Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

MTWE 4

Ana Yesu Klistu Ali Ŵani?

Ana Yesu Klistu Ali Ŵani?

1, 2.(a) Ana kumanyilila lina lya mundu jwakupikanika kukugopolela kuti akummanyilila yisyesyene? Alondesye. (b) Ana ŵandu akusamanyilila yatuli yakwamba Yesu?

PACHILAMBOPA pana ŵandu ŵajinji ŵakupikanika mnope. Komboleka kuti ŵane mwa jemanjaji akwamanyilila mena gawo. Nambo kwamba kumanyilila lina lya mundu jwakupikanika ngakukusagopolela kuti akummanyilila chenene mundujo. Nambosoni ngayikusagopolela kuti akusamanyilila yindu yosope yakwamba umi wa mundujo.

2 Komboleka kuti pakwete papikene yakwamba Yesu Klistu atamose kuti jwapali yaka chiŵandika 2,000 yipiteyo. Nambotu ŵandu ŵajinji ngakusamanyilila kuti ŵaliji mundu jwatuli. Ŵane akusati jwaliji mundu jwambone, ŵane akusati jwaliji jwakulochesya, soni ŵane akusakulupilila kuti jwalakwe ali Mlungu. Ana wawojo akuganisya wuli?—Alole Maloŵe gakumbesi 12.

3. Ligongo chichi yili yakamuchisya kummanyilila Yehofa Mlungu soni Yesu Klistu?

3 Kumanyilila yisyesyene yakwamba Yesu kuli kwakusosekwa mnope. Ligongo chichi? Baibulo jikusatusalila kuti, “Pakuti umi wangamala chachiwupata pakulijiganya ni kumanyilila ya ŵalakwe, Mlungu jwakuwona, soni ya Yesu Klistu jwele wawojo ŵamtumile.” (Yohane 17:3) Kumanyilila yisyesyene yakwamba Yehofa soni Yesu mpaka kwakamuchisye kuti chatame ni umi wangamala m’chilambo chapasi cha paladaiso. (Yohane 14:6) Kummanyilila Yesu kuli kwakamuchisyasoni mlitala line, ligongo jwalakwe jwatupele chisyasyo chambone champaka chitukamuchisye pakatame ketu soni patukutenda yindu ni ŵane. (Yohane 13:34, 35) Mu Mtwe 1, twalijiganyisye yisyesyene yakwamba Mlungu. Sambano kwende tulole yajikusajiganya Baibulo pakwamba ya Yesu.

TUMSIMENE MESIYA

4. Ana maloŵe gakuti “Mesiya” soni “Klistu” gakusagopolela chichi?

4 Kwa yaka yejinji Yesu mkanapagwe, Yehofa ŵasasile mkanipaŵe kuti chachitumisya Mesiya, kapena kuti Klistu. Maloŵe gakuti “Mesiya” gakusatyochela ku chiŵecheto cha Chihebeli, soni maloŵe gakuti “Klistu” gakusatyochela ku Chigiliki. Maloŵe gosopega gakusagopolela kuti Mlungu chachimsagula Yesu ni kumpa ukumu wapajika. Mesiyaju ni juchachikwanilisya yosope yaŵasasile Mlungu kuti chachitenda. Kusogoloku chitulijiganyesoni umbone wampaka tuwupate lelojino kutyochela payindu yaŵatesile Yesu paŵaliji pachilambo chapasi. Nambo Yesu mkanapagwe, ŵandu ŵajinji ŵawusyaga kuti, ‘Ana Mesiya chachiŵa ŵani?’

5. Ana ŵakulijiganya ŵa Yesu ŵakulupilile kuti Yesu ŵaliji Mesiya?

5 Ŵakulijiganya ŵa Yesu nganakayichila kuti Yesu ŵaliji Mesiya. (Yohane 1:41) Mwambone, Simoni Petulo ŵamsalile Yesu kuti, “Ŵalakwe ali Klistu.” (Mateyu 16:16) Ana mpaka tusimichisye chatuli kuti Yesu ŵaliji Mesiya?

6. Ana Yehofa ŵakamuchisye chatuli ŵandu ŵakuwona mtima kuti ammanyilile Mesiya?

6 Kwa yaka yejinji Yesu mkanapagwe, ŵakulochesya ŵa Mlungu ŵalembile yindu yejinji yayaliji yakuti yichakamuchisya ŵandu kummanyilila Mesiya. Ana yaŵalembileyi mpaka yitukamuchisye chatuli? Tuwanichisye kuti ŵaŵendile kwawula pa depoti kukumchingamila mundu jwakuti nganawoneganeje najo chitandilile. Ni mundu jwine akwasalila chenene mwakusawonechela mundujo. Mwangakayichila mpaka akombole kummanyilila mundujo. Mwakulandana ni yeleyi, Yehofa ŵakamulichisyesoni masengo ŵakulochesya ŵakwe kuti atusalile yachachitenda soni yayichimtendechela Mesiya. Kwanilichikwa kwa yakulochesya yosopeyi kukusakamuchisya ŵandu ŵakuwona mtima kumanyilila kuti Yesu ali Mesiya.

7. Ana yakulochesya yiŵili yapi yayikusimichisya kuti Yesu ali Mesiya?

7 Kwende tulole yakulochesya yiŵili yakwamba Mesiya. Chandanda chili yaŵalochesye Mika yaka 700 Yesu mkanapagwe. Jwalakwe jwasasile kuti Mesiya chachipagwila mtawuni jamwana jakolanjikwa Betelehemu. (Mika 5:2) Soni kweleko ni kuŵapagwile Yesu. (Mateyu 2:1, 3-9) Chaŵili chili yaŵalochesye Danieli. Jwalakwe jwasasile kuti Mesiya chachiwonechela m’chaka cha 29 C.E. * (Daniele 9:25) Yeleyi yigambile kuŵa yakulochesya yiŵili mwa yakulochesya yejinji yayikusasimichisya kuti Yesu ŵaliji Mesiya juŵamsasile mkanipaŵe.—Alole Maloŵe Gakumbesi 13.

Yesu jwaŵele Mesiya kapena kuti Klistu paŵabatisidwe

8, 9. Ana pa ubatiso wa Yesu patendekwe yatuli yakusimichisya kuti jwalakwe ali Mesiya?

8 Yehofa apeleche maumboni gakupikanika chenene gakulosya kuti Yesu ali Mesiya. Mlungu ŵamsalile Yohane M’batisi kuti chachimpa chimanyisyo chachichimkamuchisya kummanyilila Mesiya. Yesu paŵajawile kwa Yohane kuti akabatiswe m’Lusulo lwa Yolodani m’chaka cha 29 C.E., Yohane ŵachiweni chimanyilo chila. Baibulo jikusatusalila yayatendekwe kuti, “Ali abatiswe, Yesu ndaŵi jijojo ŵachuwiche m’mesimo, pelepo kwinani kwawugwiche, ni Yohane ŵawuweni msimu wa Mlungu wakuwoneka mpela ngunda uli mkutuluka ni kutula pa jwalakwe. Kaneko papikaniche maloŵe kutyochela kwinani gakuti, ‘Aju ali Mwanangu jwakunonyelwa, jwangusasangalala najo.’” (Mateyu 3:16, 17) Yohane ali ayiweni soni kupikana maloŵega, ŵamanyilile kuti Yesu ŵaliji Mesiya. (Yohane 1:32-34) Palisikuli, Yehofa ŵampele Yesu msimu weswela ni jwalakwe jwaŵele Mesiya. Jwalakwe jwaŵele jwamsagulwe ni Mlungu kuŵa Mlongola soni Mwenye.—Yesaya 55:4.

9 Yajasasile Baibulo mkanipaŵe soni maloŵe gaŵaŵechete Yehofa, yalumo ni chimanyilo chaŵalosisye pa ubatiso wa Yesu, yasimichisye kuti Yesu ali Mesiya. Nambo ana Yesu ŵatyochele kwapi, soni ŵaliji mundu jwatuli? Kwende tulole yajikusati Baibulo.

ANA YESU JWATYOCHELE KWAPI?

10. Ana Baibulo jikusajiganya yatuli pakwamba ya umi wa Yesu mkanayiche pachilambo chapasi?

10 Baibulo jikusajiganya kuti Yesu jwatamaga kwinani kwa yaka yejinji mkanayiche pachilambo chapasi. Mika jwasasile kuti Mesiya “jwapali kutandila masiku gakalakala.” (Mika 5:2) Yesu ŵasasilesoni mwakuwilisyawilisya kuti ŵaliji kwinani mkanapagwe mpela mundu. (Aŵalanje Yohane 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5.) Yesu mkanayiche pachilambo chapasi ŵaliji paunasi wapajika ni Yehofa.

11. Ana ligongo chichi Yesu ali jwakusosekwa kwa Yehofa?

11 Yesu ali mundu jwakusosekwa mnope kwa Yehofa. Ligongo chichi? Ligongo Mlungu chandanda ŵampanganyisye Yesu mkanapanganye chilichose. M’yoyo ni ligongo lyakwe Yesu akusakolanjikwa kuti “jwandanda kupagwa jwa yakupanganyikwa yosope.” * (Akolose 1:15) Yesu alisoni jwapajika kwa Yehofa paligongo lyakuti Yesu jikape ni jwele Yehofa ŵampanganye mwangakamulichisya masengo jwine jwalijose. Lyeleli ni ligongo lyakwe jwalakwe akusakolanjikwa kuti “Mwanache jwakupagwa jika.” (Yohane 3:16) Nambosoni Yesu jika ni jwele Yehofa ŵamkamulichisye masengo pakupanganya yindu yosope. (Akolose 1:16) Soni Yesupe ni jwakusakolanjikwa kuti “Maloŵe.” Yili m’yoyo ligongo lyakuti Yehofa ŵamkamulichisyaga masengo pakupeleka utenga, soni pakugasalila malayika soni ŵandu yakutenda.—Yohane 1:14.

12. Ana tukumanyilila chatuli kuti Yesu ni Mlungu nganaŵa jumpepe?

12 Ŵandu ŵane akusakulupilila kuti Yesu ni Mlungu ali jumpepe. Nambo Baibulo jangajiganya yeleyi. Baibulo jikusatusalila kuti Yesu ŵapanganyidwe ni Mlungu, yayikugopolela kuti jwalakwe akwete ndandilo. Nambo Yehofa, mkupanganya jwa yosope jwangali ndandilo. (Salimo 90:2) Pakuŵa Yesu ali mwanache jwa Mlungu, jwalakwe nganaganisyejepo yakuti aŵe Mlungu. Baibulo jikusajiganya kuti Atati ali ŵakulungwa kupunda Mwanache. (Aŵalanje Yohane 14:28; 1 Akolinto 11:3.) Yehofape ni jwali “Mlungu jwamachiligosope.” (Genesesi 17:1) Jwalakwe ali jwamkulungwa soni jwamachili mnope muyakupanganyikwa yosope.—Alole Maloŵe gakumbesi 14.

13. Ana ligongo chichi Baibulo jikusasala kuti Yesu ali “chiwanichisyo cha Mlungu jwangawoneka”?

13 Yehofa ni Mwanagwe, Yesu, ŵaŵele ali mkukamula masengo yalumo kwa yaka mabiliyoni. Pandaŵiji ŵaliji mkanapanganye kwinani soni chilambo chapasi. Jemanjaji komboleka kuti ŵanonyelanaga mnope. (Yohane 3:35; 14:31) Yesu ŵajigalile mnope ndamo sya atatigwe mwati Baibulo jikusamkolanga kuŵa “chiŵanichisyo cha Mlungu jwangawoneka.”—Akolose 1:15.

14. Ana yakomboleche chatuli kuti Mwanache jwapajika jwa Yehofa apagwe mpela mundu?

14 Mwanache jwapajika jwa Yehofa jwaliji jwakusachilila kutyoka kwinani ni kwika kukupagwa pachilambo chapasi mpela mundu. Ana yeleyi yakomboleche chatuli? Mwakusimonjesya Yehofa ŵasamisye umi wa Mwanagwe kutyoka kwinani ni kuwuŵika m’chitumbo mwa Maliya. Ligongo lya yeleyi, Yesu nganasosekwa kuti akole mtati jwa umundu. Maliya jwaŵeleche mwanache jwamlama, ni jwampele lina lyakuti Yesu.—Luka 1:30-35.

ANA YESU ŴALIJI MUNDU JWATULI?

15. Ana mpaka atende chichi kuti ammanyilile chenene Yehofa?

15 Pakuŵalanga mabuku ga m’Baibulo ga Mateyu, Maliko, Luka, soni Yohane chachilijiganya yejinji yakwamba umi wa Yesu soni ndamo syakwe. Mabuku gelega akusagakolanga kuti Ngani Syambone. Pakuŵa Yesu ali mpela Atatigwe, yachachiŵalanga m’mabukuga yichakamuchisyasoni kummanyilila chenene Yehofa. Ni ligongo lyakwe Yesu ŵasasile kuti, “Mundu jwambweni une ŵawenisoni Atati.”—Yohane 14:9.

16. Ana Yesu ŵajiganyisye ŵandu yakwamba chichi, soni ana yijiganyo yaŵajiganyaga Yesu yatyochele kwa ŵani?

16 Ŵandu ŵajinji ŵamkolasile Yesu kuŵa “Mwalimu.” (Yohane 1:38; 13:13) Chindu chakusosekwa mnope chaŵajiganyisye chaliji chakwamba “ngani syambone sya Uchimwene.” Ana Uchimwenewu uli chichi? Uli boma ja Mlungu jajichilamulila chilambo chosope chapasi. Bomaji jili kwinani soni jichiyikasya majali kwa ŵandu ŵakusapikanila Mlungu. (Mateyu 4:23) Chilichose chaŵajiganyaga Yesu chatyochelaga kwa Yehofa. Yesu ŵatite, “Yangusajiganya nganiyiŵa ya une iyayi, nambo ya ŵiŵandumile une.” (Yohane 7:16) Yesu ŵamanyililaga kuti Yehofa akusasaka kuti ŵandu apikane ngani syambone syakuti Uchimwene wa Mlungu uchilamulila pachilambo chosope chapasi.

17. Ana Yesu jwajiganyaga kwapi, soni ligongo chichi jwaliji jwamtawu pakwajiganya ŵandu?

17 Ana Yesu jwajiganyaga kwapi? Jwajiganyaga kulikose kwaŵasimanaga ŵandu. Jwalakwe jwajiganyaga ŵandu m’mikuli jakutali, m’misinda, m’misi, m’misika, m’malo gakupopelela, soni mnyumba sya ŵandu. Jwalakwe nganajembecheyaga kuti ŵandu amsimane. Ndaŵi syejinji jwajawulilaga. (Maliko 6:56; Luka 19:5, 6) Yesu jwakamulaga masengo mwamtawu soni jwamalilaga ndaŵi jejinji soni machili ali mkwiganya ŵandu. Ana ligongo chichi jwatendaga yeleyi? Ligongo lyakuti jwamanyililaga kuti yeleyi ni yaŵasakaga Mlungu kuti ayitende, soni kuti jwalakwe jwasakaga kwapikanila Atatigwewo ndaŵi syosope. (Yohane 8:28, 29) Yesu jwalalichilagasoni ligongo lyakuti jwatendelaga ŵandu chanasa. (Aŵalanje Mateyu 9:35, 36.) Jwalakwe jwayiweni kuti achimlongola ŵa dini nganajiganyaga usyesyene wakwamba Mlungu soni Uchimwene wakwe. M’yoyo jwasakaga kwakamuchisya ŵandu ŵajinji mwakakombolele kuti apikane ngani syambone.

18. Ana ndamo syapi sya Yesu syakusasangalalaga nasyo mnope?

18 Yesu jwanonyelaga soni jwasamalaga ya ŵandu. Jwaliji jwachanasa soni jwaliji jwangasawusya kuŵecheta najo. Atamose ŵanache ŵanonyelaga kutama ni jwalakwe. (Maliko 10:13-16) Jwaliji jwangali lusagu. Jwaŵenganaga ni yipupu soni yindu yangali chilungamo. (Mateyu 21:12, 13) Mundaŵi ja Yesu, achakongwe nganakolaga ufulu soni ŵandu nganiŵachimbichisyaga. Nambo Yesu jwachimbichisyaga mnope achakongwe. (Yohane 4:9, 27) Yesu jwalijisoni jwakulinondiya mnope. Mwambone, lisiku line chilo jwalakwe jwajojesye sajo sya ŵakulijiganya ŵakwe, yindu yele ndaŵi syejinji ŵayitendaga mundu jwamasengo.—Yohane 13:2-5, 12-17.

Yesu jwalalichilaga kulikose kuŵasimanikwakaga ŵandu

19. Ana chichi chachikulosya kuti Yesu jwamanyililaga yakusosechela ya ŵandu soni kuti jwasachililaga kwakamuchisya?

19 Yesu ŵamanyililaga yakusosechela ya ŵandu soni jwaliji jwakusachilila kwakamuchisya. Yeleyi yawonechele chenene paŵakamulichisyaga masengo machili ga Mlungu pakwaposya ŵandu mwakusimonjesya. (Mateyu 14:14) Mwambone, mundu jwine jwamatana jwam’yichile Yesu ni kumsalila kuti, “Naga akusaka komboleka kuswejesya.” Yesu paŵayiweni kuti mundujo jwapikanaga kupweteka soni jwalagaga, ŵamtendele chanasa ni waliji ŵakusachilila kumkamuchisya. M’yoyo, Yesu jwatambasukwile mkono wakwe, ni kumkwaya mundujo, ni ŵamsalile kuti, “Ngusaka. Swejelani.” Ni mundu jula ŵaposile. (Maliko 1:40-42) Agambe ganisya muŵapikanile mundujo.

NDAŴI SYOSOPE JWALIJI JWAKULUPICHIKA KWA ATATIGWE

20, 21. Ana ligongo chichi Yesu ali chisyasyo chambone pakumpikanila Mlungu?

20 Yesu ali chisyasyo chambone mnope pangani jakupikanila Mlungu. Mwangasamala kandu ya yindu yiŵasimanaga nayo soni yaŵamtendelaga adani ŵakwe, jwalakwe jwaliji jwakulupichikape kwa Atatigwe. Mwambone, pandaŵi jaŵalinjidwaga ni Satana, jwalakwe nganalemwa. (Mateyu 4:1-11) Achabalegwe Yesu ŵane, nganakulupilila kuti jwalakwe ŵaliji Mesiya, soni ŵatite, “atesile masoka.” Nambope Yesu jwajendelechele kamula masengo ga Mlungu. (Maliko 3:21) Pandaŵi jele adani ŵakwe ŵamtendelaga ya ngasa, Yesu jwajendelechele kuŵa jwakulupichika kwa Mlungu soni nganiŵawuchisyaga.—1 Petulo 2:21-23.

21 Atamose paŵalagaga ni chiwa chakupweteka mnope, Yesu jwaliji jwakulupichikape kwa Yehofa. (Aŵalanje Afilipi 2:8.) Agambe kuganichisya ya yindu yaŵayipilile palisiku liŵawaga. Jwalakwe ŵamtaŵile, ŵandu ŵaunami ŵamlambuchisye kuti jwaliji mundu jwakunyosya Mlungu, ŵakwelusya wachinyengo ŵamjimbile magambo. Likuga lya ŵandu lyamsekaga, asilikali ŵamlagasisye soni ŵamkomele pachitela chakulagachisya. Pandaŵi jaŵawaga ŵagumisile kuti, “Ngwanilisye chakulinga chawo!” (Yohane 19:30) Panyuma pamasiku gatatu Yesu ali awile,Yehofa ŵamjimwisye, ni ŵampele chilu chausimu. (1 Petulo 3:18) Panyuma pa yijuma yakuŵalanjika, Yesu ŵawujile kwinani, ni ŵatemi kumkono wamlyo wa Mlungu, kwembecheya kuti Mlungu ampe Uchimwene.—Ahebeli 10:12, 13.

22 Ligongo lyakuti Yesu jwaŵele jwakulupichika kwa Atatigwe, m’weji tukwete upile wakutama ni umi wangamala m’chilambo chapasi cha paladaiso, mpela muŵasachile Yehofa. Mu mtwe ŵakuyichisya, tuchitagulilana ligongo lyakwe chiwa cha Yesu chili chakusosekwa kuti tutame ni umi wangamala.

^ ndime 7 C.E. jikugopolela yaka yakutandila pandaŵi jaŵapagwile Yesu kwawula kusogolo.

Yehofa ŵamjimwisye Yesu nikwawula kwinani.