1, 2. (a) Issi keehi erettida asa suntta xallan eriyoogan a loytta eray? Qonccissa. (b) Asay Yesuusabaa woygi qoppii?

 ALAMIYAN erettida daro asati deꞌoosona. Keehi erettida issi ura sunttaa neeni erennan aggakka. SHin neeni a sunttaa eriyo gishshawu, a loytta eraasa giyoogaa gidenna. Qassi abaa ubbabaanne i ay mala asakko eraasa giyoogaa gidenna.

² Yesuus Kiristtoosi saꞌan deꞌoosappe 2,000 gidiya layttay aadhikkokka, abaa erennan aggakka. SHin daro asay Yesuusi tumuppe oonakko erenna. Issoti issoti i loꞌꞌo asa goosona; harati i hananabaa yootiyaagaa goosona; qassi harati i Xoossaa giidi qoppoosona. Neeni shin oona ga qoppay?—Wurssetta Qofaa 12 xeella.

3. Neeni Xoossaa Yihoowabaanne Yesuus Kiristtoosabaa eriyoogee keehi koshshiyoy aybissee?

³ Neeni Yesuusabaa tumaa eriyoogee keehi koshshiyaaba. Aybissi? Geeshsha Maxaafay, “Asai nena issi Xoossaa gididaagaa erana malanne, qassi neeni kiittido Yesuus Kiristtoosa erana mala, hagee merinaa de7o” yaagees. (Yohaannisa 17:3) Ee, neeni Yihoowabaanne Yesuusabaa tumaa erikko, saꞌay gannate gidiyo wode merinawu deꞌana danddayaasa. (Yohaannisa 14:6) Qassi Yesuusi asaara suure deꞌiyoogaaninne asaa loytti oyqqiyoogan gita leemiso gidiyo gishshawu, abaa eriyoogee nena maaddees. (Yohaannisa 13:34, 35) SHemppo 1n, Xoossaabaa tumaa tamaarida. Haꞌꞌi qassi Geeshsha Maxaafay Yesuusabaa ay tamaarissiyaakko beꞌana.

4. “Masiyaa” qassi “Kiristtoosa” giyoogee woygiyoogee?

⁴ Yesuusi yelettanaappe daro layttaa kasetidi, Yihooway Masiyaa woykko Kiristtoosa kiittanaagaa Geeshsha Maxaafan qonccissiis. “Masiyaa” giyoogee Ibraawetto; qassi “Kiristtoosa” giyoogee Giriiketto. Ha naaꞌꞌu boncho sunttati Xoossay kasetidi qaalaa gelido Masiyaa dooranaagaanne ayyo dumma aawatettaa immanaagaa bessoosona. Masee Xoossay qaalaa gelido ubbabaa polana. Yesuusi haꞌꞌikka nena maaddana danddayees. SHin Yesuusi yelettanaappe kase, daro asay ‘Mase gidanay oonee?’ giidi qoppiis.

5. Yesuusi erissiyo ashkkarati i Mase gidiyoogaa ammanidonaa?

⁵ Yesuusi erissiyo ashkkarati i yaana geetettida Mase gidiyoogaa siribookkona. (Yohaannisa 1:41) Leemisuwawu, Simoon PHeexiroosi Yesuusa, “Neeni . . , Kiristtoosa” yaagiis. (Maatiyoosa 16:16) Yesuusi Mase gidiyoogaa waati erana danddayiyoo?

6. Yihooway ashkke asay Masiyaa shaakki eranaadan waati maaddidee?

⁶ Yesuusi yelettanaappe daro wodiyaa kasetidi, hananabaa yootiyaageeti asay Masiyaa shaakki eranaadan maaddiya darobaa xaafidosona. Hegee asaa waati maaddii? Leemisuwawu, neeni mannaariyaa baada erenna ura mokkanaadan neeyyo odettidabadan qoppa. Issi asi he uraabaa neessi loytti yootikko, neeni a demmana danddayaasa. Hegaadan, Yihoowaykka hananabaa yootiyaageetu baggaara Yesuusi oottanabaanne a bolli gakkanabaa odiis. He ubba hiraagati polettidoogee ashkke asay Yesuusi Mase gidiyoogaa eranawu maaddiis.

7. Yesuusi Mase gidiyoogaa erissiya naaꞌꞌu hiraagati awugeetee?

⁷ He hiraagatuppe naaꞌꞌata ane beꞌoos. Koyro, Yesuusi yelettanaappe 700 layttaa kasetidi, Mikiyaasi Masee Beetaliheeme giyo guutta kataman yelettanaagaa yootiis.  (Mikiyaasa 5:2) Yesuusi yelettidoy he katamaana. (Maatiyoosa 2:1, 3-9) Naaꞌꞌantto, Masee 29 M.Ln qonccanaagee Daaneela hiraagan odettiis. (Daaneela 9:25) Yesuusi yaana geetettida Mase gidiyoogaa geeshshidi erissiya daro hiraagatuppe hageeti naaꞌꞌatu xalla.—Wurssetta Qofaa 13 xeella.

8, 9. Yesuusi xammaqettido wode, i Mase gidiyoogaa bessiyaabi aybi hanidee?

⁸ Yesuusi Mase gidiyoogaa Yihooway loytti qonccissiis. Masee oonakko eranaadan Xoossay Xammaqiya Yohaannisawu malaataa immanaagaa qaalaa geliis. Yesuusi Yorddaanoosa SHaafan xammaqettanawu 29 M.Ln Yohaannisakko biido wode, Yohaannisi he malaataa beꞌiis. He wode hanidabaa Geeshsha Maxaafay hagaadan gees: “Yesuusi xammaqettidoogaappe guyyiyan, sohuwaara haattaappe kiyiis; saloi dooyettin, Xoossaa Ayyaanai haraphphedan yiishiininne ba bolli wodhdhishin be7iis; qassi saluwaappe, ‘Taani siiqiyo ta Na7ai, tana ufaissiyaagee hagaa’ yaagiya qaalai yiis.” (Maatiyoosa 3:16, 17) Yohaannisi ha malaataa beꞌiyoogaaninne siyiyoogan Yesuusi Mase gidiyoogaa eriis. (Yohaannisa 1:32-34) He gallassi, Yihooway ba geeshsha ayyaanaa a bolli gussin, Yesuusi Mase gidiis. Kaalettiyaagaanne Kawo gidanaadan Xoossay dooridoy a.—Isiyaasa 55:4.

⁹ Geeshsha Maxaafaa hiraagati, qassi Yesuusi xammaqettiyo wode Yihooway yootidobaynne immido malaatay Yesuusi Mase gidiyoogaa bessees. SHin Yesuusi awuppe  yiidee, qassi i ay mala asa gididi deꞌidee? Geeshsha Maxaafay yootiyoobaa ane beꞌoos.

10. Yesuusi saꞌaa yaanaappe kase deꞌido deꞌuwaabaa Geeshsha Maxaafay ay tamaarissii?

¹⁰ Yesuusi saꞌaa yaanaappe kase saluwan keehi daro layttaa deꞌidoogaa Geeshsha Maxaafay yootees. Mikiyaasi  Masee “beniisappe doommidi” deꞌiyaagaa gidiyoogaa yootiis. (Mikiyaasa 5:2) Yesuusikka saꞌan yelettanaappe kase, i saluwan deꞌidoogaa darotoo yootiis. (Yohaannisa 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5 nabbaba.) Yesuusi saꞌaa yaanaappe kasekka ba Aawaara keehi mata dabbo gididi deꞌiis.

11. Yihooway Yesuusa keehi siiqiyoy aybissee?

¹¹ Yihooway Yesuusa keehi siiqees. Aybissi? Xoossay ubbabaa medhanaappe kase a medhido gishshataassa. Hegaa gishshawu, Yesuusi “merettidabaa ubbaappe aadhdhiya baira Na7a” geetettiis. a (Qolasiyaasa 1:15) Yihooway Yesuusa barkka medhido gishshawukka, a keehi siiqees. I “mexi issi Na7aa” geetettiyoy hegaassa. (Yohaannisa 3:16) Qassi Yihooway hara meretata ubbaa Yesuusa baggaara medhiis. (Qolasiyaasa 1:16) Yihooway kiitanchatussinne asawu kiitaanne azazuwaa a baggaara yootiyo gishshawu, ‘Qaalaa’ geetettiday Yesuusa xalla.—Yohaannisa 1:14.

12. Yesuusinne Xoossay issuwaa gidennaagaa waati eriyoo?

¹² Issi issi asay Yesuusinne Xoossay issuwaa giidi ammanees. SHin hegee Geeshsha Maxaafay tamaarissiyooba gidenna. Geeshsha Maxaafay Yesuusi merettidoogaa yootees; hegee Yesuusawu doomettay deꞌiyoogaa bessees. SHin ubbabaa medhida Yihoowayyo doometti baawa. (Mazamure 90:2) Yesuusi Xoossaa Naꞌaa gidiyo gishshawu, Xoossaa gidanawu mule qoppi erenna. Geeshsha Maxaafay Aaway Naꞌaappe dariyoogaa tamaarissees. (Yohaannisa 14:28 nabbaba; 1 Qoronttoosa 11:3.) “Ubbaa Danddayiya Xoossaa” geetettiday Yihoowa xalla. (Doomettaabaa  17:1) Saluwan saꞌan ubbappe dariyaynne wolqqaamay a.—Wurssetta Qofaa 14.

13. Geeshsha Maxaafay Yesuusa “beettenna Xoossaa leemiso” giyoy aybissee?

¹³ Yihoowaynne a Naꞌay Yesuusi, saloynne saꞌay merettanaappe kase, biilooniyan qoodettiya layttawu issippe oottidosona. Eti issoy issuwaara ay keena siiqettiyoonaashsha! (Yohaannisa 3:35; 14:31) Yesuusi ba aawaagaa mala eeshshaa loytti bessido gishshawu, Geeshsha Maxaafay a “beettenna Xoossaa leemiso” gees.—Qolasiyaasa 1:15.

14. Yihooway siiqiyo Naꞌay asa gididi waani yelettana danddayidee?

¹⁴ Yihooway siiqiyo Naꞌay asa gididi deꞌanawu saluwaappe ba dosan saꞌaa yiis. Hegee waanidi hanana danddayii? Yihooway maalaalissiya hanotan saluwaappe ba Naꞌaa deꞌuwaa Mayraamo geetettiya geelaꞌee uluwawu aattiis. Hegaa gishshawu, Yesuusayyo hara asaagaa mala aawa koshshibeenna. Hegaappe denddidaagan, Mayraama wottiyoobi baynna naꞌaa yelaasu; yelada Yesuusa gaada sunttaasu.—Luqaasa 1:30-35.

15. Neeni Yihoowa waata loytta erana danddayay?

¹⁵ Geeshsha Maxaafan Maatiyoosa, Marqqoosa, Luqaasanne Yohaannisa maxaafata nabbabiyoogan Yesuusabaa, a deꞌuwaabaanne a eeshshaabaa darobaa tamaarana danddayaasa. He maxaafati Wonggeliyaa maxaafata geetettoosona. Yesuusi ba Aawaa milatiyo gishshawu, neeni nabbabiyoobay Yihoowakka loytta eranawu maaddana. Yesuusi, “Tana be7ida urai Aawaakka be7iis” yaagidoy hegaassa.—Yohaannisa 14:9.

16. Yesuusi ay tamaarissidee? Yesuusi tamaarissidobay awuppe yiidee?

¹⁶ Daro asay Yesuusa “Tamaarissiyaagoo” giidi xeegees. (Yohaannisa 1:38; 13:13) I tamaarissido keehi  koshshiyaabatuppe issoy “kawotettaa wonggeliyaa mishiraachchuwaa.” He Kawotettay aybee? Hegee mata wode kumetta saꞌaa haariyaanne Xoossaayyo azazettiya asawu anjjuwaa ehiya, saluwan deꞌiya Xoossaa ayso. (Maatiyoosa 4:23) Yesuusi tamaarissido ubbabay Yihoowappe yiidaba. Yesuusi, “Taani tamaarissiyoogee tana kiittida Xoossaa matappe yiyoogaappe attin, tabaa gidenna” yaagiis. (Yohaannisa 7:16) Xoossaa Kawotettay ha saꞌaa haaranaagaa yootiyo mishiraachuwaa asay siyanaadan Yihooway koyiyoogaa Yesuusi erees.

17. Yesuusi awan tamaarissidee? I asaa tamaarissanawu keehi minnidi oottidoy aybissee?

¹⁷ Yesuusi awan tamaarissidee? I asa demmiyoosa ubban tamaarissiis. I gaxariyan, kataman, giyan, goyno sohotuuninne asa son tamaarissiis. Asay baakko yaanaashin naagibeenna. I darotoo etakko bees. (Marqqoosa 6:56; Luqaasa 19:5, 6) Yesuusi minnidi oottiis; qassi bawu deꞌiya wodiyaanne wolqqaa ubbaa goꞌettidi asaa tamaarissiis. Aybissi? I hegaadan oottanaadan Xoossay koyiyoogaa eriyo gishshataassanne ba Aawaassi ubba wode azazettiyo gishshataassa. (Yohaannisa 8:28, 29) Qassi Yesuusi sabbakido hara gaasoy i asawu qarettiyo gishshataassa. (Maatiyoosa 9:35, 36 nabbaba.) I haymaanootiyaa kaalettiyaageeti Xoossaabaanne a Kawotettaabaa tumaa tamaarissennaagaa erees. Hegaa gishshawu, i bawu danddayettidaagaa keena daro asay mishiraachuwaa siyanaadan maaddana koyiis.

18. Neeni keehi nashshiyo Yesuusa eeshshay aybee?

¹⁸ Yesuusi asaa siiqiyaanne asawu qoppiya asa. I kehanne asay aara haasayanawu deexxennaagaa. Haray atto naatikka akko yaanawu dosoosona. (Marqqoosa 10:13-16) Yesuusi asa asappe shaakkenna. I iitatettaanne pirdda pacaa ixxees. (Maatiyoosa 21:12, 13) I deꞌido heeran,  asay maccaasaa naaqqees; qassi bonchenna. SHin Yesuusi ubba wode maccaasaa bonchees. (Yohaannisa 4:9, 27) Qassi Yesuusi ba huuphiyaa kawushshiya asa. Leemisuwawu, issi galla qammi ba kiittidoogeetu tohuwaa meecciis; hegee ashkkari oottiyo ooso.—Yohaannisa 13:2-5, 12-17.

19. Yesuusi asawu koshshiyaabaa eriyoogaanne eta maaddana koyiyoogaa bessiya leemisoy awugee?

¹⁹ Yesuusi asawu koshshiyaabi aybakko erees; qassi eta maaddana koyees. I Xoossay immido wolqqan maalaalissiyaabaa oottidi asaa pattiyo wode hegee keehi qoncciis. (Maatiyoosa 14:14) Leemisuwawu, inchirichay oyqqido bitanee Yesuusakko yiidi, “Neeni koyikko, tana pattanau danddayaasa” yaagiis. Yesuusi ha bitaniyaa sahuwaanne waayiyaa akeekidi awu qarettiis. I awu azzanidi maaddana koyiis. Hegaa gishshawu, ba kushiyaa yeddidi, bitaniyaa bochidi, “Taani koyais; paxa!” yaagiis. Yaagin bitanee paxi aggiis! (Marqqoosa 1:40-42) He bitanee ay keena ufayttideeshsha!

20, 21. Xoossawu azazettiyoogan Yesuusi gita leemiso gidiyoy ayba ogiyaanee?

²⁰ Xoossawu azazettiyoogan Yesuusi gita leemiso. Aybi hanikkokka woy a morkketi ay oottikkokka, i ba Aawaayyo ammanettiis. Leemisuwawu, Seexaanay a paaccanawu malido wode Yesuusi nagaraa oottibeenna. (Maatiyoosa 4:1-11) Yesuusa dabbotuppe issoti issoti i Mase gidiyoogaa ammanibookkona; ubba i, “Gooyees” giidosona; shin Yesuusi Xoossawu oottiyoogaa aggibeenna. (Marqqoosa 3:21) Morkketi a qohiyaabaa haasayidosonanne oottidosona; shin Yesuusi Xoossaayyo ammanettiisinne eta qohanawu mule koyibeenna.—1 PHeexiroosa 2:21-23.

 ²¹ Asay Yesuusa meqetti baynna hanotan barchiyaa bessidi worikkokka, i Yihoowayyo ammanettidi deꞌiis. (Piliphphisiyuusa 2:8 nabbaba.) I hayqqiyo gallassi ay keena genccana koshshidaakko qoppa. Asay a qachiis; worddo markkati ‘Xoossaa cayiis’ giidi a bolli markkattidosona; iita daannati a bolli pirddidosona; cora asay a qilliicciis; qassi wotaaddarati a barcheyidosonanne mittaa bolli misimaariyan xishidi kaqqidosona. I hayqqiyo wode ba cenggurssaa xoqqu oottidi, “Polettiis” yaagiis. (Yohaannisa 19:30) Yesuusi hayqqoosappe heezzu gallassappe guyyiyan, Yihooway a ayyaana mereta oottidi hayquwaappe denttiis. (1 PHeexiroosa  3:18) Guutta saaminttappe guyyiyan, Yesuusi saluwaa biidi, “Xoossaappe ushachcha baggaara [uttidi]” Xoossay a Kawo oottanaashin naagiis.—Ibraawe 10:12, 13.

22. Yesuusi ba Aawaayyo ammanettidi deꞌido gishshawu, ay demmana danddayiyoo?

²² Yesuusi ba Aawaayyo ammanettidi deꞌido gishshawu, Yihooway halchidoogaadan saꞌay gannate gidiyo wode merinaa deꞌuwaa demmanawu haꞌꞌi hidootan naagana danddayoos. Nuuni merinaa deꞌuwaa demmanaadan Yesuusa hayqoy waati maaddana danddayiyaakko kaalliya shemppuwan beꞌana.