1, 2. (a) Nda wa kũlĩha onduko yomunu umue wa kemãla ci lomboloka hẽ okuti wo kũlĩha ciwa? Ci lombolola. (b) Nye omanu va tava catiamẽla ku Yesu?

VOLUALI muli omanu valua va kemãla. Citava okuti wa kũlĩha onduko yomunu umue wa kemãla. Ndaño okuti wa kũlĩha onduko yaye, pole, ka ci lomboloka okuti wa kũlĩha ciwa omunu waco. Ka ci lombolokavo okuti wa kũlĩha ciwa ovina viosi viatiamẽla komuenyo waye kuenda ovituwa viaye.

² Citava okuti wa yevele ale ovina viatiamẽla ku Yesu Kristu, ndaño okuti tunde eci a kala palo posi pa pita ale 2.000 kanyamo. Pole, omanu valua ka va kũlĩhĩle ovina viatiamẽla ku Yesu. Vamue va siata oku popia vati, wa kala ulume umue uwa, vakuavo vati, wa kala uprofeto, kuenda vamue va tava okuti eye Suku. Ove nye o sima?—Tala Etosi 12 kesulilo lielivulu lilo.

3. Momo lie ci kuetele esilivilo kokuove oku kũlĩha Yehova Suku kuenda Yesu Kristu?

³ Oku kũlĩha ocili catiamẽla ku Yesu ci kuete esilivilo lia velapo. Momo lie? Embimbiliya li tu sapuila hati: “Omuenyo ko pui wowu, oku ku kũlĩha, ove lika vu Suku yocili, loku kũlĩhavo Yesu Kristu, u wa tuma.” (Yoano 17:3) Nda wa kũlĩha ocili catiamẽla ku Yehova kuenda ku Yesu, o pondola oku kala otembo ka yi pui voluali luokaliye palo posi. (Yoano 14:6) Nda wa kũlĩhavo ovina viatiamẽla ku Yesu, ci ku kuatisa, momo eye wa lekisa ongangu yiwa ndomo tu pondola oku kala ciwa lomanu vakuavo kuenda oku va tata ciwa. (Yoano 13:34, 35) Kocipama 1, tua lilongisa ocili catiamẽla ku Suku. Cilo, tu konomuisa eci Embimbiliya li longisa catiamẽla ku Yesu.

4. Olondaka viokuti “Mesiya” kuenda “Kristu” vi lomboloka nye?

⁴ Osimbu Yesu ka citiwile, Embimbiliya lia popele hati, Yehova wa laikele oku tuma Mesiya ale Kristu. Ondaka “Mesiya” ya tunda kelimi lio Heveru, kuenda ondaka “Kristu,” ya tunda kelimi lio Helasi. Olondaka viaco vivali vi lomboloka okuti Suku wa laikele oku nõla Mesiya wa likuminyiwa, kuenda oku eca kokuaye ocikele cimue cilikasi. Mesiya o ka tẽlisa olohuminyo viosi via Suku. Yesu o pondolavo oku ku kuatisa cilo. Pole, osimbu Yesu ka citiwile handi, omanu va enda oku lipula vati: ‘Helie o ka kala Mesiya?’

5. Anga hẽ olondonge via Yesu via tavele okuti eye Mesiya?

⁵ Olondonge via Yesu ka via kuatele atatahãi okuti, eye Mesiya una wa likuminyiwile. (Yoano 1:41) Simono Petulu, wa sapuilile Yesu hati: “Ove u Kristu.” (Mateo 16:16) Tu pondola oku tava ndati okuti Yesu eye Mesiya?

6. Yehova wa kuatisa ndati vakuavitima via sunguluka oku limbuka Mesiya?

⁶ Osimbu Yesu ka citiwile, ovaprofeto va Suku va soneha ovina vialua via laikele oku kuatisa omanu oco va limbuke Mesiya. Ovina viaco via kuatisa ndati? Sokolola ndeci okuti wa tumiwa oku kopilila omunu umue kua kũlĩhĩle pocitumãlo coku londela vokalela. Nda una wa ku tuma wa ku sapuila ovina viatiamẽla komunu waco, ci ku kuatisa oku u sanga. Cimuamue haico catiamẽla ku Yehova okuti, wa tuma ovaprofeto vaye oco va tu sapuile ovina Mesiya a laikele oku linga, kuenda eci ca laikele oku pita laye. Oku tẽlisiwa kuovitumasuku viaco, ku kuatisa omanu vakuavitima via sunguluka oku limbuka okuti Yesu eye Mesiya.

7. Ovitumasuku vipi vivali vi eca uvangi wokuti Yesu eye Mesiya?

 ⁷ Cilo tu konomuisa ovitumasuku vivali. Catete, eci kua kambele 700 kanyamo oco Yesu a citiwe, uprofeto Mika wa popele hati, Mesiya wa laikele oku citiwila vimbo limue litito lio Beteleme. (Mika 5:2) Kuenje Yesu weya oku citiwila vimbo liaco! (Mateo 2:1, 3-9) Cavali, uprofeto Daniele wa popele hati, Mesiya wa laikele oku molẽha kunyamo wa 29 K.K. (Daniele 9:25) Kuli ovitumasuku vialua, pole vivali via tukuiwa ndeti vi eca uvangi wokuti Yesu eye Mesiya wa likuminyiwile.—Tala Etosi 13 kesulilo lielivulu lilo.

8, 9. Ovina vipi via pita eci Yesu a papatisiwa via eca uvangi wokuti eye Mesiya?

⁸ Yehova wa situlula ovina vialua via eca uvangi wokuti, Yesu eye Mesiya. Eye wa likuminyile oku eca ku Yoano Upapatisi ondimbukiso yimue ya laikele oku u kuatisa oku limbuka Mesiya. Eci Yesu a endele ku Yoano oco a papatisiwe Volui Yordão kunyamo wa 29 K.K., Yoano wa mola ondimbukiso yaco. Embimbiliya li tu sapuila ulandu waco ndoco: “Noke yoku papatisiwa, Yesu wa tunda vovava; ilu lia yuluka yu wa mola espiritu sandu lia Suku lia loka ndopomba kuenje lio wila. Tala! Kilu kua tunda ondaka yiti: ‘U Omõlange wa soliwa, ndo sanjukila.’” (Mateo 3:16, 17) Eci Yoano a yeva ondaka loku mola ondimbukiso yaco, wa limbuka okuti Yesu eye Mesiya. (Yoano 1:32-34) Keteke liaco, Yehova wa waveka espiritu  liaye ku Yesu, kuenje wa linga Mesiya. Omo liaco, Suku wa nõla Yesu oco a linge Usongui kuenda Osoma.—Isaya 55:4.

⁹ Ovitumasuku Viembimbiliya, olondaka via Yehova, kuenda ondimbukiso a ecele eci Yesu a papatisiwa, via eca uvangi wokuti, Yesu eye Mesiya. Pole, pi Yesu a tunda, kuenda wa kuata ovituwa vipi? Tu konomuisi eci Embimbiliya li popia.

10. Nye Embimbiliya li tu longisa catiamẽla komuenyo wa Yesu osimbu keyile palo posi?

¹⁰ Embimbiliya li tu longisa okuti osimbu Yesu keyile palo posi wa kala kilu. Uprofeto Mika wa popele hati, Mesiya wa tunda “kosiãhũlu, koloneke viale.” (Mika 5:2) Yesu olonjanja vialua wa enda oku popia hati, wa kala kilu osimbu ka citiwile palo posi ndomunu ukuetimba liositu. (Tanga Yoano 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5.) Osimbu Yesu keyile palo posi, wa kuatele ukamba umue ulikasi la Yehova.

11. Momo lie Yesu a soliwile la Yehova?

¹¹ Yesu o soliwe calua la Yehova. Momo lie? Momo eye a lulika tete osimbu ka lulikile ovina viosi. Omo liaco, Yesu o tukuiwa hati, “uveli woviluvo viosi.” * (Va Kolosai 1:15) Yesu o soliwevo la Yehova, momo eye lika wa lulikiwa laye. Eli olio esunga lieci a tukuiwila hati, “Omõlaye wongunga.” (Yoano 3:16) Yesu eye lika Yehova a nõla oco o kuatise koku lulika ovina viosi. (Va Kolosai 1:16) Yesu eye lika o tukuiwa hati “Ndaka,” momo Yehova wa eca kokuaye ocikele coku eca esapulo, olonumbi kovangelo kuenda komanu.—Yoano 1:14.

12. Tua kũlĩha ndati okuti Yehova la Yesu omanu vamue va litepa?

¹² Omanu vamue va tava kelongiso liokuti, Suku la Yesu vamuamue. Pole, Embimbiliya ka lilongisa ovina viaco. Omo okuti Embimbiliya li popia hati, Yesu wa lulikiwa, ci lekisa okuti wa kuata efetikilo. Pole, Yehova ululiki wovina viosi ka kuete efetikilo. (Osamo 90:2) Omo okuti Yesu Omõla wa Suku, lalimue eteke a setekele oku  li sokisa la Suku. Embimbiliya lilongisa okuti, Isia wa velapo, pole, Omõla o sule. (Tanga Yoano 14:28; 1 Va Korindo 11:3.) Omo liaco, Yehova eye lika “Ukuonene wosi.” (Efetikilo 17:1) Yehova wa velapo, kuenda eye ukuonene voluali luosi.—Tala Etosi 14 kesulilo lielivulu lilo.

13. Momo lie Embimbiliya li popela okuti Yesu eye “esetahãlo lia Suku una ka muiwa lovaso”?

¹³ Yehova kumue Lomõlaye Yesu va lingila kumosi ovopange vokuenda kuanyamo alua osimbu ilu longongo ka via lulikiwile handi. Ovo va li kuatela ocisola pokati! (Yoano 3:35; 14:31) Omo okuti Yesu wa setukula ciwa ovituwa via Isiaye, Embimbiliya liu tukula hati: “Esetahãlo lia Suku una ka muiwa lovaso.”—Va Kolosai 1:15.

14. Omõla o soliwe wa Yehova wa citiwa ndati ndomunu ukuetimba liositu?

¹⁴ Omõla o soliwe wa Yehova wa lekisa onjongole yoku tunda kilu oco a citiwile palo posi ndomunu ukuetimba liositu. Ca lingiwa ndati? Yehova wa linga ocikomo coku sondolola omuenyo Womõlaye kilu, kuenje wa kapiwa vimo liufeko umue o tukuiwa hati Maria. Kuenje Yesu ka kuatele isia umue ukuetimba liositu. Omo liaco, Maria wa cita omõla umue wa lipua, kuenje wo luka onduko yokuti Yesu.—Luka 1:30-35.

15. O pondola oku kũlĩha ndati ciwa Yehova?

¹⁵ O pondola oku lilongisa ovina vialua viatiamẽla ku Yesu, komuenyo waye, kuenda kovituwa viaye poku tanga Embimbiliya oku upisa kelivulu lia Mateo, lia Marko, lia Luka, kuenda lia Yoano. Alivulu aco a tukuiwa hati Avanjeliu. Omo okuti Yesu o kasi nda Isiaye, ovina o tanga vi ku kuatisavo oku kũlĩha ciwa Yehova. Eli olio  esunga lieci Yesu a popela hati: “Wosi o mola ame, o molavo Isia.”—Yoano 14:9.

16. Nye Yesu a longisa? Ovina a longisa pi via tunda?

¹⁶ Omanu valua va siata oku tukula Yesu vati, “Ulongisi.” (Yoano 1:38; 13:13) Pokati kovina vimue vi kuete esilivilo lia velapo Yesu a longisa, “olondaka viwa Viusoma.” Usoma waco u lomboloka nye? U lomboloka uviali wa Suku u ka viala oluali luosi oku upisa kilu, kuenje u ka nenela asumũlũho komanu vana va pokola ku Suku. (Mateo 4:23) Ovina Yesu a longisa via tunda ku Yehova. Omo liaco, Yesu wa popia hati: “Eci ndi longisa hacangeko, puãi cu wa numa.” (Yoano 7:16) Yesu wa kũlĩhĩle okuti Yehova o yongola okuti, omanu vosi va yeva olondaka viwa viatiamẽla Kusoma Waye una u ka viala oluali luosi.

17. Pi Yesu a enda oku longisila? Momo lie a endela oku likolisilako calua oco a longise omanu?

¹⁷ Pi Yesu a enda oku longisila? Povitumãlo viosi a enda oku sanga omanu. Eye wa longisa vovaimbo, valupale, povitanda, povitumãlo viefendelo, kuenda volonjo. Yesu ka kuatele ocituwa coku kevelela okuti omanu veya kokuaye. Pole, wa enda oku va sandiliya. (Marko 6:56; Luka 19:5, 6) Yesu wa likolisilako oku pesila otembo yalua kupange woku longisa omanu. Momo lie? Momo, wa kũlĩhĩle okuti Suku o yongola okuti o linga upange waco, kuenda olonjanja viosi wa lekisa epokolo ku Isiaye. (Yoano 8:28, 29) Yesu wa kundilavo omanu omo liohenda a va kuatela. (Tanga Mateo 9:35, 36.) Eye wa limbukile okuti asongui vatavo esanda ka va longasaile ocili catiamẽla ku Suku, kuenda Kusoma waye. Omo liaco, wa yonguile oku kuatisa omanu valua oco va yeve olondaka viwa.

18. Ovituwa vipi via Yesu o sole calua?

 ¹⁸ Yesu wa kala ulume umue wa solele calua omanu kuenda wa enda oku va tata ciwa. Eye wa kala omunu umue wa sunguluka okuti ca lelukile oku sapela laye. Omãla va solelevo oku kala laye. (Marko 10:13-16) Yesu wa lekisile esunguluko komanu vosi. Eye ka solaile ovitukiko, kuenda ekambo liesunga. (Mateo 21:12, 13) Eci Yesu a kala palo posi, akãi ka va kuatele omoko yoku kuata ovikele vimue, kuenda ka va sumbiwile. Pole, eye wa enda oku va tata ciwa kuenda wa lekisa esumbilo kokuavo. (Yoano 4:9, 27) Yesu wa enda oku lekisavo umbombe. Eteke limue koñolosi wa sukula kolomãhi viovapostolo vaye okuti, upange waco wa enda oku lingiwa lika lapika.—Yoano 13:2-5, 12-17.

19. Ovolandu api a lekisa okuti Yesu wa kũlĩhĩle ovina omanu va sukilile? Wa va kuatisa ndati?

¹⁹ Yesu wa kũlĩhĩle ovina omanu va sukilile kuenda wa yonguile oku va kuatisa. Ovina viaco via limbukiwa eci a kuatisiwa lunene wa Suku poku linga ovikomo vioku sakula omanu. (Mateo 14:14) Eteke limue ulume umue ukuavilundu wa endele ku Yesu kuenje wa popia hati: “Nda wa panga, ñayise.” Evalo ulume waco a kuata kuenda ohali a tala via vetiya Yesu oku u kuatisa. Kuenje, wa lekisa ohenda kokuaye, kuenda wa yonguile oku u kuatisa. Omo liaco, Yesu wolõla eka liaye, wo lamba, kuenje wo sapuila hati: “Nda panga! Kaya.” Noke ulume waco wa sakuiwa! (Marko 1:40-42) O pondola hẽ oku sokolola esanju ulume waco a kuata?

20, 21. Yesu wa lekisa ndati ongangu yiwa yoku pokola ku Suku?

²⁰ Yesu wa lekisa ongangu yiwa yoku pokola ku Suku. Ndaño okuti wa liyaka lovitangi vialua, ale ovanyãli vaye vo linga ovina ka via sungulukile, pole wamamako oku lekisa ekolelo ku Isiaye. Yesu ka lueyele eci Satana a seteka oku u yapuisa.  (Mateo 4:1-11) Omo okuti vamue pokati kepata lia Yesu ka va tavele okuti wa kala Mesiya, va enda oku popia vati “wa linga eyui,” pole Yesu wamamako oku linga upange wa Suku. (Marko 3:21) Eci ovanyãli va linga ku Yesu ovina ka via sungulukile, eye wamamako lekolelo ku Suku, kuenda lalimue eteke a setekele oku va linga cimue cĩvi.—1 Petulu 2:21-23.

²¹ Ndaño ceci Yesu a talisiwa ohali yalua toke kolofa, pole wamamako oku lekisa ekolelo ku Yehova. (Tanga Va Filipoi 2:8.) Sokolola epandi a lekisa keteke a fa. Yesu wa ambatiwa, olombangi viesanda vio lundila ovina ka lingile, wa pisiwa lolonganji vakuambambe, wa yoliwa epembe, wa tipuiwa lasualali, kuenda wa valeliwa kuti.  Eci a kala oku fa wa kaluka hati: “Ca tẽlisiwa!” (Yoano 19:30) Eci pa pita oloneke vitatu tunde eci a fa, Yehova wo pindula, kuenje wo wĩha etimba liespiritu. (1 Petulu 3:18) Eci pa pita olosemana vimue Yesu wa tiukila kilu, kuenje “wa tumãla kondio ya Suku,” kuna a kevelela toke eci a vialekiwa komangu Yusoma.—Va Heveru 10:12, 13.

22. Omo okuti Yesu wa lekisa ekolelo ku Isiaye, epuluvi lipi tu kuete cilo?

²² Omo okuti Yesu wamamako oku lekisa ekolelo ku Isiaye, tu kuetevo epuluvi lioku kuata omuenyo otembo ka yi pui voluali luokaliye palo posi, ndomo Yehova a ci likuminya. Vocipama ci kuãimo, tu ka konomuisa ndomo olofa via Yesu vi pondola oku tẽlisa ovina viaco oco tu kale komuenyo otembo ka yi pui.