Skip to content

Skip to table of contents

NDZRIMA 4

Yesu Kriste I Mani?

Yesu Kriste I Mani?

1, 2. a) Xana ku tiva vito dzra mhunu lwa dumiki swi hlaya leswaku u mu tiva ha hombe? Tlhamuxela. b) Xana vhanu va li yini ha Yesu?

KU NI vhanu vanyingi va ndhuma a misaveni. Swi nga ha yentxeka vambeni u va tiva hi mavito. Kambe, ku tiva vito dzra mhunu ntsena a swi hlayi leswaku u mu tiva ha hombe. A swi hlayi leswaku u tiva hinkwaswu hi wutomi byakwe ni leswi a nga xiswone hakunene.

2 Swi nga ha yentxeka u same u twa ku khaneliwa ha Yesu Kriste, lweyi a hanyiki kolomu ka 2.000 wa malembe lama khalutiki. Kambe, vhanu va ni mavonela lama hambaniki ha Yesu Kriste. Van’we va li a o va mhunu lwenene ntsena, vambeni va li a a li muprofeta, kasi vambeni va kholwa leswaku hi yene Xikwembu Nkulukumba hi ntshima. Wene ke, u li yini?​—Yana ka “Dondzra Swin’wana”, 12.

3. Hi dzrini lisima dzra kuva u tiva Yehovha na Yesu Kriste?

3 Swi ni lisima swinene ku tiva ntiyiso mayelanu na Yesu. Ha yini? Bibele dzri li: ‘A wutomi lebyi nga gamikiki hi byolebyi, leswaku va ku tiva, wene ntshima ya Xikwembu Nkulukumba ku hela, ni lweyi u mu zrumiki, Yesu Kriste.’ (Yohan 17:3) Ina, loko u tiva ntiyiso mayelanu na Yehovha na Yesu, u nga hanya hi la ku nga helikiki a paradeyisini la misaveni. (Yohan 14:6) Nakone, ku dondzra ha Yesu swi ta ku pfuna hikusa yene i xikombiso lexinene xa mahanyela ni xa ndlela ya ku hanyisana ni vambeni. (Yohan 13:34, 35) Ka Ndzrima 1, hi dondzre ntiyiso ha Xikwembu Nkulukumba. Swoswi hi ta vona leswi Bibele dzri swi dondzrisaka ha Yesu.

HI KUME MESIYA!

4. Hi wini ntlhamuxelo wa mazritu “Mesiya” na “Kriste”?

4 Yesu a tlhela a vitaniwa Kriste, kumbe Mesiya. Mazritu Mesiya na Kriste ma hlaya ntxhumu wun’we. Zritu “Mesiya” dzri huma ka xiheberu, kasi zritu “Kriste” dzri huma ka xigriki. Mazritu lawa ha mabidzri ma tlhamuxela leswaku “mutotiwa”, kumbe mhunu lweyi a hlawuliwiki hi Xikwembu Nkulukumba leswaku a hetisisa ntizro wa ku hlawuleka. Mesiya a a ta hetisisa swidumbiso hinkwaswu swa Xikwembu Nkulukumba. Nambi swoswi Yesu a nga ku pfuna. Kambe, na a nge si na belekiwa, vanyingi a va tivutisa leswaku Mesiya a ta va mani?

5. Xana vadondzrisiwa va Yesu a va dumba leswaku a a li Mesiya?

5 Vadondzrisiwa va Yesu a va dumba leswaku yene a a li Mesiya lweyi a dumbisiwiki. (Yohan 1:41) Hi xikombiso, Simoni Petro a byele Yesu a ku: “U Kriste.” (Mattheo 16:16) Hine ke, i yini xi nga hi kholwisaka leswaku Yesu i Mesiya?

6. Yehovha a va pfunise kuyini vhanu va timbilu letinene ku tiva Mesiya?

6 Malembe manyingi na Yesu a nge si na belekiwa, vaprofeta va Xikwembu Nkulukumba va tsrale mintxhumu yinyingi leyi a yi ta pfuna vhanu ku tiva Mesiya. Hi ndlela yini? A hi nge u zrumiwe ku tlhangaveta mhunu lweyi u nga mu tivikiki a xititxhini xa xitimela lexi taliki hi vhanu. Loko wo byeliwa mpahla ni matsrhamela ya mhunu wa kone, a wu ta swi kota ku mu kuma. Hi ku fanana, Yehovha a tizrise vaprofeta vakwe leswaku va hi byela leswi Mesiya a a ta swi yentxa ni leswi a swi ta mu humelelela. Ku hetiseka ka swiprofeto leswo hinkwaswu ku pfuna vhanu va timbilu letinene ku tiva leswaku Yesu i Mesiya.

7. Hi byini wuprofeta byibidzri lebyi kombisaka leswaku Yesu i Mesiya?

7 Hi lebyi wuprofeta byibidzri. Bya ku sungula, 700 wa malembe na Yesu a nge si belekiwa, Mika a profete leswaku Mesiya a a ta belekiwa a ximutanini xa Betlehema. (Mika 5:2) Nakunene, a belekiwe kone! (Mattheo 2:1, 3-9) Bya wubidzri, Daniyele a profete leswaku Mesiya a a ta humelela hi 29 Nguveni Yezru (N.Y.). (Daniel 9:25) Lebyi ko va wuprofeta byibidzri ka bya ku tala, lebyi kombisaka leswaku Yesu i Mesiya lweyi a dumbisiwiki.​—Yana ka “Dondzra Swin’wana”, 13.

Yesu a ve Mesiya kumbe Kriste loko a babatisiwa

8, 9. I yini leswi humeleliki ka babatiso dzra Yesu leswi kombisaka leswaku hi yene Mesiya?

8 Yehovha a swi beke livaleni leswaku Yesu i Mesiya. Xikwembu Nkulukumba a dumbise Yohane ku mu nyika xikombiso lexi a xi ta mu pfuna ku tiva Mesiya. Loko Yesu a ye ka Yohane leswaku a mu babatisa a nambyeni wa Yordani hi lembe dzra 29 N.Y., Yohane a vone xikombiso. Bibele dzri li: ‘Yesu ke, a ti loko a babatisiwile, a huma matini hi ku hangweyesa; a nomu-lo, a matilu ma kendluka, a . . . vona moya wa Xikwembu Nkulukumba wu xikaka swanga hi tuva, wu taka henhla ka yene. Naswone, lavisani, ka twale ni zritu ledzri pfaka tilwini, dzri ku: ‘Lweyi hi n’wananga lwa zrandzriwaka, lweyi ndzri tsrhavisaka hi yene.’’ (Mattheo 3:16, 17) Loko Yohane a twe ni ku vona xikombiso lexi, a kholwisekile leswaku Yesu a a li Mesiya. (Yohan 1:32-34) Yesu a ve Mesiya hi siku ledzro loko Yehovha a mu tote hi moya wakwe. Hi yene lweyi Xikwembu Nkulukumba a mu hlawuliki ku va Muzrangeli ni Hosi.​—Ezaya 55:4.

9 Wuprofeta bya Bibele, zritu dzra Yehovha ni xikombiso lexi humeleliki a ku babatisiweni ka Yesu swi kombisa leswaku Yesu i Mesiya. Kambe Yesu a a pfa kwini nakone a a tsrhamisise kuyini? A hi voneni leswi Bibele dzri hi byelaka swone.

XANA YESU A A PFA KWINI?

10. Bibele dzri hi dondzrisa yini hi ta wutomi bya Yesu na a nge si ta la misaveni?

10 Bibele dzri dondzrisa leswaku Yesu a hanye matilweni malembe manyingi na a nge si ta la misaveni. Mika a hlaye leswaku Mesiya i wa ‘khale’. (Mika 5:2) Yesu ha byakwe a swi hlayile makhambi manyingi leswaku a hanye matilweni na a nge si na belekiwa swanga mhunu wa nyama. (Dondzra Yohan 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5.) Nambi a nga si ta la misaveni, Yesu a a ni wuxaka bya ku hlawuleka na Yehovha.

11. Ha yini Yesu a li wa lisima swinene ka Yehovha?

11 Yesu i wa lisima swinene ka Yehovha. Ha yini? Hikusa Xikwembu Nkulukumba a zrange a vumba Yesu na a nge si vumba vhanu ni mintxhumu. Xileswo, Yesu i ‘mativula ya hinkwaswu leswi vumbiwiki’. * (Ba-le-Kolosa 1:15) Mfuzri Yesu i wa lisima ka Yehovha hikusa hi yene ntsena a vumbiwiki ha Yehovha ha byakwe. Hi mhaka yoleyo, a vitaniwa ‘N’wanakwe lwe wa ku va swakwe’. (Yohan 3:16) I Yesu ntsena a tizrisiwiki ha Yehovha ku vumba mintxhumu hinkwayu. (Ba-le-Kolosa 1:16) Nakambe Yesu a vitaniwa ‘Zritu’ hikusa Yehovha a mu tizrisele ku nyikela nkongomiso ni madzrungula ka tintsrumi ni vhanu.​—Yohan 1:14.

12. Hi swi tivisa kuyini leswaku Yehovha na Yesu a hi mhunu mun’we?

12 Vambeni va kholwa leswaku Yesu na Yehovha i mhunu mun’we. Kambe Bibele a dzri dondzrisi swone. Dzri dondzrisa leswaku Yesu e vumbiwa, leswi liki, a ve ni masungulu. Kambe Yehovha, Mutumbuluxi wa hinkwaswu, a nga vanga na masungulu. (Amapsalma 90:2) Swanga n’wana wa Xikwembu Nkulukumba, Yesu a ngi ngi sama a pimisa ku tiyentxa Xikwembu Nkulukumba. Bibele dzri swi beka livaleni leswaku Tatana i nkulu ka N’wana. (Dondzra Yohan 14:28; 1 Ba-le-Korinte 11:3.) I Yehovha ntsena ‘lwa nga ni mintamu hinkwayu’. (Genesis 17:1) Yehovha hi yene a li swakwe mhunu lwenkulu ni wa ntamu hinkwawu a wuyakwini hinkwabyu.—Yana ka “Dondzra swin’wana”, 14.

13. Ha yini Bibele dzri ku Yesu i ‘xifaniso xa Xikwembu Nkulukumba’?

13 Yehovha ni N’wanakwe, Yesu, va tizre kun’we hi malembe ya ku tala na ku nge si na vumbiwa matilo ni misava. Leswo swi kulise lizrandzru dzravu! (Yohan 3:35; 14:31) Yesu a yetisele swinene wumhunu bya Yehovha lakakuva Bibele dzri mu vitana ‘xifaniso xa Xikwembu Nkulukumba’.​—Ba-le-Kolosa 1:15.

14. Swi yentxekise kuyini leswaku N’wana wa lisima wa Yehovha a pswaliwa swanga mhunu wa nyama?

14 N’wana lweyi wa lisima wa Yehovha a suke matilweni hi ku swi zrandzra a ta ta belekiwa la misaveni swanga mhunu wa nyama. Swi kotekise kuyini? Yehovha hi hlolana a zrumele wutomi bya N’wanakwe a khuzrini dzra nhwanyana lweyi a vitaniwaka Mariya. Xileswo, Yesu a nga vanga ni tatana wa nyama. Kutani Mariya a beleke n’wana lweyi a hetisekiki lwa mu txhuliki Yesu.​—Luka 1:30-35.

XANA YESU A VE MHUNU WA MATSRHAMELA MUNI?

15. U nga mu tivisa kuyini Yehovha ku yampswa?

15 Yesu a te: ‘Lweyi a ni voniki a voni Tatana’. (Yohan 14:9) Yesu a fana swinene ni Tatana wakwe. Hi ndlela yoleyo, hi nga tiva Yehovha ku yampswa loko hi dondzra mayelanu na Yesu. Loko u dondzra mabuku ya Mattheo, Marka, Luka na Yohan, u ta dondzra swinyingi mayelanu ni leswi Yesu a viki swone ni leswi a swi yentxiki. Mabuku lawo ya Bibele ma vitaniwa Tiyevhangeli.

16. Xana Yesu a dondzrise yini nakone tidondzro takwe a ti sukela kwini?

16 Vanyingi a va vitana Yesu swanga mudondzrisi. (Yohan 1:38; 13:13) Ntxhumu wumbeni wa lisima swinene lowu Yesu a wu dondzrisiki i ‘evhangeli dzra mfumu’. Mfumu lowu i yini? I wuhosi bya Xikwembu Nkulukumba lebyi taka fuma misava na byi sukela matilweni, byi tovokisa lava mu yingisetaka. (Mattheo 4:23) Hinkwaswu leswi Yesu a swi dondzrisiki a swi sukela ka Yehovha. Yesu a te: ‘A dondzro yanga a hi yanga, kambe [i] ya lweyi a ni zrumiki.’ (Yohan 7:16) Yesu a a swi tiva leswaku Yehovha a djula leswaku vhanu va twa hi ta madzrungula lamanene ya leswaku Mfumu wa Xikwembu Nkulukumba wu ta fuma misava.

17. Xana Yesu a a dondzrisa kwini nakone ha yini a nga tifelelanga?

17 Xana Yesu a a dondzrisa kwini? A a dondzrisa kwini na kwini lomu ku nga ni vhanu: A ntlhaveni ni le madoropeni, a mabazara, a masinagogeni ni le mitini. A a nga yimeli vhanu va mu yela, hi yene a a va djuletela. (Marka 6:56; Luka 19:5, 6) Yesu a nga tifelelanga kambe a tizrise nkama ni ntamu wakwe a dondzrisa vhanu. Ha yini? Hikusa a a swi tiva leswaku leswo hi leswi Xikwembu Nkulukumba a a swi djula, nakone a a yingiseta Tatana wakwe. (Yohan 8:28, 29) Swimbeni leswi yentxiki Yesu a zrezra hi leswaku a a twela wusiwana vhanu. (Dondzra Mattheo 9:35, 36.) A swi vonile leswaku vazrangeli va wukhongoti a va nga dondzrisi ntiyiso mayelanu na Xikwembu Nkulukumba ni Mfumu wakwe. Xileswo, a a navela ku pfuna vhanu hi lani a nga kotaka ha kone leswaku va twa madzrungula lamanene.

18. Ka wumhunu bya Yesu, i yini xi ku nyonxisaka ngopfu?

18 Yesu a a li mhunu lweyi a zrandzraka vhanu a tlhela a zron’weka ha vone. A a tlhantlhekile a tlhela a va ni wunene. Nambi vatsrongwana a va swi zrandzra ku va na yene (Marka 10:13-16) Yesu a a kombisa wululami minkama hinkwayu. A a byi nyenya wuhezreki ni ku kala wululami. (Mattheo 21:12, 13) A minkameni yakwe, vavasati a va nge na zritu nakone a va yeyisiwa. Kambe Yesu minkama hinkwayu a va kombe xitxhavu a tlhela a va nyika lisima. (Yohan 4:9, 27) Yesu, a a titsrongahata swinene. Hi xikombiso, siku dzrimbeni ni madambu a hlampswe milenge ya vapostola vakwe, ku nga ntxhumu lowu hi ntolovelo a wu yentxiwa hi malandzra.​—Yohan 13:2-5, 12-17.

Yesu a a zrezra kwini na kwini lomu ku nga ni vhanu

19. Nyikela xikombiso xa leswaku Yesu a a swi tiva swivileleko swa vhanu ni leswaku a a djula ku va pfuna.

19 Yesu a a swi tiva swivileleko swa vhanu nakone a a djula ku va pfuna. Leswi swi tikombe hi ndlela leyi a a tizrisa ntamu wa Xikwembu Nkulukumba ha yone leswaku a daha vhanu hi hlolana. (Mattheo 14:14) Hi xikombiso, wanuna mumbeni lweyi a a ni nhlokonho a yele Yesu a tlhasa a ku: ‘Loko u swi zrandzra, u nga swi kota a ku ni basisa.’ Mhunu lweyi a a ni nhlokonho a a nga tsrhindzrekeleliwi hikusa mavabyi lawa ma nyenyentsa ma tlhela ma tlulelana. Kambe Yesu a susumeteliwe hi ku vona nhlomulo wa wanuna lweyi. A mu twele wusiwana, a navela ku mu pfuna. Kutani a nalavuta voko, a mu khumba, a ku: ‘Na swi zrandzra! Basisiwa.’ Xileswo, wanuna a basisiwa! (Marka 1:40-42) Yanakanya ndlela leyi wanuna lweyi a nyonxiki ha yone!

A A DUMBEKILE KA TATANA WAKWE MINKAMA HINKWAYU

20, 21. Xana Yesu a hi bekele xikombiso lexinene a mhakeni ya ku yingiseta Xikwembu Nkulukumba hi ndlela yini?

20 A mhakeni ya ku yingiseta Xikwembu Nkulukumba, Yesu i xikombiso lexinene ku tlula hinkwaswu. Nambi loko valala vakwe va mu hlupha, a a dumbeka ka Tatana wakwe nkama hinkwawu. Hi xikombiso, Yesu a nga dohanga loko Sathana a mu dzringa. (Mattheo 4:1-11) Vambeni ka maxaka yakwe a va pfumelanga leswaku Yesu a a li Mesiya, va tlhela va ku ‘a hambani nhloko (awa hlanya)’. Nambitanu, Yesu a tame a hamba ntizro wa Xikwembu Nkulukumba. (Marka 3:21) Loko valala vakwe va mu khoma hi tihanyi, a dumbekile ka Xikwembu Nkulukumba, a nga dzrihiseli.​—1 Petros 2:21-23.

21 Nambi loko a dlayiwa hi ndlela ya nsele ni leyi vavisaka, a tame a dumbeka ka Yehovha. (Dondzra Ba-le-Filipi 2:8.) Yanakanya ndlela leyi a tiyiseliki ha yone siku ledzri a nga dlayiwa ha dzrone. A khomiwile, a lumbetiwa ku zruka Xikwembu Nkulukumba, a yavanyisiwa hi vatsremi lava nga dumbekikiki, a hewuliwa hi mabutsrhu ya swigevenga, a himeteliwa hi masotxha ma va ma mu gongondzrela a mhandzrini. Loko a fa, a huwelela aku: ‘Swi hetisekile!’ (Yohan 19:30) Ntsrhaku ka masiku mazrazru na a file, Yehovha a mu pfuxile a va a mu nyika mizri wa moya. (1 Petros 3:18) Ntsrhaku ka mavhiki ma nga li mangani, Yesu a tlhelele tilweni ‘a ku ya tsrhamisa, . . . a vokweni dzra xinene dzra Xikwembu Nkulukumba’, a zrindzrela ku va a mu yentxa Hosi.​—Ba-Heberu 10:12, 13.

22. Ku va Yesu a dumbekile ka Tatana wakwe swi hi nyika mukhandlu wini?

22 Ku va Yesu a dumbekile ka Tatana wakwe swi ve swa lisima swinene. Swi hi nyika mukhandlu wa ku hanya wutomi lebyi nga helikiki a paradeyisini, kola misaveni, ku nga leswi Xikwembu Nkulukumba a a swi djula ku sukela masungulwini. Ka ndzrima leyi landzrelaka, hi ta vona leswaku lifu dzra Yesu dzri hi nyika ndjombo leyo hi ndlela yini.

^ par. 11 Yehovha a vitaniwa Tanana hikusa hi yene Mutumbuluxi. (Ezaya 64:8) Yesu a vitaniwa N’wana wa Xikwembu Nkulukumba hikusa a vumbiwe ha Yehovha. Tintsrumi kun’we na Adamu na vone va vitaniwa vana va Xikwembu Nkulukumba.—Yob 1:6; Luka 3:38.