1, 2. (a) Kudziwa dzina ya munthu wambiri pisabveka kuti musandziwa mwadidi? Fokotozani. (b) Anthu anango asalonganji thangwi ya Yezu?

DZIKO yapantsi iri na anthu azinji akubvekera. Panango musadziwa dzina ya m’bodzi mwa anthu anewa. Kodi kudziwa basi dzina ya munthu wambiri, pisabveka kuti musandziwa mwadidi? Mwandimomwene nkhabe. Toera kulonga kuti musadziwa mwadidi munthu musafunika kudziwa pya umaso wace, pontho kuti ndi munthu wa ntundu wanji.

² Yezu akhala pa dziko yapantsi pyaka 2.000 nduli. Panango mwabva pya iye. Mbwenye anthu azinji asalonga pyakusiyana thangwi ya Yezu. Anango asalonga kuti basi ene iye akhali munthu wadidi. Anango asalonga kuti iye akhali mprofeta basi. Pontho anango asakhulupira kuti Yezu ndi Mulungu. Ndi api maonero anu?​—Onani Cidzindikiro cakumalisa 12.

3. Thangwi yanji mphyakufunika kuna imwe kudziwa Yahova Mulungu na Yezu Kristu?

³ Mphyakufunika kuti imwe mudziwe undimomwene unalonga pya Yezu. Thangwi yanji? Bhibhlya isalonga: ‘Umaso wakukhaliratu ndi uyu: anthu akudziweni kuti ndimwe mwekha Mulungu wandimomwene, adziwembo Yezu Kristu adatuma imwe.’ (Jwau 17:3) Inde, imwe musafunika kudziwa undimomwene wa Yahova na Yezu toera kukhala na umaso wakukhonda mala m’paradhizu pa dziko yapantsi. (Jwau 14:6) Mwakuthimizira, kudziwa pya Yezu kunadzakuphedzani thangwi iye ndi citsandzo cadidi cakuti tinatsalakana tani umaso wathu na kutsalakana anango. (Jwau 13:34, 35) Mu Nsolo 1,  tapfundza undimomwene unalonga pya Mulungu. Cincino tinapfundza pinalonga Bhibhlya thangwi ya Yezu.

4. Kodi mafala akuti “Mesiya” na “Kristu” asabvekanji?

⁴ Kalene Yezu mbadzati kubalwa, Yahova apikira m’Bhibhlya kuti iye mbadatuma Mesiya, peno Kristu. Fala yakuti “Mesiya” yabuluka mu cilongero ca Cihebheri na fala yakuti “Kristu” yabuluka mu Cigerego. Madzina anewa asabveka kuti Mulungu mbadasankhula Mesiya wakupikirwa na kumpasa mbuto yakupambulika. Mesiya anadzakwanirisa mapikiro onsene a Mulungu. Yezu anakwanisa kukuphedzanimbo cincino. Yezu mbadzati kubalwa, azinji adzudzumika na kufuna kudziwa: ‘Mbani anafuna kudzakhala Mesiya?’

5. Kodi anyakupfundza a Yezu akhakhulupira kuti iye akhali Mesiya?

⁵ Anyakupfundza a Yezu nee apenula kuti iye akhali Mesiya adalongerwatu. (Jwau 1:41) Mwacitsandzo, Simau Pedhru, alonga kwa Yezu: ‘Ndimwe Kristu.’ (Mateo 16:16) Tinakhala tani na cinyindiro cakuti Yezu ndi Mesiya?

6. Yahova aphedza tani anthu akukhulupirika toera kudzindikira Mesiya?

⁶ Pyaka pizinji Yezu mbadzati kubalwa, Mulungu apanga aprofeta ace toera kulemba mphangwa zizinji zakuti mbizidaphedza anthu toera kudziwa Mesiya. Mphangwa zenezi mbizidaphedza tani anthu? Nyerezerani kuti mwaphembwa toera muende ku mbuto kunalimira miotokala toera katambira munthu wakuti cipo mwandziwa kale. Khala xamwali wanu akupangani maonekero a munthu unoyu, imwe mbamudakwanisa kundzindikira. Munjira ibodzi ene, Yahova aphatisira aprofeta ace toera kutipanga pinthu pyakuti Mesiya mbadapicita na ninji pikhafuna  kudzancitikira. Kukwanirisika kwa maprofesiya anewa onsene kwaphedza anthu akukhulupirika toera kudziwa kuti Yezu ndi Mesiya.

7. Ndi maprofesiya api mawiri anapangiza kuti Yezu ndi Mesiya?

⁷ Onani maprofesiya mawiri. Yakutoma, pyaka 700 Yezu mbadzati kubalwa, Mikeya alongeratu kuti Mesiya mbadabalwa mu nzinda ung’ono wa Bhetlehemu. (Mikeya 5:2) Yezu abalwadi mu nzinda unoyu! (Mateo 2:1, 3-9) Yaciwiri, Dhanyeli alongeratu kuti Mesiya mbadafika mu caka 29 N.W. (Danyele 9:25) Anewa ndi maprofesiya mawiri basi mwa maprofesiya mazinji anapangiza pakweca kuti Yezu ndi Mesiya adapikirwa.​—Onani Cidzindikiro cakumalisa 13.

8, 9. Ninji pidacitika pa kubatizwa kwa Yezu pyakuti pisapangiza kuti iye ndi Mesiya?

⁸ Yahova apangiza pakweca kuti Yezu ndi Mesiya. Mulungu apikira kuti mbadapasa Jwau M’batizi cidzindikiro toera kudziwa Mesiya. Kodi ninji pidacitika mudaenda Yezu kuna Jwau toera kubatizwa mu Nkulo wa Yordane mu caka 29 N.W.? Bhibhlya isatipanga pidacitika: ‘Pidamala Yezu kubatizwa, abuluka m’madzi. Penepo pene, thambo yafunguka, Yezu aona nzimu wa Mulungu mbukatcitha ninga nkhangaiwa mbubwera kuna iye. Yabvekambo fala kudzulu kuti: Uyu ndiye mwana wanga wakufunika kakamwe mbandikomerwa naye.’ (Mateo 3:16, 17) Mudamala Jwau kuona na kubva pyenepi, iye adzindikira kuti Yezu akhali Mesiya. (Jwau 1:32-34) Pa ntsiku ineyi, Yezu adzakhala Mesiya mudatambira iye nzimu wakucena wa Yahova. Yezu akhali wakusankhulwa na Mulungu toera kukhala Ntsogoleri, pontho Mambo.​—Izaiya 55:4.

 ⁹ Maprofesiya a Bhibhlya, pidalonga Yahova na cidzindikiro cidapereka Iye pakubatizwa kwa Yezu, pisapangiza kuti Yezu ndi Mesiya. Mphapo, Yezu abuluka kupi na akhali munthu wa ntundu wanji? Tendeni tione pinalonga Bhibhlya.

10. Bhibhlya isapfundzisanji thangwi ya umaso wa Yezu mbadzati kubwera pa dziko yapantsi?

¹⁰ Bhibhlya isapfundzisa kuti Yezu akhali kudzulu  pyaka pizinji mbadzati kubwera pa dziko yapantsi. Mikeya alonga kuti Mesiya ndi ‘wakale kakamwe.’ (Mikeya 5:2) M’maulendo mazinji, Yezu alonga kuti iye akhali kudzulu mbadzati kubalwa ninga munthu waunyama. (Lerini Jwau 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5.) Mbadzati kubwera pa dziko yapantsi, Yezu akhali na uxamwali wakupambulika na Yahova.

11. Thangwi yanji Yezu ndi Mwana wakufunika kakamwe wa Yahova?

¹¹ Yezu ndi Mwana wakufunika kakamwe wa Yahova. Thangwi yanji? Thangwi Mulungu acita iye mbadzati kucita pinthu pinango pyonsene. Natenepa Yezu asacemerwa ‘Mwana wautombo mwa pyakucitwa pyonsene.’ * (Akolose 1:15) Cinthu cinango cinapangiza kuti Yezu ndi Mwana wakupambulika ndi thangwi yakuti ndiye basi adacitwa na Yahova ene. Ndi thangwi yace iye asacemerwa ‘Mwana m’bodzi ekha.’ (Jwau 3:16) Pontho, Yezu ndiye ekha adaphatisirwa na Yahova toera kucita pinthu pinango pyonsene. (Akolose 1:16) Pontho ndi Yezu basi anacemerwa “Fala,” thangwi Yahova amphatisira toera kupereka mphangwa na pitsogolero kuna aanju na anthu.​—Jwau 1:14

12. Tisadziwa tani kuti Yezu na Mulungu nee ndi munthu m’bodzi?

¹² Anthu anango asakhulupira kuti Yezu na Mulungu ndi munthu m’bodzi. Bhibhlya nkhabe pfundzisa pyenepi. Bhibhlya isalonga kuti Yezu acitwa. Pyenepi pisabveka kuti Yezu ali na matomero. Mbwenye Yahova adacita pinthu pyonsene nee ali na matomero. (Masalmo 90:2) Ninga Mwana wa Mulungu, Yezu cipo anyerezera kukhala Mulungu. Bhibhlya isapfundzisa kuti Baba ndi  nkulu kupiringana Mwana. (Lerini Jwau 14:28; 1 Akorinto 11:3.) Yahova ndiye basi “Mulungu wamphambvu zonsene.” (Genesi 17:1) Iye ndi munthu wankulu na wamphambvu kakamwe kudzulu na pa dziko yapantsi.​—Onani Cidzindikiro cakumalisa 14.

13. Thangwi yanji Bhibhlya isalonga kuti Yezu ndi ‘cithundzithundzi ca Mulungu wakukhonda kuoneka’?

¹³ Yahova na Mwanace, Yezu, aphata basa pabodzi m’pyaka pizinji mbakudzati kucitwa kudzulu na dziko yapantsi. Iwo akhafunana kakamwe unango na ndzace! (Jwau 3:35; 14:31) Yezu atowezera mwakukwana makhaliro a babace, ndi thangwi yace Bhibhlya isancemera ‘cithundzithundzi ca Mulungu wakukhonda kuoneka.’​—Akolose 1:15.

14. Pyakwanisika tani kuti Mwana wakufunika wa Yahova abalwe ninga munthu?

¹⁴ Mwana wakupambulika wa Yahova akhali dzololo kusiya kudzulu toera kubalwa pa dziko yapantsi ninga munthu. Pyakwanisika tani pyenepi? Yahova acita cirengo. Iye afulusa umaso wa Mwanace kudzulu mbauikha m’mimba mwa mwali anacemerwa Mariya. Munjira ineyi, Yezu nee akhali na baba waunyama. Natenepa Mariya abala mwana waungwiro, mbancemera Yezu.​—Luka 1:30-35.

15. Munakwanisa tani kudziwa mwadidi Yahova?

¹⁵ Mungaleri mabukhu a m’Bhibhlya, Mateo, Marko, Luka, na Jwau, munapfundza pizinji thangwi ya Yezu, umaso wace na makhaliro ace. Mabukhu anewa asacemerwa Evanjelyu. Mungaleri pya Yezu, imwe munadzadziwambo mwadidi Yahova thangwi Yezu ali na makhaliro akulandana na Babace. Ndi thangwi yace Yezu alonga: ‘Uyu anandiona, aonambo Baba.’​—Jwau 14:9.

16. Kodi Yezu akhapfundzisanji? Kodi pikhapfundzisa Yezu pikhabuluka kupi?

 ¹⁶ Anthu azinji asalonga kuti Yezu ndi ‘Mpfundzisi.’ (Jwau 1:38; 13:13) Cibodzi mwa pinthu pyakufunika kakamwe pidapfundzisa Yezu cikhali ‘mphangwa zadidi za Umambo.’ Kodi Umambo unoyu ninji? Ndi utongi wa Mulungu wakuti unadzatonga dziko yonsene yapantsi kubulukira kudzulu na kubweresa nkhombo kwa anthu anabvera Mulungu. (Mateo 4:23) Pyonsene pikhapfundzisa Yezu pikhabuluka kwa Yahova. Yezu alonga: ‘Pinapfundzisa ine si pyanga tayu mbwenye pisabuluka kuna ule adandituma.’ (Jwau 7:16) Yezu akhadziwa kuti Yahova asafuna kuti anthu abve mphangwa zadidi zakuti Umambo wa Mulungu unadzatonga pa dziko yapantsi.

17. Kodi Yezu apfundzisa kupi? Thangwi yanji iye awangisira kakamwe kupfundzisa anango?

¹⁷ Yezu akhapfundzisa kupi? Konsene kwene kukhagumana iye anthu. Iye akhapfundzisa anthu m’mbuto zapakweca, m’mamidzi, m’mizinda, m’misika, m’mbuto zikhalambira anthu, na n’nyumba zawo. Yezu nee adikhira kuti anthu aende kukakhala iye. Kazinji kene iye akhaenda kuna iwo. (Marko 6:56; Luka 19:5, 6) Yezu awangisira kakamwe, aphatisira ndzidzi wace na mphambvu zace toera kupfundzisa anthu. Thangwi yanji acita pyenepi? Thangwi akhadziwa kuti Mulungu akhafuna kuti iye acita pyenepi, pontho thangwi ndzidzi onsene akhabvera Babace. (Jwau 8:28, 29) Pontho, Yezu akhamwaza mphangwa thangwi akhabvera ntsisi anthu. (Lerini Mateo 9:35, 36.) Iye akhaona kuti atsogoleri a mauphemberi nee akhapfundzisa undimomwene unalonga pya Mulungu na Umambo wace. Natenepa iye akhafuna kuphedza anthu azinji toera kubva mphangwa zadidi.

18. Ndi makhaliro api a Yezu anakukomeresani kakamwe?

¹⁸ Yezu akhali munthu wakuti akhafuna anthu na  kuatsalakana. Iye akhali wakukoma ntima, pontho anthu akhali akusudzuka toera kucedza naye. Ngakhale anapiana akhafuna kukhala dhuzi na iye. (Marko 10:13-16) Yezu akhali wakulungama. Iye akhaida uipi na kusowa ulungami. (Mateo 21:12, 13) Mu ndzidzi wace, akazi akhatambira miyai yakucepa, pontho nee akhatsalakanwa mwacilemedzo. Mbwenye, ndzidzi onsene Yezu akhatsalakana akazi na cilemedzo. (Jwau 4:9, 27) Yezu akhalimbo wakucepeseka kakamwe. Mwacitsandzo, ndzidzi unango, iye atsuka manyalo a apostolo ace, basa yakuti kazinji kene ikhacitwa na anyabasa akupwazika.​—Jwau 13:2-5, 12-17.

19. Ndi citsandzo cipi cinapangiza kuti Yezu akhadziwa pikhafuna anthu mbafuna kakamwe kuaphedza?

¹⁹ Yezu akhadziwa pikhafuna anthu, pontho akhafuna kuaphedza. Pyenepi pyaoneka makamaka mudacita iye pirengo pyakuwangisa atenda, na ciphedzo ca mphambvu ya Mulungu. (Mateo 14:14) Mwacitsandzo, mamuna wa matanya abwera kuna Yezu mbalonga: ‘Mungafuna, munakwanisa kundiwangisa.’ Yezu abva kupha na nyatwa ya mamuna unoyu. Yezu apangiza ntsisi kuna mamuna unoyu mbafuna kumphedza. Natenepa, Yezu afuthula djanja yace mbakhuya mamuna mbati: ‘Ndisafuna; cena.’ Buluka penepo, mamuna awanga! (Marko 1:40-42) Munakwanisa kunyerezera kuti mamuna unoyu apibva tani?

20, 21. Ndi munjira ipi Yezu apereka citsandzo cadidi cakubvera Mulungu?

²⁰ Yezu apereka citsandzo cadidi cakubvera Mulungu. Mwakukhonda tsalakana pikhafuna kucita peno pidacita anyamalwa ace, Yezu akhali wakukhulupirika kuna  Babace. Mwacitsandzo, Yezu nee adawa mudayeserwa iye na Sathani. (Mateo 4:1-11) Acibale anango a Yezu nee akhakhulupira kuti iye akhali Mesiya, iwo akhalonga kuti iye “ana nsala.” Mbwenye, Yezu apitiriza kucita basa ya Mulungu. (Marko 3:21) Mu ndzidzi wakuti anyamalwa ace akhancita pyakuipa, Yezu apitiriza kukhala wakukhulupirika kuna Mulungu mbakhonda kuacitirambo pyakuipa.​—1 Pedro 2:21-23.

²¹ Yezu athabuka kakamwe mpaka kufa. Mbwenye iye apitiriza kukhala wakukhulupirika kuna Yahova. (Lerini Afilipi 2:8.) Nyerezerani pidatamba iye pa ntsiku ya kufa kwace. Iye amangwa, apambizirwa na mboni zaunthawatawa, apaswa mulando na anyakutonga miseru akuipa, asekiwa na mwinji, pontho athabuswa na anyankhondo mbakhomerwa pa muti. Pikhafa iye, akhuwa:  ‘Ndakwanirisa cifuniro canu!’ (Jwau 19:30, Tradução do Novo Mundo) Pakupita ntsiku zitatu, Yahova alamusa Yezu mbakhala pontho na umaso wauzimu. (1 Pedro 3:18) Pakumala masumana mangasi, Yezu abwerera kudzulu ‘mbakhala ku nkono wamadyo wa Mulungu’ mbadikhira kutambira mphambvu yakutonga ninga Mambo.​—Ahebere 10:12, 13.

22. Ndi mwai upi uli na ife lero thangwi ya kukhulupirika kwa Yezu kuna Babace?

²² Nakuti Yezu apitiriza kukhala wakukhulupirika kuna Babace, ife lero tiri na mwai wakukhala kwenda na kwenda m’paradhizu pa dziko yapantsi, mwakubverana na pikhafuna Yahova pakutoma. Mu nsolo unatowera tinadzadinga kuti kufa kwa Yezu kusatipasa tani mwai toera kukhala kwenda na kwenda.