1, 2. (a) Kuzaba nkumbu ya muntu mosi yina mezabana mingi zola monisa ti nge mezaba yandi mbote? Monisa yau. (b) Yinki bantu kekanisaka samu na Yesu?

BANTU mingi kele ya kuzabana mingi na yinza. Mbala yankaka Nge mezaba nkumbu ata ya muntu mosi yina mezabana mingi. Kasi kuzaba nkumbu na yandi zola monisa ve ti nge mezaba yandi mbotembote. Yau zola monisa ve ti nge mezaba luzingu na yandi mbotembote mpe bikadulu na yandi.

² Mbala yankaka nge mekuwaka nkumbu Yesu Klisto, atako bamvula kana 2000 meluta banda yandi vuandaka awa na ntoto. Kasi bantu mingi zaba penza ve kana yesu vuandaka muntu ya yinki mutindu. Bantu yankaka ketubaka ti yandi vuandaka muntu ya mbote, bayankaka ketubaka yandi vuandaka mbikudi, mpe bayankaka kekanisaka ti yandi kele Nzambi. Bosi nge yinki nge mekanisa?—Tala Noti ya 12.

3. Samu na yinki yau kele mfunu nge zaba Yehova Nzambi mpe Yesu Klisto?

³ Yakele na mfunu mingi kuzaba kedika samu na Yesu. Samu na yinki? Biblia metubila beto: ‘Luzingu ya mvula na mvula memonisa ti, bazaba nge, Nzambi mosi kaka ya kedika, mpe muntu yina nge tindaka, Yesu Klisto.’ (Yoane 17:3) Ya kedika, kana nge mezaba kedika samu na Yehova na Yesu, nge lenda baka luzingu ya mvula na mvula na paradiso awa na ntoto. (Yoane 14:6) Katula yau, kuzaba Yesu kesadisa nge samu yandi kele kifuani ya mbote samu na kuzaba mutindu ya kuzinga na bantu. (Yoane 13:34, 35) Na Kikapu ya 1, beto longukaka kedika samu na Nzambi.  Ntangu yayi beto kelonguka yina Biblia metuba samu na Yesu.

4. Batitre “Masiya” mpe “Klisto” zola monisa yinki?

⁴ Bamvula mingi tekila Yesu butuka, Yehova pesaka nsilulu na nzila ya Biblia ti yandi ketinda Masiya, to Klisto. Titre “Masiya” mekatuka na ndinga ya Ebeleo, mpe titre “Klisto” mekatuka na ndinga ya Greki. Batitre yayi zole kena monisa muntu yina bametula mafuta na kimpeve, yau zola monisa muntu yina meponama na Nzambi samu na kukokisa kiyekua mosi ya mfunu. Na nzila ya Masiya nde bansilulu nionso yina Nzambi pesaka kekokisama. Yesu lenda sadisa nge kubanda bubu yayi. Kasi bamvula mingi tekila Yesu butuka bantu vuandaka kukiyuvusa: ‘Nani kevuanda Masiya?’

5. Banlonguki ya Yesu ndimaka ti Yesu kele Masiya?

⁵ Banlonguki ya Yesu vuandaka ata na ntembe mosi ve ti Yesu nde kele Masiya yina pesaminaka nsilulu. (Yoane 1:41) Na kifuani, Simoni Petelo zabisaka Yesu: ‘Nge kele Klisto.’ (Matayo 16:16) Yinki mutindu beto lenda ndima ti Yesu nde kele Masiya?

6. Yinki mutindu Yehova sadisaka bantu ya ntima ya mbote samu bazaba Masiya?

⁶ Bamvula mingi lutaka tekila Yesu butuka, bambikudi ya Nzambi sonikaka mambu mingi samu na kusadisa bantu bazaba Masiya. Yinki mutindu yalenda sadisa mpe beto? Kanisa ntete bametinda nge, nge kuenda sosa muntu mosi yina nge memonaka ntete ve na kisika bakevingilaka bakaminio to kisika bantu kevuandaka mingi. Kana bamezabisa nge mutindu muntu yango kele, yakevuanda mpasi ve samu nge mona yandi. Mutindu mosi mpe, Yehova sadilaka bambikudi samu na kuzabisa beto mambu yina Masiya kesala mpe mambu yina kekumina yandi. Kukokisama  ya bambikudulu yango nionso kesadisaka bantu ya ntima ya mbote samu bazaba ti Yesu kele Masiya.

7. Tanga bambikudulu zole yina kena monisa ti Yesu kele Masiya.

⁷ Beto tadila bambikudulu zole. Ya ntete, bamvula 700 tekila Yesu butuka, Mika bikulaka ti Masiya kebutukila na mbanza mosi ya fioti ya Betelemi. (Mika 5:2) Mpe Yesu butukilaka na mbanza yango! (Matayo 2:1, 3-9) Ya zole, Danieli bikulaka ti Masiya kemonana na mvula ya 29 ya ntangu na beto. (Daniele 9:25) Yayi kele kaka bambikudulu zole na kati ya bambikudulu mingi yina kena monisa puelele ti Yesu kele Masiya yina melakamaka.—Tala Noti ya 13.

8, 9. Ntangu Yesu bakaka mbotama yinki mambu salamaka yina memonisa ti Yesu kele Masiya?

⁸ Yehova monisaka puelele ti Yesu kele Masiya. Nzambi lakaka Yoane Mbotiki ti yandi kepesa yandi kidimbu yina kesadisa yandi samu na kuzaba Masiya. Ntangu Yesu kuendaka na Yoane samu na kubaka mbotama na nzadi ya Yolodani na mvula ya 29 ya ntangu na beto, Yoane monaka kidimbu yango. Biblia mezabisa beto mambu yina salamaka: “Na manima ya kubaka mbotama, Yesu bimaka na maza mbala mosi; mpe dizulu zibukaka, mpe yandi monaka mpeve ya Nzambi kena kukita lokola pijon mpe yamekuiza na zulu na yandi. Diaka, ndinga mosi katukaka na dizulu mpe yatubaka ti: ‘Yayi Muana na munu, yina munu kezolaka mingi, yina munu mendima.’” (Matayo 3:16, 17) Ntangu Yoane monaka kidimbu mpe kuwaka ndinga yango, Yandi bakusaka ti Yesu vuandaka Masiya. (Yoane 1:32-34) Na kilumbu yango Yesu kumaka Masiya, ntangu Yehova kitisilaka yandi mpeve  na yandi. Yandi nde Nzambi ponaka samu na kuvuanda Ntuadisi mpe Mfumu.—Yezaya 55:4.

⁹ Bambikudulu ya Biblia, bampova ya Yehova yandi mosi, mpe kidimbu yina Yehova pesaka na ntangu ya mbotama ya Yesu memonisa ti Yesu kele Masiya. Kasi wapi Yesu katukaka, mpe yandi vuandaka muntu ya yinki mutindu? Beto tala yina Biblia metuba.

10. Yinki Biblia metuba samu na luzingu ya Yesu tekila yandi kuiza awa na ntoto?

¹⁰ Biblia kelongaka ti Yesu vuandaka na dizulu bamvula mingi tekila yandi kuiza awa na ntoto. Mika tubaka ti Masiya vuandaka ‘banda ntama.’ (Mika 5:2) Bambala mingi Yesu tubaka yandi mosi ti yandi katukaka na dizulu tekila yandi kuiza butuka na ntoto. (Tanga Yoane 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5.) Ata tekila yandi kuiza awa na ntoto, Yesu vuandaka na nguizani ya ngolo penza na Yehova.

11. Samu na yinki Yesu kele na mfunu mingi na meso ya Yehova?

¹¹ Yesu kele na mfunu mingi na meso ya Yehova. Samu na yinki? Samu Nzambi salaka yandi ya ntete na bima nionso mpe bantu nionso. Yau yina Yesu mebokudulua ‘muana ya ntete ya bisemua nionso.’ * (Bakolosai 1:15) Yesu kele diaka na mfunu na meso ya Yehova samu yandi kaka salamaka mbala mosi na Yehova. Yau yina yandi mebokudulua ‘Muana na yandi mosi kaka ya kubutuka.’ (Yoane 3:16) Yesu kele diaka muntu mosi kaka yina Yehova sadilaka samu na kusala bima nionso yankaka. (Bakolosai 1:16) Katula yau, Yesu kaka nde mebokudulua ‘Mpova’ samu Yehova sadilaka yandi samu na kuzabisa bambasi mpe bantu bansangu mpe malongi na yandi.—Yoane 1:14.

12. Yinki mutindu beto mezabila ti Yesu na Nzambi bau kele muntu mosi ve?

¹² Bantu yankaka kekanisaka ti Yesu na Nzambi bau kele kaka muntu mosi. Kasi Biblia kelongaka mutindu yina ve. Biblia metuba ti Yesu salamaka, yau zola monisa ti Yesu kele na ntonono. Kasi Yehova, Mvangi ya bima nionso kele na  ntonono ve. (Nkunga 90:2) Lokola Yesu kele Muana ya Nzambi, yandi mekaka kukanisa ata mbala mosi ve kufuanana na Nzambi. Biblia kelongaka polele ti Tata meluta Muana. (Tanga Yoane 14:28; 1 Bakorinto 11:3.) Yehova kaka kele ‘Nzambi Nkua-Ngolo Nionso.’ (Kuyantika 17:1) Yandi kele muntu yina meluta nene mpe yandi meluta ngolo na bisemua nionso.—Tala Noti ya 14.

13. Samu na yinki Biblia metuba ti Yesu kele ’kifuani ya Nzambi yina kemonanaka ve’?

¹³ Yehova na Muana na yandi Yesu, basalaka kisika mosi bamvula mingi tekila dizulu na ntoto salama. Bazolanaka mingi mpenza! (Yoane 3:35; 14:31) Yesu landaka bikadulu ya Tata na yandi yau yina Biblia mebokidila yandi ’kifuani ya Nzambi yina kemonanaka ve.’—Bakolosai 1:15.

14. Yinki mutindu Muana yina Yehova zolaka mingi kuizaka butuka awa na ntoto?

¹⁴ Yesu, Muana yina Yehova zolaka mingi ndimaka kubika dizulu mpe yandi kuiza butuka awa na ntoto. Yinki mutindu yasaliminaka? Yehova salaka kimangu (disivi) ya kukatula luzingu ya Muana na yandi na dizulu mpe yandi kotisaka yau na kivumu ya ntuenia mosi ya nketo na nkumbu ya Maria, yina zabaka ntete babakala ve. Na mutindu yina, Yesu vuandaka na tata ya kinsuni ve. Yau yina Maria butaka muana ya kukoka (kulunga), mpe yandi pesaka yandi nkumbu Yesu.—Luka 1:30-35.

15. Yinki mutindu nge lenda zaba Yehova mbotembote?

¹⁵ Nge lenda longuka mambu mingi na yina metadila Yesu, luzingu na yandi, mpe bikadulu na yandi kana nge metanga Biblia na mukanda ya Matayi, Marko, Luka, mpe Yoane. Mikanda yango mebokudulua Baevanzile. Lokola Yesu landaka bikadulu ya Tata na yandi, mambu yina nge ketanga kesadisa nge, nge zaba mbotembote Yehova. Yau  yina Yesu tubaka: ‘Muntu yina memona munu memona mpe Tata.’—Yoane 14:9.

16. Yinki Yesu vuandaka longa? Malongi ya Yesu vuandaka katuka wapi?

¹⁶ Bantu mingi vuandaka bokidila Yesu ‘Nlongi.’ (Yoane 1:38; 13:13) Mosi kati na mambu ya mfunu yina yandi longaka kele “nsangu ya mbote ya Kimfumu.” Yinki yina Kimfumu yango? Yau kele guvernema ya Nzambi yina kele na dizulu mpe yakeyadila ntoto ya mvimba; yau kepesa lusakumunu na bantu nionso yina kezitisaka Nzambi. (Matayo 4:23) Mambu nionso yina Yesu longaka vuandaka katuka na Yehova. Yesu tubaka: ‘Mambu yayi munu kena kulonga kele ve ya munu, kasi yakele ya muntu yina tindaka munu.’ (Yoane 7:16) Yesu zabaka ti Yehova mezola ti bantu nionso kuwa nsangu ya mbote ya Kimfumu ya Nzambi yina keyadila ntoto ya mvimba.

17. Yinki bisika Yesu vuandaka longa? Samu na yinki yandi kukipesaka samu na kulonga bantu?

¹⁷ Yinki bisika Yesu vuandaka longa? Bisika nionso yina yandi vuandaka kuta bantu. Yandi vuandaka longa na babuala ya fioti, bambanza, bazandu, na bisika ya lusambulu, mpe na bayinzo ya bantu. Yandi vuandaka vingila ve bantu kuiza kuta yandi. Mbala mingi yandi nde vuandaka kuenda kuta bantu. (Marko 6:56; Luka 19:5, 6) Yesu kukipesaka mpe yandi lutisaka ntangu mingi mpe yandi sadilaka ngolo na yandi samu na kulonga bantu. Samu na yinki? Samu yandi zabaka ti yau nde Yehova zolaka yandi sala mpe yandi vuandaka zitisa Tata na yandi ntangu nionso. (Yoane 8:28, 29) Yesu vuandaka longa diaka samu yandi vuandaka monina bantu kiadi. (Tanga Matayo 9:35, 36.) Yandi vuandaka mona ti bamfumu ya mabundu vuandaka longa ve bantu kedika samu na Nzambi mpe Kimfumu na yandi. Yau yina, yandi zolaka mpenza kusadisa bantu bakuwa nsangu ya mbote.

18. Yinki bikadulu ya Yesu yina mesepedisa nge mingi?

 ¹⁸ Yesu vuandaka zola bantu mpe yandi vuandaka kipe bau. Yandi vuandaka na ntima ya mbote mpe bantu vuandaka banga ve kupusana pene-pene na yandi. Ata bana fioti vuandaka sepela kuvuanda na yandi. (Marko 10:13-16) Yesu vuandaka sala ntangu nionso mambu ya lunungu. Yandi vuandaka manga luvunu mpe mambu ya kukondua lunungu. (Matayo 21:12, 13) Yesu zingaka na ntangu yina bavuandaka pekisa banketo kusala mambu yankaka mpe bavuandaka pesa bau luzitu mingi ve. Kasi Yesu vuandaka ntangu nionso kupesa bau lukumu mpe yandi vuandaka zitisa bau. (Yoane 4:9, 27) Yesu vuandaka ntangu nionso na kumikitisa. Na kifuani, na nkokila mosi yandi sukulaka makulu ya bantumua na yandi, kisalu yina vuandaka salama mingi na bananga.—Yoane 13:2-5, 12-17.

19. Yinki kifuani kena monisa ti Yesu vuandaka zaba bansatu ya bantu mpe yandi vuandaka sepela kusadisa bau?

¹⁹ Yesu zabaka bansatu ya bantu, mpe yandi zolaka kusadisa bau. Yau vuandaka monana ntangu yandi vuandaka sadila ngolo ya Nzambi samu na kubelusa bantu na nzila ya bimangu. (Matayo 14:14) Na kifuani, muntu mosi vuandaka bela maladi ya buazi kuizaka na Yesu mpe tubaka: ‘Kana nge mezola, nge lenda kumisa munu bunkete.’ Mpasi ya muntu yango simbaka ntima ya Yesu. Yandi moninaka yandi kiadi mpe yandi sadisaka yandi. Yau yina Yesu simbaka muntu yango, mpe yandi tubaka: ‘Munu mezola! Kuma bunkete.’ Mpe muntu yango belukaka! (Marko 1:40-42) Kanisa ntete kiese yina muntu yango monaka?

20, 21. Na yinki mutindu Yesu kele kifuani ya mbote kuluta na diambu metala kuzitisa Nzambi?

²⁰ Yesu kele kifuani ya mbote kuluta na diambu metala kuzitisa Nzambi. Yavuanda mambu yina yandi kutanaka na  yau to mambu yina bambeni na yandi salaka yandi, yandi bikanaka ya kukuikama na Tata na yandi. Na kifuani, Yesu salaka disumu ve ntangu Satana ntotaka yandi. (Matayo 4:1-11) Bantu yankaka ya dibuta na yandi vuandaka ndima ve ti yandi kele Masiya mpe batubaka ti ‘yandi mebela kilawu,’ kasi Yesu tatamanaka kusala luzolo ya Nzambi. (Marko 3:21) Ntangu bambeni na yandi vuandaka niokola yandi, yandi bikanaka ya kukuikama na Nzambi mpe yandi sosaka ve kusala bau yimbi ata fioti.—1 Piere 2:21-23.

²¹ Ata ntangu yandi niokuamaka mpe yandi kufuaka lufua ya mpasi, yandi bikanaka ya kukuikama na Yehova. (Tanga Bafilipi 2:8.) Yindula ntete mpasi yina yandi monaka kilumbu yandi kufuaka. Bakangaka yandi, bavuninaka yandi mambu na bambangi ya luvunu ti yandi mefinga Nzambi, bazuzi ya luvunu zengilaka yandi kitumbu, bantu mingi sekaka yandi, mpe basoda niokolaka yandi mpe bakufuaka  yandi na zulu ya yinti. Ntangu yandi zolaka kufua yandi bokaka: ‘Yame lungana!’ (Yoane 19:30) Bilumbu tatu na manima ya lufua ya Yesu, Yehova futumunaka yandi mpe yandi pesaka yandi nzutu ya kimpeve. (1 Piere 3:18) Na manima ya mua basabala, Yesu vutukaka na dizulu, yandi ‘vuandaka na diboko ya kitata ya Nzambi,’ mpe yandi vingilaka Nzambi kumisa yandi Mfumu.—Baebreo 10:12, 13.

22. Yinki diluaku ya mbote beto mebaka lokola Yesu bikanaka ya kukuikama na Tata na yandi?

²² Lokola Yesu bikanaka ya kukuikama na Tata na yandi, bubu yayi beto kele na diluaku ya kubaka luzingu ya mvula na mvula na paradiso awa na ntoto, mutindu Yehova kanaka yau. Na kikapu yina melanda, beto ketubila yinki mutindu lufua ya Yesu mezibudila beto nzila ya kubaka luzingu ya mvula na mvula.