Switluli

Tlula longoloko

NDZIMA 4

I Mani Yesu Kreste?

I Mani Yesu Kreste?

1, 2. a) Kutiva vito la munhu wa ndhuma swi vula leswaku wamu tiva hakunene? Hlamusela. b) I yini leswi vanhu va kholwaka ka swona hi Yesu?

KU NI vanhu votala va ndhuma amisaveni. Van’wana wava tiva hi mavito ya vona. Kambe kutiva vito la munhu aswi vuli leswaku wamu tiva kahle hi kukongoma. Aswi vuli swona leswaku wali tiva kahle wuxokoxoko la wutomi kumbe mahanyela ya yena.

2 Swingaha yendleka u tshame u twa kuvulavuliwa hi Yesu Kreste, hambileswi anga hanya ka malembe yotala swinene lamanga hundza. Kambe vanhu votala avaswi tivi leswaku Yesu a ali munhu wa kutshamisa kuyini. Van’wana va li a ali munhu wa kahle, ka van’wana a ali muprofeta, kasi van’wana va kholwa leswaku i Xikwembu. Wena uswi vonisa kuyini? — Vona Nhlamuselo 12.

3. Hi mhaka muni swi li swa lisima kutiva Yehovha na Yesu?

3 Hi mhaka muni swi li swa lisima kuva u tiva ntiyiso hi Yesu? Bibele lahi hlamula: ‘Vutomi lelingaheliki, hi leswaku vakutiva, wena ntsena unga Xikwembu xa ntiyiso, na Yesu Kreste lweyi umurhumeke.’ (Yohane 17:3) Hakunene, loko u tiva ntiyiso hi Yehovha na Yesu, unga hanya hilaha kunga heliki ka misava leyinga paradeyisi. (Yohane 14:6) Nakambe kutiva ntiyiso hi Yesu i swa lisima hikusa yena i xikombiso xa kahle xa ndlela yohanya ni yokhoma van’wana kahle. (Yohane 13:34, 35) Ka Ndzima 1, hi djondze ntiyiso hi Xikwembu. Swoswi hita djondza leswi Bibele liswi djondzisaka hi Yesu.

HI KUME MESIYA!

4. Marito lamange “Mesiya” ni “Kreste” ma vula yini?

4 Malembe yotala na Yesu angese psaliwa, Yehovha a tshembise leswaku aata rhumela Mesiya kumbe Kreste. Rito “Mesiya” li ta hi ka lirimi la Xiheberu, naswona rito “Kreste” li ta hi ka Xigriki. Marito lawa, hawumbirhi ka wona ma hlamusela leswaku Xikwembu axita langa Mesiya lweyi a tshembisiweke naswona axitamu nyika xikhundla xohlawuleka. Mesiya ata yendla leswaku switshembiso swa Xikwembu swi hetiseka. Hambi swoswi, Yesu angaku pfuna. Kambe na Yesu angase psaliwa, vanhu ava tivutisa leswaku, ‘I mani lweyi angata va Mesiya?’

5. Kunga va leswaku vadjondzisiwa va Yesu ava kholwa leswaku i Mesiya?

5 Vadjondzisiwa va Yesu avanga kanakani leswaku yena aali Mesiya lweyi a tshembisiweke. (Yohane 1:41) Hi xikombiso, Simoni Petro a vule leswi ka Yesu: ‘U Kriste’. (Matewu 16:16) Hinga tiyisekisa kuyini leswaku Yesu hi yena Mesiya?

6. Yehovha ava pfunise kuyini vanhu va timbilu letinene leswaku va tiva Mesiya?

6 Nakaha sale malembe yotala leswaku Yesu a psaliwa, vaprofeta va Xikwembu va tsale wuxokoxoko lotala leli alita pfuna vanhu kukuma Mesiya. Leswo aswita va pfunisa kuyini? Ahinge u kombeliwe kuya teka munhu lweyi ungamu tiviki ka ndhawu leyi kutaleke hi vanhu laha kukhweliwaka kona mimovha. I ntiyiso leswaku loko vaku hlamusela leswi anga xiswona hi wuxokoxoko ungaswi kota kumu kuma. Hilaha kufanaka, Yehovha a tirhise vaprofeta leswaku vahi byela leswi Yesu aataswi yendla ni leswi aswitamu humelela. Kuhetiseka ka swiprofeto leswo hinkwaswu aswita pfuna vanhu va timbilu letinene kuva va tiva leswaku Yesu hi yena Mesiya.

7. Hi swihi swiprofeto swimbirhi leswi kombisaka leswaku Yesu hi yena Mesiya?

7 Swoswi hita kambisisa swiprofeto swimbirhi. Xosungula: nakaha sale 700 wa malembe leswaku Yesu a psaliwa, Mikiya a profete leswaku Mesiya aata psaliwa ka xidoropana lexi vitaniwaka Betlehema. (Mikiya 5:2) Naswona Yesu a psaliwe andhawini yoleyo. (Matewu 2:1, 3-9) Xawumbirhi: Daniyele a profete leswaku Yesu aata humelela hi lembe la 29 E.C. (Daniyele 9:25) Leswi i swiprofeto swimbirhi ka swotala leswi vekaka livaleni leswaku Yesu hi yena Mesiya lweyi a tshembisiweke. — Vona Nhlamuselo 13.

Loko a khuvuliwa, Yesu a ve Mesiya kumbe Kreste

8, 9. Kuyendleke yini loko Yesu a khuvuliwa leswi kombisaka leswaku hi yena Mesiya?

8 Yehovha aswi yendle swi va livaleni leswaku Yesu hi yena Mesiya. Xikwembu xi tshembise Yohane Mukhuvuli leswaku xitamu nyika xikombiso lexingatamu pfuna kutiva lweyi anga Mesiya. Loko Yesu a ya ka Yohane leswaku amu khuvula ka Nambu wa Yordani hi lembe la 29 E.C., Yohane axi vonile xikombiso xexo. Bibele li li kuyendleke leswi: “Kuteloko Yesu akhuvuliwile, ahantlisa ahuma matini; hi nomo-lo matilo mapfuleka, avona Moya wa Xikwembu wuxika kufana ni xituvana, wuxikela henhla ka yena. Kutani kutwakala rito lelihumaka matilweni, liku: ‘Lweyi i N’wananga lweyi nimurhandzaka, lweyi nimutsakelaka.’” (Matewu 3:16, 17) Loko Yohane a vona ni kutwa xikombiso lexo, aswi twisisile leswaku Yesu a ali Mesiya. (Yohane 1:32-34) Hi siku lolelo loko Yehovha a chulula moya ka yena, Yesu a ve Mesiya. Hi yena lweyi Yehovha angamu langa leswaku a va Murhangeli ni kuva Hosi. — Esaya 55:4.

9 Swiprofeto swa Bibele, marito ya Yehovha hi kukongoma ni xikombiso lexi angaxi nyikela loko Yesu a khuvuliwa, swi nyikele wumboni la leswaku Yesu hi yena Mesiya lweyi a tshembisiweke. Kambe, Yesu a ata hi kwihi naswona a ali munhu wa kutshamisa kuyini? Ahi kambisiseni leswi Bibele liswi djondzisaka hi mhaka leyi.

YESU A ATA HI KWIHI?

10. I yini leswi Bibele liswi djondzisaka hi wutomi la Yesu na angese ta laha misaveni?

10 Bibele li djondzisa leswaku Yesu a hanye nkama woleha atilweni na angese ta laha misaveni. Mikiya a vule leswaku Mesiya i wa “kusukela masikwini manga hundza khale swinene.” (Mikiya 5:2) Yesu hi kukongoma a vule makhambi yotala leswaku a hanye tilweni na angese psaliwa tani hi munhu wa nyama. (Lerha Yohane 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5.) Hambi angese ta laha amisaveni, Yesu se a ali ni wuxaka lohlawuleka na Yehovha.

11. Hi mhaka muni Yesu a li wa lisima swinene ka Yehovha?

11 Yesu i wa lisima swinene ka Yehovha. Hi mhaka muni? Hikusa Xikwembu xi rhange hi kutumbuluxa yena kungese tumbuluxiwa vanhu kumbe nchumu wun’wana. Hi leswo swi yendlaka a vitaniwa “mativula ya hinkwaswu leswi tumbuluxiweke.” * (Vakolosa 1:15) Nakambe Yesu i wa lisima ka Yehovha hi mhaka ya leswi kunga yena ntsena lweyi Yehovha angamu tumbuluxa hi yexe. Leswi hi swona swi yendlaka leswaku a vitaniwa “N’wana wa xona wa mun’we”. (Yohane 3:16) Yesu hi yena ntsena lweyi Yehovha angamu tirhisa leswaku kutumbuluxiwa swilo swin’wana hinkwaswu. (Vakolosa 1:16) Nakambe Yesu hi yena ntsena a vitaniwaka “Rito”, hikusa Yehovha a tirhise yena leswaku a nyikela marungula ni nkongomiso ka tintsumi ni vanhu. — Yohane 1:14.

12. Hiswi tivisa kuyini leswaku Yesu ni Xikwembu ahi munhu mun’we?

12 Vanhu van’wana va kholwa leswaku Yesu ni Xikwembu i munhu mun’we. Kambe leswo ahi swona leswi Bibele liswi djondzisaka. Bibele li vula leswaku Yesu ayo tumbuluxiwa, leswi vulaka leswaku a ve ni masungulu. Kambe Yehovha lweyi anga tumbuluxa swilo hinkwaswu, anga vanga ni masungulu. (Tipisalema 90:2) Tani hi n’wana wa Xikwembu, Yesu angese tshama a pimisa hi kutiyendla Xikwembu. Bibele liswi veka livaleni leswaku B’ava i mukulu ka N’wana. (Lerha Yohane 14:28; 1 Vakorinto 11:3.) I Yehovha ntsena lweyi anga “Xikwembu xa Matimba Hinkwawu.” (Genesa 17:1) Hi Yena anga ni matimba hinkwawu ka wuyaku hinkwalu. — Vona Nhlamuselo 14.

13. Hi mhaka muni Bibele li vula leswaku Yesu i “xifaniso xa Xikwembu lexingavoniwiki”?

13 Yehovha na Yesu, va tirhe xikan’we mabiliyoni ya malembe na matilo ni misava swingese tumbuluxiwa. Ndlela leyi va rhandzanaka hi yona yi kule swinene! (Yohane 3:35; 14:31) Yesu ali tekelele kahle wumunhu la B’ava wa yena lakakuva Bibele limu vitana “xifaniso xa Xikwembu lexingavoniwiki”. — Vakolosa 1:15.

14. Swi kotekise kuyini leswaku N’wana wa lisima wa Yehovha a psaliwa tani hi munhu wa nyama?

14 Hi kuswi rhandza, N’wana wa lisima wa Yehovha a suke tilweni leswaku ata psaliwa laha misaveni tani hi munhu wa nyama. Kambe, swi kotekise kuyini leswo? Hi singita, Yehovha a suse wutomi la N’wana wa yena ali nghenisa akhwirini la wansati lweyi aangese tiva wanuna, kunga Mariya. Hi ndlela leyo, aswi lavanga kuva Yesu ava ni papayi lweyi anga munhu wa nyama leswaku a psaliwa. Hi mhaka leswo, Mariya a psale n’wana lweyi a hetisekeke naswona amu chule vito la Yesu. — Luka 1:30-35.

YESU A ALI MUNHU WA KUTSHAMISA KUYINI?

15. Hi yihi ndlela leyingaku pfuna kumu tiva kahle Yehovha?

15 Unga djondza swotala hi Yesu, wutomi la yena ni hi wumunhu la yena hi kudjondza Bibele ka mabuku ya Matewu, Marka, Luka na Yohane. Mabuku lawa ma vitaniwa Tiyevhangeli. Tani hi leswi Yesu a fanaka ni B’ava wa yena, leswi ungataswi lerha ka mabuku lawa, switaku pfuna kumu tiva kahle Yehovha. Leswi hi swona swinga yendla Yesu a ku: “Lweyi anivoneke, avonile na Tatana”. — Yohane 14:9.

16. I yini leswi Yesu angaswi djondzisa? Tidjondzo ta Yesu ati ta hi kwihi?

16 Vanhu votala va vitane Yesu tani hi “Mudjondzisi”. (Yohane 1:38; 13:13) Xin’wana xa swilo swa lisima leswi Yesu angaswi djondzisa aku li: ‘Evhangeli ya Mfumu’. Kasi Mfumu lowu i yini? I Mfumu wa Xikwembu lowungata fuma misava hinkwayu nawu sukela tilweni, naswona wuta tisa minkateko ka vanhu lava yingisaka Xikwembu. (Matewu 4:23) Hinkwaswu leswi Yesu angaswi djondzisa aswita hi ka Yehovha. Yesu a te: ‘Djondzo leyi niyidjondzisaka ahi ya mina, kambe i ya lweyi anirhumeke.’ (Yohane 7:16) Yesu aaswi tiva leswaku Yehovha a lava kuva vanhu va twa mahungu yotsakisa ya leswaku Mfumu wa Xikwembu wuta fuma misava hinkwayu.

17. Hi kwihi laha Yesu a adjondzisa kona? Hi mhaka muni a tirhe hi ntamu leswaku a djondzisa van’wana?

17 Yesu a adjondzisa kwihi? Hinkwaku laha a akuma vanhu. A djondzise handle ni ndzeni ka madoropa, mabazara, tindhawu ta wugandzeli ni makaya ya vanhu. Aanga nyimeli leswaku vanhu vamu yela. Minkama yotala hi yena a yeke ka vanhu. (Marka 6:56; Luka 19:5, 6) Yesu a tirhise ntamu ni nkama wa yena leswaku a djondzisa vanhu. Hi mhaka muni? Hikusa aaswi tiva leswaku Xikwembu xi lava leswaku a yendla tanu, naswona minkama hinkwayu Yesu a yingise B’ava wa yena. (Yohane 8:28, 29) Nakambe Yesu a djondzise vanhu hi mhaka leswi a ani ntwelawusiwana. (Lerha Matewu 9:35, 36.) Aaswi vona leswaku varhangeli va wukhongeli avanga djondzisi ntiyiso hi Xikwembu ni Mfumu wa xona. Kutani a alava kudjondzisa vanhu votala hilaha anga kotaka hi kona.

18. I yini leswiku tsakisaka ka wumunhu la Yesu?

18 Yesu a ali wanuna lweyi a arhandza vanhu a tlhela a va ni mhaka na vona. A ali munhu wa kahle a tlhela a ngheneka. Hambi vatsongwana avaswi tsakela kutshama kusuhi na yena. (Marka 10:13-16) Minkama hinkwayu a atshembekile. A avenga wukanganyisi ni kukala wululami. (Matewu 21:12, 13) A hanye ka nkama lowu vavasati avanga na timfanelo totala va tlhela vanga hloniphiwi. Kambe minkama hinkwayu, Yesu a hloniphe vavasati a tlhela ava nyika xindzhuti. (Yohane 4:9, 27) Yesu aati veka hansi hilaha kuheleleke. Hi xikombiso, siku lin’wana a hlambise minenge ya vapostola va yena, kunga ntirho lowu hi ntolovelo awu yendliwa hi switirhi. — Yohane 13:2-5, 12-17.

Yesu a chumayele tindhawini hinkwatu leti aku kumeka vanhu

19. Nyikela xikombiso lexi kombaka leswaku Yesu aaswi tiva swilaveko swa vanhu naswona a alava kuva pfuna.

19 Yesu aaswi tiva leswi vanhu avaswi lava hakunene, hi mhaka leswo, a alava kuva pfuna. Leswo swive livaleni loko a tirhisa matimba ya Xikwembu leswaku a hanyisa vanhu hi masingita. (Matewu 14:14) Hi xikombiso, wanuna lweyi a ali ni nhlokono a ye ka Yesu kutani a ku: ‘Loko uswirhandza, unganibasisa.’ Yesu a susumetiwe hi kutwa kuvavisa ni kuhlupheka ka wanuna lweyi. Amu twelewusiwana a tlhela a lava kumu pfuna. Kutani a gwimbe voko la yena, a khumba wanuna lweyo a gama a vula leswi ka yena: ‘Naswirhandza, nakubasisa!’ (Marka 1:40-42) Kutani wanuna lweyi a avabya a dahiwile. Pimisa ndlela leyi wanuna lweyi a titweke hi yona!

A TSHEMBEKILE KA B’AVA WA YENA

20, 21. Yesu i xikombiso lexikulu xa kuyingisa Xikwembu hi ndlela yihi?

20 Yesu i xikombiso lexikulu xa kuyingisa ni kutshembeka. Kunga khataliseki leswingamu humelela kumbe leswi valala va yena vangamu yendlela swona, Yesu a tshame a tshembekile ka B’ava wa yena. Hi xikombiso, Yesu anga djohanga loko Sathana amu ringa. (Matewu 4:1-11) Maxaka man’wana ya Yesu amanga kholwi leswaku hi yena Mesiya naswona ma vule leswaku “ahlangane nhloko,” kambe Yesu a tame a yendla ntirho wa Xikwembu. (Marka 3:21) Loko valala va yena vamu khoma hi ndlela ya mona, Yesu a tshame a tshembekile ka Xikwembu naswona anga zanga a zama kuva vavisa. — 1 Petro 2:21-23.

21 Hambiloko a hluphiwa hi ndlela yobiha swinene ni loko a kumana ni lifu leli vavaka, Yesu a tshame a tshembekile ka Yehovha. (Lerha Vafilipiya 2:8.) Pimisa hi leswi a afanele aswi tiyisela hi siku leli anga fa hi lona. Vamu khomile, vamu lumbeta mavunhwa, vayavanyisi va wukanganyisi vamu nyika nandzu lowu angawu tiviki, a hlekiwa hi tshungu naswona masoncha mamu hluphe swinene ma tlhela mamu gongondzela ka mhandzi. Loko ali karhi a fa a huwelele a ku: ‘Swihetisekile.’ (Yohane 19:30) Ndzhaku ka masiku manharhu Yesu a file, Yehovha amu pfuxile a tlhela amu nyika miri wa moya. (1 Petro 3:18) Ndzhaku ka mavhiki nyana, Yesu a tlhelele atilweni naswona ‘atshame vokweni la xinene la Xikwembu’, a rhindzela leswaku Xikwembu ximu veka tani hi Hosi. —  Vaheveru 10:12, 13.

22. Hi wihi mukhandlu lowu hinga na wona hi leswi Yesu anga tshembeka ka B’ava wa yena?

22 Tani hi leswi Yesu a tshameke a tshembekile ka B’ava wa Yena, ahi pfulele mukhandlu wa kuhanya hilaha kunga heliki ka misava leyingata va paradeyisi, hilaha makungu ya Yehovha ama li hi kona. Ka ndzima leyi landzelaka, hita kambisisa ndlela leyi lifu la Yesu li yendlaka swi koteka hi yona leswaku hi hanya hilaha kunga heliki.

^ par. 11 Yehovha a vitaniwa B’ava hi mhaka ya leswi anga mutumbuluxi. (Esaya 64:8) Yesu a vitaniwa n’wana wa Xikwembu hikuva hi xona xingamu tumbuluxa. Na tona tintsumi na Adamu, va vitaniwa vana va Xikwembu. — Yobo 1:6; Luka 3:38.