Genda ha biroho

Genda ha rukarra rw'ebirumu

ESUURA YAKANA

Yesu Kristo Nuwe Oha?

Yesu Kristo Nuwe Oha?

1, 2. (a) Kumanya bumanya omuntu ruranganwa kiba nikimanyisa ngu mali omumanyire? Soborra. (b) Abantu Yesu bamutwara bata?

OMU nsi harumu abantu baingi ruranganwa. N’osobora kuba omanyire ibara ly’omuntu ruranganwa. Baitu kumanya bumanya ibara ly’omuntu ruranganwa tikirukumanyisa ngu n’omumanya kurungi. Tikirukumanyisa ngu nomanya buli kintu kyona ekirukumukwataho.

2 N’osobora kuba wahuliireho omuntu ou barukweta Yesu Kristo n’obukiraaba ngu akaba omu nsi emyaka 2,000 ehingwireho. Baitu abantu baingi tibamanyire amananu agarukukwata hali Yesu. Abamu bagamba ngu akaba muntu murungi, abandi bagamba yali nabbi, kandi abandi bateekereza ngu Yesu ali Ruhanga. Iwe n’oteekereza Yesu nuwe oha?—Rora Ebyongiirweho, akacweka 12.

3. Habwaki kiri kikuru kumanya Yahwe Ruhanga hamu na Yesu Kristo?

3 Kikuru kumanya amananu agarukukwata hali Yesu. Habwaki? Baibuli egamba: ‘Bunu nubwo bwomezi obutahwaho, okumanya iwe Ruhanga omu owamananu, nogu ouwatumire Yesu Kristo.’ (Yohana 17:3) Obworamanya amananu agarukukwata hali Yahwe na Yesu, n’oija kutunga obwomeezi obutahwaho omu nsi empyaka. (Yohana 14:6) Kandi nikiija kukukonyera kumanya omulingo gw’okutwaramu abantu. (Yohana 13:34, 35) Omu Suura y’okubanza, tukeega amananu agarukukwata hali Ruhanga. Hati nitugenda kumanya Baibuli eky’eyegesa hali Yesu.

TUZOIRE MASIYA!

4. Ebigambo “Masiya” na “Kristo” nibimanyisa ki?

4 Ira muno Yesu atakazairwe, Yahwe akaraganiza ngu n’aija kutuma Masiya, rundi Kristo. Ekigambo “Masiya” nikiruga omu rulimi Oruheburaniya, kandi “Kristo” nikiruga omu rulimi Oruyonaani. Ebitiinisa binu byona nibyoleka ngu Ruhanga akaba n’aija kukoma Masiya, kandi amuhe ekiikaro ky’embaganiza. Masiya n’aija kuhikiriza byona Ruhanga ebi yaraganiize. Yesu n’asobora kukukonyera n’omu kasumi kanu. Baitu Yesu obwakaba atakazairwe, abantu baingi bayekaguzaaga, ‘Noha aliba Masiya?

5. Abeegeswa ba Yesu baali nibakigumya ngu Yesu nuwe yali Masiya?

5 Abeegeswa ba Yesu batagurukyegurukye ngu Yesu nuwe yali Masiya. (Yohana 1:41) Ekyokurorraho, Simoni Petero akagamba Yesu ati: ‘Niiwe Kristo.’ (Matayo 16:16) Nitusobora tuta kugumya ngu Yesu nuwe Masiya?

6. Yahwe akakonyera ata abantu kumanya Masiya?

6 Ira muno Yesu atakazairwe, abanabbi ba Ruhanga bakahandiika ebyali nibiija kukonyera abantu kumanya Masiya. Byali nibigenda kubakoonyera bita? Kakuba bakutuma kugenda kutabarra omuntu ow’otakarorahoga ha basi paaka ey’erumu abantu baingi, nikiija kukwanguhira kumuzoora kakuba bakugambira omulingo arukusisanamu. Omu mulingo nugwo gumu, Yahwe akakozesa banabbi kutugambira ebintu Masiya akaba nagenda kukora n’ebyali nibigenda kumuhikaho. Okuhikirizibwa kw’obunabbi bunu bwona nikukonyera abantu abarukugonza amananu okumanya ngu Yesu nuwe Masiya.

7. Bunabbi ki bw’emirundi ebiri oburukugumya ngu Yesu nuwe Masiya?

7 Haroho obunabbi bw’emirundi ebiri. Obw’okubanza, emyaka 700 Yesu atakazairwe, Mika akaragura ngu Masiya yali n’agenda Kuzaarwa omu rubuga orutaito muno orwa Beterehemu. (Mika 5:2) Nukwo kyabaire, Yesu akazaarwa omu rubuga oru rwonyini! (Matayo 2:1, 3-9) Eky’akabiri, Danieri akaranga ngu Masiya akaba n’agenda kuboneka omu mwaka gwa 29 C.E. (Danieri 9:25) Bunu buli bumu ha bunabbi oburukwoleka ngu Yesu nuwe Masiya ayali araganiziibwe.—Rora Ebyongiirweho, akacweka 13.

Yesu akafooka Masiya rundi Kristo ha kiro yabatiziibwemu

8, 9. Kiki ekyabaireho ha kubatizibwa kwa Yesu ekirukwoleka ngu nuwe Masiya?

8 Yahwe akyolekere kurungi ngu Yesu nuwe Masiya. Ruhanga akaraganiza Yohana Omubatiza ngu akaba n’agenda kumuha ak’okurorraho akaali nikaija kumukonyera kumanya Masiya. Yohana akarora ak’okurorraho ako omu mwaka 29 C.E. Yesu obu y’agenzere omu Kyambu Yorudani kubatizibwa. Baibuli n’etugambira ekyabaireho: “Kandi Yesu, obuyamazire kubatizibwa, ahonaho yaruga omu maizi, dora, iguru likamwesuku’ra, yarora [omwoyo] gwa Ruhanga nigusirimuka nkeriiba, nigutaha haluwe; dora niraka likaruga omu iguru, nirigamba ngu Ogu nuwe Mwana wange oundukugonza, ounsemeriirwe muno.” (Matayo 3:16, 17) Yohana obu yarozire ak’okurorraho kanu kandi yahurra iraka, akamanyiraho ngu Yesu nuwe Masiya. (Yohana 1:32-34) Ekiro eki nubwo Yesu yafookere Masiya hanyuma ya Yahwe kumusesaho omwoyo ogurukwera. Ruhanga akooleka ngu nuwe ou akaba akomere kuba Mwebembezi kandi Mukama.—Isaya 55:4.

9 Obunabbi obuli omu Baibuli, ebigambo Yahwe yabalize, n’ak’okurorraho yahaire ha kiro ky’okubatizibwa kwa Yesu byona nibigumya ngu Yesu nuwe Masiya. Baitu Yesu akaruga nkaha, kandi akaba muntu wa mulingo ki? Leka turole Baibuli eky’erukugamba.

YESU AKARUGA NKAHA?

10. Baibuli ebazaaho eta hali Yesu obwakaba atakazairwe?

10 Baibuli egamba ngu Yesu akamara emyaka nyingi muno omu iguru atakaizire omu nsi. Mika akagamba ngu Yesu nuwe muntu wa “kara na kara.” (Mika 5:2) Emirundi nyingi, Yesu akagamba ngu akaba aikaireho omu iguru atakazairwe omu nsi nk’omuntu. (Soma Yohana 3:13; 6:38; 17:4, 5.) N’obwakaba atakaizire omu nsi, Yesu akaba aine enkoragana y’embaganiza na Yahwe.

11. Habwaki tusobora kugamba ngu Yesu w’omuhendo hali Yahwe?

11 Habwaki Yesu w’omuhendo mwingi muno hali Yahwe? Habwokuba Ruhanga akabanza kuhanga Yesu atakahangire ekintu kyona. Nahabwekyo Yesu ayetwa “omuzigaijo omuli ebihangirwe byona.” * (Abakolosai 1:15) Yesu w’omuhendo hali Yahwe omu mulingo ogundi. Busaho ayakonyire Yahwe kumuhanga. Enu niyo nsonga habwaki Baibuli emweta “omwanawe   omu wenka.” (Yohana 3:16) Yesu nuwe wenka Yahwe yakozeseze kuhanga ebintu ebindi byona. (Abakolosai 1:16) Yesu nuwe wenka ayetwa “Kigambo,” habw’okuba Yahwe yamutumaga kandi yamuhaga obutumwa kubutwara hali abamaraika hamu n’abantu.—Yohana 1:14.

12. Tumanyire tuta ngu Yesu tali nuwe Ruhanga?

12 Abantu abamu bateekereza ngu Yesu nuwe Ruhanga. Kinu tikiri nikyo Baibuli eyegesa. Baibuli egamba ngu Yesu akahangwa, ekirukumanyisa ngu aine ha yatandikiire. Baitu Yahwe ayahangire ebintu byona taine ha yatandikiire. (Zabuli 90:2) Yesu n’obwaraaba yali mwana wa Ruhanga, atalengeho kumwerengerra. Baibuli eyoleka kurungi ngu Yahwe n’akira Yesu ekitiinisa n’obukuru. (Soma Yohana 14:28; 1 Abakolinso 11:3.) Yahwe nuwe wenka “Ruhanga Wobusobozi bwona.” (Okubanza 17:1) Nuwe arukukirayo amaani n’obusobozi omu iguru n’omu nsi.—Rora Ebyongiirweho, akacweka 14.

13. Habwaki Baibuli eyeta Yesu “kisisani kya Ruhanga atarukurorwa”?

13 Yahwe n’Omwana we Yesu bakakorra hamu kumara emyaka nyingi muno iguru n’ensi bitakahangirwe. Baina kuba bagonzangaine muno! (Yohana 3:35; 14:31) Habwa Yesu kwega emiringo ya Ise, Baibuli emweta “kisisani kya Ruhanga atarukurorwa.”—Abakolosai 1:15.

14. Kikasoboka kita Omwana wa Yahwe ow’omuhendo kuzaarwa nk’omuntu?

14 Yesu akaikiriza kwija omu nsi azaarwe nk’omuntu. Kinu kikakorwa kita? Yahwe akakora eky’amahano. Akaihuruza obwomeezi bw’omwana we kuruga omu iguru yabuteeka omu nda ya Malyamu akaba atakateranahoga n’omusaija weena. Enu niyo nsonga Yesu akaba atarukwetaagisa omuntu weena kuba ise. Nahabweki, Malyamu akazaara omwana ahikiriire kandi yamweta Yesu.—Luka 1:30-35.

YESU AKABA MUNTU WA MULINGO KI?

15. Kiki ekirukusobora kukukoonyera kumanya kurungi Yahwe?

15 N’osobora kwega ebirukukwata hali Yesu, obwomeezi bwe, n’emiringo ye kakuba osoma ebitabu nka Matayo, Marako, Luka, na Yohana. Ebitabu binu byetwa Enjiri. Eby’orasoma nibiija kukukonyera okumanya kurungi Yahwe habwokuba Baibuli eyoleka ngu Yesu asisana Ise. Niyo ensonga habwaki Yesu yagambire: “Anyakundozire   buli arozire Isenyowe.”—Yohana 14:9.

16. Yesu akeegesa ki? Ebi Yesu yayegeseze akabiiha nkaha?

16 Abantu baingi bayetaga Yesu “Mwegesa.” (Yohana 1:38; 13:13) Ekimu ha bintu ebikuru muno ebiyatebiizeho niyo “enjiri eyobukama.” Obukama bunu nikyo kiki? Eri gavumenti erukwija kulema ensi yoona baitu n’eremera omu iguru. Niija kuleetera abantu abarukworobera Ruhanga emigisa. (Matayo 4:23) Buli kintu kyona Yesu eki y’ayegeseze kikaruga hali Yahwe. Yesu akagamba: ‘Ebinyegesa tibiri byange, baitu by’ogu ayantumire.’ (Yohana 7:16) Yesu akaba akimanyire ngu Yahwe n’agonza abantu bahurre amakuru amarungi agarukugamba ngu Obukama bwa Ruhanga nibwija kulema ensi yoona.

17. Yesu akeegeseza nkaha? Habwaki yayekambire kwegesa abantu?

17 Yesu yayegesezaaga nkaha? Hona hoona nambere yasangaga abantu. Akeegeseza omu byaro, omu bibuga, omu butale, omu maka, hamu n’omu maramizo. Atalindirre abantu kumuserra, baitu nuwe yabaserraga. (Marako 6:56; Luka 19:5, 6) Yesu akekambira omulimo gwe kandi akamara obwire bwingi n’ayegesa abantu. Habwaki? Habw’okuba akaba muhulizi kandi akaba amanyire ngu eki nikyo Ise yali n’agonza akole. (Yohana 8:28, 29) Ekintu ekindi, Yesu yatebezaaga habwokuba akakwatirwa abantu embabazi. (Soma Matayo 9:35, 36.) Akaba aboine ngu abebembezi b’amadiini bakaba batarukwegesa abantu amananu agarukukwata hali Ruhanga hamu n’Obukama bwe. Nahabwekyo akaba n’agonza kukonyera abantu baingi kuhurra amakuru amarungi.

18. Miringo ki eya Yesu ey’orukukira kugonza?

18 Yesu akaba muntu ayagonzaaga kandi ayafaahoga muno abantu. Akaba n’embabazi kandi abantu bayanguhirwaga kubaza nauwe. Abaana n’abo bagonzaaga kwikara nauwe. (Marako 10:13-16) Yesu akaba muntu w’obwinganiza. Akaba anobere obugobya n’obutali bwinganiza. (Matayo 21:12, 13) Omu kasumi ke, abantu barabyamuga abakazi amaiso. Baitu Yesu yabatamuga ekitiinisa. (Yohana 4:9, 27) Yesu akaba ali mwebundaazi. Ekyokurorraho, akoogya ebigere by’abeegeswa be. Gunu gwali mulimo gw’omwiru.—Yohana 13:2-5, 12-17.

Yesu yatebezaaga hona hona nambere yasangaga abantu

19. Kyokurorraho ki ekirukwoleka ngu Yesu akaba amanyire ebyetaago by’abantu kandi ngu akaba n’agonza kubakonyera?

19 Yesu akaba n’amanya ebintu eby’abantu bagonzaaga kandi akaba n’agonza kubakonyera. Kinu akakyoleka obu y’akozeseze amaani ga Ruhanga okukiza abantu. (Matayo 14:14) Ekyokurorraho, omusaija ayali arwaire ebigenge akagambira Yesu: “Obworaba nogonza nosobora okunsemeza.” Yesu akakwatwaho habw’oburumi n’okubonabona eby’omusaija onu akaba aine. Akamukwatirwa embabazi kandi y’agonza kumukonyera. Yesu akago’ra omukono gwe yamugambire ati: “Ningonza! Semezebwa.” Omusaija ow’akaba ali murwaire yakizibwa aho naho! (Marako 1:40-42) Osobora kucumiitiriza ha mulingo omusaija onu yayehuliiremu?

AKASIGARA ALI MWESIGWA HALI ISE

20, 21. Habwaki Yesu ali ky’okurorraho kirungi eky’obuhulizi hali Ruhanga?

20 Yesu akataho kyokurorraho kirungi eky’obuhulizi hali Ruhanga. Abanyanzigwa be n’obu bakozere kyona ekirukusoboka kulengaho kumulemesa, Yesu akaikara ali mwesigwa hali Ise. Ekyokurorraho, Yesu atasiise Setani obu yalengereho kumwohya. (Matayo 4:1-11) Abamu ha banyabuzaale ba Yesu bataikirize ngu nuwe yali Masiya. Kandi bakateekereza ngu akaba “agwire iraro.” N’obukiraaba ngu bakaba n’enteekereza enu, Yesu akeeyongera kukora omulimo gwa Ruhanga. (Marako 3:21) N’obukiraaba ngu abanyanzigwa be bakamuhiganiza, atabakole kubi baitu akasigara ali mwesigwa hali Ruhanga.—1 Petero 2:21-23.

21 Yesu akasigara ali mwesigwa kuhikya ha kufa n’obukiraaba ngu akabonabonesebwa muno. (Soma Abafiripi 2:8.) Tekerezaho ebi yarabiremu ha kiro eki y’aferiireho. Bakamukwata, abahaire obwakaiso bakamuhangirra, abamucweriire omusango bakaba bagobya, abantu bakamusekereza, abaserukale bakamubonabonesa kandi bamuhanika ha muti. Obwakaba nafa, akagamba: “Kihoire!” (Yohana 19:30) Hanyuma y’ebiro bisatu, Yahwe akamuhumbuura yamuha obwomeezi bw’omwoyo. (1 Petero 3:18) Harabireho wiiki nke, Yesu akagaruka omu iguru kandi “yaika’ra ha mukono gwobulyo ogwa Ruhanga,” kulindirra Yahwe amufoole Mukama.—Abaheburaniya 10:12, 13.

22. Mugisa ki ogutwine habwokuba Yesu akaikara ali mwesigwa hali Yahwe?

22 Twine omugisa ogw’okutaaha omu nsi empyaka tukaikaramu ebiro n’ebiro habwokuba Yesu akaikara ali mwesigwa hali Yahwe kuhikya ha kufa. Mu suura erukuhonderaho, nitwija kubazaaho omulingo okufa kwa Yesu kwatukinguliireho omugisa gw’okwomeera ebiro byona.

^ kac. 11 Yahwe ayetwa Isitwe habw’okuba nuwe muhangi. (Isaya 64:8) Yesu ayetwa mwana wa Ruhanga habw’okuba Yahwe nuwe yamuhangire. Abamaraika hamu na Adamu n’abo beetwa baana ba Ruhanga.—Yobu 1:6; Luka 3:38.