅; ၁၄:၃၁) ယ့ၣ်ၡူးကွၢ်လိမၤဒိးဝဲ အပၢ်အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲးတုၤဒၣ်လဲာ် လံာ်စီဆှံကိးအီၤလၢ “ယွၤ, လၢပှၤထံၣ်အီၤတသ့ဘၣ်တဂၤ အက့ၢ်အဂီၤ” န့ၣ်လီၤ.—ကလီးစဲ ၁:၁၅.
၁၄. ယဟိဝၤယွၤအဖိခွါလၢ အလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဂၤအံၤ ဟဲအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဒ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဂၤအသိး သ့လၢကျဲဒ်လဲၣ်.
၁၄ ယဟိဝၤယွၤအဖိခွါလၢအလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တဂၤအံၤ သးအိၣ်ပာ်တ့ၢ်ကွံာ် အတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ်လၢမူခိၣ်လၢ အကဟဲအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဒ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဂၤအသိးန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤဟဲကဲထီၣ်အသး သ့ဒ်လဲၣ်. ယဟိဝၤယွၤမၤဝဲ တၢ်လီၤလးတခါဒီး သုးဝဲအဖိခွါအသးသမူဆူ မုၣ်ကနီၤစီဆှံတဂၤလၢ အမံၤမ့ၢ်နီၢ်မၤရံအဒၢလီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယ့ၣ်ၡူးအပၢ်နီၢ်နီၢ်န့ၣ် တမ့ၢ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိဘၣ်. နီၢ်မၤရံအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဝဲ ဖိခွါလၢအလၢအပှဲၤတဂၤ ဒီးယုၢ်ဝဲအမံၤလၢ ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ်လီၤ.—လူၤကၣ် ၁:၃၀-၃၅.
ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ်ပှၤဒ်လဲၣ်တဂၤလဲၣ်
၁၅. ဒ်သိးနကသ့ၣ်ညါအါထီၣ်ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်န့ၣ် တၢ်မနုၤမၤစၢၤနၤသ့ဝဲလဲၣ်.
၁၅ နမ့ၢ်ဖး လံာ်မးသဲ, မၢ်ကူး, လူၤကၣ် ဒီးယိၤဟၣ်န့ၣ် နကသ့ၣ်ညါအါထီၣ် ယ့ၣ်ၡူးအဂ့ၢ် ဒီးအတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လံာ်စီဆှံလွံၢ်ကတြူၢ်အံၤ ဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ လံာ်တၢ်သးခုကစီၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးလီၤဂာ်ဒီးအပၢ်အဃိ ဖဲပဖးယ့ၣ်ၡူးအဂ့ၢ်အကျိၤအခါန့ၣ် မၤစၢၤပှၤလၢ ပကသ့ၣ်ညါအါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယ့ၣ်ၡူးစံးဝဲလၢ “ပှၤလၢအထံၣ်ယၤန့ၣ်, မ့ၢ်အထံၣ်လံပၢ်န့ၣ်လီၤ.”—ယိၤဟၣ် ၁၄:၉.
၁၆. ယ့ၣ်ၡူးသိၣ်လိဝဲတၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. ဒီးယ့ၣ်ၡူးအတၢ်သိၣ်လိန့ၣ် ဟဲလၢမတၤတဂၤအအိၣ်လဲၣ်.
၁၆ ပှၤအါဒံအါဂၤန့ၣ် ကိးဝဲယ့ၣ်ၡူးလၢ “သရၣ်” န့ၣ်လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁:၃၈, ၁၃:၁၃) တၢ်ဂ့ၢ်အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်တဖၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးသိၣ်လိဝဲအကျါတခါန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ ‘ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်’ န့ၣ်လီၤ. ဘီမုၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်. မ့ၢ်ဝဲကစၢ်ယွၤအတၢ်ပၢတၢ်ပြးတခါလၢအိၣ်ဝဲလၢ မူခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးကစၢ်ကသူဝဲဘီမုၢ်အံၤ ဒ်သိးကပၢဝဲဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် ဒီးကဆိၣ်ဂ့ၤပှၤလၢအဒိကနၣ်အကလုၢ်န့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၄:၂၃) တၢ်လၢယ့ၣ်ၡူးသိၣ်လိဝဲကိးမံၤဒဲးန့ၣ် ဟဲလၢယဟိဝၤယွၤအအိၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယ့ၣ်ၡူးစံးဝဲလၢ “ယတၢ်သိၣ်တၢ်သီအံၤ, တမ့ၢ်ဘၣ်ယတၢ်ဒၣ်ယဲဘၣ်. မ့ၢ်ပှၤလၢ အမၢလီၤယၤတဂၤ အတၢ်လီၤ.” (ယိၤဟၣ် ၇:၁၆) ယ့ၣ်ၡူးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်ကနၢ်ဟူဘၣ်တၢ်သးခုကစီၣ်လၢအမ့ၢ် ယွၤအဘီအမုၢ်ကပၢဟီၣ်ခိၣ်န့ၣ်လီၤ.
၁၇. ယ့ၣ်ၡူးသိၣ်လိတၢ်လၢ တၢ်လီၢ်ဖဲလဲၣ်. ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိယ့ၣ်ၡူးဂုာ်ကျဲးစၢးဝဲဆူၣ်ဆူၣ် ဒ်သိးကသိၣ်လိပှၤဂၤအဂီၢ်လဲၣ်.
၁၇ ယ့ၣ်ၡူးသိၣ်လိတၢ်လၢ တၢ်လီၢ်ဖဲလဲၣ်. ယ့ၣ်ၡူးသိၣ်လိတၢ်လၢ တၢ်လီၢ်ကိးတီၤဒဲးလီၤ. အဝဲသိၣ်လိတၢ်လၢခိခိၣ်, ဝ့ၢ်ပူၤ, သဝီတဖၣ်, ဖၠါပူၤ, တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အလီၢ်ဒီးလၢဟံၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲတခိးကွၢ်လၢ်ဝဲလၢ ပှၤကဟဲဆူအအိၣ်ဘၣ်. အါဒၣ်တၢ်တက့ၢ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးလဲၤဆူအဝဲသ့ၣ်အအိၣ်လီၤ. (မၢ်ကူး ၆:၅၆; လူၤကၣ် ၁၉:၅, ၆) ယ့ၣ်ၡူးဂုာ်ကျဲးစၢးဝဲဆူၣ်ဆူၣ် ဒီးသူအတၢ်ဆၢကတီၢ်ဒီးအဂံၢ်အဘါ ဒ်သိးကသိၣ်လိပှၤဂၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိအဝဲမၤဝဲဒ်န့ၣ်လဲၣ်. ခီဖျိလၢ ကစၢ်ယွၤဘၣ်အသးလၢအဝဲကမၤဝဲဒ်န့ၣ် ဒီးအဝဲဒိကနၣ်အပၢ်အကလုၢ်ထီဘိလီၤ. (ယိၤဟၣ် ၈:၂၈, ၂၉) အဂၤတမံၤန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ခီဖျိလၢအဝဲသးကညီၤ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအဃိန့ၣ်လီၤ. (ဖး မးသဲ ၉:၃၅, ၃၆ တက့ၢ်.) ယ့ၣ်ၡူးသ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲလၢတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအခိၣ်နၢ်တဖၣ်န့ၣ် တသိၣ်လိဝဲတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီဘၣ်ဃးဒီး ကစၢ်ယွၤဒီးအဘီအမုၢ်အဂ့ၢ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တသ့ဖဲအသ့န့ၣ် အဝဲအဲၣ်ဒိးမၤစၢၤပှၤဂၤလၢ ကနၢ်ဟူဘၣ်ဝဲတၢ်သးခုကစီၣ်န့ၣ်လီၤ.
၁၈. ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါလၢ နဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးအီၤအဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ်မ့ၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.
၁၈ ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ်ပှၤတဂၤလၢ အပှဲၤဒီးတၢ်အဲၣ် ဒီးသူၣ်အိၣ်သးအိၣ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိန့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ်ပှၤလၢအသူၣ်ဂ့ၤသးဝါ ဒီးပှၤဂၤတဖၣ်ရ့ဒီးအီၤညီဝဲလီၤ. ဖိသၣ်တဖၣ်ဒၣ်လဲာ် သုးဘူးအသးဆူအအိၣ်ညီဝဲလီၤ. (မၢ်ကူး ၁၀:၁၃-၁၆) ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် တကွၢ်ဒိၣ်ဆံးအါစှၤ ပှၤနီတဂၤဘၣ်. အဝဲသးဟ့တၢ်တတီတလိၤ ဒီးတၢ်စံၣ်ညီၣ်လၢအတတီဘၣ်န့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၂၁:၁၂, ၁၃) ဖဲယ့ၣ်ၡူးအိၣ်မူလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢအဆၢကတီၢ် ပှၤပိာ်မုၣ်တဖၣ်တဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်အါအါဘၣ် ဒီးပှၤတပာ်ကဲအဝဲသ့ၣ်စ့ၢ်ကီးဘၣ်. မ့မ့ၢ်ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် ရ့ဒီးအဝဲသ့ၣ်လၢ တၢ်ပာ်ကဲအပူၤထီဘိလီၤ. (ယိၤဟၣ် ၄:၉, ၂၇) ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢ အိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသးနီၢ်ကီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဒိ ဘၣ်တဟါန့ၣ် အဝဲသ့န့ၢ်ဝဲ အတၢ်မၢဖိတဖၣ်အခီၣ် ဒ်တၢ်အခ့အပှၤတဂၤ မၤဝဲန့ၣ်လီၤ.—ယိၤဟၣ် ၁၃:၂-၅, ၁၂-၁၇.
ယ့ၣ်ၡူးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ တၢ်လီၢ်ကိးတီၤဒဲးလီၤ
၁၉. ယ့ၣ်ၡူးသ့ၣ်ညါဝဲပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်အတၢ်လိၣ်ဘၣ်နီၢ်နီၢ် ဒီးအဲၣ်ဒိးမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်န့ၣ် တၢ်အဒိမနုၤပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလဲၣ်.
၁၉ ယ့ၣ်ၡူးသ့ၣ်ညါဝဲ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် အတၢ်လိၣ်ဘၣ်နီၢ်နီၢ် ဒီးအဲၣ်ဒိးမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်လီၤ. ဖဲယ့ၣ်ၡူးသူဝဲ ကစၢ်ယွၤအတၢ်စိတၢ်ကမီၤလၢ ကမၤဘျါက့ၤပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအခါ ပသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်လၢ အဝဲသးအိၣ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလီၤ. (မးသဲ ၁၄:၁၄) အဒိ ပိာ်ခွါလၢအဘၣ်တၢ်ဆါအၢတဂၤ ဟဲလၢယ့ၣ်ၡူးအအိၣ်ဒီးစံးဘၣ်အီၤ– “နသးမ့ၢ်အိၣ်လၢ နကမၤကဆှီထီၣ်က့ၤယၤဒီး, နမၤသ့လီၤ.” ဖဲယ့ၣ်ၡူးထံၣ်ဘၣ်ဝဲ ပှၤတဂၤအံၤ အတၢ်တူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ်အခါ အသးဘၣ်ဒိဝဲလီၤ. ယ့ၣ်ၡူးသးကညီၤအီၤဒီး အဲၣ်ဒိးမၤစၢၤအီၤလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယ့ၣ်ၡူးယူာ်ဃီၤအစု, ထိးဘၣ်အီၤဒီးစံးဘၣ်အီၤလၢ– “ယသးအိၣ်, မ်နကဆှီထီၣ်က့ၤတက့ၢ်.” ဒီးပိာ်ခွါလၢအဘၣ်တၢ်ဆါအၢတဂၤန့ၣ် ဘျါက့ၤဝဲတထံၣ်ဃီလီၤ. (မၢ်ကူး ၁:၄၀-၄၂) ပိာ်ခွါလၢ အတၢ်ဆါဘျါက့ၤတဂၤအံၤ ကတူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်န့ၣ် နဆိကမိၣ်ကွၢ်သ့လီၤ.
တီဒီးအပၢ်တုၤလၢအကတၢၢ်
၂၀, ၂၁. ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဒိကနၣ် ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ်ပှၤလၢ အဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်လၢအဂ့ၤကတၢၢ်တဂၤ လၢကျဲဒ်လဲၣ်.
၂၀ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဒိကနၣ် ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ်ပှၤလၢ အဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်လၢ အဂ့ၤကတၢၢ်တဂၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအသးဒီးအီၤ ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ, အဒုၣ်ဒါတဖၣ်မၤအီၤဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ် သနာ်က့ အဝဲတီဒီးအပၢ်ထီဘိလီၤ. အဒိ ဖဲမုၣ်ကီၤလံၢ်လ့ပစီအီၤအဆၢကတီၢ် အဝဲတမၤတၢ်ဒဲးဘးနီတဘျီဘၣ်. (မးသဲ ၄:၁-၁၁) ယ့ၣ်ၡူးအဘူးအတံၢ်တနီၤ တနာ်ဝဲလၢအဝဲမ့ၢ်မ့းၡံအၤဘၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ်တဲဝဲလၢအ “ပျုၢ်” ဘၣ်ဆၣ်ယ့ၣ်ၡူးဆဲးမၤယွၤအတၢ်မၤလီၤ. (မၢ်ကူး ၃:၂၁) ဖဲအဒုၣ်ဒါတဖၣ် မၤဆါအီၤနးနးကလဲာ် အဆၢကတီၢ်န့ၣ် အဝဲတီဒီးကစၢ်ယွၤ တကးဒံးဘၣ် တမၤဆၢက့ၤအဝဲသ့ၣ်နီတဘျီဘၣ်.—၁ ပ့းတရူး ၂:၂၁-၂၃.
၂၁ ယ့ၣ်ၡူးတူၢ်ဘၣ်တၢ် နးနးကလဲာ် ဘၣ်ဆၣ်အဝဲဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤအကလုၢ် တုၤလၢအသံတစုန့ၣ်လီၤ. (ဖး ဖံလံးပံၤ ၂:၈ တက့ၢ်.) ဖဲပှၤကမၤသံယ့ၣ်ၡူးအဆၢကတီၢ် အဝဲကတူၢ်ဘၣ်တၢ်ထဲလဲၣ်န့ၣ် ဆိကမိၣ်ကွၢ်တက့ၢ်. ပှၤဖီၣ်အီၤ, ပှၤအုၣ်အသးလၢအကမၣ်တဖၣ်န့ၣ် စံးဝဲလၢအဝဲကတိၤကမၣ်ယွၤ, ပှၤစံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်လၢအတတီတလိၤတဖၣ် စံၣ်ညီၣ်အီၤ, ပှၤဂီၢ်မုၢ်နံၤဘၣ်ဖၣ်လဲအီၤ, ဒီးသုးဖိတဖၣ်မဆါအီၤနးနးကလဲာ်ဒီးပျၤထီအီၤလၢ သ့ၣ်တၢၣ် အလိၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲယ့ၣ်ၡူးဘူးထီၣ်ကသံအဆၢကတီၢ်န့ၣ် အဝဲကိးပသူထီၣ်ဒီးစံးဝဲလၢ “တၢ်လၢထီၣ် ပှဲၤထီၣ်လံ” န့ၣ်လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁၉:၃၀) ယ့ၣ်ၡူးသံသၢသီဝံၤအလီၢ်ခံ ယဟိဝၤယွၤမၤသမူထီၣ်က့ၤအီၤ ဒ်ပှၤနီၢ်သးဖိတဂၤအသိးလီၤ. (၁ ပ့းတရူး ၃:၁၈) ပူၤကွံာ်စှၤနွံဝံၤအလီၢ်ခံ ယ့ၣ်ၡူးက့ၤထီၣ်ဆူမူခိၣ်ဒီး “ဆ့ၣ်နီၤထီဘိလၢ ယွၤအစုထွဲတခီ” လီၤ. ဒီးအဝဲအိၣ်ခိးဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤကပာ်ထီၣ်အီၤလၢစီၤပၤန့ၣ်လီၤ.—ဧ့ၤဘြံၤ ၁၀:၁၂, ၁၃.
၂၂. ခီဖျိလၢယ့ၣ်ၡူးတီဒီးအပၢ်အဃိ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤပအိၣ်ဒီးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်မနုၤလဲၣ်.
၂၂ ခီဖျိလၢယ့ၣ်ၡူးတီဒီး အပၢ်အဃိ ပအိၣ်ဒီးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကအိၣ်မူဘၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ပၤရဒံစူးအပူၤ လီၤစိၤလီၤထီဒ်ကစၢ်ယွၤ အတၢ်တိာ်ပာ်အိၣ်ဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤလိလၢခံတခါန့ၣ် ပကကတိၤသကိးတၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်ဃးဒီး ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်သံန့ၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ်ကျဲလၢပကအိၣ်မူဘၣ် လီၤထူလီၤယိာ်ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 11 ယဟိဝၤယွၤမ့ၢ် တၢ်ဘၣ်တ့ကစၢ်အဃိ ဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ ပၢ်န့ၣ်လီၤ. (ယၡါယၤ ၆၄:၈) ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် မ့ၢ်လၢယဟိဝၤယွၤတ့လီၤအီၤအဃိ ဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ ယွၤအဖိခွါလီၤ. မူခိၣ်ကလူး ဒီးစီၤအၤဒၣ်န့ၣ် တၢ်ကိးအဝဲသ့ၣ်လၢ ယွၤအဖိခွါတဖၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ.—ယိၤဘး ၁:၆; လူၤကၣ် ၃:၃၈.
