Ir al contenido

Ir al índice

KʼUTUNEM 4

¿Jachin riʼ ri Jesucristo?

¿Jachin riʼ ri Jesucristo?

1, 2. a) ¿Jasche katkun taj kabʼij che awetaʼm uwach jun winaq we xaq xiw awetaʼm ri ubʼiʼ? b) ¿Jas kkibʼij ri e winaq chrij ri Jesús?

E KʼI achijabʼ etaʼmatal kiwach pa ri uwach Ulew, weneʼ awetaʼm ubʼiʼ jun chke ri e winaq riʼ. Are kʼu ¿la katkunik kabʼij che awetaʼm uwach wajun winaq riʼ we xaq xiw awetaʼm ri ubʼiʼ? Jeʼ taj. ¿Jasche? Rumal che kʼo ta awetaʼm chrij ri ubʼanom pa ukʼaslemal xuqujeʼ awetaʼm ta ri qas ubʼantajik.

2 Paneʼ qʼaxinaq chi 2.000 junabʼ are chiʼ ri Jesucristo xkʼojiʼ pa ri uwach Ulew, weneʼ kʼo atom chrij. Are kʼu e kʼi chke ri e winaq ketaʼm ta ri ubʼantajik ri Jesús. Jujun winaq kkibʼij che are jun utz achi. E nikʼaj chik kkibʼij che are jun qʼaxal utzij ri Dios. Xuqujeʼ e kʼo jujun kkichomaj che Jesús are ri Dios. ¿Jas kachomaj at? (Chawilaʼ ri nota 12, «Jesucristo»).

3. ¿Jasche nim ubʼanik che kawetaʼmaj ri qastzij chrij ri Jehová xuqujeʼ ri Jesucristo?

3 Nim ubʼanik che at kawetaʼmaj ri qastzij chrij ri Jesús. ¿Jasche? Rumal che ri Biblia kubʼij: «Are kʼu waʼ ri junalik kʼaslemal: chi kkichʼobʼ wach la, xuwi ri lal qas Dios, xuqujeʼ kkichʼobʼ uwach ri Jesucristo, ri taqom la uloq» (Juan 17:3). We kawetaʼmaj ri qastzij chrij ri Jehová xuqujeʼ ri Jesús, katkunik kkʼojiʼ akʼaslemal che kʼo ta ukʼisik pa ri Kotzʼiʼjalaj uwach Ulew (Juan 14:6). Xuqujeʼ, retaʼmaxik uwach ri Jesús kuya tobʼanik chawe kimik, rumal che are ri qas utz kʼutbʼal che kqesaj uwach pa qakʼaslemal xuqujeʼ ri kqabʼan che kilik ri e nikʼaj chik (Juan 13:34, 35). Pa ri kʼutunem 1 xqetaʼmaj ri qastzij chrij ri Dios. Pa wajun kʼutunem riʼ kqetaʼmaj na ri kukʼut ri Biblia chrij ri Jesús.

«XQARIQ RI MESÍAS»

4. ¿Jas kraj kubʼij ri tzij Mesías xuqujeʼ Cristo?

4 Ojer kanoq are chiʼ majaʼ kalax ri Jesús, Jehová xutzujuj pa ri Biblia che kutaq lo ri Mesías o Cristo. Ri tzij Mesías petinaq pa ri chʼabʼal hebreo xuqujeʼ ri tzij Cristo pa ri chʼabʼal griego. Ri kebʼ tzij riʼ kchʼaw chrij ri winaq che kuchaʼ ri Dios rech kubʼan jun chak nim ubʼanik. Pa ri petinaq, ri Mesías kubʼano che ktzʼaqat ronojel ri utzujum ri Dios.

5. ¿La xkikoj ri utijoxelabʼ ri Jesús che areʼ are ri Mesías?

5 Ri rajtijoxelabʼ ri Jesús qas ketaʼm che areʼ are ri Mesías tzujum (Juan 1:41). Jun kʼutbʼal, ri apóstol Pedro xubʼij che ri Jesús: «Lal riʼ ri Cristo» (Mateo 16:16). Chqilaʼ ri rumal che oj xuqujeʼ kojkunik kqabʼij che ri Jesús are ri Mesías.

6. ¿Jas xubʼan Jehová che qatoʼik rech kqachʼobʼ uwach ri Mesías?

6 Kʼi junabʼ are chiʼ majaʼ kalax ri Jesús cho ri uwach Ulew, ri e qʼaxal tzij re ri Dios xkiya ubʼixik kʼi jastaq che kitoʼik ri e winaq rech kketaʼmaj uwach ri Mesías. ¿Jas kubʼan che kitoʼik? Chqilaʼ jun kʼutbʼal rech qas kqachʼobʼo. Chachomaj che katbʼe che utzukuxik jun winaq che kachʼobʼ ta uwach chkixoʼl kʼi winaq pa jun kʼaybʼal. Rajawaxik che utz we kawetaʼmaj nikʼaj ubʼantajik wajun winaq riʼ rech kariqo. Junam rukʼ wariʼ, Jehová xeʼukoj ri qʼaxal utzij rech kkibʼij chqe ri kubʼan ri Mesías xuqujeʼ ri kukʼulmaj na. Chiʼ keʼil ri xbʼan che utzʼaqatisaxik ri bʼim kanoq, ri e winaq che qas kkaj kkibʼan ri kubʼij ri Dios kkichʼobʼo che ri Jesús are ri Mesías o Cristo.

7. Chayaʼ ubʼixik kebʼ profecías chrij ri Jesús che kojutoʼ che uchʼobʼik che are ri Mesías.

7 Chqilaʼ kebʼ chke ri profecías riʼ. Ri nabʼe are ri xtzʼibʼax 700 junabʼ are chiʼ ri Jesús majaʼ kalaxik. Ri qʼaxal tzij Miqueas xuya ubʼixik che ri Mesías kkʼiy pa jun alaj tinamit ubʼiʼ Belén (Miqueas 5:2). Qas chilaʼ xalax wi ri Jesús (Mateo 2:1, 3-9). Ri ukabʼ xutzʼibʼaj ri qʼaxal tzij Daniel. Areʼ xuya ubʼixik che ri Mesías kriqitaj pa ri junabʼ 29 (Daniel 9:25). Xuqujeʼ wariʼ xtzʼaqatik. * Wariʼ xa e kebʼ chke ri profecías kojutoʼ che uchʼobʼik che ri Jesús are ri Mesías tzujum.

Jesús xux ri Mesías o Cristo are chiʼ xubʼan uqasanjaʼ.

8, 9. ¿Jas kubʼan che ukʼutik ri xkʼulmataj pa ri uqasanjaʼ ri Jesús che qas are ri Mesías?

8 Jehová qas xuya ubʼixik che ri Jesús are ri Mesías. Ri Dios xutzujuj che ri Juan el Bautista che kuya jun etal che rech kuchʼobʼ uwach ri Mesías. Pa ri junabʼ 29, Jesús xbʼe pa ri nimaʼ Jordán rech kbʼan uqasanjaʼ rumal ri Juan el Bautista. Rumal laʼ Juan xril ri etal. Ri Biblia kubʼij ri xkʼulmatajik: «Xuwi kʼu xbʼantaj ri ubautismo ri Jesús, xel uloq pa ri jaʼ. Chanim kʼut ri kaj xjaqtajik, xril kʼu ri Jesús chi ri Ruxlabʼal ri Dios xqaj uloq pa uwiʼ jachaʼ jun palomax. Xtataj kʼu jun chʼabʼal chikaj ri xubʼij: ‹Are loqʼalaj nuKʼojol waʼ ri sibʼalaj kinkikot rukʼ›» (Mateo 3:16, 17). Rukʼ ri xrilo xuqujeʼ xuta ri Juan xuchʼobʼo che Jesús are ri Mesías (Juan 1:32-34). Pa ri qʼij riʼ, Jehová xuya ri ruxlabʼal pa uwiʼ ri Jesús. Tekʼuriʼ, Jesús xux ri Mesías o Cristo. Areʼ xux ri winaq che xchaʼ rumal ri Jehová rech kubʼan Qʼatal tzij xuqujeʼ Kʼamal bʼe (Salmo 2:6; Isaías 55:4).

9 Ri e bʼim kan pa ri Biblia, ri jastaq che Jehová xubʼano xuqujeʼ ri xubʼij chiʼ xubʼan uqasanjaʼ ri uKʼojol kukʼutu che Jesús are ri Mesías. Are kʼu, ¿jachiʼ kʼo wi ri Jesús chi majaʼ kpe cho ri uwach Ulew? ¿Jas ubʼantajik? Chqilaʼ ri kubʼij ri Biblia.

¿JACHIʼ KʼO WI RI JESÚS ARE CHIʼ MAJAʼ KPE CHO RI UWACH ULEW?

10. ¿Jas kukʼut ri Biblia chrij ri ukʼaslemal Jesús are chiʼ majaʼ kpe cho ri uwach Ulew?

10 Ri Biblia kukʼutu che Jesús xkʼojiʼ pa ri kaj chiʼ majaʼ kpe cho ri uwach Ulew. Jun kʼutbʼal, ri qʼaxal tzij Miqueas xubʼij che ri Mesías are jun winaq che kʼo chi «ojer» (Miqueas 5:2). Xuqujeʼ ri Jesús kʼi mul xubʼij che chiʼ majaʼ kpe cho ri uwach Ulew pa ri kaj kʼo wi (chasikʼij uwach Juan 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5). Pa ri kaj, Jesús kʼo jun utzalaj rachilanik rukʼ ri Jehová.

11. ¿Jasche Jehová sibʼalaj kuloqʼoqʼej ri Jesús?

11 Jehová kunaʼ jun nimalaj loqʼoqʼebʼal che ri Jesús. ¿Jasche? Rumal che ri Jesús «are ri kʼo nabʼe chuwach ronojel ri bʼanom». Wariʼ kraj kubʼij che are nabʼe xbʼan rumal ri Jehová (Colosenses 1:15). * Jesús xuqujeʼ sibʼalaj nim ubʼanik chuwach ri Dios rumal che are «ri uKʼojol, ri xa jun kʼolik». Wariʼ kraj kubʼij che Jehová xaq utukel xubʼan ri Jesús (Juan 3:16). Xaq xiw ri Jesús xtobʼan rukʼ ri Jehová che ubʼanik ronojel ri nikʼaj chi jastaq (Colosenses 1:16). Xuqujeʼ xaq xiw che ri Jesús kbʼix «ri Tzij», rumal che Jehová xukoj che uyaʼik ri e pixabʼ xuqujeʼ ri e utaqanik chke ri ángeles xuqujeʼ chke ri e winaq (Juan 1:14).

12. ¿Jasche qetaʼm che Jesús xuqujeʼ ri Dios e junam taj?

12 E kʼo winaq kkichomaj che ri Dios xuqujeʼ ri Jesús xaq e junam, are kʼu are ta laʼ ri kukʼut ri Biblia xaneʼ kukʼutu che Jesús xa xbʼanik, kraj kubʼij che kʼo ta nabʼe. Are kʼu ri Jehová amaqʼel kʼolinaq. Areʼ xbʼanow ronojel ri jastaq (Salmo 90:2). Ri Biblia kubʼij che ri Tat are más nim ubʼanik chuwach ri uKʼojol. Xuqujeʼ, kʼo ta jumul ri Jesús xujunamisaj ribʼ rukʼ ri uTat (chasikʼij uwach Juan 14:28; 1 Corintios 11:3). Xaq xiw ri Jehová are «ri Dios ri kʼo ronojel ukunem» (Génesis 17:1). Are ri winaq che más nim ubʼanik xuqujeʼ kʼo ukunem puwiʼ ri uwach Ulew. (Chawilaʼ ri nota 14, «Ri trinidad, jun kʼutunem che qastzij taj»).

13. ¿Jasche ri Biblia kubʼij che ri Jesús are «ri uwachbʼal ri Dios, ri man kilitaj taj»?

13 Are chiʼ majaʼ kbʼan ri kaj xuqujeʼ ri uwach Ulew, junam xechakun Jehová xuqujeʼ ri Jesús pa miles de millones junabʼ. Pa ri tiempo che xekʼojiʼ junam, qastzij riʼ che xkʼojiʼ jun utzalaj achilanik chkixoʼl (Juan 3:35; 14:31). Ri Biblia kubʼij che ri Jesús are «ri uwachbʼal ri Dios, ri man kilitaj taj». ¿Jasche? Rumal che xresaj uwach ri utz taq ubʼantajik ri uTat (Colosenses 1:15).

14. ¿Jas ubʼanik che xalax ri Jesús junam rukʼ jun winaq?

14 Jesús qas xraj xuya kan ri kaj rech kpe cho ri uwach Ulew. Are kʼu ¿jas ubʼanik che xalax ri Jesús junam rukʼ jun winaq? Jehová xubʼan jun milagro. Xuqʼaxej ri ukʼaslemal ri loqʼalaj uKʼojol chupam jun qʼapoj ali ubʼiʼ María. Rumal laʼ, xajwataj ta jun utat winaq rech kalaxik. María xkʼojiʼ jun ral che tzʼaqat, Jesús xukoj che ubʼiʼ (Lucas 1:30-35).

¿JAS UBʼANTAJIK RI JESÚS?

15. ¿Jas kabʼan che retaʼmaxik más uwach ri Jehová?

15 Jesús xubʼij: «Jachin ri rilom nuwach in, rilom uwach ri Tataxel» (Juan 14:9). Rumal che ri Jesús are ri uwachbʼal ri uTat, at katkunik kachʼobʼ más uwach ri Jehová chiʼ kawetaʼmaj chrij ri Jesús. Katkunik kawetaʼmaj más chrij ri ukʼaslemal xuqujeʼ ri ubʼantajik ri Jesús chiʼ kasikʼij uwach ri Evangelios: Mateo, Marcos, Lucas xuqujeʼ Juan.

16. a) ¿Jas xukʼut ri Jesús? b) ¿Jachin rukʼ xretaʼmaj wi ri Jesús ri xukʼutu?

16 E kʼi winaq kkibʼij «Ajtij» che ri Jesús (Juan 1:38; 13:13). Chkixoʼl ri e jastaq che sibʼalaj nim kibʼanik che xukʼut ri Jesús are ri «utzalaj tzij re ri rajawbʼal ri Dios», che pa ri kaj kuqʼat lo wi tzij pa uwiʼ ri uwach Ulew, xuqujeʼ kukʼam lo kʼi taq tewchibʼal chke ri e winaq che keniman che ri Dios (Lucas 8:1). ¿Jachin rukʼ xretaʼmaj wi Jesús ri xukʼutu? Ronojel xretaʼmaj rukʼ ri Jehová. Jesús xubʼij: «Ri nutijonik man wech taj, xaneʼ rech ri xintaqow uloq» (Juan 7:16). Jesús retaʼm che ri Dios kraj che ri e winaq kketaʼmaj chrij ri tewchibʼal che kukʼam lo pa ri uwach Ulew.

17. a) ¿Jachiʼ xukʼut wi ri Jesús? b) ¿Jasche xukoj uchuqʼabʼ che ukʼutik chke ri e winaq?

17 ¿Jachiʼ xukʼut wi ri Jesús? Pa apachike lugar che e kʼo wi winaq. Xukʼut pa ri lugar jachiʼ kechakun wi ri winaq, pa taq tinamit, pa ri e kʼaybʼal, pa ri templo, pa ri sinagogas, xuqujeʼ pa taq kachoch ri e winaq. Xreyej taj che ri e winaq keʼopan rukʼ, xaneʼ areʼ xbʼe che kitzukuxik (Marcos 6:56; Lucas 19:5, 6). Jesús xukoj kʼi utiempo xuqujeʼ uchuqʼabʼ che ukʼutik ri utzij ri Dios. ¿Jasche? Rumal che retaʼm che are laʼ ri urayibʼal ri Dios, xuqujeʼ areʼ amaqʼel xniman che ri uTat (Juan 8:28, 29). Xuqujeʼ xeʼutijoj ri e winaq rumal che xel ukʼuʼx chke (chasikʼij uwach Mateo 9:35, 36). Xrilo che ri e kʼamal bʼe re ri kojonem kkikʼut ta ri qastzij chrij ri Dios xuqujeʼ ri uQʼatbʼal tzij. Rumal laʼ areʼ xraj xutzijoj ri utzalaj taq tzij re ri uQʼatbʼal tzij ri Dios chke konojel.

18. ¿Jas ri más utz kawil che ri ubʼantajik ri Jesús?

18 Jesús xeʼuloqʼoqʼej ri e winaq xuqujeʼ xel ukʼuʼx chke. Areʼ kʼo uloqʼoqʼebʼal kʼuxaj, konojel ri e winaq xuqujeʼ ri e akʼalabʼ utz kkilo ketzijon rukʼ (Marcos 10:13-16). Jesús amaqʼel xux sukʼ. Itzel xril ri elaqʼ xuqujeʼ ri e jastaq che sukʼ taj (Mateo 21:12, 13). Xkʼojiʼ pa jun tiempo che ri ixoqibʼ qas ta nim keʼilik xuqujeʼ kyaʼ ta bʼe chke che kkibʼan kʼi jastaq. Are kʼu Jesús amaqʼel utz xubʼano chiʼ xtzijon kukʼ ri ixoqibʼ xuqujeʼ nim xerilo (Juan 4:9, 27). Xuqujeʼ, Jesús xubʼan ta nim che ribʼ. Jun kʼutbʼal, jumul xuchʼaj kaqan ri utijoxelabʼ, jun chak che xaq xiw ri e mos kebʼanowik (Juan 13:2-5, 12-17).

Jesús xutzijoj utzij ri Dios pa ri lugar jachiʼ e kʼo wi winaq.

19. ¿Jas kʼutbʼal kʼolik che kukʼutu che Jesús retaʼm ri kajwataj chke ri e winaq xuqujeʼ che xraj xeʼutoʼ?

19 Jesús retaʼm ri kajwataj chke ri e winaq xuqujeʼ xraj xeʼutoʼ. Qas xuqʼalajisaj are chiʼ xukoj ri ukunem che xuya ri Dios che, che kikunaxik ri e winaq (Mateo 14:14). Jun kʼutbʼal re, jun achi che kʼo lepra che xqebʼ rukʼ ri Jesús xubʼij che: «We kaj la, kkuʼin la che nukunaxik rech kinux chʼajchʼoj». Ri qʼoxom xuqujeʼ ri kʼaxkʼolil re wajun achi riʼ xopan pa ranimaʼ ri Jesús. Rumal laʼ Jesús xel ukʼuʼx che xuqujeʼ xutoʼ. «Xuyuq ri uqʼabʼ, xuchap okoq, xubʼij: ‹Kwaj, chatux chʼajchʼoj›». ¡Ri achi che kʼo lepra che xkunatajik! (Marcos 1:40-42). ¿La katkunik kachomaj ri xunaʼ wajun achi riʼ?

AMAQʼEL XUX SUKʼ CHE RI UTAT

20, 21. ¿Jasche Jesús are ri más utz kʼutbʼal re nimanik che ri Dios?

20 Jesús are ri más utz kʼutbʼal re nimanik che ri Dios. ¿Jasche? Rumal che paneʼ xuriq kʼi kʼax amaqʼel xux sukʼ che ri uTat xuqujeʼ xuchʼij ri xkibʼan ri e ukʼulel che. Jun kʼutbʼal, Jesús xqaj ta pa mak are chiʼ xtaqchiʼx rumal ri Satanás (Mateo 4:1-11). Xuqujeʼ, jujun chke ri ufamilia xkikoj taj che areʼ are ri Mesías xuqujeʼ xkibʼij che xa chʼujarinaq. Paneʼ, xkʼulmataj wariʼ, Jesús xuya ta kan unimaxik ri Jehová (Marcos 3:21). Are chiʼ ri e ukʼulel xkibʼan kʼax che, areʼ xux sukʼ chuwach ri Dios xuqujeʼ xutoj ta ukʼaxel ri kʼax xbʼan che (1 Pedro 2:21-23).

21 Jesús amaqʼel xux sukʼ che ri Jehová paneʼ xuriq jun kʼaxalaj kamikal (chasikʼij uwach Filipenses 2:8). Chatchoman chrij ronojel ri kʼax xuchʼijo are chiʼ xkamisaxik: xchapik, jujun winaq xkimol tzij chrij, xkibʼij che xa kuyoqʼ ri Dios, jujun itzel taq qʼatal tzij xkiqʼat tzij pa uwiʼ, ri e winaq xkitzeʼj uwach, xuqujeʼ jujun ajchʼojabʼ xkibʼan kʼax che xuqujeʼ xkibʼajij chuwach jun cheʼ. Are chiʼ ri Jesús xa jubʼiqʼ chi kraj kkamik, ko xubʼij: «Xtzʼaqatik». Ri nim ubʼanik chuwach areʼ are ubʼanik ri urayibʼal ri Dios (Juan 19:30). Qʼaxinaq chi oxibʼ qʼij re ri ukamikal, Jehová xukʼastajisaj xuqujeʼ xuya jun ucuerpo re uxlabʼal (1 Pedro 3:18). Qʼaxinaq chi jujun semanas, Jesús xtzalij bʼi pa ri kaj, «xutʼuyubʼa kʼu ribʼ pa ri uwikiʼaqʼabʼ ri Dios» xuqujeʼ xreyej che ri uTat kubʼan Ajawinel che (Hebreos 10:12, 13).

22. ¿Jas kojkunik kqariqo rumal che ri Jesús amaqʼel xux sukʼ che ri uTat?

22 Rumal che Jesús amaqʼel xux sukʼ che ri uTat pa ronojel ri ukʼaslemal, kojkunik kqariq jun qakʼaslemal che kʼo ta ukʼisik pa ri kotzʼiʼjalaj uwach Ulew. Are laʼ ri xraj ri Jehová are chiʼ xubʼan ri uwach Ulew. Pa ri jun chi kʼutunem kqil na ri kojutoʼ wi ri ukamikal ri Jesús che uriqik jun utzalaj petinaq.

^ párr. 7 We kawaj kawetaʼmaj más chrij ri utzʼaqatisaxik wajun profecía riʼ, chawilaʼ ri nota 13, «Ri profecía re ri 70 semanas».

^ párr. 11 Kbʼix Tat che ri Jehová rumal che areʼ xbʼanow ronojel (Isaías 64:8). Kbʼix uKʼojol ri Dios che ri Jesús rumal che are Jehová xbʼanowik. Ri ángeles xuqujeʼ ri Adán kbʼix e ralkʼwal ri Dios chke (Job 1:6; Lucas 3:38).